„Ert þú þá mamma og pabbi?“ Silja Úlfarsdóttir skrifar 18. nóvember 2021 08:31 Í dag er Alþjóðlegur dagur barna í sorg. Sorgin er erfitt fyrirbæri, ókei verum bara hreinskilin, sorgarferlið er alveg ömurlegt. Það getur verið erfitt að átta sig á sorginni og hvað þá sorg barna. Það er hægt að líkja sorgarferlinu við öldugang, þú veist aldrei hvenær sorgin kemur, hvað kemur næstu öldu af stað, né hversu stór eða lítill skellurinn verður. Sorg barna getur komið yfir börnin í mismunandi stigum í þroskaferlinu og viðburðum í lífinu. Systkini eru ekki endilega alltaf samferða í sorginni, sem getur flækt fjölskyldulífið. Ég er móðir tveggja ungra drengja sem misstu föður sinn þegar þeir voru 4 og 6 ára og síðan 5 árum seinna lést afi þeirra. Ég get lofað því að bak við börn í sorg er taugatrekkt (eftirlifandi) foreldri eða ástvinur sem er alltaf á vaktinni, tilbúið að grípa börnin og reyna að skauta fram hjá helstu „triggerum“, svo lífið geti haldið áfram eins eðlilega og hægt er í þessum óeðlilegu aðstæðum. Hér er smá innsýn í sumar af okkar áskorunum (birt með leyfi drengjanna). „Ert þú þá mamma og pabbi?“ spurði sonurinn. Fyrstu viðbrögð er að svara játandi, til að stappa stálinu í barnið. Áður en þú veist ertu mætt í Gulla Byggir til að læra að gera þessa „pabba“ hluti. Þar til að þú áttar þig á að þú ert ekki pabbi, þú ert mamma þeirra og lífið er bara svona. Á kvöldin þegar börnin eru komin upp í rúm og þú situr og horfir á sjónvarpið þá kemur barnið á harðahlaupum fram í stofu, nær augnsambandi og hleypur aftur inn. Barnið gat ekki sofnað því það heyrði ekki í þér og vildi vera viss um að þú andaðir og værir á lífi. „Mamma hvað verður um okkur ef þú deyrð?“ Börn geta velt þessu mikið fyrir sér. Til að róa börnin þá þarf að taka skrítna ákvörðun, panta tíma hjá sýslumanni og fylla út blað sem segir til um það hver fær börnin þín ef þú deyrð. Þetta skapar öryggi fyrir börnin. Þegar barnið þekkir það af eigin reynslu að allir geta dáið skyndilega þá kveður það alla með knúsi og fallegum orðum, til að tryggja að síðasta kveðjustundin sé góð minning. Það getur verið margt sem „triggerar“ börn í sorg og það er oft mikil vinna að komast upp úr slíkri lægð. Oft reyna foreldrar því að vera skrefi á undan umhverfinu. Tökum þetta dæmi: Skólinn ætlar í kósý aðventustund í kirkju. Er það sama kirkja og við jörðuðum...? er það sami prestur og ...? Hvað verður rætt? Annað dæmi: Skólinn er að skipuleggja víkingakynningu fyrir nemendur. Afi drengjanna var víkingur og fyrirhuguð heimsókn og óljós tímasetning hennar varð til þess að heimilið fylltist að stressi og sorg. Víkingastundirnar með afa voru dýrmætar og kviðu þeir komu víkinganna í skólann. Þess vegna er gott samband við skólana mikilvægt, sem við höfum verið mjög heppin með. Sorgin er glötuð, hún er ömurleg og er orkufrekasta tilfinningin sem til er. Þægilegast er að sópa henni undir teppi, en hún fer ekkert og bíður eftir tækifæri til að banka í þig. Yfir 100 börn á ári missa ástvini og þess vegna eru samtök eins og Ljónshjarta og Örninn mikilvæg til að styðja við sorgarúrvinnslu barna. Einnig vinnur Sorgarmiðstöðin frábært starf fyrir syrgjendur. Börn eru svo frábær, eru svo hreinskilin og flink að aðlagast, þau læra á sorgina og læra að það er mikilvægt að vinna úr sorginni. Jafningjastuðningurinn sem þessi samtök veita er mikilvægur og fallegur. Það er mikilvægt fyrir börn að hitta önnur börn og vita að þau eru ekki ein í þessari stöðu því það eru því miður fullt af öðrum börnum í svipuðum aðstæðum. Mikilvægt er að vanda vel til verks þegar kemur að því að styðja við börn í sorg, sem ætti auðvitað að vera lýðheilsumál. Höfundur er eftirlifandi foreldri barna í sorg og fyrrum formaður Ljónshjarta samtakanna. Í hádeginu í dag er málþing á vegum Arnarins í Vídalínskirkju, en því er einnig streymt á Vísir.is. Vigfús Bjarni Albertsson fjallar um sorgarviðbrögð barna, Berglind Brynjólfsdóttir fjallar um kvíða barna og gefur góð ráð um uppeldi barna í sorg, og Anna Ýr Böðvarsdóttir deilir reynslu sinni af makamissi og hvað gagnaðist henni og börnum hennar í sorgarúrvinnslunni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Mest lesið Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Ljúgandi málpípa Sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vetur að vori - stuðningur eftir óveður Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Er þensla vegna íbúðauppbyggingar? Jónas Atli Gunnarsson skrifar Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Viðurkennum þjóðarmorð á Armenum Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Atvinnulífið og fíkniefnasalan Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Drasl Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Er lýðræðinu viðbjargandi? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Forsetapróf Auður Guðna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin sala áfengis ógnar grundvallarmarkmiðum lýðheilsu Aðalsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Svik VG í jafnréttismálum Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Fáu spáð en vel fylgst með Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Armæða um íslenska tungu Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir skrifar Skoðun Á tæpustu tungu Eiríkur Örn Norðdahl skrifar Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson skrifar Skoðun „Betur borgandi ferðamenn“ Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Sjá meira
Í dag er Alþjóðlegur dagur barna í sorg. Sorgin er erfitt fyrirbæri, ókei verum bara hreinskilin, sorgarferlið er alveg ömurlegt. Það getur verið erfitt að átta sig á sorginni og hvað þá sorg barna. Það er hægt að líkja sorgarferlinu við öldugang, þú veist aldrei hvenær sorgin kemur, hvað kemur næstu öldu af stað, né hversu stór eða lítill skellurinn verður. Sorg barna getur komið yfir börnin í mismunandi stigum í þroskaferlinu og viðburðum í lífinu. Systkini eru ekki endilega alltaf samferða í sorginni, sem getur flækt fjölskyldulífið. Ég er móðir tveggja ungra drengja sem misstu föður sinn þegar þeir voru 4 og 6 ára og síðan 5 árum seinna lést afi þeirra. Ég get lofað því að bak við börn í sorg er taugatrekkt (eftirlifandi) foreldri eða ástvinur sem er alltaf á vaktinni, tilbúið að grípa börnin og reyna að skauta fram hjá helstu „triggerum“, svo lífið geti haldið áfram eins eðlilega og hægt er í þessum óeðlilegu aðstæðum. Hér er smá innsýn í sumar af okkar áskorunum (birt með leyfi drengjanna). „Ert þú þá mamma og pabbi?“ spurði sonurinn. Fyrstu viðbrögð er að svara játandi, til að stappa stálinu í barnið. Áður en þú veist ertu mætt í Gulla Byggir til að læra að gera þessa „pabba“ hluti. Þar til að þú áttar þig á að þú ert ekki pabbi, þú ert mamma þeirra og lífið er bara svona. Á kvöldin þegar börnin eru komin upp í rúm og þú situr og horfir á sjónvarpið þá kemur barnið á harðahlaupum fram í stofu, nær augnsambandi og hleypur aftur inn. Barnið gat ekki sofnað því það heyrði ekki í þér og vildi vera viss um að þú andaðir og værir á lífi. „Mamma hvað verður um okkur ef þú deyrð?“ Börn geta velt þessu mikið fyrir sér. Til að róa börnin þá þarf að taka skrítna ákvörðun, panta tíma hjá sýslumanni og fylla út blað sem segir til um það hver fær börnin þín ef þú deyrð. Þetta skapar öryggi fyrir börnin. Þegar barnið þekkir það af eigin reynslu að allir geta dáið skyndilega þá kveður það alla með knúsi og fallegum orðum, til að tryggja að síðasta kveðjustundin sé góð minning. Það getur verið margt sem „triggerar“ börn í sorg og það er oft mikil vinna að komast upp úr slíkri lægð. Oft reyna foreldrar því að vera skrefi á undan umhverfinu. Tökum þetta dæmi: Skólinn ætlar í kósý aðventustund í kirkju. Er það sama kirkja og við jörðuðum...? er það sami prestur og ...? Hvað verður rætt? Annað dæmi: Skólinn er að skipuleggja víkingakynningu fyrir nemendur. Afi drengjanna var víkingur og fyrirhuguð heimsókn og óljós tímasetning hennar varð til þess að heimilið fylltist að stressi og sorg. Víkingastundirnar með afa voru dýrmætar og kviðu þeir komu víkinganna í skólann. Þess vegna er gott samband við skólana mikilvægt, sem við höfum verið mjög heppin með. Sorgin er glötuð, hún er ömurleg og er orkufrekasta tilfinningin sem til er. Þægilegast er að sópa henni undir teppi, en hún fer ekkert og bíður eftir tækifæri til að banka í þig. Yfir 100 börn á ári missa ástvini og þess vegna eru samtök eins og Ljónshjarta og Örninn mikilvæg til að styðja við sorgarúrvinnslu barna. Einnig vinnur Sorgarmiðstöðin frábært starf fyrir syrgjendur. Börn eru svo frábær, eru svo hreinskilin og flink að aðlagast, þau læra á sorgina og læra að það er mikilvægt að vinna úr sorginni. Jafningjastuðningurinn sem þessi samtök veita er mikilvægur og fallegur. Það er mikilvægt fyrir börn að hitta önnur börn og vita að þau eru ekki ein í þessari stöðu því það eru því miður fullt af öðrum börnum í svipuðum aðstæðum. Mikilvægt er að vanda vel til verks þegar kemur að því að styðja við börn í sorg, sem ætti auðvitað að vera lýðheilsumál. Höfundur er eftirlifandi foreldri barna í sorg og fyrrum formaður Ljónshjarta samtakanna. Í hádeginu í dag er málþing á vegum Arnarins í Vídalínskirkju, en því er einnig streymt á Vísir.is. Vigfús Bjarni Albertsson fjallar um sorgarviðbrögð barna, Berglind Brynjólfsdóttir fjallar um kvíða barna og gefur góð ráð um uppeldi barna í sorg, og Anna Ýr Böðvarsdóttir deilir reynslu sinni af makamissi og hvað gagnaðist henni og börnum hennar í sorgarúrvinnslunni.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun