Þetta er meðal þess sem fram kemur í nýrri skýrslu utanríkisráðuneytisins sem ber titilinn Áfram gakk! Utanríkisstefna Íslands.
Í skýrslunni er fjallað um allt mögulegt hvað varðar utanríkisviðskipti, svo sem um áhrif heimsfaraldurs kórónuveiru á íslenskan útflutning, fríverslunarsamskipti Íslands við EFTA-ríkin og ESB auk þess sem þar er að finna ýmislegt ítarefni um helstu viðskiptasamninga Íslands.
Þá er viðskiptastefna Íslands og annarra EFTA-ríkja borin saman við viðskiptastefnu Evrópusambandsins. Í tilkynningu frá utanríkisráðuneytinu um skýrsluna er meðal annars vakin athygli á því að hlutfallslega séu hér á landi mun fleiri tollskrárnúmer sem beri engan almennan toll og að meðaltollur sé töluvert lægri hér en til samanburðar við Evrópusambandið.
„Hingað til höfum við talið það sjálfsagt að geta flogið til hvaða lands sem er og þeir sem sækja vinnu erlendis telja fráleitt að greiða skatt í tveimur ríkjum. Lífskjör Íslendinga byggjast á frjálsum vöru- og þjónustuviðskiptum og fjölmörg störf í landinu eru tengd utanríkisviðskiptum með einum eða öðrum hætti," segir í inngangsorðum Guðlaugs Þórs Þórðarsonar utanríkisráðherra að skýrslunni.
Guðlaugur Þór ítrekar einnig mikilvægi EES-samningsins í inngangsorðum sínum.
„Samningurinn er mikilvægasti viðskiptasamningur Íslands og hefur tryggt hagsmuni íslenskra fyrirtækja og borgara í aldarfjórðung. Sá ávinningur hefur fengist án þess að Ísland hafi þurft að fórna sínum hagsmunum svo nokkru nemi. Íslenska sjávarútvegsstefnan, ein aðalundirstaða hagsældar okkar, stendur sem fyrr óhögguð og á forsendum Íslands. Að sama skapi tekur landbúnaðarstefna okkar mið af íslenskum aðstæðum. Við erum ekki hluti af tollabandalagi sambandsins og getum stundað frjáls viðskipti og gert fríverslunarsamninga við þá sem okkur sýnist,“ skrifar Guðlaugur Þór.
Þá kemur einnig fram í skýrslunni að gera megi ráð fyrir því að þungamiðja alþjóðlegrar verslunar og viðskipta muni halda áfram að færast til austurs. Ört vaxandi millistétt sé í þeim ríkjum sem hafi tileinkað sér nýjar neysluvenjur. Bent er á mikilvægi þess í skýrslunni að fylgjast vel með þróuninni á þeim mörkuðum og að tryggja verði að net viðskiptasamninga Íslands nái til þeirra markaðssvæða þar sem hvað mestum vexti er spáð á næstu árum.
Jafnframt er vakin athygli á því í skýrslunni að aðild Íslands að tollabandalagi ESB hefið í för með sér umtalsverðar breytingar á tollframkvæmd. Meðal annars gæti slík aðild leitt til hækkunar meðaltolls auk þess sem kostnaður við upptöku nýrra tollkerfa myndi nema allt að þrjátíu milljónum Evra, eða um 4,7 milljörðum króna.
