Vonbrigði Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar 13. mars 2021 13:01 Það eru gríðarleg vonbrigði í hvaða farveg málefni hjúkrunarheimilanna eru komin af hálfu heilbrigðisyfirvalda. Í september 2020 ákvað Fjarðabyggð að segja upp samningum við Sjúkratryggingar Íslands, samkvæmt uppsagnarákvæðum samninganna og skila þannig rekstri hjúkrunarheimilanna Hulduhlíðar og Uppsala aftur til ríkisins. Þetta var ekki léttvæg ákvörðun en vaxandi halli hefur verið á rekstri hjúkrunarheimilanna frá árinu 2014. Ástæðan er vanfjármögnun af hálfu ríkisins og fyrirséð er að hallinn verður einnig mikill á næstu árum að óbreyttu. Áður en farið var í þessa uppsögn höfðu bæjaryfirvöld um árabil verið í viðræðum við heilbrigðisyfirvöld um málaflokkinn þar sem ljóst var að fjárhagslegur grundvöllur rekstursins var brostinn. Þannig er og var staðan, þrátt fyrir að yfirstjórn og starfsfólk heimilanna hafi lagt sig allt fram um að haga rekstrinum sem best miðað við aðstæður og gætt að faglegu starfi. Þessar viðræður báru engan árangur, ekki frekar en viðræðurnar frá því í september, þegar samningum var sagt upp. Sveitarfélagið hefur lagt fé til hjúkrunarheimilanna úr rekstri sínum þrátt fyrir að ábyrgð málaflokksins og greiðsluskylda sé á hendi ríkisvaldsins. Bæjarstjórn Fjarðabyggðar ræddi strax í byrjun þessa ferils að ríkinu bæri að taka við rekstrinum þannig að enginn brestur yrði á þjónustu við heimilismenn á hjúkrunarheimilunum og að réttindi og kjör starfsmanna þeirri haldist óbreytt. Venjan hefur verið sú, eins og nýlegt dæmi sýnir þegar sveitarfélagið Hornafjörður skilaði rekstri á sínu hjúkrunarheimili aftur til ríkisins. Hér er verið að tala um að yfirfærslan byggi á aðilaskiptalögum sem eru eðlilegir og vandaðir stjórnsýsluhættir. Ríkisvaldið hefur í öllum nýlegri yfirfærslum verkefna til sveitarfélaganna samið á þeim grunni að réttindi starfsmanna haldist og nefni ég þá sem dæmi málefni fatlaðs fólks og grunnskólanna. Að ríkið skuli nú beita sér gegn starfsmannahópi sem tengist hjúkrunarheimilunum, sem er mikilvægur stuðningur við aldraða íbúa í viðkvæmri stöðu, felur ekki í sér mikla virðingu gagnvart honum. Það bendir einnig til fádæma skilningsleysis á stöðu atvinnumála í landinu í kjölfar kórónuveirufaraldursins. Við erum langþreytt á framkomu og samskiptaleysi heilbrigðisráðherra, heilbrigðisráðuneytis og Sjúkratrygginga Íslands. Þrátt fyrir ítrekaðar beiðnir um svör og samtöl frá því í september 2020 er ekki brugðist við fyrr en 3. mars sl. Þá, fimm mánuðum og þremur dögum eftir að uppsögnin tók gildi, var okkur tilkynnt að Heilbrigðisstofnun Austurlands taki við rekstrinum 1. apríl nk. Þessum skilaboðum fylgdu þær upplýsingar að ráðuneytið ætlar ekki að taka tillit til aðilaskiptalaganna og sveitarfélagið verði að segja upp sínu starfsfólki sem nánast allt eru konur. Þetta eru óásættanleg vinnubrögð og framkoma. Óvissa sem þessi kemur illa niður á heimilisfólki og starfsmönnum hjúkrunarheimilanna. Það tekur steininn úr að skella þessu fram tæpum mánuði áður en yfirtakan á að fara fram og það er vond framkoma við fólkið sem er búið að standa sig gríðarlega vel í erfiðum aðstæðum heimsfaraldurs að bíða í óvissu með framhald sinna starfa. Sveitarfélagið Fjarðabyggð hefur ásamt Vestmannaeyjabæ, sveitarfélaginu Hornafirði og Akureyrarbæ, verið með lausa samninga hjúkrunarheimila vegna vanfjármagnaðs rekstrar. Margoft hefur verið bent á það ósamræmi sem er í rekstrarumhverfi hjúkrunarheimilanna í landinu þar sem sum þeirra eru nú fjármögnuð beint af ríkisframlögum á meðan ofan talin sveitarfélög hafa rekið sín hjúkrunarheimili á daggjöldum. Sveitarfélögin hafa mætt halla á rekstri hjúkrunarheimila á þeirra vegum til að tryggja rekstur. Það er löngu tímabært að ríkisvaldið taki til skoðunar að 90% hjúkrunarheimila landsins standa ekki undir rekstri eins og margoft er búið að benda á. Skýr verkaskipting milli ríkis og sveitarfélaga er mikilvæg. Það er sveitarfélögunum mikið kappsmál að á milli ríkis og sveitarfélaga ríki traust og samningsvilji um stór sem lítil mál. Að fjármögnun reksturs hjúkrunarheimila til fjölda ára lendi að hluta til á herðum sveitarfélaga er dæmi um að mjög rangt er gefið og hallar mikið á sveitarfélögin sem er ekki boðlegt. Áætlanir um að koma fleiri verkefnum yfir til sveitarfélaganna frá ríkinu er oft skynsamleg leið til að bæta þjónustu í nærsamfélaginu en sjaldnast fylgir nægilegt fjármagn með. Af því sem á undan er gengið í málefnum hjúkrunarheimilanna verður ekki séð að samningsvilji eða traust ríki og á því ber ríkisvaldið eitt ábyrgð. Að vanvirða sjónarmið annars samningsaðilans og hunsa samtal um farsælan framgang yfirfærslunnar, verður ekki til að greiða leið verkefnaflutnings til lengri tíma. Hvert erum við að stefna? Ríkisvaldið þarf að taka skýra afstöðu og ekki er verra að það sé gert í samtali við fulltrúa sveitarfélaganna, einn ráðherra getur ekki tekið slíka ákvörðun. Höfundur er forseti bæjarstjórnar Fjarðabyggðar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fjarðabyggð Heilbrigðismál Eldri borgarar Sveitarstjórnarmál Mest lesið „Já, hvað með bara að skjóta hann!“ Þórhildur Hjaltadóttir Skoðun Trump les tölvupóstinn þinn Mörður Áslaugarson Skoðun Hvers vegna þegir kristin, vestræn menning? Ómar Torfason Skoðun Heimar sem þurfa nýja umræðu! Sigurður Árni Reynisson Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun Sársauki annarra og samúðarþreyta Guðrún Jónsdóttir Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson Skoðun 52 milljarðar/ári x 30 ár = EES Jón Baldvin Hannibalsson Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Alþjóðalög eða lögleysa? Urður Hákonardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna þegir kristin, vestræn menning? Ómar Torfason skrifar Skoðun Trump les tölvupóstinn þinn Mörður Áslaugarson skrifar Skoðun „Já, hvað með bara að skjóta hann!“ Þórhildur Hjaltadóttir skrifar Skoðun Heimar sem þurfa nýja umræðu! Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sársauki annarra og samúðarþreyta Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar Skoðun Alþjóðalög eða lögleysa? Urður Hákonardóttir skrifar Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar Skoðun GPT‑5 kemur í ágúst – áskoranir og tækifæri fyrir Ísland Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Við tölum um vöxt — en gleymum því sem vex Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir skrifar Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Sjá meira
Það eru gríðarleg vonbrigði í hvaða farveg málefni hjúkrunarheimilanna eru komin af hálfu heilbrigðisyfirvalda. Í september 2020 ákvað Fjarðabyggð að segja upp samningum við Sjúkratryggingar Íslands, samkvæmt uppsagnarákvæðum samninganna og skila þannig rekstri hjúkrunarheimilanna Hulduhlíðar og Uppsala aftur til ríkisins. Þetta var ekki léttvæg ákvörðun en vaxandi halli hefur verið á rekstri hjúkrunarheimilanna frá árinu 2014. Ástæðan er vanfjármögnun af hálfu ríkisins og fyrirséð er að hallinn verður einnig mikill á næstu árum að óbreyttu. Áður en farið var í þessa uppsögn höfðu bæjaryfirvöld um árabil verið í viðræðum við heilbrigðisyfirvöld um málaflokkinn þar sem ljóst var að fjárhagslegur grundvöllur rekstursins var brostinn. Þannig er og var staðan, þrátt fyrir að yfirstjórn og starfsfólk heimilanna hafi lagt sig allt fram um að haga rekstrinum sem best miðað við aðstæður og gætt að faglegu starfi. Þessar viðræður báru engan árangur, ekki frekar en viðræðurnar frá því í september, þegar samningum var sagt upp. Sveitarfélagið hefur lagt fé til hjúkrunarheimilanna úr rekstri sínum þrátt fyrir að ábyrgð málaflokksins og greiðsluskylda sé á hendi ríkisvaldsins. Bæjarstjórn Fjarðabyggðar ræddi strax í byrjun þessa ferils að ríkinu bæri að taka við rekstrinum þannig að enginn brestur yrði á þjónustu við heimilismenn á hjúkrunarheimilunum og að réttindi og kjör starfsmanna þeirri haldist óbreytt. Venjan hefur verið sú, eins og nýlegt dæmi sýnir þegar sveitarfélagið Hornafjörður skilaði rekstri á sínu hjúkrunarheimili aftur til ríkisins. Hér er verið að tala um að yfirfærslan byggi á aðilaskiptalögum sem eru eðlilegir og vandaðir stjórnsýsluhættir. Ríkisvaldið hefur í öllum nýlegri yfirfærslum verkefna til sveitarfélaganna samið á þeim grunni að réttindi starfsmanna haldist og nefni ég þá sem dæmi málefni fatlaðs fólks og grunnskólanna. Að ríkið skuli nú beita sér gegn starfsmannahópi sem tengist hjúkrunarheimilunum, sem er mikilvægur stuðningur við aldraða íbúa í viðkvæmri stöðu, felur ekki í sér mikla virðingu gagnvart honum. Það bendir einnig til fádæma skilningsleysis á stöðu atvinnumála í landinu í kjölfar kórónuveirufaraldursins. Við erum langþreytt á framkomu og samskiptaleysi heilbrigðisráðherra, heilbrigðisráðuneytis og Sjúkratrygginga Íslands. Þrátt fyrir ítrekaðar beiðnir um svör og samtöl frá því í september 2020 er ekki brugðist við fyrr en 3. mars sl. Þá, fimm mánuðum og þremur dögum eftir að uppsögnin tók gildi, var okkur tilkynnt að Heilbrigðisstofnun Austurlands taki við rekstrinum 1. apríl nk. Þessum skilaboðum fylgdu þær upplýsingar að ráðuneytið ætlar ekki að taka tillit til aðilaskiptalaganna og sveitarfélagið verði að segja upp sínu starfsfólki sem nánast allt eru konur. Þetta eru óásættanleg vinnubrögð og framkoma. Óvissa sem þessi kemur illa niður á heimilisfólki og starfsmönnum hjúkrunarheimilanna. Það tekur steininn úr að skella þessu fram tæpum mánuði áður en yfirtakan á að fara fram og það er vond framkoma við fólkið sem er búið að standa sig gríðarlega vel í erfiðum aðstæðum heimsfaraldurs að bíða í óvissu með framhald sinna starfa. Sveitarfélagið Fjarðabyggð hefur ásamt Vestmannaeyjabæ, sveitarfélaginu Hornafirði og Akureyrarbæ, verið með lausa samninga hjúkrunarheimila vegna vanfjármagnaðs rekstrar. Margoft hefur verið bent á það ósamræmi sem er í rekstrarumhverfi hjúkrunarheimilanna í landinu þar sem sum þeirra eru nú fjármögnuð beint af ríkisframlögum á meðan ofan talin sveitarfélög hafa rekið sín hjúkrunarheimili á daggjöldum. Sveitarfélögin hafa mætt halla á rekstri hjúkrunarheimila á þeirra vegum til að tryggja rekstur. Það er löngu tímabært að ríkisvaldið taki til skoðunar að 90% hjúkrunarheimila landsins standa ekki undir rekstri eins og margoft er búið að benda á. Skýr verkaskipting milli ríkis og sveitarfélaga er mikilvæg. Það er sveitarfélögunum mikið kappsmál að á milli ríkis og sveitarfélaga ríki traust og samningsvilji um stór sem lítil mál. Að fjármögnun reksturs hjúkrunarheimila til fjölda ára lendi að hluta til á herðum sveitarfélaga er dæmi um að mjög rangt er gefið og hallar mikið á sveitarfélögin sem er ekki boðlegt. Áætlanir um að koma fleiri verkefnum yfir til sveitarfélaganna frá ríkinu er oft skynsamleg leið til að bæta þjónustu í nærsamfélaginu en sjaldnast fylgir nægilegt fjármagn með. Af því sem á undan er gengið í málefnum hjúkrunarheimilanna verður ekki séð að samningsvilji eða traust ríki og á því ber ríkisvaldið eitt ábyrgð. Að vanvirða sjónarmið annars samningsaðilans og hunsa samtal um farsælan framgang yfirfærslunnar, verður ekki til að greiða leið verkefnaflutnings til lengri tíma. Hvert erum við að stefna? Ríkisvaldið þarf að taka skýra afstöðu og ekki er verra að það sé gert í samtali við fulltrúa sveitarfélaganna, einn ráðherra getur ekki tekið slíka ákvörðun. Höfundur er forseti bæjarstjórnar Fjarðabyggðar.
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun
Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson Skoðun
Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar
Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun
Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson Skoðun