Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir og Álfhildur Leifsdóttir skrifa 23. apríl 2024 22:31 Leikskólastigið, sem er hið fyrsta skólastig samkvæmt lögum, er oft í umræðunni vegna skorts á leikskólaplássum og mönnunarvanda. Minna fer fyrir umræðu um það faglega og framúrskarandi starf sem þar fer fram og þar er sannarlega af nógu að taka þrátt fyrir fyrrnefnda annmarka og í raun ótrúlegt að svo sé. Það má þakka gríðarlegri seiglu og dugnaði starfsfólks leikskóla um land allt. Leikskólakennarar þurfa í dag að ljúka meistaragráðu í háskóla til að fá réttindi til starfa og er nú um fjórðungur kennara í leikskólum með réttindi sem slíkir. Samkvæmt lögum (95/2019) eiga að lágmarki ⅔ hlutar kennara í leikskóla að vera með leyfisbréf en afar illa gengur að uppfylla þau skilyrði. Þó að til einhverra aðgerða hafi verið gripið til þess að laða fleiri að í nám í leikskólafræðum er ljóst að á þeim tólf árum, frá því fyrsta aðgerðaráæltunin til eflingar leikskólastigsins leit dagsins ljós, er ennþá langt í land og enn við svipaðar áskoranir að etja eins og sjá má í skýrslu Menntamálaráðuneytisins um styrkingu leikskólastigsins. Ótal fleiri skýrslur og greinargerðir um leikskólastigið og áskoranir þess hafa litið dagsins ljós bæði hjá ríki og sveitarfélögum en ekki hefur gengið að bregðast við því sem þær benda á svo ásættanlegt sé. Kannanir á meðal fagfólks leikskóla sem og rannsóknir erlendis frá bera allar að sama brunni, það er að fjölga verði kennurum í leikskólum, fækka börnum á hvern kennara, auka rými á hvert barn og í raun endurskoða allt starfsumhverfi leikskóla. Það er mikilvægt að beina sjónum að og gera grein fyrir faglegu og góðu starfi leikskóla landsins, þar sem nám og kennsla fer fram í gegnum hinn frjálsa leik á forsendum barnanna sjálfra. Leikskólar á Íslandi hafa mikið faglegt svigrúm til að móta starf sitt og margir sem kenna sig við vissa stefnu eða hugmyndafræði sem um leið rammar inn starfið. Margir leikskólar hafa vakið eftirtekt fyrir framúrskarandi starf bæði hérlendis sem og erlendis enda mikill metnaður til góðra verka. Það náms-, þroskaumhverfi sem börnum er boðið upp á í leikskólum er afar mikilvægt og að því verður að hlúa. Það er í raun merkilegt hve vel hefur tekist til víða þrátt fyrir skort á faglærðu starfsfólki og ásættanlegs aðbúnaðar barna og fullorðinna sem er helsta áskorun starfsins. Ef vel er staðið að leikskólastarfi eykur það lífsgæði barna og fjölskyldna þeirra, dregur úr aðstöðumun og ójafnrétti milli barna ásamt því að auka félagslegan jöfnuð. Starfsfólk leikskóla leggur mikið á sig til að halda uppi starfi leikskólanna og mögulega má rekja mikil veikindi í stéttinni til þess álags sem hefur verið þar um árabil. Nú ætti að vera forgangsmál að bregðast við og finna leiðir til úrbóta. Ein möguleg leið er að ríkið lengi fæðingarorlofið til að mæta sveitarfélögunum sem mörg hver hafa langt í frá náð að brúa umönnunarbilið milli fæðingarorlofs og leikskóladvalar. Í stefnu VG segir mikilvægt að lengja fæðingarorlofið til að brúa þetta bil sem að okkar mati er mikið lífsgæða- og jöfnunarmál fyrir allar fjölskyldur. Þá aukast líkur á að sveitarfélög nái að einbeita sér að uppbyggingu leikskóla og bæta aðstæður allra sem þar eru, enda afar mikilvægt í breyttu samfélagi og þeim áskorunum sem hin síðari skólastig glíma við, að treysta grunninn með öllum ráðum og gera það vel. Önnur leið gæti verið að grípa til lagasetningar þess efnis að öll börn eigi rétt á leikskólaplássi frá því fæðingarorlofi lýkur. Slíkt gæti þá tryggt framlag ríkis til sveitarfélaga og hraðað uppbyggingu leikskóla um land allt. Bæði hvað varðar nýbyggingar og mönnun, því ef svigrúm til umbóta hvað varðar aðbúnað og starfsumhverfi batnar er von til að fleiri leikskólakennarar snúi aftur til starfa í leikskólum og nemum fjölgi. En til þess að nemum fjölgi þarf einnig að horfa til námsfyrirkomulagsins og tryggja að starfsemi leikskóla líði ekki fyrir það að starfsfólk sæki sér nám samhliða vinnu þegar svo er. Sveitarstjórnarráð VG stóð fyrir ráðstefnu um menntamál, sem bar heitið Máttur menntunar, á dögunum. Þar flutti Halldóra Guðmundsdóttir, leikskólastjóri leikskólans Drafnarsteins erindi fyrir hönd leikskólastigsins sem bar heitið Í leikskóla er gaman! Þar fór hún yfir mikilvægi leiksins, fjölbreyttra viðfangsefna og gleði í lífi leikskólabarna og umgjörð skólastarfsins. Í pallborði sátu svo Halldóra sjálf sem einnig er varaformaður Félags stjórnenda í leikskólum, Ögmundur Jónsson leikskólakennari í leikskólanum Aðalþingi og Sveinlaug Sigurðardóttir leikskólakennari, útikennari í Krikaskóla og stjórnarkona í Félagi leikskólakennara. Afar margt áhugavert koma fram í umræðum og ljóst er að áskoranir leikskólastigsins eru margar eins og talið hefur verið upp hér fyrr. Aðgerða er sannarlega þörf og þær verða að vera áhrifaríkari en hingað til. Hægt er að horfa á erindi Halldóru og pallborðsumræður hér: https://vg.is/vidburdir/sveitarstjornarradstefna-vg-um-menntamal/. Álfhildur Leifsdóttir, grunnskólakennari, formaður Sveitarstjórnarráðs VG og stjórnarkona í Vinstrihreyfingunni - grænu framboði. Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir, menntunarfræðingur, leik- og grunnskólakennari, oddviti Vinstrihreyfingarinnar græns framboðs í Suðurkjördæmi og stjórnarkona í hreyfingunni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Leikskólar Skóla- og menntamál Álfhildur Leifsdóttir Mest lesið Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Skoðun Við þurfum nýja sýn á stjórnmál okkar - Mamdani-sýn Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn heimilislaus - hvað næst? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Rán um hábjartan dag Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Af hverju er verðbólga ennþá svona há? Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Uppbygging hjúkrunarheimila Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Með skynsemina að vopni Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar Skoðun 80.000 manna klóakrennsli í Dýrafjörð í boði Arctic Fish Jón Kaldal skrifar Sjá meira
Leikskólastigið, sem er hið fyrsta skólastig samkvæmt lögum, er oft í umræðunni vegna skorts á leikskólaplássum og mönnunarvanda. Minna fer fyrir umræðu um það faglega og framúrskarandi starf sem þar fer fram og þar er sannarlega af nógu að taka þrátt fyrir fyrrnefnda annmarka og í raun ótrúlegt að svo sé. Það má þakka gríðarlegri seiglu og dugnaði starfsfólks leikskóla um land allt. Leikskólakennarar þurfa í dag að ljúka meistaragráðu í háskóla til að fá réttindi til starfa og er nú um fjórðungur kennara í leikskólum með réttindi sem slíkir. Samkvæmt lögum (95/2019) eiga að lágmarki ⅔ hlutar kennara í leikskóla að vera með leyfisbréf en afar illa gengur að uppfylla þau skilyrði. Þó að til einhverra aðgerða hafi verið gripið til þess að laða fleiri að í nám í leikskólafræðum er ljóst að á þeim tólf árum, frá því fyrsta aðgerðaráæltunin til eflingar leikskólastigsins leit dagsins ljós, er ennþá langt í land og enn við svipaðar áskoranir að etja eins og sjá má í skýrslu Menntamálaráðuneytisins um styrkingu leikskólastigsins. Ótal fleiri skýrslur og greinargerðir um leikskólastigið og áskoranir þess hafa litið dagsins ljós bæði hjá ríki og sveitarfélögum en ekki hefur gengið að bregðast við því sem þær benda á svo ásættanlegt sé. Kannanir á meðal fagfólks leikskóla sem og rannsóknir erlendis frá bera allar að sama brunni, það er að fjölga verði kennurum í leikskólum, fækka börnum á hvern kennara, auka rými á hvert barn og í raun endurskoða allt starfsumhverfi leikskóla. Það er mikilvægt að beina sjónum að og gera grein fyrir faglegu og góðu starfi leikskóla landsins, þar sem nám og kennsla fer fram í gegnum hinn frjálsa leik á forsendum barnanna sjálfra. Leikskólar á Íslandi hafa mikið faglegt svigrúm til að móta starf sitt og margir sem kenna sig við vissa stefnu eða hugmyndafræði sem um leið rammar inn starfið. Margir leikskólar hafa vakið eftirtekt fyrir framúrskarandi starf bæði hérlendis sem og erlendis enda mikill metnaður til góðra verka. Það náms-, þroskaumhverfi sem börnum er boðið upp á í leikskólum er afar mikilvægt og að því verður að hlúa. Það er í raun merkilegt hve vel hefur tekist til víða þrátt fyrir skort á faglærðu starfsfólki og ásættanlegs aðbúnaðar barna og fullorðinna sem er helsta áskorun starfsins. Ef vel er staðið að leikskólastarfi eykur það lífsgæði barna og fjölskyldna þeirra, dregur úr aðstöðumun og ójafnrétti milli barna ásamt því að auka félagslegan jöfnuð. Starfsfólk leikskóla leggur mikið á sig til að halda uppi starfi leikskólanna og mögulega má rekja mikil veikindi í stéttinni til þess álags sem hefur verið þar um árabil. Nú ætti að vera forgangsmál að bregðast við og finna leiðir til úrbóta. Ein möguleg leið er að ríkið lengi fæðingarorlofið til að mæta sveitarfélögunum sem mörg hver hafa langt í frá náð að brúa umönnunarbilið milli fæðingarorlofs og leikskóladvalar. Í stefnu VG segir mikilvægt að lengja fæðingarorlofið til að brúa þetta bil sem að okkar mati er mikið lífsgæða- og jöfnunarmál fyrir allar fjölskyldur. Þá aukast líkur á að sveitarfélög nái að einbeita sér að uppbyggingu leikskóla og bæta aðstæður allra sem þar eru, enda afar mikilvægt í breyttu samfélagi og þeim áskorunum sem hin síðari skólastig glíma við, að treysta grunninn með öllum ráðum og gera það vel. Önnur leið gæti verið að grípa til lagasetningar þess efnis að öll börn eigi rétt á leikskólaplássi frá því fæðingarorlofi lýkur. Slíkt gæti þá tryggt framlag ríkis til sveitarfélaga og hraðað uppbyggingu leikskóla um land allt. Bæði hvað varðar nýbyggingar og mönnun, því ef svigrúm til umbóta hvað varðar aðbúnað og starfsumhverfi batnar er von til að fleiri leikskólakennarar snúi aftur til starfa í leikskólum og nemum fjölgi. En til þess að nemum fjölgi þarf einnig að horfa til námsfyrirkomulagsins og tryggja að starfsemi leikskóla líði ekki fyrir það að starfsfólk sæki sér nám samhliða vinnu þegar svo er. Sveitarstjórnarráð VG stóð fyrir ráðstefnu um menntamál, sem bar heitið Máttur menntunar, á dögunum. Þar flutti Halldóra Guðmundsdóttir, leikskólastjóri leikskólans Drafnarsteins erindi fyrir hönd leikskólastigsins sem bar heitið Í leikskóla er gaman! Þar fór hún yfir mikilvægi leiksins, fjölbreyttra viðfangsefna og gleði í lífi leikskólabarna og umgjörð skólastarfsins. Í pallborði sátu svo Halldóra sjálf sem einnig er varaformaður Félags stjórnenda í leikskólum, Ögmundur Jónsson leikskólakennari í leikskólanum Aðalþingi og Sveinlaug Sigurðardóttir leikskólakennari, útikennari í Krikaskóla og stjórnarkona í Félagi leikskólakennara. Afar margt áhugavert koma fram í umræðum og ljóst er að áskoranir leikskólastigsins eru margar eins og talið hefur verið upp hér fyrr. Aðgerða er sannarlega þörf og þær verða að vera áhrifaríkari en hingað til. Hægt er að horfa á erindi Halldóru og pallborðsumræður hér: https://vg.is/vidburdir/sveitarstjornarradstefna-vg-um-menntamal/. Álfhildur Leifsdóttir, grunnskólakennari, formaður Sveitarstjórnarráðs VG og stjórnarkona í Vinstrihreyfingunni - grænu framboði. Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir, menntunarfræðingur, leik- og grunnskólakennari, oddviti Vinstrihreyfingarinnar græns framboðs í Suðurkjördæmi og stjórnarkona í hreyfingunni.
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar
Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar
Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun