Út úr kófinu Jón Ívar Einarsson, Sigríður Á. Andersen og Þorsteinn Siglaugsson skrifa 20. nóvember 2020 07:30 Afleiðingar kórónuveirunnar og þeirra almennu samfélagslegu lokana og hindrana sem beitt hefur verið til að hægja á útbreiðslu hennar taka til allra sviða samfélagsins. Stjórnvöld hafa að einhverju leyti reynt að bregðast við þessum afleiðingum, en þó virðist vera ákveðin rörsýn á að reyna ítrekað að „stöðva veiruna“ í stað heildrænnar sýnar. Valkosturinn við núverandi stefnu er að beita hnitmiðuðum aðgerðum í stað almennra aðgerða. Hnitmiðaðar aðgerðir grundvallast á þeirri lykilstaðreynd að veiran er afar hættuleg elsta aldurshópnum en öðrum að jafnaði ekki. Hnitmiðaðar aðgerðir hafa jafnframt þann kost að þær valda ekki eins miklum samfélagslegum áhrifum og lokanir og samskiptahindranir, þótt vitanlega kosti þær bæði fé og fyrirhöfn. Lokun landamæra fyrir ferðamönnum ein og sér hefur að mati þeirra sem til þekkja í ferðaþjónustu valdið atvinnumissi í það minnsta tíu þúsund manns. Sé miðað við erlendar rannsóknir má búast við að þessi aðgerð hafi jafnvel bein áhrif á heilsufar og lífslíkur fólks. Þau smit sem forðað er með lokuninni eru hins vegar fá, sérstaklega í samanburði við innanlandssmit. Og sú viðbára sumra að lokunin hafi engin áhrif haft á ferðamannastraum er fyrirsláttur einn, líkt og sést þegar tölur eru skoðaðar og gögn um ferðamenn í nágrannalöndunum og víðar. Lokanir skóla og tómstundastarfs og truflun á námsferli barna og unglinga er stórskaðleg. Stöðvun heilbrigðisþjónustu á einkastofum með vísan til óljósra áhrifa þeirra á hið ríkisrekna heilbrigðiskerfi hefur valdið mörgum tjóni og mögulega dauðsföllum. Sá kostnaður og tekjutap sem ríkissjóður hefur þurft að bera, og mun áfram þurfa að bera verði fram haldið sem horfir, mun veikja heilbrigðiskerfið, velferðarþjónustuna og menntakerfið á næstu árum. Við undirrituð höfum á undanförnum vikum og mánuðum gert opinberlega grein fyrir áhyggjum okkar af þessari stöðu og velt vöngum yfir leiðum út úr henni. Ýmsir hafa sett sig í samband við okkur og lýst vilja sínum til að taka þátt í að reyna að vinda ofan af þessari stefnu. Þessi hópur hefur sett saman yfirlýsingu sem nú í vikunni var birt á vefsíðunni kofid.is, undir yfirskriftinni „Út úr kófinu“. Markmið okkar er tvíþætt. Annars vegar að opna umræðuna. Hins vegar að hafa frumkvæði að skynsamlegum tillögum til lausnar. Eðlilega grundvallast slíkar tillögur á því að beita hnitmiðuðum og markvissum aðgerðum í stað þeirra aðgerða sem nú er beitt. Yfirlýsing hópsins hefur þegar vakið nokkra umræðu. Í gær brugðust Alma Möller landlæknir og Þórólfur Guðnason sóttvarnarlæknir við yfirlýsingu okkar, með þeim orðum að þau væru ósammála þeim skoðunum og röksemdum sem þar koma fram. En jafnframt viðurkenndu þau að hafa ekki lesið yfirlýsinguna. Við vorum svolítið hissa á þessu. Markviss vernd viðkvæmra hópa er grunnstefið í þeirri nálgun sem við teljum skynsamlegt að beita. Þessari stefnu var lýst af þremur af helstu sérfræðingum heims í faraldursfræðum nú í október í svonefndri Great Barrington yfirlýsingu. Alma, Þórólfur og Víðir Reynisson rituðu grein í Fréttablaðið fyrir fáum vikum þar sem þau brugðust við þessum tillögum, en þær eru þó raunar í megindráttum samhljóða þeirri stefnu sem sóttvarnarlæknir lýsti sjálfur í upphafi faraldursins. Í greininni færa þau rök gegn óheftri útbreiðslu veirunnar og heimfæra þau svo upp á stefnu yfirlýsingarinnar, sem snýst einmitt alls ekki um óhefta útbreiðslu heldur markvissa og skipulagða vernd viðkvæmra hópa meðan faraldurinn gengur yfir og þar til bóluefni og lyf koma til sögunnar. Með þeim hætti megi lágmarka fjölda dauðsfalla, forðast ofurálag á heilbrigðiskerfið og ná að komast út úr kófinu. Nýlegar fréttir um jákvæðar frumniðurstöður rannsókna á bóluefnum lofa vissulega góðu og vonandi verða þau jafn örugg og áhrifarík og virðist í fyrstu. Hins vegar mun að öllum líkindum taka marga mánuði að fá nægjanlegt bóluefni til landsins til að ráða niðurlögum faraldursins, e.t.v. eins langan tíma og við höfum nú þegar verið í kófinu. Það er því enn mikilvægt að huga að heildaráhrifum faraldursins og neikvæðra áhrifa af aðgerðum gegn covid. Opin umræða og raunsæ upplýsingagjöf er fyrsta skrefið út úr kófinu. Nauðsynlegt er að stemma stigu við ranghugmyndum og ofsahræðslu. Það gerist aðeins með vandaðri upplýsingagjöf og að því markmiði munum við vinna ótrauð. Um síðustu helgi héldum við opinn fund þar sem Dr. Martin Kulldorff, einn höfunda Great Barrington yfirlýsingarinnar var gestur okkar. Af viðbrögðunum að dæma var þetta gagnlegur fundur og ljóst að eftirspurn er eftir breiðari umræðu en átt hefur sér stað hér á landi hingað til. Ekki síður gagnlegt væri að fá að eiga spjall við Þórólf Guðnason sóttvarnalækni og Ölmu Möller landlækni á svipuðum nótum innan skamms. Dr. Jón Ívar Einarsson, prófessor við Harvard Medical School Sigríður Á. Andersen, alþingismaður Þorsteinn Siglaugsson, hagfræðingur Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Sigríður Á. Andersen Mest lesið Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley Skoðun Sönnun um framlag hælisleitanda til íslensks samfélags Toshiki Toma Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen Skoðun Fyrirtæki og stofnanir á Íslandi mega lögum samkvæmt ekki eiga viðskipti við Rapyd Björn B Björnsson Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson Skoðun Að eitra Hvalfjörð Haraldur Eiríksson Skoðun Skoðun Skoðun Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Sjá meira
Afleiðingar kórónuveirunnar og þeirra almennu samfélagslegu lokana og hindrana sem beitt hefur verið til að hægja á útbreiðslu hennar taka til allra sviða samfélagsins. Stjórnvöld hafa að einhverju leyti reynt að bregðast við þessum afleiðingum, en þó virðist vera ákveðin rörsýn á að reyna ítrekað að „stöðva veiruna“ í stað heildrænnar sýnar. Valkosturinn við núverandi stefnu er að beita hnitmiðuðum aðgerðum í stað almennra aðgerða. Hnitmiðaðar aðgerðir grundvallast á þeirri lykilstaðreynd að veiran er afar hættuleg elsta aldurshópnum en öðrum að jafnaði ekki. Hnitmiðaðar aðgerðir hafa jafnframt þann kost að þær valda ekki eins miklum samfélagslegum áhrifum og lokanir og samskiptahindranir, þótt vitanlega kosti þær bæði fé og fyrirhöfn. Lokun landamæra fyrir ferðamönnum ein og sér hefur að mati þeirra sem til þekkja í ferðaþjónustu valdið atvinnumissi í það minnsta tíu þúsund manns. Sé miðað við erlendar rannsóknir má búast við að þessi aðgerð hafi jafnvel bein áhrif á heilsufar og lífslíkur fólks. Þau smit sem forðað er með lokuninni eru hins vegar fá, sérstaklega í samanburði við innanlandssmit. Og sú viðbára sumra að lokunin hafi engin áhrif haft á ferðamannastraum er fyrirsláttur einn, líkt og sést þegar tölur eru skoðaðar og gögn um ferðamenn í nágrannalöndunum og víðar. Lokanir skóla og tómstundastarfs og truflun á námsferli barna og unglinga er stórskaðleg. Stöðvun heilbrigðisþjónustu á einkastofum með vísan til óljósra áhrifa þeirra á hið ríkisrekna heilbrigðiskerfi hefur valdið mörgum tjóni og mögulega dauðsföllum. Sá kostnaður og tekjutap sem ríkissjóður hefur þurft að bera, og mun áfram þurfa að bera verði fram haldið sem horfir, mun veikja heilbrigðiskerfið, velferðarþjónustuna og menntakerfið á næstu árum. Við undirrituð höfum á undanförnum vikum og mánuðum gert opinberlega grein fyrir áhyggjum okkar af þessari stöðu og velt vöngum yfir leiðum út úr henni. Ýmsir hafa sett sig í samband við okkur og lýst vilja sínum til að taka þátt í að reyna að vinda ofan af þessari stefnu. Þessi hópur hefur sett saman yfirlýsingu sem nú í vikunni var birt á vefsíðunni kofid.is, undir yfirskriftinni „Út úr kófinu“. Markmið okkar er tvíþætt. Annars vegar að opna umræðuna. Hins vegar að hafa frumkvæði að skynsamlegum tillögum til lausnar. Eðlilega grundvallast slíkar tillögur á því að beita hnitmiðuðum og markvissum aðgerðum í stað þeirra aðgerða sem nú er beitt. Yfirlýsing hópsins hefur þegar vakið nokkra umræðu. Í gær brugðust Alma Möller landlæknir og Þórólfur Guðnason sóttvarnarlæknir við yfirlýsingu okkar, með þeim orðum að þau væru ósammála þeim skoðunum og röksemdum sem þar koma fram. En jafnframt viðurkenndu þau að hafa ekki lesið yfirlýsinguna. Við vorum svolítið hissa á þessu. Markviss vernd viðkvæmra hópa er grunnstefið í þeirri nálgun sem við teljum skynsamlegt að beita. Þessari stefnu var lýst af þremur af helstu sérfræðingum heims í faraldursfræðum nú í október í svonefndri Great Barrington yfirlýsingu. Alma, Þórólfur og Víðir Reynisson rituðu grein í Fréttablaðið fyrir fáum vikum þar sem þau brugðust við þessum tillögum, en þær eru þó raunar í megindráttum samhljóða þeirri stefnu sem sóttvarnarlæknir lýsti sjálfur í upphafi faraldursins. Í greininni færa þau rök gegn óheftri útbreiðslu veirunnar og heimfæra þau svo upp á stefnu yfirlýsingarinnar, sem snýst einmitt alls ekki um óhefta útbreiðslu heldur markvissa og skipulagða vernd viðkvæmra hópa meðan faraldurinn gengur yfir og þar til bóluefni og lyf koma til sögunnar. Með þeim hætti megi lágmarka fjölda dauðsfalla, forðast ofurálag á heilbrigðiskerfið og ná að komast út úr kófinu. Nýlegar fréttir um jákvæðar frumniðurstöður rannsókna á bóluefnum lofa vissulega góðu og vonandi verða þau jafn örugg og áhrifarík og virðist í fyrstu. Hins vegar mun að öllum líkindum taka marga mánuði að fá nægjanlegt bóluefni til landsins til að ráða niðurlögum faraldursins, e.t.v. eins langan tíma og við höfum nú þegar verið í kófinu. Það er því enn mikilvægt að huga að heildaráhrifum faraldursins og neikvæðra áhrifa af aðgerðum gegn covid. Opin umræða og raunsæ upplýsingagjöf er fyrsta skrefið út úr kófinu. Nauðsynlegt er að stemma stigu við ranghugmyndum og ofsahræðslu. Það gerist aðeins með vandaðri upplýsingagjöf og að því markmiði munum við vinna ótrauð. Um síðustu helgi héldum við opinn fund þar sem Dr. Martin Kulldorff, einn höfunda Great Barrington yfirlýsingarinnar var gestur okkar. Af viðbrögðunum að dæma var þetta gagnlegur fundur og ljóst að eftirspurn er eftir breiðari umræðu en átt hefur sér stað hér á landi hingað til. Ekki síður gagnlegt væri að fá að eiga spjall við Þórólf Guðnason sóttvarnalækni og Ölmu Möller landlækni á svipuðum nótum innan skamms. Dr. Jón Ívar Einarsson, prófessor við Harvard Medical School Sigríður Á. Andersen, alþingismaður Þorsteinn Siglaugsson, hagfræðingur
Fyrirtæki og stofnanir á Íslandi mega lögum samkvæmt ekki eiga viðskipti við Rapyd Björn B Björnsson Skoðun
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar
Fyrirtæki og stofnanir á Íslandi mega lögum samkvæmt ekki eiga viðskipti við Rapyd Björn B Björnsson Skoðun