Til vinnuveitenda Kolbrún Stígsdóttir skrifar 21. mars 2022 08:01 Tilgangurinn með þessari grein er að upplýsa atvinnurekendur umstaðreyndir um endómetríósu og hversu mikil áhrif sjúkdómurinn hefur á líf einstaklinga með hann. Endómetríósa er krónískur, fjölkerfa og fjölgena sjúkdómur sem veldur margvíslegum einkennum. Sjúkdómurinn hefur mismikil áhrif á daglegt líf fólks. Helstu einkenni sjúkdómsins eru slæmir túrverkir, miklar blæðingar, ristilkrampar og orkuleysi, en það er mismundandi hvaða einkenni koma fram hjá hverjum og einum. Fullt af öðrum einkennum geta komið fram og þá fer það eftir því hvar endómetríósan er í líkamanum. Sjúkdómurinn lýsir sér á þann veg að endómetríósufrumur setjast á yfirborðsþekju á hinum ýmsu líffærum. Rannsóknir hafa sýnt fram á að endómetríósu frumur eru ekki þær sömu og finnast í innra lagi legs þó áþekktar séu og hegðar sér á svipaðan hátt. Þessar frumur bregðast við mánaðarlegum hormónabreytingum líkamans og valda bólgum. Blóðið sem kemur frá frumunum kemst ekki út úr líkamanum og þar með geta myndast blöðrur á þeim stöðum sem endómetríósa er til staðar. Einnig geta myndast samgróningar milli líffæra. Allt þetta getur valdið miklum sársauka. Einkenni endómetríósu eru einstaklingsbundin. Sumt fólk upplifir mikla sársauka á meðan aðrir eru á miklum blæðingum. Túrverkir okkar eiga lítið skylt við venjulega túrverki því við getum verið með túrverki á ótrúlegustu stöðum í líkamanum. Sumt fólk talar um að túrverkirnir séu eins og hríðaverkir, sumt fólk upplifir að það sé verið að stinga þau endalaust í kviðinn og sumt fólk upplifir verki sem tengjast vöðvaspennu. Einnig geta bólgur sem endómetríósan veldur klemmt taugar og valdið þar með miklum verkjum. Það getur verið erfitt að sitja, standa eða liggja. Vöðvar í líkamanum geta verið svo stífir að hreyfigetan er skert. Endómetríósan hefur líka gífurleg áhrif á meltingarfærin sem getur orsakað mikla ristilkrampa, hægðatregðu og niðurgang. Einnig fylgir sjúkdómnum mikið orkuleysi. Hvað getur þú gert sem vinnuveitandi? Mikilvægt er að opna möguleika á samtal við starfsmann þinn um veikindin og hvernig þau geta haft áhrif á frammistöðu. Með því eykst skilningurinn á hverju þið megið bæði búast við. Skilningurinn er mikilvægur til að tryggja vellíðan á vinnustaðnum. Þú getur aðlagað starfið að getu starfsmannsins með því að bjóða upp á sveigjanleika og tækifæri til að vinna heima þegar við á. Sýna endurteknum læknisheimsóknum og skammtímaveikindum skilning. Ef starfsmenn fá mat í vinnunni þá er mikilvægt að mæta þörfum fólks með endómetríósu því sumar matartegundir geta ýtt undir einkenni. Að vera með þægilega sófa og hitapoka getur hjálpað fólki með endómetríósu. Þá er hægt að leggjast út af á meðan beðið er eftir að verkjalyfin virki. Einnig geta hitapokar auðveldað fólki með endómetríósu að vinna sín verkefni ef vinna snýst um að sitja fyrir framan tölvuna. Það er margt hægt að gera til þess að auðvelda fólk með endómetríósu að vinna sína vinnu en það mikilvægasta er að hlusta á það og finna lausnir með því. Þegar veikindin eru farin að hafa veruleg áhrif á starfsgetuna er mikilvægt að ræða við starfsmanninn og sýna honum skilning. Það gæti verið gott að minnka starfshlutfallið og að starfsmaðurinn geti verið í veikindaleyfi á móti. Jafnvel þyrfti starfsmaðurinn kannski að fara í veikindaleyfi í nokkrar vikur á meðan verið er að vinna í hans málum hjá lækni. Að komast til læknis sem þekkir mjög vel inn á endómetríósu og afleiðingar hennar er nauðsynlegt. Hægt er að fara í aðgerðir sem gerir það að verkum að fólk nær að snúa sterkt aftur til vinnul og veikindadögum fækkar snarlega. Þó svo að sjúkdómurinn hafi veruleg áhrif á lífsgæðin og starfsgetuna þá þarf það ekki að vera varanlegt ástand því tækninni í aðgerðum hefur fleygt fram. Þá er sérstaklega mikilvægt að komast til færustu læknanna, en það getur því miður verið erfitt. Í dag eru margir með endómetríósu að borga allt upp í 1,2 milljónir úr eigin vasa fyrir aðgerðirnar sínar til þess að tryggja sér betri lífsgæði og geta tekið virkan þátt á vinnumarkaðnum. Eins og gefur að skilja er mikilvægt að vinnuveitendur þekki til sjúkdómsins og taki virkan þátt í að berjast fyrir bættri þjónustu. Við þurfum á ykkur að halda til að tryggja að frábæra starfsfólkið ykkar lendi ekki í því að þurfa að hætta að vinna. Ráðstefnan Endó: ekki bara slæmir túrverkir Þann 28. Mars næst komandi mun Samtökin halda ráðstefnu á Hilton Hóteli. Ég hvet alla sem hafa áhuga á að kynna sér sjúkdóminn til að kaupa sér miða á ráðstefnuna en hægt er að kaupa miða hér. Ráðstefnan er haldin til þess að auka skilning á því hversu flókinn sjúkdómurinn getur verið og hversu mikilvægt að bjóða upp á góða þjónustu. Frekari upplýsingar er að finna hér. Höfundurinn er formaður Samtaka um endómetríósu og greindist með endómetríósu 34 ára gömul eftir að hafa glímt við sjúkdóminn í 21 ár. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Kvenheilsa Vinnumarkaður Mest lesið Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán skrifar Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Bókin er minn óvinur, en mig langar samt í verknám! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ilmurinn af jarðolíu er svo lokkandi Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Hvað er að frétta af humrinum? Jónas Páll Jónasson skrifar Skoðun Þeir greiða sem njóta, eða hvað? Jóhannes Þór Skúlason,Pálmi Viðar Snorrason skrifar Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar Skoðun Sigrar og raunir íslenska hestsins Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar Skoðun Góðir grannar Landsvirkjunar og við hin Kjartan Ágústsson skrifar Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi orkuspáa Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Þegar innflutningurinn ræður ríkjum Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Vladímír Pútín: Hvað er að marka hann? Steinar Björgvinsson skrifar Skoðun Örlög Úkraínu varða frið og öryggi á Íslandi Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Vegamál á tímum skattahækkana og vantrausts Benedikt S. Benediktsson skrifar Sjá meira
Tilgangurinn með þessari grein er að upplýsa atvinnurekendur umstaðreyndir um endómetríósu og hversu mikil áhrif sjúkdómurinn hefur á líf einstaklinga með hann. Endómetríósa er krónískur, fjölkerfa og fjölgena sjúkdómur sem veldur margvíslegum einkennum. Sjúkdómurinn hefur mismikil áhrif á daglegt líf fólks. Helstu einkenni sjúkdómsins eru slæmir túrverkir, miklar blæðingar, ristilkrampar og orkuleysi, en það er mismundandi hvaða einkenni koma fram hjá hverjum og einum. Fullt af öðrum einkennum geta komið fram og þá fer það eftir því hvar endómetríósan er í líkamanum. Sjúkdómurinn lýsir sér á þann veg að endómetríósufrumur setjast á yfirborðsþekju á hinum ýmsu líffærum. Rannsóknir hafa sýnt fram á að endómetríósu frumur eru ekki þær sömu og finnast í innra lagi legs þó áþekktar séu og hegðar sér á svipaðan hátt. Þessar frumur bregðast við mánaðarlegum hormónabreytingum líkamans og valda bólgum. Blóðið sem kemur frá frumunum kemst ekki út úr líkamanum og þar með geta myndast blöðrur á þeim stöðum sem endómetríósa er til staðar. Einnig geta myndast samgróningar milli líffæra. Allt þetta getur valdið miklum sársauka. Einkenni endómetríósu eru einstaklingsbundin. Sumt fólk upplifir mikla sársauka á meðan aðrir eru á miklum blæðingum. Túrverkir okkar eiga lítið skylt við venjulega túrverki því við getum verið með túrverki á ótrúlegustu stöðum í líkamanum. Sumt fólk talar um að túrverkirnir séu eins og hríðaverkir, sumt fólk upplifir að það sé verið að stinga þau endalaust í kviðinn og sumt fólk upplifir verki sem tengjast vöðvaspennu. Einnig geta bólgur sem endómetríósan veldur klemmt taugar og valdið þar með miklum verkjum. Það getur verið erfitt að sitja, standa eða liggja. Vöðvar í líkamanum geta verið svo stífir að hreyfigetan er skert. Endómetríósan hefur líka gífurleg áhrif á meltingarfærin sem getur orsakað mikla ristilkrampa, hægðatregðu og niðurgang. Einnig fylgir sjúkdómnum mikið orkuleysi. Hvað getur þú gert sem vinnuveitandi? Mikilvægt er að opna möguleika á samtal við starfsmann þinn um veikindin og hvernig þau geta haft áhrif á frammistöðu. Með því eykst skilningurinn á hverju þið megið bæði búast við. Skilningurinn er mikilvægur til að tryggja vellíðan á vinnustaðnum. Þú getur aðlagað starfið að getu starfsmannsins með því að bjóða upp á sveigjanleika og tækifæri til að vinna heima þegar við á. Sýna endurteknum læknisheimsóknum og skammtímaveikindum skilning. Ef starfsmenn fá mat í vinnunni þá er mikilvægt að mæta þörfum fólks með endómetríósu því sumar matartegundir geta ýtt undir einkenni. Að vera með þægilega sófa og hitapoka getur hjálpað fólki með endómetríósu. Þá er hægt að leggjast út af á meðan beðið er eftir að verkjalyfin virki. Einnig geta hitapokar auðveldað fólki með endómetríósu að vinna sín verkefni ef vinna snýst um að sitja fyrir framan tölvuna. Það er margt hægt að gera til þess að auðvelda fólk með endómetríósu að vinna sína vinnu en það mikilvægasta er að hlusta á það og finna lausnir með því. Þegar veikindin eru farin að hafa veruleg áhrif á starfsgetuna er mikilvægt að ræða við starfsmanninn og sýna honum skilning. Það gæti verið gott að minnka starfshlutfallið og að starfsmaðurinn geti verið í veikindaleyfi á móti. Jafnvel þyrfti starfsmaðurinn kannski að fara í veikindaleyfi í nokkrar vikur á meðan verið er að vinna í hans málum hjá lækni. Að komast til læknis sem þekkir mjög vel inn á endómetríósu og afleiðingar hennar er nauðsynlegt. Hægt er að fara í aðgerðir sem gerir það að verkum að fólk nær að snúa sterkt aftur til vinnul og veikindadögum fækkar snarlega. Þó svo að sjúkdómurinn hafi veruleg áhrif á lífsgæðin og starfsgetuna þá þarf það ekki að vera varanlegt ástand því tækninni í aðgerðum hefur fleygt fram. Þá er sérstaklega mikilvægt að komast til færustu læknanna, en það getur því miður verið erfitt. Í dag eru margir með endómetríósu að borga allt upp í 1,2 milljónir úr eigin vasa fyrir aðgerðirnar sínar til þess að tryggja sér betri lífsgæði og geta tekið virkan þátt á vinnumarkaðnum. Eins og gefur að skilja er mikilvægt að vinnuveitendur þekki til sjúkdómsins og taki virkan þátt í að berjast fyrir bættri þjónustu. Við þurfum á ykkur að halda til að tryggja að frábæra starfsfólkið ykkar lendi ekki í því að þurfa að hætta að vinna. Ráðstefnan Endó: ekki bara slæmir túrverkir Þann 28. Mars næst komandi mun Samtökin halda ráðstefnu á Hilton Hóteli. Ég hvet alla sem hafa áhuga á að kynna sér sjúkdóminn til að kaupa sér miða á ráðstefnuna en hægt er að kaupa miða hér. Ráðstefnan er haldin til þess að auka skilning á því hversu flókinn sjúkdómurinn getur verið og hversu mikilvægt að bjóða upp á góða þjónustu. Frekari upplýsingar er að finna hér. Höfundurinn er formaður Samtaka um endómetríósu og greindist með endómetríósu 34 ára gömul eftir að hafa glímt við sjúkdóminn í 21 ár.
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar
Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar