Kæra barn, hvernig líður þér? Matthías Freyr Matthíasson skrifar 25. ágúst 2021 16:01 Ég held að óhætt sé að segja að flestir foreldrar óska þess að börnum þeirra líði vel, gangi vel í hverju því sem þau taka sér fyrir hendur, séu heilbrigð og gangi vel félagslega. Rannsóknir sem Rannsókn og Greining gera reglulega sýna að líðan barna og ungmenna á Íslandi í dag mætti vera betri í heildina séð. Vissulega eru hlutir sem vel eru gerðir en samfélagið þarf að vera vakandi og á verði, til þess að bæta líðan og koma í veg fyrir að hún versni ekki. Íslenskt samfélag er sífellt að þróast í þá átt að virða réttindi barna í samræmi við Barnasáttmálann. Það sjáum við með því að sveitarfélög sækjast eftir vottun um að verða Barnvænt Sveitarfélag, stjórnvöld hafa lagt ríka áherslu á að bæta þjónustu og stöðu barna og ungmenna og fræðsla um réttindi þeirra hafa aukist á síðustu árum. Við sem tökum þátt í því að ala upp nýjar kynslóðir megum vera stolt og ánægð með börn og ungmenni dagsins í dag, það upplifum við sérstaklega sem höfum unnið með þeim. Baráttuandi nýrrar kynslóðar til þess að vilja bæta heiminn er áþreifanlegur. Það sjáum við best til að mynda í loftslagsverkföllum sem unga kynslóðin hefur skipulagt og tekið þátt í. Við sjáum það í því að börn og ungmenni eru ekki tilbúin til að horfa upp á vini og skólafélaga verða senda úr landi, samfélagsleg vitund þeirra er sífellt að verða meiri og þau gera sér grein fyrir því að einstaklingar hafa leyfi til að vera eins og þeir vilja vera og elska þá sem þeir vilja elska. Vilji ungu kynslóðarinnar til þess að ögra núverandi ástandi og bæta það er það sem knýr samfélagslegar breytingar áfram. Slíkan baráttuanda eigum við hinir fullorðnu að samþykkja og hvetja til, jafnvel þótt okkur geti fundist þær hugmyndir ekki alveg í samræmi við okkar eigin. Við megum ekki drepa þær niður, heldur ræða við ungmennin okkar, hlusta á skoðanir þeirra og vera móttækileg fyrir þeim. Í þessari viku eru börn og ungmenni að hefja grunnskólagöngu sína, sum í fyrsta sinn, önnur að halda áfram. Slíkum tímum fylgir eftirvænting og gleði en það getur líka valdið kvíða og óöryggi. Því þrátt fyrir miklar framfarir og samfélagslega vakningu um réttindi barna og ungmenna þá er það svo að hluti grunnskólabarna upplifir sig ekki örugg á meðal jafningja, hvort sem er innan veggja skólans, í frístundum eða á samfélagsmiðlum. Einelti og áreitni er og hefur verið óþolandi fylgifiskur skólagöngu um allan heim. Margir skólar hér á landi eru með eineltisáætlanir, svo samræmd viðbrögð eru við þeim eineltismálum sem upp koma. Og er það vel en því miður eru alltaf dæmi þess að einhverjir einstaklingar falla á milli skips og bryggju og upplifa mikla vanlíðan og kvíða við það að sækja skóla. Það fellur því á okkur öll – foreldra, kennara, tómstunda- og félagsmálafræðinga, annað starfsfólk sem vinnur með börnum og stjórnenda skólanna að tryggja það eftir fremsta megni að koma í veg fyrir að einelti eigi sér stað og að koma til aðstoðar þegar þörf er á. Það gerum við meðal annars með því að tryggja öllum börnum öruggt skólaumhverfi. Umhverfi þar sem öllum börnum er frjálst að fá að vera til með þeim fjölbreyttu eiginleikum sem þau búa yfir. Með því að tryggja og efla samkennd á meðal allra barna strax á fyrstu æviárunum og bjóða upp á námsefni og hugmyndafræði sem eflir þau í félags- og tilfinningaþroska getum við stuðlað að góðri líðan þeirra. Þegar óæskileg atvik eiga sér stað í samskiptum þeirra á milli er mikilvægt að stöðva þau strax í fæðingu en ekki samt með þeim hætti að refsa eða skamma, tryggja þarf að öll börn og ungmenni koma út úr aðstæðum með reisn en ekki sem sökudólgar eða fórnarlömb. Ef um alvarleg atvik eða síendurtekin atvik er að ræða þarf að sjálfsögðu að taka málin föstum tökum en alltaf á þeim forsendum að ekki sé verið að refsa eða skamma, því þá eykst vandinn en frekar. Draga þarf frekar fram styrkleika viðkomandi og aðstoða hann við að vinna með þá. Öllum þeim sem koma að velferð barna stendur til boða ýmis konar tæki og tól til þess að efla sig í slíkum aðstæðum. Barnaheill – Save the Children á Íslandi bjóða upp á námskeið og námsefnið Vinátta sem styður fagfólk við að vinna með góð samskipti á meðal barna, gagnreynt námsefni sem eflir samkennd og umburðarlyndi á meðal barna. Börnin okkar eru framtíðin og framtíðin er björt með þessi öflugu ungmenni sem eru meðvituð um réttindi sín og skyldur. Hvetjum þau áfram, styðjum þau og eflum. Með góðu utanumhaldi og kærleika munum við verða það heppin að sjá þau breyta heiminum til hins betra og það er okkar hlutverk að sjá til þess að það muni gerast. Kæru börn og ungmenni, njótið þess að vera að hefja grunnskólagönguna eftir gott sumarfrí. Farið inn í komandi vetur full af bjartsýni og eldmóð. Takið ykkar pláss og breytið heiminum. Við hjá Barnaheillum höfum fulla trú á ykkur! Höfundur er verkefnisstjóri innlendra verkefna hjá Barnaheillum – Save the Children á Íslandi Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Kletturinn Katrín Júlía Margrét Alexandersdóttir Skoðun Reykjavíkurborg svíkur íbúa Laugardals Grétar Már Axelsson Skoðun Sérstök vitleysa Albert Björn Lúðvígsson Skoðun Almenn kvíðaröskun: léttvægt vandamál eða áhyggjuefni? Sævar Már Gústavsson Skoðun Við unga fólkið viljum fá sæti við borðið Selma Rós Axelsdóttir Skoðun Forseti sem gefur kjark og von Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Mynda þurfti ríkisstjórn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Aleinn í heiminum? Lukka Sigurðardóttir,Katrín Harðardóttir ,Margrét Kristín Blöndal Skoðun Takk Ísland fyrir upplýsandi kosningabaráttu! Tómas Ellert Tómasson Skoðun Skoðun Skoðun Afvegaleiðing SFS? Friðleifur Egill Guðmundsson skrifar Skoðun Jón Gnarr fyrir dýraverndina Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Mannréttindastofnun verður að veruleika Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Samstarf við landsbyggðina Sævar Þór Halldórsson skrifar Skoðun Lausnin út í mýri? Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Sigþórsdóttir skrifar Skoðun Takk Ísland fyrir upplýsandi kosningabaráttu! Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Forseti sem gefur kjark og von Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Við unga fólkið viljum fá sæti við borðið Selma Rós Axelsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson skrifar Skoðun Offita er langvinnur sjúkdómur Hópur fólks í stjórn Félags fagfólks um offitu skrifar Skoðun Reykjavíkurborg svíkur íbúa Laugardals Grétar Már Axelsson skrifar Skoðun Mynda þurfti ríkisstjórn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Kletturinn Katrín Júlía Margrét Alexandersdóttir skrifar Skoðun Nýsköpun er svarið Nótt Thorberg skrifar Skoðun Aleinn í heiminum? Lukka Sigurðardóttir,Katrín Harðardóttir ,Margrét Kristín Blöndal skrifar Skoðun Ísland í öðru sæti Regnbogakortsins um réttindi hinsegin fólks Bjarndís Helga Tómasdóttir,Daníel E. Arnarsson skrifar Skoðun Almenn kvíðaröskun: léttvægt vandamál eða áhyggjuefni? Sævar Már Gústavsson skrifar Skoðun Lokað á börn í vanda Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Sérstök vitleysa Albert Björn Lúðvígsson skrifar Skoðun Fjarheilbrigðisþjónusta Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir skrifar Skoðun Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Forsetaframbjóðandi með sömu tölu og Jesú Gunnar Karl Halldórsson skrifar Skoðun Einfaldara fyrirkomulag tilvísana Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Málið á að endurspegla fólkið í landinu Birta Björnsdóttir skrifar Skoðun Hreyfing og tengsl Jóhanna Stefáns Bjarkardóttir skrifar Skoðun Eru byssur meira fullorðins? Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Ríkisbáknið fyrir sig Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Hjartastaður – hvaðan ertu? Anna Sigríður Melsteð skrifar Skoðun Er Evrópa að hverfa af kortinu? Guðmundur Einarsson skrifar Skoðun Garðbæingur á ímyndunarbömmer í Nígeríu Kristín Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Ég held að óhætt sé að segja að flestir foreldrar óska þess að börnum þeirra líði vel, gangi vel í hverju því sem þau taka sér fyrir hendur, séu heilbrigð og gangi vel félagslega. Rannsóknir sem Rannsókn og Greining gera reglulega sýna að líðan barna og ungmenna á Íslandi í dag mætti vera betri í heildina séð. Vissulega eru hlutir sem vel eru gerðir en samfélagið þarf að vera vakandi og á verði, til þess að bæta líðan og koma í veg fyrir að hún versni ekki. Íslenskt samfélag er sífellt að þróast í þá átt að virða réttindi barna í samræmi við Barnasáttmálann. Það sjáum við með því að sveitarfélög sækjast eftir vottun um að verða Barnvænt Sveitarfélag, stjórnvöld hafa lagt ríka áherslu á að bæta þjónustu og stöðu barna og ungmenna og fræðsla um réttindi þeirra hafa aukist á síðustu árum. Við sem tökum þátt í því að ala upp nýjar kynslóðir megum vera stolt og ánægð með börn og ungmenni dagsins í dag, það upplifum við sérstaklega sem höfum unnið með þeim. Baráttuandi nýrrar kynslóðar til þess að vilja bæta heiminn er áþreifanlegur. Það sjáum við best til að mynda í loftslagsverkföllum sem unga kynslóðin hefur skipulagt og tekið þátt í. Við sjáum það í því að börn og ungmenni eru ekki tilbúin til að horfa upp á vini og skólafélaga verða senda úr landi, samfélagsleg vitund þeirra er sífellt að verða meiri og þau gera sér grein fyrir því að einstaklingar hafa leyfi til að vera eins og þeir vilja vera og elska þá sem þeir vilja elska. Vilji ungu kynslóðarinnar til þess að ögra núverandi ástandi og bæta það er það sem knýr samfélagslegar breytingar áfram. Slíkan baráttuanda eigum við hinir fullorðnu að samþykkja og hvetja til, jafnvel þótt okkur geti fundist þær hugmyndir ekki alveg í samræmi við okkar eigin. Við megum ekki drepa þær niður, heldur ræða við ungmennin okkar, hlusta á skoðanir þeirra og vera móttækileg fyrir þeim. Í þessari viku eru börn og ungmenni að hefja grunnskólagöngu sína, sum í fyrsta sinn, önnur að halda áfram. Slíkum tímum fylgir eftirvænting og gleði en það getur líka valdið kvíða og óöryggi. Því þrátt fyrir miklar framfarir og samfélagslega vakningu um réttindi barna og ungmenna þá er það svo að hluti grunnskólabarna upplifir sig ekki örugg á meðal jafningja, hvort sem er innan veggja skólans, í frístundum eða á samfélagsmiðlum. Einelti og áreitni er og hefur verið óþolandi fylgifiskur skólagöngu um allan heim. Margir skólar hér á landi eru með eineltisáætlanir, svo samræmd viðbrögð eru við þeim eineltismálum sem upp koma. Og er það vel en því miður eru alltaf dæmi þess að einhverjir einstaklingar falla á milli skips og bryggju og upplifa mikla vanlíðan og kvíða við það að sækja skóla. Það fellur því á okkur öll – foreldra, kennara, tómstunda- og félagsmálafræðinga, annað starfsfólk sem vinnur með börnum og stjórnenda skólanna að tryggja það eftir fremsta megni að koma í veg fyrir að einelti eigi sér stað og að koma til aðstoðar þegar þörf er á. Það gerum við meðal annars með því að tryggja öllum börnum öruggt skólaumhverfi. Umhverfi þar sem öllum börnum er frjálst að fá að vera til með þeim fjölbreyttu eiginleikum sem þau búa yfir. Með því að tryggja og efla samkennd á meðal allra barna strax á fyrstu æviárunum og bjóða upp á námsefni og hugmyndafræði sem eflir þau í félags- og tilfinningaþroska getum við stuðlað að góðri líðan þeirra. Þegar óæskileg atvik eiga sér stað í samskiptum þeirra á milli er mikilvægt að stöðva þau strax í fæðingu en ekki samt með þeim hætti að refsa eða skamma, tryggja þarf að öll börn og ungmenni koma út úr aðstæðum með reisn en ekki sem sökudólgar eða fórnarlömb. Ef um alvarleg atvik eða síendurtekin atvik er að ræða þarf að sjálfsögðu að taka málin föstum tökum en alltaf á þeim forsendum að ekki sé verið að refsa eða skamma, því þá eykst vandinn en frekar. Draga þarf frekar fram styrkleika viðkomandi og aðstoða hann við að vinna með þá. Öllum þeim sem koma að velferð barna stendur til boða ýmis konar tæki og tól til þess að efla sig í slíkum aðstæðum. Barnaheill – Save the Children á Íslandi bjóða upp á námskeið og námsefnið Vinátta sem styður fagfólk við að vinna með góð samskipti á meðal barna, gagnreynt námsefni sem eflir samkennd og umburðarlyndi á meðal barna. Börnin okkar eru framtíðin og framtíðin er björt með þessi öflugu ungmenni sem eru meðvituð um réttindi sín og skyldur. Hvetjum þau áfram, styðjum þau og eflum. Með góðu utanumhaldi og kærleika munum við verða það heppin að sjá þau breyta heiminum til hins betra og það er okkar hlutverk að sjá til þess að það muni gerast. Kæru börn og ungmenni, njótið þess að vera að hefja grunnskólagönguna eftir gott sumarfrí. Farið inn í komandi vetur full af bjartsýni og eldmóð. Takið ykkar pláss og breytið heiminum. Við hjá Barnaheillum höfum fulla trú á ykkur! Höfundur er verkefnisstjóri innlendra verkefna hjá Barnaheillum – Save the Children á Íslandi
Skoðun Ísland í öðru sæti Regnbogakortsins um réttindi hinsegin fólks Bjarndís Helga Tómasdóttir,Daníel E. Arnarsson skrifar
Skoðun Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar