Innlent

Telur hagstæðara fyrir ríkissjóð að eiga Íslandsbanka áfram

Berghildur Erla Bernharðsdóttir skrifar
Gylfi Magnússon dósent við HÍ var efnahags-og viðskiptaráðherra á árunum 2009-2010. Hann telur ekki skynsamlegt að selja hlut í Islandsbanka við núverandi aðstæður. 
Gylfi Magnússon dósent við HÍ var efnahags-og viðskiptaráðherra á árunum 2009-2010. Hann telur ekki skynsamlegt að selja hlut í Islandsbanka við núverandi aðstæður.  Vísir

Fyrrverandi ráðherra og dósent við Háskóla Íslands segir að það sé hagstæðara fyrir ríkið að eiga Íslandsbanka og fá áfram arðgreiðslur en að selja hann og borga niður lán.

Fjármála-og efnahagsráðherra tilkynnti í lok janúar að ákveðið hefði verið að selja um og yfir þriðjungshlut í Íslandsbanka. 

Fyrirhuguð sala er umdeild en meðal þeirra sem hefur gagnrýnt hana er Gylfi Magnússon dósent við Háskóla Íslands en hann var efnahags-og viðskiptaráðherra á fyrstu árunum eftir bankahrun.

„Ég held að þjóðin sé komin með hnút í magann í ljósi forsögunnar. Hins vegar kemur þetta ekki á óvart. Það er skrítið að ríkisvaldið eigi 2/3 af bankakerfinu og og væntanlega verður það ekki þannig áfram. Það hefði verið betra að bíða aðeins svo fólk fái aðeins meira traust á bankakerfinu og ferlinu öllu. Menn óttast að núna fari þetta eins og síðast til vina og vandamanna,“ segir Gylfi.

Bankasýslunni hefur verið falið að undirbúa söluferlið og á að taka tillit til ábendinga eins og að sett verði hámark á hlut hvers tilboðsgjafa, hver hlutur verið ekki meir en t.d. 2,5–3,0% af heildarhlutafé bankans. Aðspurður um hvort þetta tryggi ekki að einstakir aðilar eignist of stóra hluti segir Gylfi:

„Það á eftir að útfæra þetta væntanlega verður sett þak á eignarhlutinntil að róa almenning. Þannig að fólk sjái ekki að skuldsettir ævintýramenn eignist bankann eins og síðast. Auðvitað þarf þetta ekki að fara illa. Væntanlega eru lífeyrissjóðir stórir meðal kaupenda og það eru engir ævintýramenn sem stjórna þeim, Þjóðin virðist hins vegar ekki alveg tilbúin í söluna miðað við undirtektirnar núna,“ segir Gylfi.  

Hann telur  hagstæðara fyrir ríkið að eiga Íslandsbanka og fá áfram arðgreiðslur en að selja hann og borga niður lán.

„Það er mjög hagstætt að taka lán núna. Ríkið þarf kannski að borga 0-1% raunvexti af lánunum  þannig að það  sparast ekki miklar vaxtagreiðslur með því að greiða upp lán. Það er nær öruggt að ef hlutur í Íslandsbanka verður seldur þá missir ríkissjóður af meiri arðgreiðslum en sparast með því að borga upp lán með afrakstrinum af bankasölunni,“ segir Gylfi. 

Getur skapað hættu að minnka eigið fé bankanna

Gylfi telur hugmyndir um eiginfjárhlutfall bankanna á villigötum

„Það er t.d. verið að taka eigið fé  út úr Arion banka sem er eini bankinn í einkaeigu. Það hefur satt besta segja ekki sérstaklega góð áhrif á hagkerfið að minnka banka með því að tappa af  eigið fé. Ef menn myndu gera eitthvað svipað með Íslandsbanka myndi það hafa slæm þjóðhagsleg áhrif. Auðvitað er bara verið að tala um að selja lítinn hluta af Íslandsbanka núna þannig að ekki væri hægt að þvinga þetta fram. En ef Íslandsbanki kæmist að meirihluta í eigu einkaaðila  þá er veruleg hætta á að þeir myndu gera það sama og gert hefur verið í Arion banka undanfarin ár. Til dæmis hefur komið fram að Arion banki ætlar að fara að kaupa eigin hlutabréf fyrir háar upphæðir,“ segir Gylfi. 

Hann segir þetta geta skapað vissa hættu.

„Rekstur bankans verður áhættusamari og honum er hættara við áföllum. Þá hefur það þjóðhagsleg áhrif að minnka eigið fé. Til að mynda eru útlán banka nauðsynlegt blóð fyrir hagkerfið og ef að það er staðið á þeirri dælu þá dregur úr umsvifum í hagkerfinu. Undanfarin ár hefur það einmitt verið þannig að ríkisbankarnir Landsbankinn og Íslandsbanki hafa tekið upp slakann þegar Arion banki hefur dregið úr útlánum. Ef tveir bankar færu að draga úr útlánum þá er bara Landsbankinn eftir sem þyrfti þá að auka útlán sín verulega,“ segir Gylfi. 

Bankasýslan á villigötum

Hann telur að til að koma í veg fyrir þetta þurfi að breyta því hvernig eiginfjárhlutfall banka er skilgreint. 

„Það þarf að horfa öðruvísi á  eiginfjárkröfur banka og möguleika eigenda þeirra til að ná fjármagni út úr þeim. Mér finnst það sem Bankasýslan hefur sagt um þessi mál ekki skynsamleg nálgun á vandann. Ýmsir fræðimenn hafa talað um að bankar ættu að vera með einum fjórða fjármagnaðir með eigin fjármagni. Það er tvöfalt á við það sem er í íslensku bönkunum í dag. Það er líka villandi að tala um eiginfjárhlutfall banka þegar í reynd er verið að tala um allt annað.  Eigiðfjárhlutfall Íslandsbanka er t.d. 14% í raun en það er talað um að það sé  20%, ekki af því menn séu að falsa tölur heldur vegna staðla í bankakerfinu, þetta er alþjóðleg talnaleikfimi. Þetta er hins vegar talnaleikfimi í þeim skilningi að eigið fé bankanna er miklu minna hlutfall af heildareignum en það er svo í raun,“ segir Gylfi. 

Aðspurður um hvað hann telji  að eiginfjárhlutfall Arion banka lækki mikið eftir að arður til eigenda hefur verið greiddur út svarar Gylfi: 

„Ég hef ekki reiknað það út en væntanlega er eiginfjárhlutfall þar núna svipað og hjá Íslandsbanka eða um 14%. Það er talað um að eigið fé í Arion banka sé um 40 milljarðar króna. Ef þeir væru greiddir út færi eiginfjárhlutfallið niður í 10%. En væntanlega verður ekki tekið svo mikið fé út úr bankanum. Það er ekki beinlínis stefnan að fara með eiginfjárhlutfallið niður í svo glannalegt hlutfall,“ segir Gylfi. 


Tengdar fréttir

„Glannaleg umræða“ um eigið fé bankanna

Umræða um eigið fé bankanna er á köflum mjög glannaleg að mati Gylfa Magnússonar hagfræðiprófessors. Þá telur hann vert að spyrja að því hvort rétt sé að selja hlut ríkisins í Íslandsbanka þegar tortryggni ríkir gagnvart því í samfélaginu.

Vonast eftir aðkomu lífeyrissjóða að Sundabraut

Sigurður Ingi Jóhannsson, samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra, mun kynna skýrslu um gerð Sundabrautar og hvernig hægt verði að fara í þær framkvæmdir. Þetta sagði Sigurður í Sprengisandi á Bylgjunni í dag þegar hann var spurður um mögulega aðkomu lífeyrissjóða að stórum samgönguframkvæmdum hér á landi.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×