„Sjálfum leiðast mér þessar nasistalíkingar“ Jakob Bjarnar skrifar 21. maí 2024 10:28 Halldór Baldursson og Arnar Þór Jónsson sjá málið úr ólíkum áttum. vísir/vilhelm Þau undur og stórmerki urðu í liðinni viku að Arnar Þór Jónsson forsetaframbjóðandi kærði Halldór Baldursson skopteiknara til siðanefndar Blaðamannafélags Íslands. Ljóst er að Arnari Þór er ekki skemmt. „Þessi margtuggði frasi um að tjáningarfrelsinu fylgi ábyrgð er líka meingallaður. Stalín hefði til dæmis vel getað tekið undir hann áður en hann sendi menn í Gúlagið. En nei, hann virðist ekki geta lesið í þessa skopmynd og hann um það,“ segir Halldór Baldursson skopteiknari í samtali við Vísi. Myndina sem um ræðir og birtist á Vísi á laugardaginn má sjá að neðan. Arnar Þór ætlar ekki að líða neitt grín sem hann telur á sinn kostnað: „Sá búningur sem hér um ræðir er táknmynd alls þess sem ég hef talað gegn, þ.e. valdboðs, stjórnlyndis, ofríkis, kúgunar, mannfyrirlitningar, stjórnlyndis og alræðis. Ég er málsvari klassísks frjálslyndis, frjálsræðis, einstaklingsfrelsis, lýðræðis, mannúðar, manngæsku, mannréttinda og valddreifingar. Framsetning Halldórs og Vísis er gróf aðför að mannorði mínu og þess er krafist að bæði teiknarinn og fjölmiðillinn verði áminntir fyrir brot, rangfærslur leiðréttar, umrædd mynd fjarlægð og ég beðinn afsökunar, bæði formlega og skriflega,“ skrifaði Arnar og tilkynnti að teikningin væri komin til umfjöllunar hjá siðanefnd Blaðamannafélags Íslands. Snýr öllu á hvolf Arnar Þór gefur ekki þumlung eftir en mörgum hefur þótt skjóta skökku við að hann, þessi helsti boðberi tjáningarfrelsins, skuli grípa til þessa en skopteiknarar eru alveg sér á hillu. Í morgun birti Arnar Þór viðhorfsgrein á Vísi þar sem hann gerir nánar grein fyrir afstöðu sinni. Og segir meðal annars: „Yfirgangur og vanvirðing rúmast ekki innan þessa ramma. Frelsi til athafna skyldar okkur um leið til að virða helgi annarra. Lýðræðið krefst þess í raun og veru að við sýnum hvert öðru mannúð. Vonandi getum við sameinast um það að bæta íslenska umræðu, bæði í máli og myndum, og sett okkur það markmið að sýna hvert öðru hlýju, skilning og kærleika.“ Arnar Þór er fyrrverandi dómari og Halldór er spurður hvort það sé áhyggjuefni ef þeir hafi svo afdráttarlausar skoðanir á skopi? „Ég myndi halda það. Hann vísar gjarnan í klassískt frjálslyndi. En það er einmitt svo að barátta 18. aldar hugsuða fyrir mannréttindum, einstaklingsfrelsi og tjáningarfrelsi leiddi ekki síst af sér upphaf nútíma skopmyndarinnar. En frumkvöðlar hennar. Meðal annarra Gilray og Daumier, áttu einmitt í stöðugri baráttu við íhaldsöfl þess tíma. Georg III og Louis Philippe. Hann snýr þarna öllu á hvolf. Frjályndir stóðu með listrænu tjáningarfrelsi, jakobínarnir í Frakklandi þó mögulega undanskildir,“ segir Halldór. Arnar getur ekki ímyndað sér þá tilhugsun að hann hafi á röngu að standa Og eftir allt sem á undan er gengið, Jyllandsposten-málið, Charlie Hebdo-málið, þegar skopteiknarar urðu skotmörk múhameðstrúarmanna þá virðist ganga illa að koma mönnum í skilning um margræðni skops, en skilgreining orðsins byggir á tvíræðni. „Mér virðist það. Ég held samt að viðhorf Arnars sé frekar undantekning heldur en hitt. Ég vil trúa því að flestir ráðamenn í dag séu flestir með bærilegan skilning á þessu. Það eru helst þeir sem halla sér lengst útá vinstri og hægri kantana sem hafa ekki þol fyrir skopinu. Þetta er líka fólk sem mér virðist oft ekki hafa hugmyndaflug til að ímynda sér að það gæti haft rangt fyrir sér. Þó ekki væri nema að hluta til.“ Leiðast nasistalíkingar Þó að varasamt geti reynst að útskýra brandara segir Halldór, þá varðandi lesturinn á myndinni, að henni sé ætlað að sýna hvað umfjöllun um frambjóðendur gengur langt og þá ekki síst um Arnar. „Sjálfum leiðast mér þessar nasistalíkingar og átti myndin ekki að sýna neina velþóknun á þess háttar líkingum heldur setja hana fram og fá fólk til að draga sjálft sína línu.“ Halldór fær ekki betur sé en nýja hægrið sé ákall um íhaldspólitík í anda 6. áratugarins og ekkert hafa með fasisma að gera. „Í myndinni er ég ekki að segja skoðun mína á frambjóðendum heldur að varpa fram því versta sem um þá er sagt í því skyni að fá fram samtal. Ætli það hafi ekki bara tekist.“ Tjáningarfrelsi Forsetakosningar 2024 Myndlist Fjölmiðlar Tengdar fréttir Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Forsetakosningar eru handan við hornið, þar sem þjóðin velur sér fyrsta nýja forsetann frá árinu 2016. Hér í vaktinni verður fylgst með öllum helstu vendingum í kapphlaupinu um Bessastaði fram að kosningum. 1. mars 2024 09:00 Mest lesið Þingmaður úðaði eyrnameðali fyrir hunda í kokið á sér Innlent Sérsveit handtók vopnaðan mann Innlent Kveður Glerártorg eftir sautján ár Innlent Tóku á móti tveimur börnum á innan við klukkustund Innlent Elsti hestur landsins er 36 vetra með tennur og hófa í fínu standi Innlent Steinn reistur við með eins konar blöðrum Innlent „Hafa ekki lyft litla fingri í máli Oscars“ Innlent Gunnar Smári kosinn úr stjórn: Úrsagnir og uppnám á aðalfundi Sósíalistaflokksins Innlent Dúxinn fjarri góðu gamni Innlent Rigning í kortunum Veður Fleiri fréttir Sérsveit handtók vopnaðan mann Tóku á móti tveimur börnum á innan við klukkustund Steinn reistur við með eins konar blöðrum Elsti hestur landsins er 36 vetra með tennur og hófa í fínu standi Vannærð börn svelti eða verði læknanlegum sjúkdómum að bráð „Þú hakkar ekki á tóman maga“ Kveður Glerártorg eftir sautján ár Þingmaður úðaði eyrnameðali fyrir hunda í kokið á sér „Hafa ekki lyft litla fingri í máli Oscars“ Dúxinn fjarri góðu gamni Brottvísun Oscars, skortur á kvenhökkurum og hundgamall hestur Vísar ásökunum um smölun aftur til sendanda Skjálftinn reyndist 5,1 og fannst frá Skaganum að Hellu Gunnar Smári kosinn úr stjórn: Úrsagnir og uppnám á aðalfundi Sósíalistaflokksins Skiptar skoðanir á „forljótum“ varðturnum gegn vasaþjófnaði Stór skjálfti fannst vel á suður- og vesturlandi Dráttarvéladagur er á Blikastöðum í dag Beiðni Oscars hafnað: „Það bíður hans engin birta, það er enginn þarna“ Nýr meirihluti komi ekki til greina Umsókn Oscars um landvistarleyfi hafnað og nýr meirihluti útilokaður Þrjár erlendar stúlkur með hæstu einkunn í FÁ Brennandi einbýlishús reyndist eyðibýli Tekist á um breytta ásýnd Suðurlandsbrautar með tilkomu Borgarlínunnar Ökumenn sektaðir vegna notkunar nagladekkja Fólk í fjarvinnu finni fyrir minni streitu Fólk látið vinna of hratt og fái ekki greitt fyrir alla vinnuna Sást ekki til sólar fyrir mýi Áfengi og íþróttaviðburðir geti átt samleið sé farið að lögum Bensínbrúsar inni í íbúðinni Fjögurra ára gömul hola heyrir brátt sögunni til Sjá meira
„Þessi margtuggði frasi um að tjáningarfrelsinu fylgi ábyrgð er líka meingallaður. Stalín hefði til dæmis vel getað tekið undir hann áður en hann sendi menn í Gúlagið. En nei, hann virðist ekki geta lesið í þessa skopmynd og hann um það,“ segir Halldór Baldursson skopteiknari í samtali við Vísi. Myndina sem um ræðir og birtist á Vísi á laugardaginn má sjá að neðan. Arnar Þór ætlar ekki að líða neitt grín sem hann telur á sinn kostnað: „Sá búningur sem hér um ræðir er táknmynd alls þess sem ég hef talað gegn, þ.e. valdboðs, stjórnlyndis, ofríkis, kúgunar, mannfyrirlitningar, stjórnlyndis og alræðis. Ég er málsvari klassísks frjálslyndis, frjálsræðis, einstaklingsfrelsis, lýðræðis, mannúðar, manngæsku, mannréttinda og valddreifingar. Framsetning Halldórs og Vísis er gróf aðför að mannorði mínu og þess er krafist að bæði teiknarinn og fjölmiðillinn verði áminntir fyrir brot, rangfærslur leiðréttar, umrædd mynd fjarlægð og ég beðinn afsökunar, bæði formlega og skriflega,“ skrifaði Arnar og tilkynnti að teikningin væri komin til umfjöllunar hjá siðanefnd Blaðamannafélags Íslands. Snýr öllu á hvolf Arnar Þór gefur ekki þumlung eftir en mörgum hefur þótt skjóta skökku við að hann, þessi helsti boðberi tjáningarfrelsins, skuli grípa til þessa en skopteiknarar eru alveg sér á hillu. Í morgun birti Arnar Þór viðhorfsgrein á Vísi þar sem hann gerir nánar grein fyrir afstöðu sinni. Og segir meðal annars: „Yfirgangur og vanvirðing rúmast ekki innan þessa ramma. Frelsi til athafna skyldar okkur um leið til að virða helgi annarra. Lýðræðið krefst þess í raun og veru að við sýnum hvert öðru mannúð. Vonandi getum við sameinast um það að bæta íslenska umræðu, bæði í máli og myndum, og sett okkur það markmið að sýna hvert öðru hlýju, skilning og kærleika.“ Arnar Þór er fyrrverandi dómari og Halldór er spurður hvort það sé áhyggjuefni ef þeir hafi svo afdráttarlausar skoðanir á skopi? „Ég myndi halda það. Hann vísar gjarnan í klassískt frjálslyndi. En það er einmitt svo að barátta 18. aldar hugsuða fyrir mannréttindum, einstaklingsfrelsi og tjáningarfrelsi leiddi ekki síst af sér upphaf nútíma skopmyndarinnar. En frumkvöðlar hennar. Meðal annarra Gilray og Daumier, áttu einmitt í stöðugri baráttu við íhaldsöfl þess tíma. Georg III og Louis Philippe. Hann snýr þarna öllu á hvolf. Frjályndir stóðu með listrænu tjáningarfrelsi, jakobínarnir í Frakklandi þó mögulega undanskildir,“ segir Halldór. Arnar getur ekki ímyndað sér þá tilhugsun að hann hafi á röngu að standa Og eftir allt sem á undan er gengið, Jyllandsposten-málið, Charlie Hebdo-málið, þegar skopteiknarar urðu skotmörk múhameðstrúarmanna þá virðist ganga illa að koma mönnum í skilning um margræðni skops, en skilgreining orðsins byggir á tvíræðni. „Mér virðist það. Ég held samt að viðhorf Arnars sé frekar undantekning heldur en hitt. Ég vil trúa því að flestir ráðamenn í dag séu flestir með bærilegan skilning á þessu. Það eru helst þeir sem halla sér lengst útá vinstri og hægri kantana sem hafa ekki þol fyrir skopinu. Þetta er líka fólk sem mér virðist oft ekki hafa hugmyndaflug til að ímynda sér að það gæti haft rangt fyrir sér. Þó ekki væri nema að hluta til.“ Leiðast nasistalíkingar Þó að varasamt geti reynst að útskýra brandara segir Halldór, þá varðandi lesturinn á myndinni, að henni sé ætlað að sýna hvað umfjöllun um frambjóðendur gengur langt og þá ekki síst um Arnar. „Sjálfum leiðast mér þessar nasistalíkingar og átti myndin ekki að sýna neina velþóknun á þess háttar líkingum heldur setja hana fram og fá fólk til að draga sjálft sína línu.“ Halldór fær ekki betur sé en nýja hægrið sé ákall um íhaldspólitík í anda 6. áratugarins og ekkert hafa með fasisma að gera. „Í myndinni er ég ekki að segja skoðun mína á frambjóðendum heldur að varpa fram því versta sem um þá er sagt í því skyni að fá fram samtal. Ætli það hafi ekki bara tekist.“
Tjáningarfrelsi Forsetakosningar 2024 Myndlist Fjölmiðlar Tengdar fréttir Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Forsetakosningar eru handan við hornið, þar sem þjóðin velur sér fyrsta nýja forsetann frá árinu 2016. Hér í vaktinni verður fylgst með öllum helstu vendingum í kapphlaupinu um Bessastaði fram að kosningum. 1. mars 2024 09:00 Mest lesið Þingmaður úðaði eyrnameðali fyrir hunda í kokið á sér Innlent Sérsveit handtók vopnaðan mann Innlent Kveður Glerártorg eftir sautján ár Innlent Tóku á móti tveimur börnum á innan við klukkustund Innlent Elsti hestur landsins er 36 vetra með tennur og hófa í fínu standi Innlent Steinn reistur við með eins konar blöðrum Innlent „Hafa ekki lyft litla fingri í máli Oscars“ Innlent Gunnar Smári kosinn úr stjórn: Úrsagnir og uppnám á aðalfundi Sósíalistaflokksins Innlent Dúxinn fjarri góðu gamni Innlent Rigning í kortunum Veður Fleiri fréttir Sérsveit handtók vopnaðan mann Tóku á móti tveimur börnum á innan við klukkustund Steinn reistur við með eins konar blöðrum Elsti hestur landsins er 36 vetra með tennur og hófa í fínu standi Vannærð börn svelti eða verði læknanlegum sjúkdómum að bráð „Þú hakkar ekki á tóman maga“ Kveður Glerártorg eftir sautján ár Þingmaður úðaði eyrnameðali fyrir hunda í kokið á sér „Hafa ekki lyft litla fingri í máli Oscars“ Dúxinn fjarri góðu gamni Brottvísun Oscars, skortur á kvenhökkurum og hundgamall hestur Vísar ásökunum um smölun aftur til sendanda Skjálftinn reyndist 5,1 og fannst frá Skaganum að Hellu Gunnar Smári kosinn úr stjórn: Úrsagnir og uppnám á aðalfundi Sósíalistaflokksins Skiptar skoðanir á „forljótum“ varðturnum gegn vasaþjófnaði Stór skjálfti fannst vel á suður- og vesturlandi Dráttarvéladagur er á Blikastöðum í dag Beiðni Oscars hafnað: „Það bíður hans engin birta, það er enginn þarna“ Nýr meirihluti komi ekki til greina Umsókn Oscars um landvistarleyfi hafnað og nýr meirihluti útilokaður Þrjár erlendar stúlkur með hæstu einkunn í FÁ Brennandi einbýlishús reyndist eyðibýli Tekist á um breytta ásýnd Suðurlandsbrautar með tilkomu Borgarlínunnar Ökumenn sektaðir vegna notkunar nagladekkja Fólk í fjarvinnu finni fyrir minni streitu Fólk látið vinna of hratt og fái ekki greitt fyrir alla vinnuna Sást ekki til sólar fyrir mýi Áfengi og íþróttaviðburðir geti átt samleið sé farið að lögum Bensínbrúsar inni í íbúðinni Fjögurra ára gömul hola heyrir brátt sögunni til Sjá meira
Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Forsetakosningar eru handan við hornið, þar sem þjóðin velur sér fyrsta nýja forsetann frá árinu 2016. Hér í vaktinni verður fylgst með öllum helstu vendingum í kapphlaupinu um Bessastaði fram að kosningum. 1. mars 2024 09:00