Ráðgjöf um misþyrmingu lífríkis Íslands? Ole Anton Bieltvedt skrifar 23. október 2021 18:28 Náttúrufræðistofnun Íslands (NÍ) hefur mörgum góðum og gegnum mönnum á að skipa, sérfræðingum á sviði náttúru- og vistfræði, en hlutverk hennar er, að fylgjast með þróun íslenzka lífríkisins og leiðbeina stjórnvöldum um vernd þess og viðhald. Hluti þessarar ráðgjafar er tillögugerð um veiðar villtra dýra, en öll villt dýr voru friðuð, góðu heilli, með lögum nr. 64/1994, eða fyrir 25 árum. Þessa dagana er umræðan um undanþágu frá friðun rjúpunnar í deiglu, en þrátt fyrir það, að rjúpan hafi verið friðuð í 25 ár, og þrátt fyrir það, að þá þegar var búið að útrýma 80-90% rjúpnastofnsins, þá hefur NÍ mælt með því, að undanþága væri veitt frá friðun, og veiðar leyfðar, í 23 ár, af þeim 25, sem rjúpan hefði átt að njóta friðunar skv. lögum. Skýringin er fyrir unndirrituðum sú, annars vegar, að veiðimenn, sem litlar eða engar tilfinningar bera fyrir villtum dýrum - og virðast hafa af því mikla ánægju, að stunda sitt blóðsport - hafa þrýst hart á með það, að vikið væri frá lögbundinni friðun, til þess, að þeir gætu stundað það, sem ég kalla óiðju sína. Hins vegar, virðist skýringin á því, að aftur og aftur hafa friðunarlög verið vanvirt, og mælt með veiðum, vera sú, að veiðimenn sjálfir hafa gegnt lykilhlutverkum bæði í NÍ og Umhverfisstofnun (UST), sem saman fara með ráðgjöf um undanþágu frá friðun og veiðistjórnun. Helzti sérfræðingur NÍ um rjúpnamál, sem hefur haft mest að segja um það, hvort fuglinn væri friðaður skv. lögum, eða undanþága veitt til veiða, er sjálfur rjúpnaveiðimaður. Það sama mun gilda um forstjóra NÍ; hann hefur sjálfur stundað rjúpnaveiðar. Á sama hátt er það svo, að sá maður, sem var helzti sérfræðingur UST í veiðum villtra dýra, og gaf þar að nokkru tóninn um langt árabil, er nú orðinn formaður Skotveiðifélags Íslands, Skotvíss, sem gefur til kynna, að hann sjálfur hafi stundað blóðsportið, kannske ótæpilega, í gegnum tíðina. Það er ýmislegt skrýtið, sem gerist í okkar litla þjóðfélagi, en mitt mat er, að það gæti vart gerzt meðal annarra siðmenntaðra þjóða, að þeir menn, sem eiga að hafa það meginhlutverk, að tryggja vernd og viðhald lífríkisins, tryggja velferð og afkomu villtra dýra, séu sjálfir virkir veiðimenn. Ég þekki ýmsa góða menn, sem eru veiðimenn, á líka nána vini meðal þeirra, en þeirra tilfinnigalíf er, í þessu tilliti, annað, en okkar dýravina; þeir hafa litlar eða engar tilfinningar fyrir dýrum, og líta á þau sem sjálfsagða bráð; veiðar sem sport og skemmtun, sem þeir eigi fullan rétt á. Villtdýr séu nánast fædd í þenna heim, til að gera þeim kleift að elta þau og drepa. Kikkið ráði. Tilfinningin fyrir villtum dýrum og rétti þeirra til velferðar og lífs við núllið. Forráðamenn NÍ, líka formaður Skotvíss, virka sem vænir menn, góðir drengir, almennt talað, en gagnvart dýrum hafa þeir litlar tilfinningar. Því er með öllu óhæft, að þeir ráði ferðinni, þegar línur eru lagðar um það, hvort lögbundinn friðun gildi, eða undanþága sé veitt til veiða. Skv. talningu NÍ var vor- eða varpstofn rjúpu í vor 69 þúsund fuglar. Reiknað er með, að 179 þúsund ungar hafi bætzt við í sumar, þannig, að haust- eða veiðistofn, með 6 mánaða ungum, sé 248 þúsund fuglar. Er þetta minnsti og veikasti stofninn frá upphafi talninga 1995 Skv. gögnum NÍ. Til samanburðar má nefna, að NÍ hefur sjálf gefið út, að rjúpur í landinu, á fyrri hluta síðustu aldar, hafi verið allt að 5 milljónum fuglum. Engu að síður mæla forráðamenn NÍ með, að friðun rjúpu sé enn og aftur virt að vettugi, og, að veiðar verði leyfðar á 20 þúsund fuglum, sem skiptist eiga á 5 þúsund veiðimenn. Mælt er með, að hver veiðimaður fái að veiða 4 rjúpur. Allir, sem eitthvað vita um rjúpnaveiðar og neyzlu fuglsins, vita, hins vegar, að það fer enginn veiðimaður til fjalla til að veiða 4 rjúpur. Uppgefin meðalveiði á veiðimann, skv. gögnum UST sjálfrar, síðustu 16 árin, er 12 fuglar á veiðimann. Þetta er sjá fjöldi, sem sem veiðimenn gefa upp, ef þeir gefa yfir höfuð eitthvað upp. Þeir, sem til þekkja, munu vita, að almenn veiði veiðimanna er 15-20 fuglar, eða fjórum til fimm sinnum meiri, en NÍ reiknar með. Eru þeir þá ótaldir, sem kunna að veiða án leyfa, t.a.m. bændur og landeigendur, sem veiða á eigin jörðum, og telja lífríkið þar sína eign, eins og fiskinn í vötnum og ám. Verði UST og umhverfisráðherra við ráðgjöf NÍ um veiðar, nú í nóvember, tel ég, að stjórnvöld séu að gefa grænt ljós á enn eina misþyrmingu hins fábrotna og fátæklega íslenzka lífríkis. Rjúpan er nú þegar á válista NÍ um „tegundir í yfirvofandi útrýmingarhætt“. Þetta yrði þá kannske síðasta sóknin og loka sigur veiðimanna. Höfundur er stofnandi og formaður Jarðarvina Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Mest lesið Halldór 05.07.2025 Halldór Baldursson Halldór Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir Skoðun Skoðun Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Sjá meira
Náttúrufræðistofnun Íslands (NÍ) hefur mörgum góðum og gegnum mönnum á að skipa, sérfræðingum á sviði náttúru- og vistfræði, en hlutverk hennar er, að fylgjast með þróun íslenzka lífríkisins og leiðbeina stjórnvöldum um vernd þess og viðhald. Hluti þessarar ráðgjafar er tillögugerð um veiðar villtra dýra, en öll villt dýr voru friðuð, góðu heilli, með lögum nr. 64/1994, eða fyrir 25 árum. Þessa dagana er umræðan um undanþágu frá friðun rjúpunnar í deiglu, en þrátt fyrir það, að rjúpan hafi verið friðuð í 25 ár, og þrátt fyrir það, að þá þegar var búið að útrýma 80-90% rjúpnastofnsins, þá hefur NÍ mælt með því, að undanþága væri veitt frá friðun, og veiðar leyfðar, í 23 ár, af þeim 25, sem rjúpan hefði átt að njóta friðunar skv. lögum. Skýringin er fyrir unndirrituðum sú, annars vegar, að veiðimenn, sem litlar eða engar tilfinningar bera fyrir villtum dýrum - og virðast hafa af því mikla ánægju, að stunda sitt blóðsport - hafa þrýst hart á með það, að vikið væri frá lögbundinni friðun, til þess, að þeir gætu stundað það, sem ég kalla óiðju sína. Hins vegar, virðist skýringin á því, að aftur og aftur hafa friðunarlög verið vanvirt, og mælt með veiðum, vera sú, að veiðimenn sjálfir hafa gegnt lykilhlutverkum bæði í NÍ og Umhverfisstofnun (UST), sem saman fara með ráðgjöf um undanþágu frá friðun og veiðistjórnun. Helzti sérfræðingur NÍ um rjúpnamál, sem hefur haft mest að segja um það, hvort fuglinn væri friðaður skv. lögum, eða undanþága veitt til veiða, er sjálfur rjúpnaveiðimaður. Það sama mun gilda um forstjóra NÍ; hann hefur sjálfur stundað rjúpnaveiðar. Á sama hátt er það svo, að sá maður, sem var helzti sérfræðingur UST í veiðum villtra dýra, og gaf þar að nokkru tóninn um langt árabil, er nú orðinn formaður Skotveiðifélags Íslands, Skotvíss, sem gefur til kynna, að hann sjálfur hafi stundað blóðsportið, kannske ótæpilega, í gegnum tíðina. Það er ýmislegt skrýtið, sem gerist í okkar litla þjóðfélagi, en mitt mat er, að það gæti vart gerzt meðal annarra siðmenntaðra þjóða, að þeir menn, sem eiga að hafa það meginhlutverk, að tryggja vernd og viðhald lífríkisins, tryggja velferð og afkomu villtra dýra, séu sjálfir virkir veiðimenn. Ég þekki ýmsa góða menn, sem eru veiðimenn, á líka nána vini meðal þeirra, en þeirra tilfinnigalíf er, í þessu tilliti, annað, en okkar dýravina; þeir hafa litlar eða engar tilfinningar fyrir dýrum, og líta á þau sem sjálfsagða bráð; veiðar sem sport og skemmtun, sem þeir eigi fullan rétt á. Villtdýr séu nánast fædd í þenna heim, til að gera þeim kleift að elta þau og drepa. Kikkið ráði. Tilfinningin fyrir villtum dýrum og rétti þeirra til velferðar og lífs við núllið. Forráðamenn NÍ, líka formaður Skotvíss, virka sem vænir menn, góðir drengir, almennt talað, en gagnvart dýrum hafa þeir litlar tilfinningar. Því er með öllu óhæft, að þeir ráði ferðinni, þegar línur eru lagðar um það, hvort lögbundinn friðun gildi, eða undanþága sé veitt til veiða. Skv. talningu NÍ var vor- eða varpstofn rjúpu í vor 69 þúsund fuglar. Reiknað er með, að 179 þúsund ungar hafi bætzt við í sumar, þannig, að haust- eða veiðistofn, með 6 mánaða ungum, sé 248 þúsund fuglar. Er þetta minnsti og veikasti stofninn frá upphafi talninga 1995 Skv. gögnum NÍ. Til samanburðar má nefna, að NÍ hefur sjálf gefið út, að rjúpur í landinu, á fyrri hluta síðustu aldar, hafi verið allt að 5 milljónum fuglum. Engu að síður mæla forráðamenn NÍ með, að friðun rjúpu sé enn og aftur virt að vettugi, og, að veiðar verði leyfðar á 20 þúsund fuglum, sem skiptist eiga á 5 þúsund veiðimenn. Mælt er með, að hver veiðimaður fái að veiða 4 rjúpur. Allir, sem eitthvað vita um rjúpnaveiðar og neyzlu fuglsins, vita, hins vegar, að það fer enginn veiðimaður til fjalla til að veiða 4 rjúpur. Uppgefin meðalveiði á veiðimann, skv. gögnum UST sjálfrar, síðustu 16 árin, er 12 fuglar á veiðimann. Þetta er sjá fjöldi, sem sem veiðimenn gefa upp, ef þeir gefa yfir höfuð eitthvað upp. Þeir, sem til þekkja, munu vita, að almenn veiði veiðimanna er 15-20 fuglar, eða fjórum til fimm sinnum meiri, en NÍ reiknar með. Eru þeir þá ótaldir, sem kunna að veiða án leyfa, t.a.m. bændur og landeigendur, sem veiða á eigin jörðum, og telja lífríkið þar sína eign, eins og fiskinn í vötnum og ám. Verði UST og umhverfisráðherra við ráðgjöf NÍ um veiðar, nú í nóvember, tel ég, að stjórnvöld séu að gefa grænt ljós á enn eina misþyrmingu hins fábrotna og fátæklega íslenzka lífríkis. Rjúpan er nú þegar á válista NÍ um „tegundir í yfirvofandi útrýmingarhætt“. Þetta yrði þá kannske síðasta sóknin og loka sigur veiðimanna. Höfundur er stofnandi og formaður Jarðarvina
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun