Galdramaðurinn frá Riga Jakob Bragi Hannesson skrifar 11. nóvember 2021 21:30 Mikhail Nekhemyevich Tal var lettneskur sovétmaður sem fæddist 9. nóvember árið 1936 í Riga í Lettlandi og var af gyðingaættum. Hann hefði því orðið 85 ára fyrir nokkrum dögum. Mikhail Tal er talinn vera mesti fléttuskáksnillingur sögunnar og skákir hans leiftra af snilligáfu. Sumar skákir hans hafa orðið ódauðlegar og er helst líkt við fegurstu ljóð sem samin hafa verið. Skákir hans þóttu svo listfengar að líkja mátti við galdur. Enda fékk Tal fljótlega viðurnefnið galdramaðurinn frá Riga. Tal gekk undir gælunafninu Miska eða Bjössi á íslensku. Mikhail Tal fæddist bæklaður á hægri hönd og með aðeins þrjá vafða fingur. Þrátt fyrir fötlunina var hann afbragðsgóður píanóleikari. Tal var lengi vel ævi sinnar háður morfíni vegna mikilla kvala sem stöfuðu af nýrnaveiki hans. Hann reykti fjóra pakka af löngum Kent sígarettum á dag. Angelina þriðja eiginkona hans sagði að hann reykti aðeins hálfa sígarettu og fleygði henni svo og kveikti jafnharðan í annarri. Þetta voru því ekki nema tveir Kent sígarettupakkar í raun og veru sem hann reykti á dag. Í þá daga var leyfilegt að reykja á skákmótum og sást oft ekki handaskil fyrir reyknum. Tal var nýrnaveikur allt sitt líf og sárþjáður mest allan sinn feril eftir mislukkaða nýrnaaðgerð þar sem annað nýrað var fjarlægt. Hann drakk einnig mjög mikið áfengi heima fyrir og í skákmótum. Fræg er sagan af því þegar Tal og annar sovétmaður sem var með honum á skákmóti deildu báðir efsta sætinu með sama stigafjölda fyrir síðustu umferðina. Þeir sátu að sumbli til klukkan fjögur um nóttina og byrjuðu síðan að tefla klukkan níu daginn eftir. Tal sigraði skákina og mótið. Angelina sagði að Tal hefði eingöngu drukkið hreint áfengi s.s. vodka eða viskí. Það hefði farið betur í hann. Tal er einhver sigursælasti skákmaður sögunnar þó svo hann hafi aðeins verið heimsmeistari í eitt ár. Hann varð heimsmeistari 1960 þegar hann vann Botvinnik ríkjandi heimsmeistara og varð þá yngsti heimsmeistari sögunnar, 23 ára gamall. Hann tapaði fyrir Botvinnik strax árið á eftir. Tal mun hafa verið mjög þjáður af nýrnaveiki sinni þegar það einvígi fór fram. Aldrei fékk Mikhail Tal að halda nema örlitlum hluta af verðlaunafé sínu sem hann vann á alþjóðlegum mótum. Hann fékk t.a.m. aðeins að halda 3000 dollurum af 30.000 sem hann fékk í verðlaun fyrir fyrsta sætið á móti í Kanada árið 1979. Sovétmenn vildu ekki að hann spilltist af kapitalískri auðhyggju. Hann lét verðlaunafé sitt glaður af hendi til KGB því hann vildi ekki eiga það á hættu að fá ekki að tefla á mótum erlendis. Ástríða hans var að tefla á stórmótum (tournaments). Tal kom tvisvar á ferli sínum á Reykjavíkurskákmótið. Hann var boðsgestur á fyrsta Reykjavíkurskákmótinu, árið 1964. Mikhail Tal fékk þar 12/1/2 vinning af 13 mögulegum í afar vel mönnuðu skákmóti. Hafði Tal fáheyrða yfirburði á því móti. Eina jafnteflið sem Tal gerði var gegn Íslendingnum Guðmundi Pálmasyni. Tal þótti afar skemmtilegur og léttur í lund og á yngri árum sínum var hann mikill kvennamaður. Eftirfarandi orð mælti þriðja eiginkona meistarans Angelina í viðtali eftir dauða hans: ,,You know, before me, he lived with all his women for two years at most, and with me he lived for 22 years. So he needed me. Probably because I wasn't a bitch". Tal lenti í öðru sæti á Reykjavíkurskákmótinu, árið 1986, fimmtugur að aldri á eftir serbanum Svetozar Gligoric. Hann lést fimm árum síðar aðeins 55 ára, 26. júní árið 1992. Hann var þá enn einn öflugasti skákmaður veraldar. Við krufningu reyndust flest mikilvægustu líffæri hans ónýt. Heilsuleysi og óheilbrigt líferni flýttu fyrir ótímabærum dauða eins mesta skáksnillings skáksögunnar. Margir telja hann guð skáklistarinnar. Mánuði fyrir dauða sinn sigraði Tal ríkjandi heimsmeistara Garry Kasparov á stórmóti í 17 leikjum með hvítu. Tal hafði þá komið beint af sjúkrahúsinu til að taka þátt í mótinu. Mikhail Tal beats Kasparov in 17 Moves - 1 Month before his Death. Hér er slóð á skákina með frásögn og skákskýringum. https://www.youtube.com/watch?v=XJgmRYCweBc Seinna sýnishornið er skák, sem Tal tefldi á móti þýskalandsmeistaranum Hans Joachim Hect árið 1962, á Ólympíuskákmótinu í Varna í Búlgaríu. Þetta er algjör flugeldasýning og vissi Hect ekki hvaðan á sig stóð veðrið. Tal uppskar fyrir vikið koss á kinnina frá Miguel Najdorf argentíska stórmeistaranum fyrir dirfsku, frumleika og snilldartaflmennsku. Enn þann dag í dag þykir þessi skák ein af perlum skáksögunnar. Sjón er sögu ríkari. Mikhail Tal gets a KISS for a Brilliant Move! - Misha Impossible. Hér er slóð á skákina með frásögn og skákskýringum. https://www.youtube.com/watch?v=JtK9m_frVQc Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sovétríkin Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Halldór 01.06.2024 Halldór Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Ástþór Magnússon í spádómum? Gunnar Karl Halldórsson Skoðun Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Barnapíu á Bessastaði! Karl Sigurðsson Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Halla Tómasdóttir og Sólskinsdrengurinn Margrét Dagmar Ericsdóttir Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þjóðaröryggi Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Tóbak markaðssett fyrir ungt fólk Guðlaug B. Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn, NATÓ, ýsan og blokkin Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun „Svona er á síld“ Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Aldrei hitta hetjurnar þínar Skarphéðinn Guðmundsson skrifar Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir skrifar Sjá meira
Mikhail Nekhemyevich Tal var lettneskur sovétmaður sem fæddist 9. nóvember árið 1936 í Riga í Lettlandi og var af gyðingaættum. Hann hefði því orðið 85 ára fyrir nokkrum dögum. Mikhail Tal er talinn vera mesti fléttuskáksnillingur sögunnar og skákir hans leiftra af snilligáfu. Sumar skákir hans hafa orðið ódauðlegar og er helst líkt við fegurstu ljóð sem samin hafa verið. Skákir hans þóttu svo listfengar að líkja mátti við galdur. Enda fékk Tal fljótlega viðurnefnið galdramaðurinn frá Riga. Tal gekk undir gælunafninu Miska eða Bjössi á íslensku. Mikhail Tal fæddist bæklaður á hægri hönd og með aðeins þrjá vafða fingur. Þrátt fyrir fötlunina var hann afbragðsgóður píanóleikari. Tal var lengi vel ævi sinnar háður morfíni vegna mikilla kvala sem stöfuðu af nýrnaveiki hans. Hann reykti fjóra pakka af löngum Kent sígarettum á dag. Angelina þriðja eiginkona hans sagði að hann reykti aðeins hálfa sígarettu og fleygði henni svo og kveikti jafnharðan í annarri. Þetta voru því ekki nema tveir Kent sígarettupakkar í raun og veru sem hann reykti á dag. Í þá daga var leyfilegt að reykja á skákmótum og sást oft ekki handaskil fyrir reyknum. Tal var nýrnaveikur allt sitt líf og sárþjáður mest allan sinn feril eftir mislukkaða nýrnaaðgerð þar sem annað nýrað var fjarlægt. Hann drakk einnig mjög mikið áfengi heima fyrir og í skákmótum. Fræg er sagan af því þegar Tal og annar sovétmaður sem var með honum á skákmóti deildu báðir efsta sætinu með sama stigafjölda fyrir síðustu umferðina. Þeir sátu að sumbli til klukkan fjögur um nóttina og byrjuðu síðan að tefla klukkan níu daginn eftir. Tal sigraði skákina og mótið. Angelina sagði að Tal hefði eingöngu drukkið hreint áfengi s.s. vodka eða viskí. Það hefði farið betur í hann. Tal er einhver sigursælasti skákmaður sögunnar þó svo hann hafi aðeins verið heimsmeistari í eitt ár. Hann varð heimsmeistari 1960 þegar hann vann Botvinnik ríkjandi heimsmeistara og varð þá yngsti heimsmeistari sögunnar, 23 ára gamall. Hann tapaði fyrir Botvinnik strax árið á eftir. Tal mun hafa verið mjög þjáður af nýrnaveiki sinni þegar það einvígi fór fram. Aldrei fékk Mikhail Tal að halda nema örlitlum hluta af verðlaunafé sínu sem hann vann á alþjóðlegum mótum. Hann fékk t.a.m. aðeins að halda 3000 dollurum af 30.000 sem hann fékk í verðlaun fyrir fyrsta sætið á móti í Kanada árið 1979. Sovétmenn vildu ekki að hann spilltist af kapitalískri auðhyggju. Hann lét verðlaunafé sitt glaður af hendi til KGB því hann vildi ekki eiga það á hættu að fá ekki að tefla á mótum erlendis. Ástríða hans var að tefla á stórmótum (tournaments). Tal kom tvisvar á ferli sínum á Reykjavíkurskákmótið. Hann var boðsgestur á fyrsta Reykjavíkurskákmótinu, árið 1964. Mikhail Tal fékk þar 12/1/2 vinning af 13 mögulegum í afar vel mönnuðu skákmóti. Hafði Tal fáheyrða yfirburði á því móti. Eina jafnteflið sem Tal gerði var gegn Íslendingnum Guðmundi Pálmasyni. Tal þótti afar skemmtilegur og léttur í lund og á yngri árum sínum var hann mikill kvennamaður. Eftirfarandi orð mælti þriðja eiginkona meistarans Angelina í viðtali eftir dauða hans: ,,You know, before me, he lived with all his women for two years at most, and with me he lived for 22 years. So he needed me. Probably because I wasn't a bitch". Tal lenti í öðru sæti á Reykjavíkurskákmótinu, árið 1986, fimmtugur að aldri á eftir serbanum Svetozar Gligoric. Hann lést fimm árum síðar aðeins 55 ára, 26. júní árið 1992. Hann var þá enn einn öflugasti skákmaður veraldar. Við krufningu reyndust flest mikilvægustu líffæri hans ónýt. Heilsuleysi og óheilbrigt líferni flýttu fyrir ótímabærum dauða eins mesta skáksnillings skáksögunnar. Margir telja hann guð skáklistarinnar. Mánuði fyrir dauða sinn sigraði Tal ríkjandi heimsmeistara Garry Kasparov á stórmóti í 17 leikjum með hvítu. Tal hafði þá komið beint af sjúkrahúsinu til að taka þátt í mótinu. Mikhail Tal beats Kasparov in 17 Moves - 1 Month before his Death. Hér er slóð á skákina með frásögn og skákskýringum. https://www.youtube.com/watch?v=XJgmRYCweBc Seinna sýnishornið er skák, sem Tal tefldi á móti þýskalandsmeistaranum Hans Joachim Hect árið 1962, á Ólympíuskákmótinu í Varna í Búlgaríu. Þetta er algjör flugeldasýning og vissi Hect ekki hvaðan á sig stóð veðrið. Tal uppskar fyrir vikið koss á kinnina frá Miguel Najdorf argentíska stórmeistaranum fyrir dirfsku, frumleika og snilldartaflmennsku. Enn þann dag í dag þykir þessi skák ein af perlum skáksögunnar. Sjón er sögu ríkari. Mikhail Tal gets a KISS for a Brilliant Move! - Misha Impossible. Hér er slóð á skákina með frásögn og skákskýringum. https://www.youtube.com/watch?v=JtK9m_frVQc