Vonbrigði Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar 13. mars 2021 13:01 Það eru gríðarleg vonbrigði í hvaða farveg málefni hjúkrunarheimilanna eru komin af hálfu heilbrigðisyfirvalda. Í september 2020 ákvað Fjarðabyggð að segja upp samningum við Sjúkratryggingar Íslands, samkvæmt uppsagnarákvæðum samninganna og skila þannig rekstri hjúkrunarheimilanna Hulduhlíðar og Uppsala aftur til ríkisins. Þetta var ekki léttvæg ákvörðun en vaxandi halli hefur verið á rekstri hjúkrunarheimilanna frá árinu 2014. Ástæðan er vanfjármögnun af hálfu ríkisins og fyrirséð er að hallinn verður einnig mikill á næstu árum að óbreyttu. Áður en farið var í þessa uppsögn höfðu bæjaryfirvöld um árabil verið í viðræðum við heilbrigðisyfirvöld um málaflokkinn þar sem ljóst var að fjárhagslegur grundvöllur rekstursins var brostinn. Þannig er og var staðan, þrátt fyrir að yfirstjórn og starfsfólk heimilanna hafi lagt sig allt fram um að haga rekstrinum sem best miðað við aðstæður og gætt að faglegu starfi. Þessar viðræður báru engan árangur, ekki frekar en viðræðurnar frá því í september, þegar samningum var sagt upp. Sveitarfélagið hefur lagt fé til hjúkrunarheimilanna úr rekstri sínum þrátt fyrir að ábyrgð málaflokksins og greiðsluskylda sé á hendi ríkisvaldsins. Bæjarstjórn Fjarðabyggðar ræddi strax í byrjun þessa ferils að ríkinu bæri að taka við rekstrinum þannig að enginn brestur yrði á þjónustu við heimilismenn á hjúkrunarheimilunum og að réttindi og kjör starfsmanna þeirri haldist óbreytt. Venjan hefur verið sú, eins og nýlegt dæmi sýnir þegar sveitarfélagið Hornafjörður skilaði rekstri á sínu hjúkrunarheimili aftur til ríkisins. Hér er verið að tala um að yfirfærslan byggi á aðilaskiptalögum sem eru eðlilegir og vandaðir stjórnsýsluhættir. Ríkisvaldið hefur í öllum nýlegri yfirfærslum verkefna til sveitarfélaganna samið á þeim grunni að réttindi starfsmanna haldist og nefni ég þá sem dæmi málefni fatlaðs fólks og grunnskólanna. Að ríkið skuli nú beita sér gegn starfsmannahópi sem tengist hjúkrunarheimilunum, sem er mikilvægur stuðningur við aldraða íbúa í viðkvæmri stöðu, felur ekki í sér mikla virðingu gagnvart honum. Það bendir einnig til fádæma skilningsleysis á stöðu atvinnumála í landinu í kjölfar kórónuveirufaraldursins. Við erum langþreytt á framkomu og samskiptaleysi heilbrigðisráðherra, heilbrigðisráðuneytis og Sjúkratrygginga Íslands. Þrátt fyrir ítrekaðar beiðnir um svör og samtöl frá því í september 2020 er ekki brugðist við fyrr en 3. mars sl. Þá, fimm mánuðum og þremur dögum eftir að uppsögnin tók gildi, var okkur tilkynnt að Heilbrigðisstofnun Austurlands taki við rekstrinum 1. apríl nk. Þessum skilaboðum fylgdu þær upplýsingar að ráðuneytið ætlar ekki að taka tillit til aðilaskiptalaganna og sveitarfélagið verði að segja upp sínu starfsfólki sem nánast allt eru konur. Þetta eru óásættanleg vinnubrögð og framkoma. Óvissa sem þessi kemur illa niður á heimilisfólki og starfsmönnum hjúkrunarheimilanna. Það tekur steininn úr að skella þessu fram tæpum mánuði áður en yfirtakan á að fara fram og það er vond framkoma við fólkið sem er búið að standa sig gríðarlega vel í erfiðum aðstæðum heimsfaraldurs að bíða í óvissu með framhald sinna starfa. Sveitarfélagið Fjarðabyggð hefur ásamt Vestmannaeyjabæ, sveitarfélaginu Hornafirði og Akureyrarbæ, verið með lausa samninga hjúkrunarheimila vegna vanfjármagnaðs rekstrar. Margoft hefur verið bent á það ósamræmi sem er í rekstrarumhverfi hjúkrunarheimilanna í landinu þar sem sum þeirra eru nú fjármögnuð beint af ríkisframlögum á meðan ofan talin sveitarfélög hafa rekið sín hjúkrunarheimili á daggjöldum. Sveitarfélögin hafa mætt halla á rekstri hjúkrunarheimila á þeirra vegum til að tryggja rekstur. Það er löngu tímabært að ríkisvaldið taki til skoðunar að 90% hjúkrunarheimila landsins standa ekki undir rekstri eins og margoft er búið að benda á. Skýr verkaskipting milli ríkis og sveitarfélaga er mikilvæg. Það er sveitarfélögunum mikið kappsmál að á milli ríkis og sveitarfélaga ríki traust og samningsvilji um stór sem lítil mál. Að fjármögnun reksturs hjúkrunarheimila til fjölda ára lendi að hluta til á herðum sveitarfélaga er dæmi um að mjög rangt er gefið og hallar mikið á sveitarfélögin sem er ekki boðlegt. Áætlanir um að koma fleiri verkefnum yfir til sveitarfélaganna frá ríkinu er oft skynsamleg leið til að bæta þjónustu í nærsamfélaginu en sjaldnast fylgir nægilegt fjármagn með. Af því sem á undan er gengið í málefnum hjúkrunarheimilanna verður ekki séð að samningsvilji eða traust ríki og á því ber ríkisvaldið eitt ábyrgð. Að vanvirða sjónarmið annars samningsaðilans og hunsa samtal um farsælan framgang yfirfærslunnar, verður ekki til að greiða leið verkefnaflutnings til lengri tíma. Hvert erum við að stefna? Ríkisvaldið þarf að taka skýra afstöðu og ekki er verra að það sé gert í samtali við fulltrúa sveitarfélaganna, einn ráðherra getur ekki tekið slíka ákvörðun. Höfundur er forseti bæjarstjórnar Fjarðabyggðar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fjarðabyggð Heilbrigðismál Eldri borgarar Sveitarstjórnarmál Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Áttu efnaða foreldra eða ekki? Thelma Lind Jóhannsdóttir Skoðun Kennarar – á hraðbraut í kulnun Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir Skoðun Meiri pening, takk Gunnar Úlfarsson Skoðun Er of mikill hiti í hleðslunni hjá þér? Ágúst Mogensen Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands – horfum til framtíðar Egill Steinar Ágústsson Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir Skoðun Varnargarðar utan um fólkið í Grindavík Guðbrandur Einarsson Skoðun Skoðun Skoðun Að skilja faglega Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Áttu efnaða foreldra eða ekki? Thelma Lind Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Farsæl hagræðing í kjötiðnaði innan ramma samkeppnislaga Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Kennarar – á hraðbraut í kulnun Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands – horfum til framtíðar Egill Steinar Ágústsson skrifar Skoðun Er of mikill hiti í hleðslunni hjá þér? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Varnargarðar utan um fólkið í Grindavík Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Meiri pening, takk Gunnar Úlfarsson skrifar Skoðun Gervigreind og máttur tungumálsins Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Sameinum 2. og 3. deild karla í knattspyrnu Bergvin Oddsson skrifar Skoðun Skynsamlegt að selja Íslandsbanka Teitur Björn Einarsson skrifar Skoðun Gleymdu börnin Kolbrún Pálsdóttir skrifar Skoðun Vinstri gráir Yngvi Óttarsson skrifar Skoðun Bændur eru líka neytendur Eyjólfur Ingvi Bjarnason skrifar Skoðun Hlutabréfafjárfesting er langtímafjárfesting Davíð Björnsson skrifar Skoðun Stuðningur úr óvæntri átt Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Loftslagsmál eru orkumál Nótt Thorberg skrifar Skoðun Framsókn klárar verkin Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Þjóðarópera - stórt skref til framtíðar Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Veiðum hval - virðum lög Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Bestu árin Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Sigríður Gísladóttir skrifar Skoðun Brunavarnir á byggingarsvæðum Böðvar Tómasson skrifar Skoðun Rödd þjóðarinnar Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til matvælaráðherra - dýraníð í Borgarbyggð Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun 1.500 undirskriftir fyrir forseta Björn Leví Gunnarsson,Indriði Ingi Stefánsson skrifar Skoðun Líknardeild Landspítala 25 ára Ólöf Ásdís Ólafsdóttir,Arna Dögg Einarsdóttir skrifar Sjá meira
Það eru gríðarleg vonbrigði í hvaða farveg málefni hjúkrunarheimilanna eru komin af hálfu heilbrigðisyfirvalda. Í september 2020 ákvað Fjarðabyggð að segja upp samningum við Sjúkratryggingar Íslands, samkvæmt uppsagnarákvæðum samninganna og skila þannig rekstri hjúkrunarheimilanna Hulduhlíðar og Uppsala aftur til ríkisins. Þetta var ekki léttvæg ákvörðun en vaxandi halli hefur verið á rekstri hjúkrunarheimilanna frá árinu 2014. Ástæðan er vanfjármögnun af hálfu ríkisins og fyrirséð er að hallinn verður einnig mikill á næstu árum að óbreyttu. Áður en farið var í þessa uppsögn höfðu bæjaryfirvöld um árabil verið í viðræðum við heilbrigðisyfirvöld um málaflokkinn þar sem ljóst var að fjárhagslegur grundvöllur rekstursins var brostinn. Þannig er og var staðan, þrátt fyrir að yfirstjórn og starfsfólk heimilanna hafi lagt sig allt fram um að haga rekstrinum sem best miðað við aðstæður og gætt að faglegu starfi. Þessar viðræður báru engan árangur, ekki frekar en viðræðurnar frá því í september, þegar samningum var sagt upp. Sveitarfélagið hefur lagt fé til hjúkrunarheimilanna úr rekstri sínum þrátt fyrir að ábyrgð málaflokksins og greiðsluskylda sé á hendi ríkisvaldsins. Bæjarstjórn Fjarðabyggðar ræddi strax í byrjun þessa ferils að ríkinu bæri að taka við rekstrinum þannig að enginn brestur yrði á þjónustu við heimilismenn á hjúkrunarheimilunum og að réttindi og kjör starfsmanna þeirri haldist óbreytt. Venjan hefur verið sú, eins og nýlegt dæmi sýnir þegar sveitarfélagið Hornafjörður skilaði rekstri á sínu hjúkrunarheimili aftur til ríkisins. Hér er verið að tala um að yfirfærslan byggi á aðilaskiptalögum sem eru eðlilegir og vandaðir stjórnsýsluhættir. Ríkisvaldið hefur í öllum nýlegri yfirfærslum verkefna til sveitarfélaganna samið á þeim grunni að réttindi starfsmanna haldist og nefni ég þá sem dæmi málefni fatlaðs fólks og grunnskólanna. Að ríkið skuli nú beita sér gegn starfsmannahópi sem tengist hjúkrunarheimilunum, sem er mikilvægur stuðningur við aldraða íbúa í viðkvæmri stöðu, felur ekki í sér mikla virðingu gagnvart honum. Það bendir einnig til fádæma skilningsleysis á stöðu atvinnumála í landinu í kjölfar kórónuveirufaraldursins. Við erum langþreytt á framkomu og samskiptaleysi heilbrigðisráðherra, heilbrigðisráðuneytis og Sjúkratrygginga Íslands. Þrátt fyrir ítrekaðar beiðnir um svör og samtöl frá því í september 2020 er ekki brugðist við fyrr en 3. mars sl. Þá, fimm mánuðum og þremur dögum eftir að uppsögnin tók gildi, var okkur tilkynnt að Heilbrigðisstofnun Austurlands taki við rekstrinum 1. apríl nk. Þessum skilaboðum fylgdu þær upplýsingar að ráðuneytið ætlar ekki að taka tillit til aðilaskiptalaganna og sveitarfélagið verði að segja upp sínu starfsfólki sem nánast allt eru konur. Þetta eru óásættanleg vinnubrögð og framkoma. Óvissa sem þessi kemur illa niður á heimilisfólki og starfsmönnum hjúkrunarheimilanna. Það tekur steininn úr að skella þessu fram tæpum mánuði áður en yfirtakan á að fara fram og það er vond framkoma við fólkið sem er búið að standa sig gríðarlega vel í erfiðum aðstæðum heimsfaraldurs að bíða í óvissu með framhald sinna starfa. Sveitarfélagið Fjarðabyggð hefur ásamt Vestmannaeyjabæ, sveitarfélaginu Hornafirði og Akureyrarbæ, verið með lausa samninga hjúkrunarheimila vegna vanfjármagnaðs rekstrar. Margoft hefur verið bent á það ósamræmi sem er í rekstrarumhverfi hjúkrunarheimilanna í landinu þar sem sum þeirra eru nú fjármögnuð beint af ríkisframlögum á meðan ofan talin sveitarfélög hafa rekið sín hjúkrunarheimili á daggjöldum. Sveitarfélögin hafa mætt halla á rekstri hjúkrunarheimila á þeirra vegum til að tryggja rekstur. Það er löngu tímabært að ríkisvaldið taki til skoðunar að 90% hjúkrunarheimila landsins standa ekki undir rekstri eins og margoft er búið að benda á. Skýr verkaskipting milli ríkis og sveitarfélaga er mikilvæg. Það er sveitarfélögunum mikið kappsmál að á milli ríkis og sveitarfélaga ríki traust og samningsvilji um stór sem lítil mál. Að fjármögnun reksturs hjúkrunarheimila til fjölda ára lendi að hluta til á herðum sveitarfélaga er dæmi um að mjög rangt er gefið og hallar mikið á sveitarfélögin sem er ekki boðlegt. Áætlanir um að koma fleiri verkefnum yfir til sveitarfélaganna frá ríkinu er oft skynsamleg leið til að bæta þjónustu í nærsamfélaginu en sjaldnast fylgir nægilegt fjármagn með. Af því sem á undan er gengið í málefnum hjúkrunarheimilanna verður ekki séð að samningsvilji eða traust ríki og á því ber ríkisvaldið eitt ábyrgð. Að vanvirða sjónarmið annars samningsaðilans og hunsa samtal um farsælan framgang yfirfærslunnar, verður ekki til að greiða leið verkefnaflutnings til lengri tíma. Hvert erum við að stefna? Ríkisvaldið þarf að taka skýra afstöðu og ekki er verra að það sé gert í samtali við fulltrúa sveitarfélaganna, einn ráðherra getur ekki tekið slíka ákvörðun. Höfundur er forseti bæjarstjórnar Fjarðabyggðar.
Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson Skoðun
Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman Skoðun
Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar
Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar
Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson Skoðun
Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman Skoðun