Sjaldan býr einn þá tveir deila Elísabet Guðrúnar- og Jónsdóttir skrifar 27. apríl 2022 10:00 Hópbúseta, þegar margir aðilar sem eru ekki endilega tengdir fjölskylduböndum deila heimili að einhverju eða öllu leyti, hefur marga kosti fram yfir hefðbundna einangraða búsetu. Hún auðveldar fólki að deila kostnaði og eykur möguleika á samvinnu og félagslegum tengslum. Það getur verið hagkvæmt að deila rýmum og heimilistækjum auk þess sem það sparar pláss og minnkar sóun. Við þekkjum útfærslur á þessu nú þegar í takmarkaðri mynd, en í mörgum fjölbýlishúsum eru sameiginleg þvottahús og hjólageymslur. Fyrir utan það er búseta þar sem fólk deilir rýmum með öðrum vanalega hugsuð sem óákjósanlegt örþrifaráð fyrir lágtekjuhópa og nemendur, og er húsnæði því ekki hannað með slíkt í huga. Að deila rými með öðrum er ekki vandamálið Á langri þrautagöngu minni á leigumarkaði öðlaðist ég mikla reynslu af því að búa með öðru fólki, oft í þröngum og erfiðum aðstæðum. Erfiðleikarnir stöfuðu þó ekki af því að það væri á einhvern hátt slæmt að búa með öðrum. Vandamálin voru afurð þess að ekki er gert ráð fyrir hópbúsetu í samfélaginu. Ein algeng útfærsla hópbúsetu er herbergjaleiga þar sem svefnherbergi eru leigð stök til eins eða fleiri einstaklinga. Reynsla mín af því fyrirkomulagi er sú að oftast er baðherbergisaðstaða, sorptunnufjöldi, eldhússtærð og ískápapláss allt miðað út frá þörfum meðalstórrar barnafjölskyldu og dugir því ekki þeim fjölda fullorðinna einstaklinga sem deila heimilinu. Önnur útfærsla hópbúsetu sem ég hef kynnst er þegar hópur fólks leigir saman heila íbúð. Þar geta auðveldlega komið upp vandamál tengd því að einungis ein manneskja er ábyrg fyrir leigusamningnum, sem skapar mikið ójafnvægi í samvistinni ef aðilar eru ekki jafn samstíga og hjón með tvö komma eitt barn og hund. Svona þarf þetta ekki að vera. Hvar er fjölbreytnin? Eins og áður var nefnt þá þekkjum við sameiginleg þvottahús og hjólageymslur. Þegar ég bjó á Ásbrú kynntist ég annars konar sameiginlegu innirými í fjölbýli. Á jarðhæð blokkanna þar er salur sem tilheyrir öllum íbúum hússins. Þar geta börn leikið sér, afmælis- og fermingarveislur verið haldnar eða fólk hreinlega hangsað saman. Þetta opnaði huga minn fyrir því hvaða aðrir möguleikar gætu verið fýsilegir. Hvers vegna eru ekki fleiri leiðir til að búa en að leigja eða kaupa heila íbúð sem verður að innihalda allt? Af hverju eru ekki fleiri valkostir? Af hverju eru ekki til íbúðir hannaðar fyrir marga fullorðna til að deila heimilishaldi? Fjölbýlishús með litlum íbúðum en helling af sameiginlegu rými til tómstundaiðkunar og félagslífs, fyrir börn og fullorðin? Eða sameiginleg skrifstofu- og samvinnurými í fjölbýli? Hvað með fjölbýlishús þar sem er rekið mötuneyti, fyrir fólk sem vildi verja tíma sínum og kröftum öðruvísi en að sjá um matarinnkaup og matreiðslu? Hvað með vinnu-/verkstæðisaðstöðu fyrir lista- og handverksfólk í fjölbýli? Það ætti ekki að þurfa að vera lúxus einungis fyrir þau sem hafa kost á því að kaupa eign sem fylgir einkabílskúr. Þarf ekki að vera bara tímabundið úrræði Hópbúseta eins og hún birtist í samfélaginu í dag er hugsuð sem tímabundið úrræði til þess að fólk geti búið einhversstaðar á meðan það klárar nám eða kemst á betri stað fjárhagslega. Fyrirkomulagið er álitið óákjósanlegt og því eigi það að vera markmið allra í hópbúsetu að flytja í einangraða íbúð, rétt eins og það á að vera markmið allra á leigumarkaði að kaupa. Þetta þarf ekki að vera raunin, ef regluverk og húsnæði væri hannað með mismunandi búsetuform í huga þá væru þau ákjósanlegir valkostir. Ánægjulegt hefur verið að sjá nýlega uppbyggingu óhagnaðardrifinna leigufélaga, sem Reykjavíkurborg hefur lagt áherslu á samstarf við á kjörtímabilinu. Sú uppbygging er merki um að hér séu að verða til fleiri búsetuvalkostir, í formi öruggrar langtímaleigu, en það er ekki nóg. Það er stefna Pírata í Reykjavík að stuðla að fjölbreyttri húsnæðisuppbyggingu sem tekur mið af framtíðarmöguleikum og hentar þörfum mismunandi samfélagshópa, meðal annars með því að stuðla að möguleikum til hópbúsetu. Heimili framtíðarinnar eru allskonar Ljóst er að ýmsu þarf að breyta í regluverkinu til að frelsi fólk til að búa á óhefðbundinn hátt sé ekki skert. Ég fagnaði því ákaft þegar Björn Leví lagði fram tillögu um endurskoðun hjúskaparlaga. Ég vil kalla eftir endurskoðun á þeim með tilliti til fjölbreytni mannlífsins, ásamt endurskoðun á lögum um húsaleigu til að bæta réttarstöðu fólks á leigumarkaði. Við ættum að skoða byggingarreglugerðir með tilliti til möguleika á fjölbreyttari búsetuformum, svo húsnæðisuppbygging geti komið til móts við þarfir og langanir allra þeirra sem leita að húsnæði og lífsstíl við sitt hæfi. Lifnaðarhættir fólks hafa breyst og munu þróast áfram. Látum ekki regluverkið sitja eftir. Við eigum ekki öll að þurfa að troða okkur í sama mót ellegar fara torfærar krókaleiðir til að búa eins og við viljum. Fögnum fjölbreytileikanum og veitum fólki tækifæri til að blómstra á þann hátt sem það kýs. Höfundur er í fimmta sæti á lista Pírata í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Píratar Skoðun: Kosningar 2022 Reykjavík Borgarstjórn Húsnæðismál Fjölskyldumál Sveitarstjórnarkosningar 2022 Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson Skoðun Ljúgandi málpípa Sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir Skoðun Drasl Hafþór Reynisson Skoðun Halldór 15.06.2024 Halldór Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Skoðun Skoðun Vetur að vori - stuðningur eftir óveður Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Er þensla vegna íbúðauppbyggingar? Jónas Atli Gunnarsson skrifar Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Viðurkennum þjóðarmorð á Armenum Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Atvinnulífið og fíkniefnasalan Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Drasl Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Er lýðræðinu viðbjargandi? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Forsetapróf Auður Guðna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin sala áfengis ógnar grundvallarmarkmiðum lýðheilsu Aðalsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Svik VG í jafnréttismálum Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Fáu spáð en vel fylgst með Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Armæða um íslenska tungu Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir skrifar Skoðun Á tæpustu tungu Eiríkur Örn Norðdahl skrifar Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson skrifar Skoðun „Betur borgandi ferðamenn“ Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Brosum breitt Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Hópbúseta, þegar margir aðilar sem eru ekki endilega tengdir fjölskylduböndum deila heimili að einhverju eða öllu leyti, hefur marga kosti fram yfir hefðbundna einangraða búsetu. Hún auðveldar fólki að deila kostnaði og eykur möguleika á samvinnu og félagslegum tengslum. Það getur verið hagkvæmt að deila rýmum og heimilistækjum auk þess sem það sparar pláss og minnkar sóun. Við þekkjum útfærslur á þessu nú þegar í takmarkaðri mynd, en í mörgum fjölbýlishúsum eru sameiginleg þvottahús og hjólageymslur. Fyrir utan það er búseta þar sem fólk deilir rýmum með öðrum vanalega hugsuð sem óákjósanlegt örþrifaráð fyrir lágtekjuhópa og nemendur, og er húsnæði því ekki hannað með slíkt í huga. Að deila rými með öðrum er ekki vandamálið Á langri þrautagöngu minni á leigumarkaði öðlaðist ég mikla reynslu af því að búa með öðru fólki, oft í þröngum og erfiðum aðstæðum. Erfiðleikarnir stöfuðu þó ekki af því að það væri á einhvern hátt slæmt að búa með öðrum. Vandamálin voru afurð þess að ekki er gert ráð fyrir hópbúsetu í samfélaginu. Ein algeng útfærsla hópbúsetu er herbergjaleiga þar sem svefnherbergi eru leigð stök til eins eða fleiri einstaklinga. Reynsla mín af því fyrirkomulagi er sú að oftast er baðherbergisaðstaða, sorptunnufjöldi, eldhússtærð og ískápapláss allt miðað út frá þörfum meðalstórrar barnafjölskyldu og dugir því ekki þeim fjölda fullorðinna einstaklinga sem deila heimilinu. Önnur útfærsla hópbúsetu sem ég hef kynnst er þegar hópur fólks leigir saman heila íbúð. Þar geta auðveldlega komið upp vandamál tengd því að einungis ein manneskja er ábyrg fyrir leigusamningnum, sem skapar mikið ójafnvægi í samvistinni ef aðilar eru ekki jafn samstíga og hjón með tvö komma eitt barn og hund. Svona þarf þetta ekki að vera. Hvar er fjölbreytnin? Eins og áður var nefnt þá þekkjum við sameiginleg þvottahús og hjólageymslur. Þegar ég bjó á Ásbrú kynntist ég annars konar sameiginlegu innirými í fjölbýli. Á jarðhæð blokkanna þar er salur sem tilheyrir öllum íbúum hússins. Þar geta börn leikið sér, afmælis- og fermingarveislur verið haldnar eða fólk hreinlega hangsað saman. Þetta opnaði huga minn fyrir því hvaða aðrir möguleikar gætu verið fýsilegir. Hvers vegna eru ekki fleiri leiðir til að búa en að leigja eða kaupa heila íbúð sem verður að innihalda allt? Af hverju eru ekki fleiri valkostir? Af hverju eru ekki til íbúðir hannaðar fyrir marga fullorðna til að deila heimilishaldi? Fjölbýlishús með litlum íbúðum en helling af sameiginlegu rými til tómstundaiðkunar og félagslífs, fyrir börn og fullorðin? Eða sameiginleg skrifstofu- og samvinnurými í fjölbýli? Hvað með fjölbýlishús þar sem er rekið mötuneyti, fyrir fólk sem vildi verja tíma sínum og kröftum öðruvísi en að sjá um matarinnkaup og matreiðslu? Hvað með vinnu-/verkstæðisaðstöðu fyrir lista- og handverksfólk í fjölbýli? Það ætti ekki að þurfa að vera lúxus einungis fyrir þau sem hafa kost á því að kaupa eign sem fylgir einkabílskúr. Þarf ekki að vera bara tímabundið úrræði Hópbúseta eins og hún birtist í samfélaginu í dag er hugsuð sem tímabundið úrræði til þess að fólk geti búið einhversstaðar á meðan það klárar nám eða kemst á betri stað fjárhagslega. Fyrirkomulagið er álitið óákjósanlegt og því eigi það að vera markmið allra í hópbúsetu að flytja í einangraða íbúð, rétt eins og það á að vera markmið allra á leigumarkaði að kaupa. Þetta þarf ekki að vera raunin, ef regluverk og húsnæði væri hannað með mismunandi búsetuform í huga þá væru þau ákjósanlegir valkostir. Ánægjulegt hefur verið að sjá nýlega uppbyggingu óhagnaðardrifinna leigufélaga, sem Reykjavíkurborg hefur lagt áherslu á samstarf við á kjörtímabilinu. Sú uppbygging er merki um að hér séu að verða til fleiri búsetuvalkostir, í formi öruggrar langtímaleigu, en það er ekki nóg. Það er stefna Pírata í Reykjavík að stuðla að fjölbreyttri húsnæðisuppbyggingu sem tekur mið af framtíðarmöguleikum og hentar þörfum mismunandi samfélagshópa, meðal annars með því að stuðla að möguleikum til hópbúsetu. Heimili framtíðarinnar eru allskonar Ljóst er að ýmsu þarf að breyta í regluverkinu til að frelsi fólk til að búa á óhefðbundinn hátt sé ekki skert. Ég fagnaði því ákaft þegar Björn Leví lagði fram tillögu um endurskoðun hjúskaparlaga. Ég vil kalla eftir endurskoðun á þeim með tilliti til fjölbreytni mannlífsins, ásamt endurskoðun á lögum um húsaleigu til að bæta réttarstöðu fólks á leigumarkaði. Við ættum að skoða byggingarreglugerðir með tilliti til möguleika á fjölbreyttari búsetuformum, svo húsnæðisuppbygging geti komið til móts við þarfir og langanir allra þeirra sem leita að húsnæði og lífsstíl við sitt hæfi. Lifnaðarhættir fólks hafa breyst og munu þróast áfram. Látum ekki regluverkið sitja eftir. Við eigum ekki öll að þurfa að troða okkur í sama mót ellegar fara torfærar krókaleiðir til að búa eins og við viljum. Fögnum fjölbreytileikanum og veitum fólki tækifæri til að blómstra á þann hátt sem það kýs. Höfundur er í fimmta sæti á lista Pírata í Reykjavík.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun