Ríkisstjórn Íslands og Palestína: Rangar ákvarðanir, röng skilaboð Jóhann Páll Jóhannsson skrifar 4. mars 2024 14:30 Við Íslendingar stigum mikilvægt skref þann 29. nóvember 2011 þegar við urðum fyrst vestrænna þjóða til að viðurkenna Palestínu sem sjálfstætt og fullvalda ríki. Í þingsályktun Alþingis þess efnis fólst söguleg stefnumörkun í utanríkismálum; afgerandi stuðningur við kúgaða þjóð, krafa um tveggja ríkja lausn og andstaða við hernað og ofbeldisverk fyrir botni Miðjarðarhafs. Nú 12 árum síðar eru íbúar Palestínu í meiri og sárari þörf fyrir stuðning alþjóðasamfélagsins en nokkru sinni fyrr. Tugir þúsunda á Gaza hafa verið drepin á örfáum mánuðum og skólar og sjúkrahús jöfnuð við jörðu. Innviðir eru í molum, íbúar innikróaðir og hungursneyð ríkir. Almenningur á Íslandi hefur sýnt ríkan vilja til að styðja við palestínsku þjóðina eins og fjölsóttir baráttufundir, kröfugöngur, fjáröflun og sjálfboðastarf bera vitni um. Á sama tíma virðist hins vegar ríkisstjórn Íslands staðráðin í að hverfa frá þeim afdráttarlausa stuðningi við Palestínu sem fólst í þingsályktuninni frá 2011. Afstöðufælni ríkisstjórnarinnar birtist með margvíslegum hætti en þrennt hefur vakið mesta athygli: Í fyrsta lagi hjáseta Íslands í atkvæðagreiðslu um mannúðarvopnahlé á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna 27. október 2023. Ísland greiddi atkvæði með öðrum hætti en hin EFTA-ríkin og margar af vinaþjóðum okkar í NATO, m.a. Frakkland, Belgía, Spánn og Portúgal sem studdu tillöguna. Þetta voru röng skilaboð af Íslands hálfu og ekki bætti úr skák hvernig Bjarni Benediktsson utanríkisráðherra gekk fram í fjölmiðlum dagana á eftir. Á meðan Jonas Gahr Støre, forsætisráðherra Noregs, gagnrýndi Ísraelsríki fyrir að brjóta gegn alþjóðlegum mannúðarlögum reifst Bjarni við blaðamenn um hvort það væri viðeigandi að nota orðið „árás“ um sprengjuárás á flóttamannabúðir. “Did you say attack on a refugee camp?“ Í öðru lagi athafnaleysi stjórnvalda í tengslum við fjölskyldusameiningar palestínskra ríkisborgara á Íslandi. Útlendingastofnun setti slík mál í sérstakan forgang í byrjun desember en ráðherrar ríkisstjórnarinnar létu margar vikur líða án þess að þeirri ákvörðun væri fylgt eftir með aðgerðum til að greiða fyrir för dvalarleyfishafa frá Gaza. Af fréttaviðtölum við Bjarna Benediktsson þann 6. febrúar síðastliðinn verður ekki annað ráðið en að ákvörðunum um framkvæmd málsins hafi verið frestað gagngert vegna viðræðna milli ríkisstjórnarflokkanna um framtíðarskipan útlendingamála á Íslandi. Það er óforsvaranleg framganga gagnvart fólki í sárri neyð. Þegar þetta er ritað hafa íslenskar konur í sjálfboðavinnu náð talsverðum árangri við að koma fjölskyldum út af Gaza en lítið sem ekkert hefur spurst til vinnu stjórnvalda. Í þriðja lagi ákvörðun ríkisstjórnarinnar þann 27. janúar um að stöðva tímabundið fjárstuðning Íslands við Palestínuflóttamannaaðstoð Sameinuðu þjóðanna (UNRWA) vegna ásakana á hendur tólf starfsmönnum stofnunarinnar. UNRWA gegnir ómissandi hlutverki og er alger líflína fyrir íbúa Gaza. Skipulögð fjársveltiherferð vestrænna ríkja gegn stofnuninni hefur þegar valdið tjóni og grafið undan mannúðaraðstoð á svæðinu. Það er hryggilegt að íslensk stjórnvöld hafi verið á meðal þeirra fyrstu í Evrópu til að tilkynna um frystingu greiðslna til UNRWA meðan ýmsar af vinaþjóðum okkar tóku afdráttarlausa afstöðu gegn slíkum viðbrögðum. Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins ákvað nú á föstudag að halda áfram fjárstuðningi við UNRWA. Ríkisstjórn Íslands ætti að gefa strax út tilkynningu um að Ísland muni gera slíkt hið sama. Engin orð ná utan um hryllinginn á Gaza og þau grimmdarverk sem framin eru daglega gegn palestínsku þjóðinni. Ríkisstjórn Íslands hefur tekið rangar ákvarðanir og sent röng skilaboð síðustu mánuði. En það er ekki of seint að skipta um kúrs. Ísland getur og á að taka sér stöðu við hlið Norðmanna, Íra, Spánverja og fleiri vinaþjóða okkar í Evrópu sem standa með Palestínu, í orði og á borði, og fordæma stríðsglæpi Ísraelsríkis. Höfundur er þingmaður Samfylkingarinnar, jafnaðarflokks Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jóhann Páll Jóhannsson Samfylkingin Alþingi Palestína Átök í Ísrael og Palestínu Utanríkismál Mest lesið Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst? Davíð Bergmann. Skoðun Elsku Íslendingar, styðjum saman Grindavík Dagmar Valsdóttir Skoðun Þeir sem verja stórútgerðina – og heimsvaldastefnuna Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Betri vegur til Þorlákshafnar er samkeppnismál Ólafur Stephensen Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson Skoðun Gervigreindin beisluð Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Lík brennd í Grafarvogi Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Baráttan um kjör eldra fólks Jónína Björk Óskarsdóttir Skoðun Svigrúm Eydísar á fölskum grunni Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Skoðun Skoðun Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst? Davíð Bergmann. skrifar Skoðun Baráttan um kjör eldra fólks Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Elsku Íslendingar, styðjum saman Grindavík Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Svigrúm Eydísar á fölskum grunni Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Betri vegur til Þorlákshafnar er samkeppnismál Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Lík brennd í Grafarvogi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Er handahlaup valdeflandi? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Á jaðrinum með Jesú Daníel Ágúst Gautason skrifar Skoðun Þeir sem verja stórútgerðina – og heimsvaldastefnuna Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Gervigreindin beisluð Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Kúnstin að vera ósammála sjálfum sér Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar Skoðun Geislameðferð sem lífsbjörg Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Þetta eru ekki eðlileg vinnubrögð Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Hversu mikið er nóg? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Sigurður Gísli Bond Snorrason skrifar Skoðun Að semja er ekki veikleiki – það er forsenda lýðræðis Elliði Vignisson skrifar Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Sumar og sól – en ekki alltaf sátt í sálinni Ellen Calmon skrifar Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal skrifar Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Sjá meira
Við Íslendingar stigum mikilvægt skref þann 29. nóvember 2011 þegar við urðum fyrst vestrænna þjóða til að viðurkenna Palestínu sem sjálfstætt og fullvalda ríki. Í þingsályktun Alþingis þess efnis fólst söguleg stefnumörkun í utanríkismálum; afgerandi stuðningur við kúgaða þjóð, krafa um tveggja ríkja lausn og andstaða við hernað og ofbeldisverk fyrir botni Miðjarðarhafs. Nú 12 árum síðar eru íbúar Palestínu í meiri og sárari þörf fyrir stuðning alþjóðasamfélagsins en nokkru sinni fyrr. Tugir þúsunda á Gaza hafa verið drepin á örfáum mánuðum og skólar og sjúkrahús jöfnuð við jörðu. Innviðir eru í molum, íbúar innikróaðir og hungursneyð ríkir. Almenningur á Íslandi hefur sýnt ríkan vilja til að styðja við palestínsku þjóðina eins og fjölsóttir baráttufundir, kröfugöngur, fjáröflun og sjálfboðastarf bera vitni um. Á sama tíma virðist hins vegar ríkisstjórn Íslands staðráðin í að hverfa frá þeim afdráttarlausa stuðningi við Palestínu sem fólst í þingsályktuninni frá 2011. Afstöðufælni ríkisstjórnarinnar birtist með margvíslegum hætti en þrennt hefur vakið mesta athygli: Í fyrsta lagi hjáseta Íslands í atkvæðagreiðslu um mannúðarvopnahlé á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna 27. október 2023. Ísland greiddi atkvæði með öðrum hætti en hin EFTA-ríkin og margar af vinaþjóðum okkar í NATO, m.a. Frakkland, Belgía, Spánn og Portúgal sem studdu tillöguna. Þetta voru röng skilaboð af Íslands hálfu og ekki bætti úr skák hvernig Bjarni Benediktsson utanríkisráðherra gekk fram í fjölmiðlum dagana á eftir. Á meðan Jonas Gahr Støre, forsætisráðherra Noregs, gagnrýndi Ísraelsríki fyrir að brjóta gegn alþjóðlegum mannúðarlögum reifst Bjarni við blaðamenn um hvort það væri viðeigandi að nota orðið „árás“ um sprengjuárás á flóttamannabúðir. “Did you say attack on a refugee camp?“ Í öðru lagi athafnaleysi stjórnvalda í tengslum við fjölskyldusameiningar palestínskra ríkisborgara á Íslandi. Útlendingastofnun setti slík mál í sérstakan forgang í byrjun desember en ráðherrar ríkisstjórnarinnar létu margar vikur líða án þess að þeirri ákvörðun væri fylgt eftir með aðgerðum til að greiða fyrir för dvalarleyfishafa frá Gaza. Af fréttaviðtölum við Bjarna Benediktsson þann 6. febrúar síðastliðinn verður ekki annað ráðið en að ákvörðunum um framkvæmd málsins hafi verið frestað gagngert vegna viðræðna milli ríkisstjórnarflokkanna um framtíðarskipan útlendingamála á Íslandi. Það er óforsvaranleg framganga gagnvart fólki í sárri neyð. Þegar þetta er ritað hafa íslenskar konur í sjálfboðavinnu náð talsverðum árangri við að koma fjölskyldum út af Gaza en lítið sem ekkert hefur spurst til vinnu stjórnvalda. Í þriðja lagi ákvörðun ríkisstjórnarinnar þann 27. janúar um að stöðva tímabundið fjárstuðning Íslands við Palestínuflóttamannaaðstoð Sameinuðu þjóðanna (UNRWA) vegna ásakana á hendur tólf starfsmönnum stofnunarinnar. UNRWA gegnir ómissandi hlutverki og er alger líflína fyrir íbúa Gaza. Skipulögð fjársveltiherferð vestrænna ríkja gegn stofnuninni hefur þegar valdið tjóni og grafið undan mannúðaraðstoð á svæðinu. Það er hryggilegt að íslensk stjórnvöld hafi verið á meðal þeirra fyrstu í Evrópu til að tilkynna um frystingu greiðslna til UNRWA meðan ýmsar af vinaþjóðum okkar tóku afdráttarlausa afstöðu gegn slíkum viðbrögðum. Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins ákvað nú á föstudag að halda áfram fjárstuðningi við UNRWA. Ríkisstjórn Íslands ætti að gefa strax út tilkynningu um að Ísland muni gera slíkt hið sama. Engin orð ná utan um hryllinginn á Gaza og þau grimmdarverk sem framin eru daglega gegn palestínsku þjóðinni. Ríkisstjórn Íslands hefur tekið rangar ákvarðanir og sent röng skilaboð síðustu mánuði. En það er ekki of seint að skipta um kúrs. Ísland getur og á að taka sér stöðu við hlið Norðmanna, Íra, Spánverja og fleiri vinaþjóða okkar í Evrópu sem standa með Palestínu, í orði og á borði, og fordæma stríðsglæpi Ísraelsríkis. Höfundur er þingmaður Samfylkingarinnar, jafnaðarflokks Íslands.
Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson Skoðun
Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar
Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar
Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson Skoðun