Af hverju viltu eyðileggja jólin? Daðey Albertsdóttir skrifar 16. desember 2019 13:00 Í gær fékk ég þessa spurningu: „Af hverju viltu eyðileggja jólin? Engir pakkar og ekkert kjöt, hvað er þá eftir?“ Spurningin var vissulega sett fram í gríni en hún fékk mig samt til að hugsa, er ég að eyðileggja jólin? Síðastliðið ár hefur viðhorf mitt gagnvart umhverfinu gjörbreyst og hegðun mín líka. Ég er meðvitaðri um afleiðingar sem hegðun okkar hefur á jörðina og umhverfismál eru mér ofarlega í huga. Ég og maðurinn minn ákváðum því að fækka jólagjöfunum í ár. Ef ég hefði fengið að velja hefðum við hætt alfarið að gefa gjafir en stundum þarf maður víst að fara milliveginn. Við ákváðum því að fækka gjöfum og einblína frekar á að gefa upplifanir heldur en hluti. Í stað þess að gefa litlu frænkum mínum gjafir ákvað ég frekar að bjóða þeim í heimsókn að baka og skreyta piparkökur. Í stað þess að gefa miðju bróður mínum gjöf ákváðum við að fara saman á jólatónleika. Sá elsti var himinlifandi yfir að ég vildi sleppa því að gefa gjafir enda hefur hann kvartað yfir þessu í mörg ár. Strákurinn minn er bara tveggja og hálfs árs og er því tilvalið að breyta þessu núna áður en hann venst því að fá 10-15 pakka á aðfangadag. Þar sem að umhverfismál hafa verið mér ofarlega í huga ákvað ég einnig að rökrétt skref til að minnka kolefnissporið mitt væri að hætta að borða kjöt. Ég hef aldrei verið mikill aðdáandi kjöts svo þetta var frekar auðvelt ákvörðun. Jólamaturinn í ár verður því ekki reykt svínakjöt eða villibráð heldur innbakað grænmeti í smjördeig með tilheyrandi meðlæti. Þó svo að maðurinn minn borði enn þá kjöt er hann hæstánægður með að heimilið sé orðið kjötlaust. En þegar ég fékk spurninguna hér að ofan fór ég að hugsa; af hverju höldum við jólin? Af hverju held ég jólin? Ég hef aldrei verið trúuð. Sem barn hafði ég vissulega gaman af því að fara í sunnudagsskólann en ég byrjaði fljótt að efast. Ég man eftir mér þegar ég var 14 ára að rökræða við vinkonu mína um að guð væri ekki til og ef einhver sagði „guð blessi þig“ þegar ég hnerraði var svarið frá mér „guð er ekki til“. Ég var vissulega uppreisnarunglingur með svart hár og gekk í hljómsveitarbolum. Ég spilaði á gítar og á jólaballið í tíunda bekk mætti ég í gallabuxum og Metallica bol á meðan hinar stelpurnar mættu í kjólum, já ég var töff. Ég skírði ekki barnið mitt og giftingin okkar fór fram hjá sýslumanni og var svo haldið upp á það með athöfn þar sem vinir okkar „gáfu okkur saman“. Þrátt fyrir þetta trúleysi er ég eitt mesta jólabarn sem ég þekki. Ég elska jólin. Ég elska jólalög. Ég elska að baka smákökur og taka þátt í öllu jólastússinu. Þetta gæti hljómað eins og smá mótsögn en ég, eins og svo margir, held ekki jólin af því að ég er trúuð, heldur vegna þess að þetta er falleg fjölskylduhátíð sem er rótgróin í menningu okkar. Þó svo að jólin séu falleg fjölskylduhátíð þá er svo margt sem þeim fylgir sem mér líkar ekki við. Það helsta er öll neyslan og allur óþarfinn. Það að vinna aukalega til að eiga fyrir öllum þessum gjöfum er það helsta sem ég vil sleppa. Við þurfum ekki meira dót. Við þurfum ekki allan þennan óþarfa. Jólin er tími tilbreytinga. Við gerum reglulega vel við okkur í mat og flest okkar eigum nóg. Við borðum vikulega ef ekki daglega sætindi. Það sem okkur og börnunum okkar skortir hins vegar eru ánægjulegar samverustundir með fjölskyldu og vinum. Baka piparkökur með frænkum sem við hittum of sjaldan. Fara á jólatónleika með fjölskyldunni. Sækja barnið í leikskólann á snjóþotu og taka strætó á bókasafnið. Þar liggur raunverulega tilbreytingin. Fyrir mér eru jólin kærkominn tími til að taka sér samviskubitslaust frí og verja tíma með vinum og fjölskyldu. Að fækka gjöfum og taka frekar 1-2 daga aukalega í frí er eitthvað sem ég mun alltaf velja fram yfir það að gefa fullt af gjöfum. Ég geri mér þó grein fyrir því að ég er í ákveðinni forréttindastöðu að hafa tök á því sem ekki allir hafa. Í dag er þetta sérstaklega mikilvægt. Afleiðingar loftslagsbreytinga eru að verða meira og meira sjáanlegar og því er nauðsynlegt að fara að endurskoða allt sem við gerum. Það er því tilvalið að setjast niður með sjálfum sér og hugsa „af hverju held ég jólin?“ „hvað vil ég gera?“ „er ég að haga mér eftir mínum gildum og því sem mér finnst mikilvægast?“. Það að kaupa minna, borða minna kjöt og taka því rólega er frábær leið til að minnka kolefnisfótsporið sitt. Auk þess minnkar þetta á fjárhagsáhyggjurnar sem virðast vera fastur og leiðinlegur fylgifiskur jólanna. Svo eru fallegar minningar um samverustundir eitthvað sem lifir mun lengur í huga barnanna okkar heldur en barbie-dúkkan sem þau fengu í jólagjöf. Það er því nokkuð ljóst að ég er ekki að eyðileggja jólin, heldur að gera þau svo miklu betri.Höfundur er mastersnemi í klínískri sálfræði við Háskólann í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jól Umhverfismál Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson Skoðun Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Ljúgandi málpípa Sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vetur að vori - stuðningur eftir óveður Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Er þensla vegna íbúðauppbyggingar? Jónas Atli Gunnarsson skrifar Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Viðurkennum þjóðarmorð á Armenum Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Atvinnulífið og fíkniefnasalan Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Drasl Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Er lýðræðinu viðbjargandi? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Forsetapróf Auður Guðna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin sala áfengis ógnar grundvallarmarkmiðum lýðheilsu Aðalsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Svik VG í jafnréttismálum Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Fáu spáð en vel fylgst með Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Armæða um íslenska tungu Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir skrifar Skoðun Á tæpustu tungu Eiríkur Örn Norðdahl skrifar Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson skrifar Skoðun „Betur borgandi ferðamenn“ Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Sjá meira
Í gær fékk ég þessa spurningu: „Af hverju viltu eyðileggja jólin? Engir pakkar og ekkert kjöt, hvað er þá eftir?“ Spurningin var vissulega sett fram í gríni en hún fékk mig samt til að hugsa, er ég að eyðileggja jólin? Síðastliðið ár hefur viðhorf mitt gagnvart umhverfinu gjörbreyst og hegðun mín líka. Ég er meðvitaðri um afleiðingar sem hegðun okkar hefur á jörðina og umhverfismál eru mér ofarlega í huga. Ég og maðurinn minn ákváðum því að fækka jólagjöfunum í ár. Ef ég hefði fengið að velja hefðum við hætt alfarið að gefa gjafir en stundum þarf maður víst að fara milliveginn. Við ákváðum því að fækka gjöfum og einblína frekar á að gefa upplifanir heldur en hluti. Í stað þess að gefa litlu frænkum mínum gjafir ákvað ég frekar að bjóða þeim í heimsókn að baka og skreyta piparkökur. Í stað þess að gefa miðju bróður mínum gjöf ákváðum við að fara saman á jólatónleika. Sá elsti var himinlifandi yfir að ég vildi sleppa því að gefa gjafir enda hefur hann kvartað yfir þessu í mörg ár. Strákurinn minn er bara tveggja og hálfs árs og er því tilvalið að breyta þessu núna áður en hann venst því að fá 10-15 pakka á aðfangadag. Þar sem að umhverfismál hafa verið mér ofarlega í huga ákvað ég einnig að rökrétt skref til að minnka kolefnissporið mitt væri að hætta að borða kjöt. Ég hef aldrei verið mikill aðdáandi kjöts svo þetta var frekar auðvelt ákvörðun. Jólamaturinn í ár verður því ekki reykt svínakjöt eða villibráð heldur innbakað grænmeti í smjördeig með tilheyrandi meðlæti. Þó svo að maðurinn minn borði enn þá kjöt er hann hæstánægður með að heimilið sé orðið kjötlaust. En þegar ég fékk spurninguna hér að ofan fór ég að hugsa; af hverju höldum við jólin? Af hverju held ég jólin? Ég hef aldrei verið trúuð. Sem barn hafði ég vissulega gaman af því að fara í sunnudagsskólann en ég byrjaði fljótt að efast. Ég man eftir mér þegar ég var 14 ára að rökræða við vinkonu mína um að guð væri ekki til og ef einhver sagði „guð blessi þig“ þegar ég hnerraði var svarið frá mér „guð er ekki til“. Ég var vissulega uppreisnarunglingur með svart hár og gekk í hljómsveitarbolum. Ég spilaði á gítar og á jólaballið í tíunda bekk mætti ég í gallabuxum og Metallica bol á meðan hinar stelpurnar mættu í kjólum, já ég var töff. Ég skírði ekki barnið mitt og giftingin okkar fór fram hjá sýslumanni og var svo haldið upp á það með athöfn þar sem vinir okkar „gáfu okkur saman“. Þrátt fyrir þetta trúleysi er ég eitt mesta jólabarn sem ég þekki. Ég elska jólin. Ég elska jólalög. Ég elska að baka smákökur og taka þátt í öllu jólastússinu. Þetta gæti hljómað eins og smá mótsögn en ég, eins og svo margir, held ekki jólin af því að ég er trúuð, heldur vegna þess að þetta er falleg fjölskylduhátíð sem er rótgróin í menningu okkar. Þó svo að jólin séu falleg fjölskylduhátíð þá er svo margt sem þeim fylgir sem mér líkar ekki við. Það helsta er öll neyslan og allur óþarfinn. Það að vinna aukalega til að eiga fyrir öllum þessum gjöfum er það helsta sem ég vil sleppa. Við þurfum ekki meira dót. Við þurfum ekki allan þennan óþarfa. Jólin er tími tilbreytinga. Við gerum reglulega vel við okkur í mat og flest okkar eigum nóg. Við borðum vikulega ef ekki daglega sætindi. Það sem okkur og börnunum okkar skortir hins vegar eru ánægjulegar samverustundir með fjölskyldu og vinum. Baka piparkökur með frænkum sem við hittum of sjaldan. Fara á jólatónleika með fjölskyldunni. Sækja barnið í leikskólann á snjóþotu og taka strætó á bókasafnið. Þar liggur raunverulega tilbreytingin. Fyrir mér eru jólin kærkominn tími til að taka sér samviskubitslaust frí og verja tíma með vinum og fjölskyldu. Að fækka gjöfum og taka frekar 1-2 daga aukalega í frí er eitthvað sem ég mun alltaf velja fram yfir það að gefa fullt af gjöfum. Ég geri mér þó grein fyrir því að ég er í ákveðinni forréttindastöðu að hafa tök á því sem ekki allir hafa. Í dag er þetta sérstaklega mikilvægt. Afleiðingar loftslagsbreytinga eru að verða meira og meira sjáanlegar og því er nauðsynlegt að fara að endurskoða allt sem við gerum. Það er því tilvalið að setjast niður með sjálfum sér og hugsa „af hverju held ég jólin?“ „hvað vil ég gera?“ „er ég að haga mér eftir mínum gildum og því sem mér finnst mikilvægast?“. Það að kaupa minna, borða minna kjöt og taka því rólega er frábær leið til að minnka kolefnisfótsporið sitt. Auk þess minnkar þetta á fjárhagsáhyggjurnar sem virðast vera fastur og leiðinlegur fylgifiskur jólanna. Svo eru fallegar minningar um samverustundir eitthvað sem lifir mun lengur í huga barnanna okkar heldur en barbie-dúkkan sem þau fengu í jólagjöf. Það er því nokkuð ljóst að ég er ekki að eyðileggja jólin, heldur að gera þau svo miklu betri.Höfundur er mastersnemi í klínískri sálfræði við Háskólann í Reykjavík.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun