Efnahagsóveðurskýin hrannast upp yfir Íslandi Jakob Bjarnar skrifar 5. febrúar 2020 11:43 Kólnunin í efnhagslífinu hefur orðið meiri en gert hafði verið ráð fyrir og hugsanlega erum við að sigla inní sannkallað vetrarríki í þeim efnum. „Menn hafa verið of seinir að átta sig,“ segir Ingólfur Bender aðalhagfræðingur Samtaka iðnaðarins. Hann er þar aðspurður að tala um kólnun hagkerfisins sem hefur verið meiri en við var búist. „Efnahagshorfurnar fyrir þetta ár eru ekkert góðar,“ segir Ingólfur spurður hvort menn hafi verið að fegra myndina eða flotið sofandi að feigðarósi? Hann segir að fyrir hafi legið spár sem hljóðuðu uppá dágóðan hagvöxt en ekki hafi verið innistæða fyrir þeim. Hann segir að þau hjá Samtökum iðnaðarins hafi vakið máls á því á sínum tíma. „Hvaðan á þessi hagvöxtur að koma? Við sáum það ekki fyrir okkur að það myndi kannski reddast eins og síðast með auknum fjölda feðramanna eða uppsveiflu í sjávarútvegi eins og varð með makríl á sínum tíma.“ Uppsagnir og hagræðing fyrirtækja Ingólfur rekur, í þessu samhengi, samkeppnisstöðu iðnaðarins; að hún sé ekki góð í þess samhengi en þar eru laun og kostnaður fyrirtækja hár í samanburði við samkeppnisaðila utan landsteina. „Raungengi krónunnar hefur hækkað mjög mikið undanfarin ár og stendur mjög hátt sögulega séð. Laun eru mjög há í alþjóðlegum samanburði. Fyrir framleiðsluiðnaðinn að vaxa við þessar að kringumstæður og auka gjaldeyristekjur, það er … áskorun getum við sagt.“ Ingólfur Bender lýsir býsna svartri stöðu í efnahagsmálum þjóðarinnar.Samtök iðnaðarins Fyrirtæki hafa að undanförnu verið að bregðast við þessari hröðu kólnun með hagræðingu og uppsögnum. Að sögn Ingólfs hefur framleiðsluiðnaðurinn verið að dragast saman og hið sama er gerast í byggingariðnaði. „Fjárfesting atvinnuveganna hefur verið á leiðinni niður, við höfum séð samdrátt þar sem og í íbúðafjárfestingu, séð samdrátt þar á fyrstu byggingarstigum. Kjarninn í þessu er kannski sá að þegar við horfum á þetta ár og kannski næsta ár líka, þá erum við ekki að sjá þennan vöxt í gjaldeyristekjum sem við þurfum til að drífa hagvöxt hér á landi. Það eru þessi slæmu vaxtarskilyrði, þessi erfiðu samkeppnishæfiskilyrði fyrir samkeppnisiðnaðinn, sem eru að draga úr vexti. Og varðandi auðlindadrifnu greinarnar; maður sér ekki að þar sé að myndast uppsveifla. Og þá erum við að tala um ferðaþjónustu, sjávarútveg og orkusækna iðnaðinn.“ Slæmar fréttir á öllum póstum Og þar blasa við slæmar fréttir á öllum póstum. Í sjávarútvegi er loðnubrestur, ferðaþjónustan er að takast á við Wohan-veiruna og varðandi hinn orkusækna iðnað þá er verið að minnka framleiðslu á áli vegna erfiðrar markaðsstöðu.Þetta er býsna svört staða? „Jájá, við höfum talað um óveðurský í þessu sambandi, sem eru að myndast yfir landinu. Það er ekki orðum aukið.“ Ingólfur bendir á að í fyrra hafi landsframleiðsla á mann, sem er mælikvarði á velmegun, verið að dragast saman. Og þá talsvert í sögulegu ljósi, slíkur samdráttur hefur ekki sést síðan 2010. Hagvaxtarspár verða svartari og svartari. „Já, í fyrsta sinn í nokkuð langan tíma. Og við erum að sjá atvinnuleysi í 4,3 prósentum sem er hátt sögulega séð. Spár nú hljóða uppá að atvinnuleysi verði nokkuð yfir fjórum prósentum sem er hátt. Staðan hvað það varðar er ekki góð. Við erum að horfa á raunhæfan möguleika á því að við séum að festast í tímabili, nokkuð löngu hugsanlega, þar sem verður hægur hagvöxtur og mikið atvinnuleysi á okkar mælikvarða.“ Þýðir ekki að segja að þetta reddist Ingólfur segir að ekki dugi annað en fara í raunverulegar aðgerðir til að efla stöðu atvinnulífsins. „Við verðum að bregðast við, ekki dugar að sitja og segja: Þetta reddast. Þar höfum við verið að horfa til starfsumhverfis fyrirtækja, vaxtastigsins, auka aðgengi að lánsfjármagni, að ríkið eigi að reka sig með halla og þannig lyfta undir eftirspurnarstig í hagkerfinu, ríki og sveitarfélög ættu að lækka álögur á fyrirtæki svo sem með lækkun fasteignaskatta og tryggingagjalds.“ Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra hefur verk að vinna; kólnunin í efnahagsmálum er talsvert meiri en menn höfðu gert ráð fyrir.visir/vilhelm Hvað útgjaldahliðina varðar hafa Samtök iðnaðarins lagt áherslu á auknar innviðaframkvæmdir, aðgerðir til að auka nýsköpun, menntamál og svo framvegis. Stjórnvöld verða að bregðast við Ingólfur segir fjölmargt sem hægt er að gera en hættan er sú að menn fari ekki nægilega hratt í það. Hann segir að greina megi viðleitni í rétta átt bæði af hálfu ríkis og sumra sveitarfélaga. „En við höfum verið að sjá of lítið gert og of seint. Sama er með peningastjórnunina, menn hafa þar verið að lækka vexti en það hefðum við vilja sjá gerast hraðar.“ Menn hafa sofið á verðinum en einhverja jákvæða punkta má sjá svo sem þá að staðan til að takast á við þessa miklu kólnun er sterk; Ingólfur vill sjá stjórnvöld nýta það. „Skuldastaða hins opinbera er tiltölulega sterk og við eigum að nýta það til að örva efnahagslífið. Við erum með ytri stöðu þjóðarbúsins tiltölulega góða, afgang af utanríkisviðskiptum og okkur hefur tekist að halda stöðugleikanum hingað til, ef horft er til verðbólgu, sem gefur Seðlabankanum svigrúm til að beita stýrivöxtum til að örva hagkerfið til vaxtar.“ Efnahagsmál Tengdar fréttir Hópuppsagnir í janúar náðu til 95 manns Þrjár tilkynningar um hópuppsagnir bárust Vinnumálastofnun í janúar þar sem 95 starfsmönnum var sagt upp störfum. 5. febrúar 2020 11:36 Stýrivextir lækka í 2,75 prósent Peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands hefur ákveðið að lækka vexti bankans um 0,25 prósentur. 5. febrúar 2020 08:56 Annar loðnuleiðangur Hafrannsóknarstofnunnar: Loðna á „stangli“ en ekkert magn sem heitir „Það hefur nú lítið breyst. Við erum svona að byrja að þreifa á þessu og enn sem komið er að þá er búið að vera lítið að sjá. Það eru þrjú skip sem eru komin þarna fyrir austan land og eru að skanna bæði utan við landgrunnsbrúnina og uppá landgrunninum og þar er enn sem komið er lítið að sjá. Það er svona loðna á stangli en ekkert magn sem heitir,“ segir Birkir Bárðarson, leiðangursstjóri rannsóknarskipsins Árna Friðrikssonar. 5. febrúar 2020 12:00 Mest lesið „Krakkar sem gistu hjá okkur vissu ekki hvað var að gerast!“ Atvinnulíf Icelandair segir upp 57 flugmönnum Viðskipti innlent Hinn almenni borgari þurfi ekki að dæla í sig steinefnum Neytendur Brimborg lækkar verð á rafbílnum Volvo EX30 Samstarf Blár Opal seldist á fimmtán þúsund Neytendur „Sársaukafullt að sjá“ IKEA vasa dýrari í Góða hirðinum Neytendur MAST varar við ólöglegu innihaldsefni í fæðubótarefni Neytendur Festi fær að kaupa Lyfju Neytendur Leiðtogakulnun: Þegar yfirmaðurinn er alveg búinn á því Atvinnulíf Danir höndla ekki kóresku pakkanúðlurnar Viðskipti erlent Fleiri fréttir Icelandair segir upp 57 flugmönnum Húsnæði B5 auglýst til leigu enn og aftur Selja höfuðstöðvarnar sem voru rýmdar vegna myglu „Betur borgandi ferðamenn“ enginn bjargvættur ferðaþjónustunnar Vetrarþjónustan þungur baggi á borginni Gerður Björt nýr framkvæmdastjóri rekstrarþjónustu Wise Kristján Andrésson gengur til liðs við Arion banka Running Tide segir upp öllu starfsfólki á Íslandi Stefnt á að virkjun Hvalár geti hafist eftir tvö ár Bjór, bingó og bíó í Vinabæ á ný Frederiksen víkur fyrir Bird Áhöfnum tveggja skipa Þorbjarnar sagt upp Sigurður Tómasson til liðs við Origo Hrefna og Unnur til Novum Easyjet flýgur frá Akureyri til Manchester í vetur 500 manns sóttu um störf hjá OCHE Reykjavík Fyrsta íslenska grænkera ostagerðin í hættu Skuldar þrotabúi föður síns fleiri milljarða Fleiri farþegar og betri nýting Gengu frá 135 milljarða samningi um endurfjármögnun skulda Fjárfesta fyrir þrjá milljarða í Reykjanesbæ og Hafnarfirði Ein og hálf milljón farþega á fyrstu fimm mánuðum ársins Ingibjörg Ösp yfir nýrri rekstrarráðgjöf Expectus Þrír nýir stjórnendur hjá Festi „Að fara í slag við þessa risa er nánast ómögulegt“ Fjórir sérfræðingar til liðs við Helix Vilhjálmur Hilmarsson nýr hagfræðingur Visku Heimtu hlutinn úr helju og verða stærstu einkafjárfestarnir Varar við þenslu á byggingamarkaði Ráðinn tækni- og þróunarstjóri Defend Iceland Sjá meira
„Menn hafa verið of seinir að átta sig,“ segir Ingólfur Bender aðalhagfræðingur Samtaka iðnaðarins. Hann er þar aðspurður að tala um kólnun hagkerfisins sem hefur verið meiri en við var búist. „Efnahagshorfurnar fyrir þetta ár eru ekkert góðar,“ segir Ingólfur spurður hvort menn hafi verið að fegra myndina eða flotið sofandi að feigðarósi? Hann segir að fyrir hafi legið spár sem hljóðuðu uppá dágóðan hagvöxt en ekki hafi verið innistæða fyrir þeim. Hann segir að þau hjá Samtökum iðnaðarins hafi vakið máls á því á sínum tíma. „Hvaðan á þessi hagvöxtur að koma? Við sáum það ekki fyrir okkur að það myndi kannski reddast eins og síðast með auknum fjölda feðramanna eða uppsveiflu í sjávarútvegi eins og varð með makríl á sínum tíma.“ Uppsagnir og hagræðing fyrirtækja Ingólfur rekur, í þessu samhengi, samkeppnisstöðu iðnaðarins; að hún sé ekki góð í þess samhengi en þar eru laun og kostnaður fyrirtækja hár í samanburði við samkeppnisaðila utan landsteina. „Raungengi krónunnar hefur hækkað mjög mikið undanfarin ár og stendur mjög hátt sögulega séð. Laun eru mjög há í alþjóðlegum samanburði. Fyrir framleiðsluiðnaðinn að vaxa við þessar að kringumstæður og auka gjaldeyristekjur, það er … áskorun getum við sagt.“ Ingólfur Bender lýsir býsna svartri stöðu í efnahagsmálum þjóðarinnar.Samtök iðnaðarins Fyrirtæki hafa að undanförnu verið að bregðast við þessari hröðu kólnun með hagræðingu og uppsögnum. Að sögn Ingólfs hefur framleiðsluiðnaðurinn verið að dragast saman og hið sama er gerast í byggingariðnaði. „Fjárfesting atvinnuveganna hefur verið á leiðinni niður, við höfum séð samdrátt þar sem og í íbúðafjárfestingu, séð samdrátt þar á fyrstu byggingarstigum. Kjarninn í þessu er kannski sá að þegar við horfum á þetta ár og kannski næsta ár líka, þá erum við ekki að sjá þennan vöxt í gjaldeyristekjum sem við þurfum til að drífa hagvöxt hér á landi. Það eru þessi slæmu vaxtarskilyrði, þessi erfiðu samkeppnishæfiskilyrði fyrir samkeppnisiðnaðinn, sem eru að draga úr vexti. Og varðandi auðlindadrifnu greinarnar; maður sér ekki að þar sé að myndast uppsveifla. Og þá erum við að tala um ferðaþjónustu, sjávarútveg og orkusækna iðnaðinn.“ Slæmar fréttir á öllum póstum Og þar blasa við slæmar fréttir á öllum póstum. Í sjávarútvegi er loðnubrestur, ferðaþjónustan er að takast á við Wohan-veiruna og varðandi hinn orkusækna iðnað þá er verið að minnka framleiðslu á áli vegna erfiðrar markaðsstöðu.Þetta er býsna svört staða? „Jájá, við höfum talað um óveðurský í þessu sambandi, sem eru að myndast yfir landinu. Það er ekki orðum aukið.“ Ingólfur bendir á að í fyrra hafi landsframleiðsla á mann, sem er mælikvarði á velmegun, verið að dragast saman. Og þá talsvert í sögulegu ljósi, slíkur samdráttur hefur ekki sést síðan 2010. Hagvaxtarspár verða svartari og svartari. „Já, í fyrsta sinn í nokkuð langan tíma. Og við erum að sjá atvinnuleysi í 4,3 prósentum sem er hátt sögulega séð. Spár nú hljóða uppá að atvinnuleysi verði nokkuð yfir fjórum prósentum sem er hátt. Staðan hvað það varðar er ekki góð. Við erum að horfa á raunhæfan möguleika á því að við séum að festast í tímabili, nokkuð löngu hugsanlega, þar sem verður hægur hagvöxtur og mikið atvinnuleysi á okkar mælikvarða.“ Þýðir ekki að segja að þetta reddist Ingólfur segir að ekki dugi annað en fara í raunverulegar aðgerðir til að efla stöðu atvinnulífsins. „Við verðum að bregðast við, ekki dugar að sitja og segja: Þetta reddast. Þar höfum við verið að horfa til starfsumhverfis fyrirtækja, vaxtastigsins, auka aðgengi að lánsfjármagni, að ríkið eigi að reka sig með halla og þannig lyfta undir eftirspurnarstig í hagkerfinu, ríki og sveitarfélög ættu að lækka álögur á fyrirtæki svo sem með lækkun fasteignaskatta og tryggingagjalds.“ Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra hefur verk að vinna; kólnunin í efnahagsmálum er talsvert meiri en menn höfðu gert ráð fyrir.visir/vilhelm Hvað útgjaldahliðina varðar hafa Samtök iðnaðarins lagt áherslu á auknar innviðaframkvæmdir, aðgerðir til að auka nýsköpun, menntamál og svo framvegis. Stjórnvöld verða að bregðast við Ingólfur segir fjölmargt sem hægt er að gera en hættan er sú að menn fari ekki nægilega hratt í það. Hann segir að greina megi viðleitni í rétta átt bæði af hálfu ríkis og sumra sveitarfélaga. „En við höfum verið að sjá of lítið gert og of seint. Sama er með peningastjórnunina, menn hafa þar verið að lækka vexti en það hefðum við vilja sjá gerast hraðar.“ Menn hafa sofið á verðinum en einhverja jákvæða punkta má sjá svo sem þá að staðan til að takast á við þessa miklu kólnun er sterk; Ingólfur vill sjá stjórnvöld nýta það. „Skuldastaða hins opinbera er tiltölulega sterk og við eigum að nýta það til að örva efnahagslífið. Við erum með ytri stöðu þjóðarbúsins tiltölulega góða, afgang af utanríkisviðskiptum og okkur hefur tekist að halda stöðugleikanum hingað til, ef horft er til verðbólgu, sem gefur Seðlabankanum svigrúm til að beita stýrivöxtum til að örva hagkerfið til vaxtar.“
Efnahagsmál Tengdar fréttir Hópuppsagnir í janúar náðu til 95 manns Þrjár tilkynningar um hópuppsagnir bárust Vinnumálastofnun í janúar þar sem 95 starfsmönnum var sagt upp störfum. 5. febrúar 2020 11:36 Stýrivextir lækka í 2,75 prósent Peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands hefur ákveðið að lækka vexti bankans um 0,25 prósentur. 5. febrúar 2020 08:56 Annar loðnuleiðangur Hafrannsóknarstofnunnar: Loðna á „stangli“ en ekkert magn sem heitir „Það hefur nú lítið breyst. Við erum svona að byrja að þreifa á þessu og enn sem komið er að þá er búið að vera lítið að sjá. Það eru þrjú skip sem eru komin þarna fyrir austan land og eru að skanna bæði utan við landgrunnsbrúnina og uppá landgrunninum og þar er enn sem komið er lítið að sjá. Það er svona loðna á stangli en ekkert magn sem heitir,“ segir Birkir Bárðarson, leiðangursstjóri rannsóknarskipsins Árna Friðrikssonar. 5. febrúar 2020 12:00 Mest lesið „Krakkar sem gistu hjá okkur vissu ekki hvað var að gerast!“ Atvinnulíf Icelandair segir upp 57 flugmönnum Viðskipti innlent Hinn almenni borgari þurfi ekki að dæla í sig steinefnum Neytendur Brimborg lækkar verð á rafbílnum Volvo EX30 Samstarf Blár Opal seldist á fimmtán þúsund Neytendur „Sársaukafullt að sjá“ IKEA vasa dýrari í Góða hirðinum Neytendur MAST varar við ólöglegu innihaldsefni í fæðubótarefni Neytendur Festi fær að kaupa Lyfju Neytendur Leiðtogakulnun: Þegar yfirmaðurinn er alveg búinn á því Atvinnulíf Danir höndla ekki kóresku pakkanúðlurnar Viðskipti erlent Fleiri fréttir Icelandair segir upp 57 flugmönnum Húsnæði B5 auglýst til leigu enn og aftur Selja höfuðstöðvarnar sem voru rýmdar vegna myglu „Betur borgandi ferðamenn“ enginn bjargvættur ferðaþjónustunnar Vetrarþjónustan þungur baggi á borginni Gerður Björt nýr framkvæmdastjóri rekstrarþjónustu Wise Kristján Andrésson gengur til liðs við Arion banka Running Tide segir upp öllu starfsfólki á Íslandi Stefnt á að virkjun Hvalár geti hafist eftir tvö ár Bjór, bingó og bíó í Vinabæ á ný Frederiksen víkur fyrir Bird Áhöfnum tveggja skipa Þorbjarnar sagt upp Sigurður Tómasson til liðs við Origo Hrefna og Unnur til Novum Easyjet flýgur frá Akureyri til Manchester í vetur 500 manns sóttu um störf hjá OCHE Reykjavík Fyrsta íslenska grænkera ostagerðin í hættu Skuldar þrotabúi föður síns fleiri milljarða Fleiri farþegar og betri nýting Gengu frá 135 milljarða samningi um endurfjármögnun skulda Fjárfesta fyrir þrjá milljarða í Reykjanesbæ og Hafnarfirði Ein og hálf milljón farþega á fyrstu fimm mánuðum ársins Ingibjörg Ösp yfir nýrri rekstrarráðgjöf Expectus Þrír nýir stjórnendur hjá Festi „Að fara í slag við þessa risa er nánast ómögulegt“ Fjórir sérfræðingar til liðs við Helix Vilhjálmur Hilmarsson nýr hagfræðingur Visku Heimtu hlutinn úr helju og verða stærstu einkafjárfestarnir Varar við þenslu á byggingamarkaði Ráðinn tækni- og þróunarstjóri Defend Iceland Sjá meira
Hópuppsagnir í janúar náðu til 95 manns Þrjár tilkynningar um hópuppsagnir bárust Vinnumálastofnun í janúar þar sem 95 starfsmönnum var sagt upp störfum. 5. febrúar 2020 11:36
Stýrivextir lækka í 2,75 prósent Peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands hefur ákveðið að lækka vexti bankans um 0,25 prósentur. 5. febrúar 2020 08:56
Annar loðnuleiðangur Hafrannsóknarstofnunnar: Loðna á „stangli“ en ekkert magn sem heitir „Það hefur nú lítið breyst. Við erum svona að byrja að þreifa á þessu og enn sem komið er að þá er búið að vera lítið að sjá. Það eru þrjú skip sem eru komin þarna fyrir austan land og eru að skanna bæði utan við landgrunnsbrúnina og uppá landgrunninum og þar er enn sem komið er lítið að sjá. Það er svona loðna á stangli en ekkert magn sem heitir,“ segir Birkir Bárðarson, leiðangursstjóri rannsóknarskipsins Árna Friðrikssonar. 5. febrúar 2020 12:00