Ríkisstjórn Íslands og Palestína: Rangar ákvarðanir, röng skilaboð Jóhann Páll Jóhannsson skrifar 4. mars 2024 14:30 Við Íslendingar stigum mikilvægt skref þann 29. nóvember 2011 þegar við urðum fyrst vestrænna þjóða til að viðurkenna Palestínu sem sjálfstætt og fullvalda ríki. Í þingsályktun Alþingis þess efnis fólst söguleg stefnumörkun í utanríkismálum; afgerandi stuðningur við kúgaða þjóð, krafa um tveggja ríkja lausn og andstaða við hernað og ofbeldisverk fyrir botni Miðjarðarhafs. Nú 12 árum síðar eru íbúar Palestínu í meiri og sárari þörf fyrir stuðning alþjóðasamfélagsins en nokkru sinni fyrr. Tugir þúsunda á Gaza hafa verið drepin á örfáum mánuðum og skólar og sjúkrahús jöfnuð við jörðu. Innviðir eru í molum, íbúar innikróaðir og hungursneyð ríkir. Almenningur á Íslandi hefur sýnt ríkan vilja til að styðja við palestínsku þjóðina eins og fjölsóttir baráttufundir, kröfugöngur, fjáröflun og sjálfboðastarf bera vitni um. Á sama tíma virðist hins vegar ríkisstjórn Íslands staðráðin í að hverfa frá þeim afdráttarlausa stuðningi við Palestínu sem fólst í þingsályktuninni frá 2011. Afstöðufælni ríkisstjórnarinnar birtist með margvíslegum hætti en þrennt hefur vakið mesta athygli: Í fyrsta lagi hjáseta Íslands í atkvæðagreiðslu um mannúðarvopnahlé á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna 27. október 2023. Ísland greiddi atkvæði með öðrum hætti en hin EFTA-ríkin og margar af vinaþjóðum okkar í NATO, m.a. Frakkland, Belgía, Spánn og Portúgal sem studdu tillöguna. Þetta voru röng skilaboð af Íslands hálfu og ekki bætti úr skák hvernig Bjarni Benediktsson utanríkisráðherra gekk fram í fjölmiðlum dagana á eftir. Á meðan Jonas Gahr Støre, forsætisráðherra Noregs, gagnrýndi Ísraelsríki fyrir að brjóta gegn alþjóðlegum mannúðarlögum reifst Bjarni við blaðamenn um hvort það væri viðeigandi að nota orðið „árás“ um sprengjuárás á flóttamannabúðir. “Did you say attack on a refugee camp?“ Í öðru lagi athafnaleysi stjórnvalda í tengslum við fjölskyldusameiningar palestínskra ríkisborgara á Íslandi. Útlendingastofnun setti slík mál í sérstakan forgang í byrjun desember en ráðherrar ríkisstjórnarinnar létu margar vikur líða án þess að þeirri ákvörðun væri fylgt eftir með aðgerðum til að greiða fyrir för dvalarleyfishafa frá Gaza. Af fréttaviðtölum við Bjarna Benediktsson þann 6. febrúar síðastliðinn verður ekki annað ráðið en að ákvörðunum um framkvæmd málsins hafi verið frestað gagngert vegna viðræðna milli ríkisstjórnarflokkanna um framtíðarskipan útlendingamála á Íslandi. Það er óforsvaranleg framganga gagnvart fólki í sárri neyð. Þegar þetta er ritað hafa íslenskar konur í sjálfboðavinnu náð talsverðum árangri við að koma fjölskyldum út af Gaza en lítið sem ekkert hefur spurst til vinnu stjórnvalda. Í þriðja lagi ákvörðun ríkisstjórnarinnar þann 27. janúar um að stöðva tímabundið fjárstuðning Íslands við Palestínuflóttamannaaðstoð Sameinuðu þjóðanna (UNRWA) vegna ásakana á hendur tólf starfsmönnum stofnunarinnar. UNRWA gegnir ómissandi hlutverki og er alger líflína fyrir íbúa Gaza. Skipulögð fjársveltiherferð vestrænna ríkja gegn stofnuninni hefur þegar valdið tjóni og grafið undan mannúðaraðstoð á svæðinu. Það er hryggilegt að íslensk stjórnvöld hafi verið á meðal þeirra fyrstu í Evrópu til að tilkynna um frystingu greiðslna til UNRWA meðan ýmsar af vinaþjóðum okkar tóku afdráttarlausa afstöðu gegn slíkum viðbrögðum. Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins ákvað nú á föstudag að halda áfram fjárstuðningi við UNRWA. Ríkisstjórn Íslands ætti að gefa strax út tilkynningu um að Ísland muni gera slíkt hið sama. Engin orð ná utan um hryllinginn á Gaza og þau grimmdarverk sem framin eru daglega gegn palestínsku þjóðinni. Ríkisstjórn Íslands hefur tekið rangar ákvarðanir og sent röng skilaboð síðustu mánuði. En það er ekki of seint að skipta um kúrs. Ísland getur og á að taka sér stöðu við hlið Norðmanna, Íra, Spánverja og fleiri vinaþjóða okkar í Evrópu sem standa með Palestínu, í orði og á borði, og fordæma stríðsglæpi Ísraelsríkis. Höfundur er þingmaður Samfylkingarinnar, jafnaðarflokks Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jóhann Páll Jóhannsson Samfylkingin Alþingi Palestína Átök í Ísrael og Palestínu Utanríkismál Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Þú getur leyft þér það Rannveig Borg Skoðun Katrín eða Halla Hrund? Reynir Böðvarsson Skoðun Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað Skoðun Sterk, rökföst og réttsýn rödd Jakob S. Jónsson, Skoðun Með réttlætið að leiðarljósi Bergdís Sigurðardóttir Skoðun Þarf að rífa eina niður til að hífa mig upp? Þórunn Rakel Gylfadóttir Skoðun Látum frambjóðendur njóta sannmælis Vésteinn Ólason Skoðun Almannahagsmunir, fúsk eða spilling? Brynjar Níelsson Skoðun Meðmælabréf með forsetaefni Anna Hildur Hildibrandsdóttir Skoðun Fylgishrun Höllu Hrundar staðfest Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Með réttlætið að leiðarljósi Bergdís Sigurðardóttir skrifar Skoðun Katrín eða Halla Hrund? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Sterk, rökföst og réttsýn rödd skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir - Minn forseti Valdimar Óskarsson skrifar Skoðun Styðjum Katrínu Jakobsdóttur Gerður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hvaðan kemur þessi ótti við tilfinningar? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Lyf og dáleiðsla Hannes Björnsson skrifar Skoðun Hvað þarf til að forseti beiti málskotsrétti? Salvör Nordal skrifar Skoðun Kosningar nálgast Halldóra Æsa Aradóttir skrifar Skoðun Auðlindirnar okkar Hólmfríður Sigþórsdóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Almannahagsmunir, fúsk eða spilling? Brynjar Níelsson skrifar Skoðun Fagleg uppbygging myndlistar í forgrunni Tinna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Breytum reiði í gleði Natan Kolbeinsson skrifar Skoðun Látum frambjóðendur njóta sannmælis Vésteinn Ólason skrifar Skoðun Blóðugt upp fyrir axlir Arnar Eggert Thoroddsen skrifar Skoðun Greind eða dómgreindarskortur Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Stafrænt samstarf sveitarfélaga þarf aukið vægi Sigurjón Ólafsson skrifar Skoðun Fyrir ykkur, Blessing, Mary og Esther Guðrún Árnadóttir,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar Skoðun Þarf að rífa eina niður til að hífa mig upp? Þórunn Rakel Gylfadóttir skrifar Skoðun Hver á að setja málið á dagskrá? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Góður málsvari íslenskrar menningar Kristín Huld Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er hægt að fá bólusetningu gegn "Besserwisserum"? Eygló Halldórsdóttir skrifar Skoðun Söfn í þágu fræðslu og rannsókna Sigurjón Baldur Hafsteinsson skrifar Skoðun Um dánaraðstoð Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Meðmælabréf með forsetaefni Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Sameiningartákn? Vilborg Ása Guðjónsdóttir skrifar Skoðun „Hlutdrægni” Ríkisútvarpsins og „hnignun” íslenskunnar Magnús Lyngdal Magnússon skrifar Skoðun Fylgishrun Höllu Hrundar staðfest Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hún Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sósíalismi sem trúarbrögð Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Sjá meira
Við Íslendingar stigum mikilvægt skref þann 29. nóvember 2011 þegar við urðum fyrst vestrænna þjóða til að viðurkenna Palestínu sem sjálfstætt og fullvalda ríki. Í þingsályktun Alþingis þess efnis fólst söguleg stefnumörkun í utanríkismálum; afgerandi stuðningur við kúgaða þjóð, krafa um tveggja ríkja lausn og andstaða við hernað og ofbeldisverk fyrir botni Miðjarðarhafs. Nú 12 árum síðar eru íbúar Palestínu í meiri og sárari þörf fyrir stuðning alþjóðasamfélagsins en nokkru sinni fyrr. Tugir þúsunda á Gaza hafa verið drepin á örfáum mánuðum og skólar og sjúkrahús jöfnuð við jörðu. Innviðir eru í molum, íbúar innikróaðir og hungursneyð ríkir. Almenningur á Íslandi hefur sýnt ríkan vilja til að styðja við palestínsku þjóðina eins og fjölsóttir baráttufundir, kröfugöngur, fjáröflun og sjálfboðastarf bera vitni um. Á sama tíma virðist hins vegar ríkisstjórn Íslands staðráðin í að hverfa frá þeim afdráttarlausa stuðningi við Palestínu sem fólst í þingsályktuninni frá 2011. Afstöðufælni ríkisstjórnarinnar birtist með margvíslegum hætti en þrennt hefur vakið mesta athygli: Í fyrsta lagi hjáseta Íslands í atkvæðagreiðslu um mannúðarvopnahlé á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna 27. október 2023. Ísland greiddi atkvæði með öðrum hætti en hin EFTA-ríkin og margar af vinaþjóðum okkar í NATO, m.a. Frakkland, Belgía, Spánn og Portúgal sem studdu tillöguna. Þetta voru röng skilaboð af Íslands hálfu og ekki bætti úr skák hvernig Bjarni Benediktsson utanríkisráðherra gekk fram í fjölmiðlum dagana á eftir. Á meðan Jonas Gahr Støre, forsætisráðherra Noregs, gagnrýndi Ísraelsríki fyrir að brjóta gegn alþjóðlegum mannúðarlögum reifst Bjarni við blaðamenn um hvort það væri viðeigandi að nota orðið „árás“ um sprengjuárás á flóttamannabúðir. “Did you say attack on a refugee camp?“ Í öðru lagi athafnaleysi stjórnvalda í tengslum við fjölskyldusameiningar palestínskra ríkisborgara á Íslandi. Útlendingastofnun setti slík mál í sérstakan forgang í byrjun desember en ráðherrar ríkisstjórnarinnar létu margar vikur líða án þess að þeirri ákvörðun væri fylgt eftir með aðgerðum til að greiða fyrir för dvalarleyfishafa frá Gaza. Af fréttaviðtölum við Bjarna Benediktsson þann 6. febrúar síðastliðinn verður ekki annað ráðið en að ákvörðunum um framkvæmd málsins hafi verið frestað gagngert vegna viðræðna milli ríkisstjórnarflokkanna um framtíðarskipan útlendingamála á Íslandi. Það er óforsvaranleg framganga gagnvart fólki í sárri neyð. Þegar þetta er ritað hafa íslenskar konur í sjálfboðavinnu náð talsverðum árangri við að koma fjölskyldum út af Gaza en lítið sem ekkert hefur spurst til vinnu stjórnvalda. Í þriðja lagi ákvörðun ríkisstjórnarinnar þann 27. janúar um að stöðva tímabundið fjárstuðning Íslands við Palestínuflóttamannaaðstoð Sameinuðu þjóðanna (UNRWA) vegna ásakana á hendur tólf starfsmönnum stofnunarinnar. UNRWA gegnir ómissandi hlutverki og er alger líflína fyrir íbúa Gaza. Skipulögð fjársveltiherferð vestrænna ríkja gegn stofnuninni hefur þegar valdið tjóni og grafið undan mannúðaraðstoð á svæðinu. Það er hryggilegt að íslensk stjórnvöld hafi verið á meðal þeirra fyrstu í Evrópu til að tilkynna um frystingu greiðslna til UNRWA meðan ýmsar af vinaþjóðum okkar tóku afdráttarlausa afstöðu gegn slíkum viðbrögðum. Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins ákvað nú á föstudag að halda áfram fjárstuðningi við UNRWA. Ríkisstjórn Íslands ætti að gefa strax út tilkynningu um að Ísland muni gera slíkt hið sama. Engin orð ná utan um hryllinginn á Gaza og þau grimmdarverk sem framin eru daglega gegn palestínsku þjóðinni. Ríkisstjórn Íslands hefur tekið rangar ákvarðanir og sent röng skilaboð síðustu mánuði. En það er ekki of seint að skipta um kúrs. Ísland getur og á að taka sér stöðu við hlið Norðmanna, Íra, Spánverja og fleiri vinaþjóða okkar í Evrópu sem standa með Palestínu, í orði og á borði, og fordæma stríðsglæpi Ísraelsríkis. Höfundur er þingmaður Samfylkingarinnar, jafnaðarflokks Íslands.
Skoðun Um dánaraðstoð Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar