Undirbúa málshöfðun á hendur ríkinu vegna lokana í Grindavík Vésteinn Örn Pétursson skrifar 21. desember 2023 19:24 Jón Steinar Gunnlaugsson, fyrrverandi hæstaréttardómari. Vísir/Vilhelm Fyrrverandi hæstaréttardómarinn Jón Steinar Gunnlaugsson hefur tekið að sér mál nokkurra Grindvíkinga sem hyggja á málshöfðun á hendur ríkinu vegna lokana í Grindavík. Jón telur stjórnvöldum ekki heimilt að banna Grindvíkingum að fara til sinna heima, en þeir hafa búið við strangar takmarkanir um hvort og hvenær þeir mega vera í bænum frá því snemma í nóvember. Jón Steinar segir í samtali við fréttastofu að til hans hafi leitað Grindvíkingar og til standi að höfða mál vegna lokana í bænum. „Okkur liggur náttúrulega á, þannig að við reynum að hraða því eins og hægt er,“ segir Jón Steinar í samtali við Vísi. Hann sé ekki með tölu á þeim sem hafi leitað til hans, en málið verði höfðað í nafni eins þeirra. Það sé af réttarfarslegum ástæðum en niðurstaða í því máli muni hafa fordæmisgildi fyrir mál hinna. Safna upplýsingum um ákvarðanir lögreglu „Nú erum við að leita eftir upplýsingum um hvenær hvaða ákvarðanir voru teknar. Við þurfum að tímasetja þær til að geta haft þær réttar í dómkröfunum,“ segir Jón Steinar og bætir við að lögreglustjóranum á Suðurnesjum hafi verið sent bréf í gær þar sem óskað hafi verið eftir tímasetningum einstaka ákvarðana varðandi lokanir bæjarins. Málið sé því enn á frumstigum og ekki ljóst hverju verði byggt á nákvæmlega. „Svo munum við biðja um flýtimeðferð á málinu. Það er heimilt í lögum þegar sérstaklega stendur á að fá slíka meðferð,“ segir Jón Steinar, og telur augljóst að hér sé um slíkt mál að ræða. Þurfi að leggja aðra í hættu Fyrr í dag birti Jón Steinar færslu á Facebook, sem ber yfirskriftina „Lagaleg sjónarmið um rétt íbúa í Grindavík til að fara til heimila sinna þrátt fyrir bann stjórnvalda“. Þar tekur Jón Steinar til þrjú atriði, máli sínu til stuðnings. Færsluna birti hann í tilefni málsins sem nú er í undirbúningi. Hann segir óheimilt að meina mönnum að fara til heimila sinna nema að lágmarki sé sýnt fram á að öðrum mönnum stafi hætta af för þeirra þangað. Jón Steinar segir stjórnvöld sjálf líklega ekki tefla þeim rökum fram að öðrum en Grindvíkingum stafi hætta af heimför þeirra. „Þannig eru ákvæðin í 3. mgr 71. gr. stjórnarskrár um að takmarka megi friðhelgi heimilis klárlega bundin við að ógnað sé réttindum annarra. Stjórnvöldin virðast einungis styðja bann sitt við þörf á að vernda eigendur húsa í Grindavík fyrir sjálfum sér. Til þess hafa þau ekki heimild ef á annað borð verður talið, eins og hér á landi, að borgarar búi almennt við persónulegt frelsi. Ákvæði 23. og 24. gr laga um almannavarnir, sem stjórnvöld sjálfsagt vísa til, hljóta því að víkja fyrir þessum ákvæðum stjórnarskrár,“ skrifar Jón Steinar. Persónulegt frelsi íbúa heimili þeim meðal annars að stofna sjálfum sé í hættu, ef hætta er á annað borð á ferðum. Sönnunarbyrðin hjá stjórnvöldum Þá segir Jón Steinar engar forsendur til að telja að húseigendum eða fjölskyldum þeirra stafi sjálfum hætta af því að fara heim. „Sönnunarbyrði um þetta hlýtur að hvíla á stjórnvöldunum sem byggja bann sitt á þessu. Sé svona hætta talin vera fyrir hendi hlýtur hún líka að teljast smávægileg og getur hreint ekki talist nægileg til að standa framar rétti eigendanna til nýtingar á eignum sínum,“ skrifar Jón Steinar. Ekki bannað að leggja sjálfan sig í hættu Loks segir Jón Steinar að þótt talið yrði að eigendur stofnuðu lífi sínu í verulega hættu með því að fara heim, hafi stjórnvöld þrátt fyrir það ekki heimild til að banna þeim það. Engin almenn regla banni mönnum að stofna lífi sínu í hættu, og það geri menn iðulega án afskipta stjórnvalda. Jón Steinar tekur ýmsar íþróttir sem dæmi, máli sínu til stuðnings „Fjallgöngur við hættulegar aðstæður, langsund í köldum sjó, flug úr mikilli hæð með tilbúnum vængjabúnaði [og margt fleira],“ skrifar Jón Steinar. Grindavík Lögmennska Eldgos og jarðhræringar Eldgos á Reykjanesskaga Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið „Þessi kostnaður hverfur ekki“ Innlent Gosmóða yfir höfuðborgarsvæðinu í dag Innlent Ók í gegnum grindverk heimahúss og fannst skammt frá Innlent Hægri öfl gætu eignast sinn fyrsta forsætisráðherra Erlent Tólf ára drengir sekir um morð á nítján ára gömlum manni Erlent Vilja skoða að gera RÚV aftur að hefðbundinni ríkisstofnun Innlent Ráðherra hafi ekki mátt láta rannsaka meðferðarheimilið Innlent Skemmdarverk unnin á lögreglubílum Innlent Til skoðunar að færa Grindavíkurveg vestar Innlent Spáir sól um allt land í vikunni Innlent Fleiri fréttir Skemmdarverk unnin á lögreglubílum Gosmóða yfir höfuðborgarsvæðinu í dag Vilja skoða að gera RÚV aftur að hefðbundinni ríkisstofnun Ók í gegnum grindverk heimahúss og fannst skammt frá „Þessi kostnaður hverfur ekki“ Þrettán ungliðahreyfingar fordæma breytingar á útlendingalögum Til skoðunar að færa Grindavíkurveg vestar Spáir sól um allt land í vikunni 800 nýjar íbúðir byggðar á Ásbrú Fjárlaganefnd leggur til opnun sendiráðs á Spáni Ráðherra hafi ekki mátt láta rannsaka meðferðarheimilið Efast um heimild ráðherra til rannsóknar Rænulaus maður á almannafæri reyndist ferðamaður í sólbaði Stjórnvöld ætla að auka við mannúðarstuðning á Gasa Kynna nýtt kerfi veiðistjórnunar Segir magnafslátt á umhverfissóðaskap skelfilega hugmynd Nefnir legókeppni sem mögulegt ráð við vanda drengja Unnið á spítalanum lengi en óttast ekki hagsmunaárekstra Úr sex nöfnum að velja á nýjasta sveitarfélag landsins Reglur um samskipti við fjölmiðla ekki tilraun til þöggunar Krefur úrskurðarnefnd upplýsingamála um upplýsingar Líta fjölda látinna í umferðinni alvarlegum augum Almannahagsmunir að slíkar upplýsingar séu opinberar Hófu frumkvæðisathugun á netsölu áfengis í morgun Loksins kominn heim eftir slysið á Íslandi sem umturnaði lífi hans Fjósalykt leggst yfir Seyðisfjörð Þrjár íkveikjur í sinu með jöfnu millibili Áhyggjurnar enn til staðar og engin trygging Enn þrætt um þróun íslenskunnar: „Fjögur slösuðust í hörðum árekstri“ Fólkið sem er talið hafa brotið á Maltverjanum látið laust Sjá meira
Jón Steinar segir í samtali við fréttastofu að til hans hafi leitað Grindvíkingar og til standi að höfða mál vegna lokana í bænum. „Okkur liggur náttúrulega á, þannig að við reynum að hraða því eins og hægt er,“ segir Jón Steinar í samtali við Vísi. Hann sé ekki með tölu á þeim sem hafi leitað til hans, en málið verði höfðað í nafni eins þeirra. Það sé af réttarfarslegum ástæðum en niðurstaða í því máli muni hafa fordæmisgildi fyrir mál hinna. Safna upplýsingum um ákvarðanir lögreglu „Nú erum við að leita eftir upplýsingum um hvenær hvaða ákvarðanir voru teknar. Við þurfum að tímasetja þær til að geta haft þær réttar í dómkröfunum,“ segir Jón Steinar og bætir við að lögreglustjóranum á Suðurnesjum hafi verið sent bréf í gær þar sem óskað hafi verið eftir tímasetningum einstaka ákvarðana varðandi lokanir bæjarins. Málið sé því enn á frumstigum og ekki ljóst hverju verði byggt á nákvæmlega. „Svo munum við biðja um flýtimeðferð á málinu. Það er heimilt í lögum þegar sérstaklega stendur á að fá slíka meðferð,“ segir Jón Steinar, og telur augljóst að hér sé um slíkt mál að ræða. Þurfi að leggja aðra í hættu Fyrr í dag birti Jón Steinar færslu á Facebook, sem ber yfirskriftina „Lagaleg sjónarmið um rétt íbúa í Grindavík til að fara til heimila sinna þrátt fyrir bann stjórnvalda“. Þar tekur Jón Steinar til þrjú atriði, máli sínu til stuðnings. Færsluna birti hann í tilefni málsins sem nú er í undirbúningi. Hann segir óheimilt að meina mönnum að fara til heimila sinna nema að lágmarki sé sýnt fram á að öðrum mönnum stafi hætta af för þeirra þangað. Jón Steinar segir stjórnvöld sjálf líklega ekki tefla þeim rökum fram að öðrum en Grindvíkingum stafi hætta af heimför þeirra. „Þannig eru ákvæðin í 3. mgr 71. gr. stjórnarskrár um að takmarka megi friðhelgi heimilis klárlega bundin við að ógnað sé réttindum annarra. Stjórnvöldin virðast einungis styðja bann sitt við þörf á að vernda eigendur húsa í Grindavík fyrir sjálfum sér. Til þess hafa þau ekki heimild ef á annað borð verður talið, eins og hér á landi, að borgarar búi almennt við persónulegt frelsi. Ákvæði 23. og 24. gr laga um almannavarnir, sem stjórnvöld sjálfsagt vísa til, hljóta því að víkja fyrir þessum ákvæðum stjórnarskrár,“ skrifar Jón Steinar. Persónulegt frelsi íbúa heimili þeim meðal annars að stofna sjálfum sé í hættu, ef hætta er á annað borð á ferðum. Sönnunarbyrðin hjá stjórnvöldum Þá segir Jón Steinar engar forsendur til að telja að húseigendum eða fjölskyldum þeirra stafi sjálfum hætta af því að fara heim. „Sönnunarbyrði um þetta hlýtur að hvíla á stjórnvöldunum sem byggja bann sitt á þessu. Sé svona hætta talin vera fyrir hendi hlýtur hún líka að teljast smávægileg og getur hreint ekki talist nægileg til að standa framar rétti eigendanna til nýtingar á eignum sínum,“ skrifar Jón Steinar. Ekki bannað að leggja sjálfan sig í hættu Loks segir Jón Steinar að þótt talið yrði að eigendur stofnuðu lífi sínu í verulega hættu með því að fara heim, hafi stjórnvöld þrátt fyrir það ekki heimild til að banna þeim það. Engin almenn regla banni mönnum að stofna lífi sínu í hættu, og það geri menn iðulega án afskipta stjórnvalda. Jón Steinar tekur ýmsar íþróttir sem dæmi, máli sínu til stuðnings „Fjallgöngur við hættulegar aðstæður, langsund í köldum sjó, flug úr mikilli hæð með tilbúnum vængjabúnaði [og margt fleira],“ skrifar Jón Steinar.
Grindavík Lögmennska Eldgos og jarðhræringar Eldgos á Reykjanesskaga Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið „Þessi kostnaður hverfur ekki“ Innlent Gosmóða yfir höfuðborgarsvæðinu í dag Innlent Ók í gegnum grindverk heimahúss og fannst skammt frá Innlent Hægri öfl gætu eignast sinn fyrsta forsætisráðherra Erlent Tólf ára drengir sekir um morð á nítján ára gömlum manni Erlent Vilja skoða að gera RÚV aftur að hefðbundinni ríkisstofnun Innlent Ráðherra hafi ekki mátt láta rannsaka meðferðarheimilið Innlent Skemmdarverk unnin á lögreglubílum Innlent Til skoðunar að færa Grindavíkurveg vestar Innlent Spáir sól um allt land í vikunni Innlent Fleiri fréttir Skemmdarverk unnin á lögreglubílum Gosmóða yfir höfuðborgarsvæðinu í dag Vilja skoða að gera RÚV aftur að hefðbundinni ríkisstofnun Ók í gegnum grindverk heimahúss og fannst skammt frá „Þessi kostnaður hverfur ekki“ Þrettán ungliðahreyfingar fordæma breytingar á útlendingalögum Til skoðunar að færa Grindavíkurveg vestar Spáir sól um allt land í vikunni 800 nýjar íbúðir byggðar á Ásbrú Fjárlaganefnd leggur til opnun sendiráðs á Spáni Ráðherra hafi ekki mátt láta rannsaka meðferðarheimilið Efast um heimild ráðherra til rannsóknar Rænulaus maður á almannafæri reyndist ferðamaður í sólbaði Stjórnvöld ætla að auka við mannúðarstuðning á Gasa Kynna nýtt kerfi veiðistjórnunar Segir magnafslátt á umhverfissóðaskap skelfilega hugmynd Nefnir legókeppni sem mögulegt ráð við vanda drengja Unnið á spítalanum lengi en óttast ekki hagsmunaárekstra Úr sex nöfnum að velja á nýjasta sveitarfélag landsins Reglur um samskipti við fjölmiðla ekki tilraun til þöggunar Krefur úrskurðarnefnd upplýsingamála um upplýsingar Líta fjölda látinna í umferðinni alvarlegum augum Almannahagsmunir að slíkar upplýsingar séu opinberar Hófu frumkvæðisathugun á netsölu áfengis í morgun Loksins kominn heim eftir slysið á Íslandi sem umturnaði lífi hans Fjósalykt leggst yfir Seyðisfjörð Þrjár íkveikjur í sinu með jöfnu millibili Áhyggjurnar enn til staðar og engin trygging Enn þrætt um þróun íslenskunnar: „Fjögur slösuðust í hörðum árekstri“ Fólkið sem er talið hafa brotið á Maltverjanum látið laust Sjá meira