Eru ekki öll háskólapróf þýðingarmikil? Jón Ingi Hlynsson skrifar 20. nóvember 2020 10:31 Þegar einhver segir við mig að hitt eða þetta hafi mikla þýðingu, þá sperri ég eyrun og hlusta vel. Samkvæmt orðabók hefur það sem er þýðingarmikið mikið gildi eða er mikilvægt. Í framhaldinu væri þá rökrétt að fletta upp orðinu mikilvægt en þá vandast málið. Það er vegna þess að mikilvægt skilgreinist sem þýðingamikið eða eitthvað sem skiptir miklu máli. Hér erum við komin í hring og því ljóst að ef við ætlum að skilgreina hugtakið þýðingarmikið dugi lýsingarorðið eitt og sér ekki til og að fleiru þurfi að huga þegar ákveðið er hvað eigi að falla undir þann hatt. Í því samhengi fengu háskólar landsins heimild fyrir þýðingarmiklu prófahaldi, svona rétt á meðan kappkostað er við að kveða niður þriðju bylgju kórónaveirufaraldursins. Ég get ímyndað mér að háskólarnir hafi fengið heimild fyrir þýðingarmiklum lokaprófum til að geta gripið í sem neyðarúrræði. Þá til dæmis í því skyni að tryggja að færni komandi heilbrigðisstarfsfólks muni ekki bitna á öryggi sjúklinga. Þegar ég sé fyrir mér þýðingarmikið próf hugsa ég um prófun á færni og/eða kunnáttu sem brýn þörf er á að sé upp á tíu, allt þarf að vera í lagi. Til að mynda próf sem veita réttindi að próftöku lokinni, samkeppnispróf, námsframvinduháðpróf (t.d. lágmarkseinkunn 6,0) og þvíumlík tilfelli. Orðalagið þýðingarmikil próf er komið úr reglugerð heilbrigðisráðuneytis sem heimilar „… samkeppnispróf, þýðingarmikil lokapróf og staðbundnar námslotur fyrir allt að 30 einstaklinga í vel loftræstum rýmum, að uppfylltri 2 metra nálægðartakmörkun og sóttvörnum í hvívetna.“ Reglugerðin varð til 3. nóvember síðastliðinn og fengu háskólarnir það hlutverk að skilgreina hugtakið þýðingarmikið próf nánar. Á mörgum sviðum Háskóla Íslands gekk það frábærlega og komið var til móts við þarfir og óskir nemenda. Hins vegar er slíkan „lúxus“ eigi að finna innan allra sviða skólans enda svo í pottinn búið að heilbrigðisvísindasvið heldur meginþorra allra sinna prófa í formi staðprófa þessa önnina, en staðpróf eru próf sem þreytt eru í húsakynnum skólans. Fljótt á litið er það allt í góðu að nemendur heilbrigðisvísindasviðs þreyti staðpróf og jafnvel bara skiljanlegt. Oft þurfa nemendur að öðlast tiltekna færni til að geta starfað á sviði heilbrigðisvísinda og veitt viðeigandi þjónustu að námi loknu. Hins vegar þegar rýnt er í stöðu nemenda örlítið nánar og með tilliti til þess að lokapróf til dæmis grunnnema í sálfræði á fyrsta, öðru og þriðja ári eru fyrirhuguð sem staðpróf en lokapróf framhaldsnema í sálfræði sem heimapróf verður skilgreiningin á þýðingarmiklum lokaprófum óljós. Hér skal sérstaklega undirstrika þá staðreynd að grunnnemar hljóta engin réttindi að námi loknu. Það gera hins vegar framhaldsnemar og því mjög einkennilegt að próf þeirra hafi verið aðlöguð að heimaprófaumhverfi en ekki próf grunnnema. BS-gráða í sálfræði er nefnilega í raun lítið annað en undirbúningur fyrir framhaldsnám sem og aðgangsmiði að frekara námi. Háskóli Íslands lagði ýmislegt til grundvallar þýðingarmikilla prófa og meðal annars var horft til atriða eins og hversu nauðsynlegt væri að halda próf á staðnum til að tryggja gæði námsmats og jafnræði nemenda. Gott og vel, en nema að mér hafi stórkostlega orðið á má færa rök fyrir því að öll próf falli undir það atriði. Annað atriði sem horft var til sneri að því hversu þýðingarmikið prófið væri fyrir námsframvindu nemenda og þá að sjálfsögðu falla öll þau próf sem þreytt eru í framvinduháðum áföngum undir þetta atriði og þar með allir á fyrsta ári í sálfræði skiljanlega á leið í staðpróf. En hvers vegna er þetta aðeins svona innan heilbrigðisvísindasviðs? Enn annað sem litið var til í þessari ákvörðunartöku var hver hættan á misferli við próftöku væri. Varla hafa þeir sem ákváðu þetta prófafyrirkomulag haldið og trúað því að nemendur á heilbrigðisvísindasviði, þ. á m. sálfræðinemar, hjúkrunarfræðinemar, tannlæknanemar o.s.frv., væru líklegri en nemendur á öðrum sviðum skólans til að viðhafa varasama og gálausa prófahegðun? Eflaust má telja þetta fyrirkomulag til óbeinna áhrifa kórónuveirufaraldursins. Það er svo sem ekkert leyndarmál að háskólinn hefur liðið fjárskort í mörg ár og til dæmis kom ekki aukafjárveiting fyrir yfirferð skriflegra prófa haustið 2020. Þar af leiðandi þegar um eru að ræða stóra árganga eins og innan sálfræðideildar er þörf á að halda staðpróf og fjölvalspróf. Heilbrigðisvísindasvið er í hópi stærstu sviða Háskóla Íslands og þegar allt frá 150-350 nemar sitja hvern áfanga vandast málið fyrir kennara sem allir eru af vilja gerðir en færu seint af augljósum ástæðum að gefa fjölda klukkustunda vinnu í yfirferð með því að hverfa frá fjölvalsprófum og yfir í ritgerðaheimapróf. Mikið ofboðslega er dapurt að sjá svona þema: Háskóli Íslands hefur lengi vel verið fjársveltur og það hefur heilbrigðiskerfið verið líka. Kórónuveirufaraldurinn geisar fyrirvaralaust og á þá mestu máli að skipta að nemendur heilbrigðisvísindasviðs flykkist saman, 30 í hverja stofu, til að þreyta fjölvalspróf í áföngum sem ekki veita starfsréttindi innan heilbrigðiskerfisins? Málum er nefnilega þannig háttað að þar sem þörfin á færni er brýn, þar á meðal próf fyrir meistaranema um geðgreiningarviðmið og þvíumlíka kunnáttu, eru heimapróf fyrirhuguð og lítið mál virtist að aðlaga námsmatið að ástandinu. Eins tókst í langflestum deildum að aðlaga prófin að heimaprófum og að ástandinu. Hvers vegna eiga grunnnemar heilbrigðisvísindasviðs að bíta í hvert súra eplið á fætur öðru? Hvers vegna er ekki hægt að aðlaga próf í tölfræði, félagslegri sálfræði eða þá í persónuleikasálfræði að kórónuveiruástandinu? Slík aðlögun virðist vera lítið mál þegar horft er til námsgreina eins og viðskiptafræði, heimspeki, guðfræði, hagfræði, félagsfræði eða lögfræði. Félagsvísindasvið og hugvísindasvið hafa hvort fyrir sig 1% og 5% prófa sinna skrifleg lokapróf sem þreytt eru í byggingum skólans. Hjá heilbrigðisvísindasviði er hlutfall skriflegra lokaprófa 64%. Viljum við senda fordæmi um ósveigjanleika til þess unga fólks sem vill og kemur til með að vilja nema á sviði heilbrigðisvísinda? Ég sá í öllu falli ekki fyrir mér að próf grunnnema í tölfræði eða skynjunarsálfræði myndu teljast til þýðingarmikilla prófa og þá er ég ekki að draga úr mikilvægi prófunar í færni nemenda í þessum áföngum. Staðan sem blasir við nemendum er sú að verið er að krefja okkur um að velja á milli eininga og öryggis. Ef þessi ósveigjanleiki skólans hefur með fjármuni að gera eða öllu heldur skort þar á, er þá ekki kominn tími til að við veltum því aðeins fyrir okkur hvort að háskólanám og heilbrigðiskerfið séu ekki akkúrat þeir samfélagsliðir sem við viljum hafa sérstakar gætur á og tryggja að hafi úr nógum fjármunum að moða í neyðarástandi? Við vitum ekki hvenær óstjórnanlegar aðstæður sem kollvarpa öllu því sem samfélagið á að þekkja koma upp næst. COVID-19 mun ekki herja á mannkynið að eilífu. Von bráðar verða Zoom-fundir, handþvottaáhyggjur og einmanaleiki í eigin húsi fjarstæður veruleiki. Ég vona þó að málaflokkum stúdenta verði ekki sópað undir teppið í þetta skiptið og eins svo oft áður. Stúdentar eiga ekki að þurfa að bíða eftir næsta heimsfaraldri svo að á þá sé hlustað. Höfundur er meðlimur Vöku - hagsmunafélags stúdenta sem og hagsmunafulltrúi BS-nema við sálfræðideild Háskóla Íslands 2020-2021. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla - og menntamál Mest lesið Heilbrigðiskerfi Íslands - Látum verkin tala! Victor Guðmundsson Skoðun Minni sóun, meiri verðmæti Heiða Björg Hilmisdóttir Skoðun Tími formanns Afstöðu liðinn Ólafur Ágúst Hraundal Skoðun Hvar á ég heima? Aðgengi fólks með POTS að heilbrigðisþjónustu Hugrún Vignisdóttir Skoðun Hróplegt óréttlæti í lífeyrismálum Finnbjörn A. Hermansson Skoðun „Við getum ekki": Þrjú orð sem svíkja börn á hverjum degi Hjördís Eva Þórðardóttir Skoðun Hvítþvottur í skugga samstöðu – þegar lögreglan mótmælir því sem hún sjálf reynir að þagga niður Daníel Þór Bjarnason Skoðun Íslendingar – rolluþjóð með framtíð í hampi Sigríður Ævarsdóttir Skoðun Konukot Sigmar Guðmundsson Skoðun Lærum af reynslunni Hlöðver Skúli Hákonarson Skoðun Skoðun Skoðun Menningarstríð í borginni Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Málfrelsið Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Austurland lykilhlekkur í varnarmálum Ragnar Sigurðsson skrifar Skoðun Áhyggjur af fyrirhugaðri sameiningu Hljóðbókasafns Íslands Snævar Ívarsson skrifar Skoðun Fjárfesting í færni Maj-Britt Hjördís Briem skrifar Skoðun Hvar á ég heima? Aðgengi fólks með POTS að heilbrigðisþjónustu Hugrún Vignisdóttir skrifar Skoðun Lærum af reynslunni Hlöðver Skúli Hákonarson skrifar Skoðun Hvítþvottur í skugga samstöðu – þegar lögreglan mótmælir því sem hún sjálf reynir að þagga niður Daníel Þór Bjarnason skrifar Skoðun „Við getum ekki": Þrjú orð sem svíkja börn á hverjum degi Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Hróplegt óréttlæti í lífeyrismálum Finnbjörn A. Hermansson skrifar Skoðun Tími formanns Afstöðu liðinn Ólafur Ágúst Hraundal skrifar Skoðun Þögnin sem mótar umræðuna Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Minni sóun, meiri verðmæti Heiða Björg Hilmisdóttir skrifar Skoðun Yfirborðskennd tiltekt Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Konukot Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Íslendingar – rolluþjóð með framtíð í hampi Sigríður Ævarsdóttir skrifar Skoðun Við hvað erum við hrædd? Ingvi Hrafn Laxdal Victorsson skrifar Skoðun Höfuðborgin eftir fimmtíu ár, hvað erum við að tala um? Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Pólitískt ofbeldi, fasismi og tvískinnungur valdsins Davíð Aron Routley,Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Örugg heilbrigðisþjónusta fyrir öll börn frá upphafi - Alþjóðlegur dagur sjúklingaöryggis 2025 María Heimisdóttir skrifar Skoðun Einn pakki á dag Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Látum verkin tala! Victor Guðmundsson skrifar Skoðun Hörmungarnar sem heimurinn hunsar Ragnar Schram skrifar Skoðun Dýrasti staður í heimi Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Grafið undan grunnstoð ríka samfélagsins Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Milljarðar evra streyma enn til Pútíns Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Speglar geta aðeins logið – um hlutlægni, huglægni og mennskuna Hjalti Hrafn Hafþórsson skrifar Skoðun Að þétta byggð Halldór Eiríksson skrifar Sjá meira
Þegar einhver segir við mig að hitt eða þetta hafi mikla þýðingu, þá sperri ég eyrun og hlusta vel. Samkvæmt orðabók hefur það sem er þýðingarmikið mikið gildi eða er mikilvægt. Í framhaldinu væri þá rökrétt að fletta upp orðinu mikilvægt en þá vandast málið. Það er vegna þess að mikilvægt skilgreinist sem þýðingamikið eða eitthvað sem skiptir miklu máli. Hér erum við komin í hring og því ljóst að ef við ætlum að skilgreina hugtakið þýðingarmikið dugi lýsingarorðið eitt og sér ekki til og að fleiru þurfi að huga þegar ákveðið er hvað eigi að falla undir þann hatt. Í því samhengi fengu háskólar landsins heimild fyrir þýðingarmiklu prófahaldi, svona rétt á meðan kappkostað er við að kveða niður þriðju bylgju kórónaveirufaraldursins. Ég get ímyndað mér að háskólarnir hafi fengið heimild fyrir þýðingarmiklum lokaprófum til að geta gripið í sem neyðarúrræði. Þá til dæmis í því skyni að tryggja að færni komandi heilbrigðisstarfsfólks muni ekki bitna á öryggi sjúklinga. Þegar ég sé fyrir mér þýðingarmikið próf hugsa ég um prófun á færni og/eða kunnáttu sem brýn þörf er á að sé upp á tíu, allt þarf að vera í lagi. Til að mynda próf sem veita réttindi að próftöku lokinni, samkeppnispróf, námsframvinduháðpróf (t.d. lágmarkseinkunn 6,0) og þvíumlík tilfelli. Orðalagið þýðingarmikil próf er komið úr reglugerð heilbrigðisráðuneytis sem heimilar „… samkeppnispróf, þýðingarmikil lokapróf og staðbundnar námslotur fyrir allt að 30 einstaklinga í vel loftræstum rýmum, að uppfylltri 2 metra nálægðartakmörkun og sóttvörnum í hvívetna.“ Reglugerðin varð til 3. nóvember síðastliðinn og fengu háskólarnir það hlutverk að skilgreina hugtakið þýðingarmikið próf nánar. Á mörgum sviðum Háskóla Íslands gekk það frábærlega og komið var til móts við þarfir og óskir nemenda. Hins vegar er slíkan „lúxus“ eigi að finna innan allra sviða skólans enda svo í pottinn búið að heilbrigðisvísindasvið heldur meginþorra allra sinna prófa í formi staðprófa þessa önnina, en staðpróf eru próf sem þreytt eru í húsakynnum skólans. Fljótt á litið er það allt í góðu að nemendur heilbrigðisvísindasviðs þreyti staðpróf og jafnvel bara skiljanlegt. Oft þurfa nemendur að öðlast tiltekna færni til að geta starfað á sviði heilbrigðisvísinda og veitt viðeigandi þjónustu að námi loknu. Hins vegar þegar rýnt er í stöðu nemenda örlítið nánar og með tilliti til þess að lokapróf til dæmis grunnnema í sálfræði á fyrsta, öðru og þriðja ári eru fyrirhuguð sem staðpróf en lokapróf framhaldsnema í sálfræði sem heimapróf verður skilgreiningin á þýðingarmiklum lokaprófum óljós. Hér skal sérstaklega undirstrika þá staðreynd að grunnnemar hljóta engin réttindi að námi loknu. Það gera hins vegar framhaldsnemar og því mjög einkennilegt að próf þeirra hafi verið aðlöguð að heimaprófaumhverfi en ekki próf grunnnema. BS-gráða í sálfræði er nefnilega í raun lítið annað en undirbúningur fyrir framhaldsnám sem og aðgangsmiði að frekara námi. Háskóli Íslands lagði ýmislegt til grundvallar þýðingarmikilla prófa og meðal annars var horft til atriða eins og hversu nauðsynlegt væri að halda próf á staðnum til að tryggja gæði námsmats og jafnræði nemenda. Gott og vel, en nema að mér hafi stórkostlega orðið á má færa rök fyrir því að öll próf falli undir það atriði. Annað atriði sem horft var til sneri að því hversu þýðingarmikið prófið væri fyrir námsframvindu nemenda og þá að sjálfsögðu falla öll þau próf sem þreytt eru í framvinduháðum áföngum undir þetta atriði og þar með allir á fyrsta ári í sálfræði skiljanlega á leið í staðpróf. En hvers vegna er þetta aðeins svona innan heilbrigðisvísindasviðs? Enn annað sem litið var til í þessari ákvörðunartöku var hver hættan á misferli við próftöku væri. Varla hafa þeir sem ákváðu þetta prófafyrirkomulag haldið og trúað því að nemendur á heilbrigðisvísindasviði, þ. á m. sálfræðinemar, hjúkrunarfræðinemar, tannlæknanemar o.s.frv., væru líklegri en nemendur á öðrum sviðum skólans til að viðhafa varasama og gálausa prófahegðun? Eflaust má telja þetta fyrirkomulag til óbeinna áhrifa kórónuveirufaraldursins. Það er svo sem ekkert leyndarmál að háskólinn hefur liðið fjárskort í mörg ár og til dæmis kom ekki aukafjárveiting fyrir yfirferð skriflegra prófa haustið 2020. Þar af leiðandi þegar um eru að ræða stóra árganga eins og innan sálfræðideildar er þörf á að halda staðpróf og fjölvalspróf. Heilbrigðisvísindasvið er í hópi stærstu sviða Háskóla Íslands og þegar allt frá 150-350 nemar sitja hvern áfanga vandast málið fyrir kennara sem allir eru af vilja gerðir en færu seint af augljósum ástæðum að gefa fjölda klukkustunda vinnu í yfirferð með því að hverfa frá fjölvalsprófum og yfir í ritgerðaheimapróf. Mikið ofboðslega er dapurt að sjá svona þema: Háskóli Íslands hefur lengi vel verið fjársveltur og það hefur heilbrigðiskerfið verið líka. Kórónuveirufaraldurinn geisar fyrirvaralaust og á þá mestu máli að skipta að nemendur heilbrigðisvísindasviðs flykkist saman, 30 í hverja stofu, til að þreyta fjölvalspróf í áföngum sem ekki veita starfsréttindi innan heilbrigðiskerfisins? Málum er nefnilega þannig háttað að þar sem þörfin á færni er brýn, þar á meðal próf fyrir meistaranema um geðgreiningarviðmið og þvíumlíka kunnáttu, eru heimapróf fyrirhuguð og lítið mál virtist að aðlaga námsmatið að ástandinu. Eins tókst í langflestum deildum að aðlaga prófin að heimaprófum og að ástandinu. Hvers vegna eiga grunnnemar heilbrigðisvísindasviðs að bíta í hvert súra eplið á fætur öðru? Hvers vegna er ekki hægt að aðlaga próf í tölfræði, félagslegri sálfræði eða þá í persónuleikasálfræði að kórónuveiruástandinu? Slík aðlögun virðist vera lítið mál þegar horft er til námsgreina eins og viðskiptafræði, heimspeki, guðfræði, hagfræði, félagsfræði eða lögfræði. Félagsvísindasvið og hugvísindasvið hafa hvort fyrir sig 1% og 5% prófa sinna skrifleg lokapróf sem þreytt eru í byggingum skólans. Hjá heilbrigðisvísindasviði er hlutfall skriflegra lokaprófa 64%. Viljum við senda fordæmi um ósveigjanleika til þess unga fólks sem vill og kemur til með að vilja nema á sviði heilbrigðisvísinda? Ég sá í öllu falli ekki fyrir mér að próf grunnnema í tölfræði eða skynjunarsálfræði myndu teljast til þýðingarmikilla prófa og þá er ég ekki að draga úr mikilvægi prófunar í færni nemenda í þessum áföngum. Staðan sem blasir við nemendum er sú að verið er að krefja okkur um að velja á milli eininga og öryggis. Ef þessi ósveigjanleiki skólans hefur með fjármuni að gera eða öllu heldur skort þar á, er þá ekki kominn tími til að við veltum því aðeins fyrir okkur hvort að háskólanám og heilbrigðiskerfið séu ekki akkúrat þeir samfélagsliðir sem við viljum hafa sérstakar gætur á og tryggja að hafi úr nógum fjármunum að moða í neyðarástandi? Við vitum ekki hvenær óstjórnanlegar aðstæður sem kollvarpa öllu því sem samfélagið á að þekkja koma upp næst. COVID-19 mun ekki herja á mannkynið að eilífu. Von bráðar verða Zoom-fundir, handþvottaáhyggjur og einmanaleiki í eigin húsi fjarstæður veruleiki. Ég vona þó að málaflokkum stúdenta verði ekki sópað undir teppið í þetta skiptið og eins svo oft áður. Stúdentar eiga ekki að þurfa að bíða eftir næsta heimsfaraldri svo að á þá sé hlustað. Höfundur er meðlimur Vöku - hagsmunafélags stúdenta sem og hagsmunafulltrúi BS-nema við sálfræðideild Háskóla Íslands 2020-2021.
Hvítþvottur í skugga samstöðu – þegar lögreglan mótmælir því sem hún sjálf reynir að þagga niður Daníel Þór Bjarnason Skoðun
Skoðun Hvítþvottur í skugga samstöðu – þegar lögreglan mótmælir því sem hún sjálf reynir að þagga niður Daníel Þór Bjarnason skrifar
Skoðun Pólitískt ofbeldi, fasismi og tvískinnungur valdsins Davíð Aron Routley,Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Örugg heilbrigðisþjónusta fyrir öll börn frá upphafi - Alþjóðlegur dagur sjúklingaöryggis 2025 María Heimisdóttir skrifar
Skoðun Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks skrifar
Skoðun Speglar geta aðeins logið – um hlutlægni, huglægni og mennskuna Hjalti Hrafn Hafþórsson skrifar
Hvítþvottur í skugga samstöðu – þegar lögreglan mótmælir því sem hún sjálf reynir að þagga niður Daníel Þór Bjarnason Skoðun