Okur- og fátæktargildrunefnd búvara Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar 15. maí 2023 10:01 Nýlegar fréttir greindu frá því að verðlagsnefnd búvara kynnti undir verðbólgu með hækkunum á afurðum. Formaður Neytendasamtakanna benti á að mjólkurvörur hefðu hækkað meira en sem nemur almennri verðbólgu og að neytendur væru einir látnir bera þungann af hækkunum. Ráðstöfunin ýtir ekki bara undir frekari verðbólgu heldur er hún óréttlát í ofanálag. Verðlagsnefnd búvara er fjölmenn nefnd hagsmunaaðila, starfrækt á vegum hins opinbera og hefur það hlutverk að ákvarða verð á framleiðslu bænda til verslana og annarra sem kaupa af þeim vörur. Sem sagt ríkisrekin nefnd sem ákveður hvað Gunna og Jón borga fyrir mjólk og ost inn á heimilið. Verðlagsnefndin og ríkisstjórnin treysta nefnilega ekki frjálsum viðskiptum á eðlilegum markaði. Fyrirkomulagið treystir bændum heldur ekki til þess að reka bú sín án þess að hið opinbera hlutist þar til um og taki ákvörðun um á hvaða verði bændur skuli selja vörur sínar. Dæmi eru um að stöndug, íslensk matvælaframleiðslufyrirtæki veigri sér við því að hefja innreið inn á mjólkurvörumarkað vegna ósanngjarnra leikreglna sem þar ríkja og minna einna helst á Sovétríkin forðum daga. Á því tapa neytendur. Þannig heldur núverandi fyrirkomulag bændum föstum í kerfi þar sem þeir eru ofurseldir makindalegum milliliðum og ríkið skapar umgjörð sem sviptir bændurnar tækifærinu til þess að uppskera í samræmi við erfiði. Íslensk framleiðsla er umhverfisvæn Viðreisn vill treysta bændum og styrkja þá til þess að stunda sína atvinnustarfsemi á grundvelli frelsis, sjálfbærni og heilbrigðrar samkeppni. Því við höfum trú á að þær vörur sem framleiddar eru af bændum séu samkeppnishæfar. Við höfum líka trú á því að meira frelsi geti leyst mikla krafta úr læðingi og eflt þannig bæði neytendur og bændur. Allar kannanir benda til þess að vaxandi hópur neytenda líti mjög til umhverfisþátta þegar kemur að því að versla. Íslensk framleiðsla hefur mun minna kolefnisspor en innflutt. Í því eru fólgin mikil tækifæri fyrir öflugar íslenskar landbúnaðarvörur. Skýrar upprunamerkingar munu einnig styðja við íslenska framleiðslu. Stefna Viðreisnar um að stíga skref í átt að frelsi í þessum efnum virðist fara sérstaklega fyrir brjóstið á ríkisstjórninni. Framtíðarsýn Viðreisnar um að byggja undir bændur í sveitum landsins og koma í veg fyrir að það séu milliliðir sem njóti ávaxtanna af striti bænda á ekki upp á pallborðið hjá ríkisstjórnarflokkunum sem koma sér saman um fátt nema þá helst að engu megi breyta. Þrátt fyrir að horfa upp á meingallað kerfi sem er hvorki bændum né neytendum til framdráttar. Gallsúr mjólkurkú Í sömu frétt og getið var um í upphafi kom fram að Auðhumla, móðurfélag Mjólkursamsölunnar, hafi skilað methagnaði í fyrra. Auðhumla er vissulega í eigu bænda og Viðreisn sér engar ofsjónir yfir því að bændur græði pening frekar en aðrir. Það er hins vegar ekki sama hvernig peninganna er aflað. Auðhumla hefur í gegnum Mjólkursamsöluna ein rétt á því að safna mjólk á Íslandi. Hún býr líka við þá hagfelldu miðstýringu að mjólkurverð er ákveðið af hinu opinbera í gegnum títtnefnda verðlagsnefnd. Auðhumla er líka milliliður alveg eins og Mjólkursamsalan. Milliliður í lögbundinni einokunarstöðu sem vinnur gegn frelsi og samkeppni. Framtíðarsýn Viðreisnar snýst einfaldlega um að bændur séu lausir undan þessum hrammi ríkisins. Við viljum ýta undir nýsköpun í landbúnaði og veita bændum verðskuldað frelsi til að brydda upp á nýjungum. Við viljum að þeir hafi aðgang að stærri mörkuðum með sínar hollu og bragðgóðu vörur og að verðlagning þeirra ráðist af framboði og eftirspurn en ekki óljósum leikreglum embættismanna. Það er ekki hlutverk embættismanna að miðstýra verði hlutanna. Það er sannarlega ekki leiðin til að búa til samkeppni um matarkörfuna. Hvað þá að tryggja fjölbreytni og nýsköpun í matvælaiðnaði. En þessi aðferð virðist vera ágæt leið fyrir milliliði í einokunarstöðu til að passa uppá sitt. Losum bændur úr spennitreyjunni Viðreisn treystir nefnilega bændum, líkt og öðrum, til að selja sínar vörur og keppa innbyrðis á grundvelli gæða, markaðssetningar, upprunamerkinga, afhendingaröryggis, framþróunar og annars sem hinn frjálsi markaður hefur í för með sér. Við viljum kerfi sem eykur vægi bænda - og neytenda um leið. En sem minnkar vægi milliliða og ríkisafskipta. Opinberir styrkir til landbúnaðar hér á landi slaga hátt í 40 milljarða á ári í beinum og óbeinum styrkjum. Skammarlega lítill hluti þeirra styrkja skilar sér beint til býlis. Íslenskur landbúnaður er framúrskarandi, en kerfið sem er sniðið utan um hann skeytir ekki um hagsmuni bænda né neytenda. Það eru milliliðir í einokunarstöðu sem tútna út á kostnað bænda og Gunnu og Jóns sem unnu sér fátt annað til saka en að versla í matinn. Treystum frelsinu og einkaframtakinu. Losum bændur úr spennitreyjunni. Höfundur er formaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Viðreisn Landbúnaður Mest lesið Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Forljót grá hús Hjalti Andrason Skoðun Allt fyrir Brussel og Nató, hitt reddast einhvern veginn Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson skrifar Skoðun Allt fyrir Brussel og Nató, hitt reddast einhvern veginn Davíð Bergmann skrifar Skoðun Forljót grá hús Hjalti Andrason skrifar Skoðun Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson skrifar Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Nýlegar fréttir greindu frá því að verðlagsnefnd búvara kynnti undir verðbólgu með hækkunum á afurðum. Formaður Neytendasamtakanna benti á að mjólkurvörur hefðu hækkað meira en sem nemur almennri verðbólgu og að neytendur væru einir látnir bera þungann af hækkunum. Ráðstöfunin ýtir ekki bara undir frekari verðbólgu heldur er hún óréttlát í ofanálag. Verðlagsnefnd búvara er fjölmenn nefnd hagsmunaaðila, starfrækt á vegum hins opinbera og hefur það hlutverk að ákvarða verð á framleiðslu bænda til verslana og annarra sem kaupa af þeim vörur. Sem sagt ríkisrekin nefnd sem ákveður hvað Gunna og Jón borga fyrir mjólk og ost inn á heimilið. Verðlagsnefndin og ríkisstjórnin treysta nefnilega ekki frjálsum viðskiptum á eðlilegum markaði. Fyrirkomulagið treystir bændum heldur ekki til þess að reka bú sín án þess að hið opinbera hlutist þar til um og taki ákvörðun um á hvaða verði bændur skuli selja vörur sínar. Dæmi eru um að stöndug, íslensk matvælaframleiðslufyrirtæki veigri sér við því að hefja innreið inn á mjólkurvörumarkað vegna ósanngjarnra leikreglna sem þar ríkja og minna einna helst á Sovétríkin forðum daga. Á því tapa neytendur. Þannig heldur núverandi fyrirkomulag bændum föstum í kerfi þar sem þeir eru ofurseldir makindalegum milliliðum og ríkið skapar umgjörð sem sviptir bændurnar tækifærinu til þess að uppskera í samræmi við erfiði. Íslensk framleiðsla er umhverfisvæn Viðreisn vill treysta bændum og styrkja þá til þess að stunda sína atvinnustarfsemi á grundvelli frelsis, sjálfbærni og heilbrigðrar samkeppni. Því við höfum trú á að þær vörur sem framleiddar eru af bændum séu samkeppnishæfar. Við höfum líka trú á því að meira frelsi geti leyst mikla krafta úr læðingi og eflt þannig bæði neytendur og bændur. Allar kannanir benda til þess að vaxandi hópur neytenda líti mjög til umhverfisþátta þegar kemur að því að versla. Íslensk framleiðsla hefur mun minna kolefnisspor en innflutt. Í því eru fólgin mikil tækifæri fyrir öflugar íslenskar landbúnaðarvörur. Skýrar upprunamerkingar munu einnig styðja við íslenska framleiðslu. Stefna Viðreisnar um að stíga skref í átt að frelsi í þessum efnum virðist fara sérstaklega fyrir brjóstið á ríkisstjórninni. Framtíðarsýn Viðreisnar um að byggja undir bændur í sveitum landsins og koma í veg fyrir að það séu milliliðir sem njóti ávaxtanna af striti bænda á ekki upp á pallborðið hjá ríkisstjórnarflokkunum sem koma sér saman um fátt nema þá helst að engu megi breyta. Þrátt fyrir að horfa upp á meingallað kerfi sem er hvorki bændum né neytendum til framdráttar. Gallsúr mjólkurkú Í sömu frétt og getið var um í upphafi kom fram að Auðhumla, móðurfélag Mjólkursamsölunnar, hafi skilað methagnaði í fyrra. Auðhumla er vissulega í eigu bænda og Viðreisn sér engar ofsjónir yfir því að bændur græði pening frekar en aðrir. Það er hins vegar ekki sama hvernig peninganna er aflað. Auðhumla hefur í gegnum Mjólkursamsöluna ein rétt á því að safna mjólk á Íslandi. Hún býr líka við þá hagfelldu miðstýringu að mjólkurverð er ákveðið af hinu opinbera í gegnum títtnefnda verðlagsnefnd. Auðhumla er líka milliliður alveg eins og Mjólkursamsalan. Milliliður í lögbundinni einokunarstöðu sem vinnur gegn frelsi og samkeppni. Framtíðarsýn Viðreisnar snýst einfaldlega um að bændur séu lausir undan þessum hrammi ríkisins. Við viljum ýta undir nýsköpun í landbúnaði og veita bændum verðskuldað frelsi til að brydda upp á nýjungum. Við viljum að þeir hafi aðgang að stærri mörkuðum með sínar hollu og bragðgóðu vörur og að verðlagning þeirra ráðist af framboði og eftirspurn en ekki óljósum leikreglum embættismanna. Það er ekki hlutverk embættismanna að miðstýra verði hlutanna. Það er sannarlega ekki leiðin til að búa til samkeppni um matarkörfuna. Hvað þá að tryggja fjölbreytni og nýsköpun í matvælaiðnaði. En þessi aðferð virðist vera ágæt leið fyrir milliliði í einokunarstöðu til að passa uppá sitt. Losum bændur úr spennitreyjunni Viðreisn treystir nefnilega bændum, líkt og öðrum, til að selja sínar vörur og keppa innbyrðis á grundvelli gæða, markaðssetningar, upprunamerkinga, afhendingaröryggis, framþróunar og annars sem hinn frjálsi markaður hefur í för með sér. Við viljum kerfi sem eykur vægi bænda - og neytenda um leið. En sem minnkar vægi milliliða og ríkisafskipta. Opinberir styrkir til landbúnaðar hér á landi slaga hátt í 40 milljarða á ári í beinum og óbeinum styrkjum. Skammarlega lítill hluti þeirra styrkja skilar sér beint til býlis. Íslenskur landbúnaður er framúrskarandi, en kerfið sem er sniðið utan um hann skeytir ekki um hagsmuni bænda né neytenda. Það eru milliliðir í einokunarstöðu sem tútna út á kostnað bænda og Gunnu og Jóns sem unnu sér fátt annað til saka en að versla í matinn. Treystum frelsinu og einkaframtakinu. Losum bændur úr spennitreyjunni. Höfundur er formaður Viðreisnar.
Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson Skoðun
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar
Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson Skoðun
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun