Icesave - Nei eða já: Það er spurningin Oddgeir Ottesen skrifar 8. apríl 2011 13:22 Þann 9. apríl næstkomandi munu Íslendingar kjósa um hvort að íslenska ríkið eigið að ábyrgjast greiðslur Tryggingarsjóðs innstæðueigenda og fjárfesta á lágmarksinnstæðutryggingum sem nema rúmum 20.887 evrum á hvern Icesave reikning í Bretlandi og Hollandi. Eins og vel er þekkt stofnaði Landsbankinn internet reikninga í Bretlandi og Hollandi þegar önnur fjármögnun varð erfiðari. Nafnið á reikningum var tengt Íslandi til að nýta hið góða orðspor sem Ísland hafði.Mynd 1.Til að meta áhættu af samningnum þarf að nýta allar tiltækar upplýsingar til að meta hugsanlega verðþróun eigna og skulda Tryggingarsjóðsins (TIF). Sjóðurinn á kröfu upp á 674 ma. kr. í eignir þrotabús gamla Landsbankans. Sú krafa nemur 52,26% af forgangskröfum. Sjóðurinn mun því fá 674 ma. kr. eða 52,26% af eignum þrotabúsins, eftir því hvort reynist lægra. Skuldir sjóðsins nema 1.329 m. evra og 2.350 m. punda sem nam 647 mö. kr. um áramót. Mismunur á eignum og skuldum sjóðsins mun samkvæmt samningnum verða greiddur af íslenska ríkinu. Í lok árs 2010 námu heildareignir þrotabúsins 1175 ma. króna og hluti TIF því 614 ma. króna. Mismunur á eignum og skuldum þrotabúsins nam því 33 ma. kr. (614 ma. kr. - 647 ma. kr.). Mynd 1 sýnir stöðu eigna og skulda Tryggingarsjóðsins um síðustu áramót.Þar sem munur á upphæð eigna og skulda tryggingarsjóðsins er mjög lítill skiptir ávöxtun eigna sjóðsins og vextir lána mjög miklu máli. Eignirnar hafa verið að vaxa mun hraðar en skuldirnar og því er ekki ólíklegt að eignir þrotabúsins muni duga fyrir öllum höfuðstól skuldarinnar. Hægt er að villa um fyrir fólki með því að einblína eingöngu á skuldahlið Tryggingarsjóðsins og tala um að ríkissjóður ábyrgist greiðslur upp á 600-700 milljarða án þess að geta eigna Tryggingarsjóðsins.Eignir þrotabúsins Frá því að allar kröfur í þrotabú gamla Landsbankans voru umreiknaðar yfir í íslenskar krónur 22. apríl 2009 hafa eignir þrotabúsins vaxið um að meðaltali 23 milljarða króna á ársfjórðungi miðað við fast gengi krónunnar. Ef sú þróun heldur áfram er líklegt að engin skuld falli á íslenska ríkið. Samfara auknu verðmæti þrotabúsins hefur óvissa í verðmatinu minnkað. Nú er stór hluti af eignum þrotabúsins í peningum og öruggum eignum. Eins og sjá má á myndinni sem hér fylgir er stór hluti eigna þrotabúsins í reiðufé. Um fjórðungur er lán til viðskiptavina. Bókfært verð þess flokks er um 28% af kröfuvirði. Hlutabréf eru metin á 117 milljarða og flest bendir til að sá flokkur gæti verið vanmetinn. Verðþróun á mörkuðum með hlutabréf og fasteignir í Bretlandi og Evrópu hefur verið jákvæð frá fyrsta mati þrotabúsins á verðmæti eigna. Það er því líklegt að þessar eignir hafi hækkað í verði.Fjármögnun nýja Landsbankans Um 27% af verðmæti þrotabúsins er tengt fjármögnun Nýja Landsbankans. Þrotabúið á tæp 19% í nýja Landsbankanum og mat það þann hluta á 28 ma. krónur um áramót. Auk þess á þrotabúið skuldabréf útgefið af nýja Landsbankanum sem metið var á 269 milljarða um síðustu áramót og skilyrt skuldabréf sem metið var á 30 milljarða. Afkoma nýja Landsbankans var góð á síðasta ári og arðsemi eigin fjár um 16%. Bókfært verðmæti hlutabréfa þrotabúsins í nýja Landsbankanum hefur ekki verið uppfært þrátt fyrir hagnaðartölur Nýja Landsbankans. Því má færa góð rök fyrir því að verðmæti þrotabúsins í hlutabréfum Landsbankans sé vanmetið. Greiðslur íslenska ríkisins vegna Icesave III eru mun minni en þær hefðu orðið samkvæmt Svavarssamningnum. Á sama tíma hefur greiðslugeta ríkisins aukist. Verð útflutningsvara hefur til dæmis hækkað. Myndirnar hér að neðan sýna verðþróun á helstu útflutningsvörum Íslendinga, áls og sjávarafurða. Eins og myndirnar sýna, hafa verð á erlendum mörkuðum hækkað umtalsvert eftir mikla lækkun í lok árs 2008.Gjaldeyrisáhætta Mikið hefur verið fjallað um gjaldeyrisáhættu Icesave samninganna. Ef gengi krónunnar veikist verða erlendar eignir þrotabúsins verðmeiri í krónum talið. Ef verðmæti eigna Tryggingarsjóðsins hafa náð 674 ma. króna, leiðir veiking krónunnar til þess að skuldir sjóðsins aukast en eignirnar ekki. Raungengi krónunnar er mjög veikt sem þýðir að verðlag á Íslandi hefur lækkað í samanburði við verðlag erlendis. Mikil frekari veiking raungengisins er því ólíkleg. Nafngengi krónunnar gæti veikst án þess að raungengi veikist, ef verðbólga hér á landi verður hærri en í helstu viðskiptalöndum Íslands. Við þær aðstæður sem nú ríkja á Íslandi, mikið atvinnuleysi og lítil fjárfesting, er ekki líklegt að verðbólga verði há. Gengisáhætta samningsins er því þrátt fyrir allt ekki svo mikil. Íslenska ríkið ræður auðveldlega við aukna skuldsetningu vegna Icesave samningsins. Hrein skuld vegna Icesave III gæti numið um 2,2% af landsframleiðslu (miðað við 33 ma. kr.). Skuldsetning ríkisins er ekki ósjálfbær og mun hún lækka á komandi árum. En þrátt fyrir að við getum auðveldlega staðið við Icesave samninginn er ekki víst að þjóðin vilji það. Skynsamlega ákvörðun verður þó að byggja á einföldu hagsmunamati en ekki tilfinningum. Erfitt er að meta kostnað við að hafna núverandi samningum. Icesave mun ekki hverfa þó að við segjum nei á laugardaginn. Óvissa um niðurstöðu Icesave deilunnar mun aukast. Höfnun samningsins leiðir líklega til þess að erlend fjármögnun fyrirtækja, bæjarfélaga og stofnana verður erfiðari og dýrari. Þar sem væntur kostnaður vegna samningsins og áhætta honum tengdum hefur minnkað mjög mikið er það mitt mat að besta niðurstaða kosninganna sé JÁ. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Icesave Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Halldór 01.06.2024 Halldór Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson Skoðun Ástþór Magnússon í spádómum? Gunnar Karl Halldórsson Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Halla Tómasdóttir og Sólskinsdrengurinn Margrét Dagmar Ericsdóttir Skoðun Barnapíu á Bessastaði! Karl Sigurðsson Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þjóðaröryggi Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Tóbak markaðssett fyrir ungt fólk Guðlaug B. Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn, NATÓ, ýsan og blokkin Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun „Svona er á síld“ Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Aldrei hitta hetjurnar þínar Skarphéðinn Guðmundsson skrifar Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir skrifar Sjá meira
Þann 9. apríl næstkomandi munu Íslendingar kjósa um hvort að íslenska ríkið eigið að ábyrgjast greiðslur Tryggingarsjóðs innstæðueigenda og fjárfesta á lágmarksinnstæðutryggingum sem nema rúmum 20.887 evrum á hvern Icesave reikning í Bretlandi og Hollandi. Eins og vel er þekkt stofnaði Landsbankinn internet reikninga í Bretlandi og Hollandi þegar önnur fjármögnun varð erfiðari. Nafnið á reikningum var tengt Íslandi til að nýta hið góða orðspor sem Ísland hafði.Mynd 1.Til að meta áhættu af samningnum þarf að nýta allar tiltækar upplýsingar til að meta hugsanlega verðþróun eigna og skulda Tryggingarsjóðsins (TIF). Sjóðurinn á kröfu upp á 674 ma. kr. í eignir þrotabús gamla Landsbankans. Sú krafa nemur 52,26% af forgangskröfum. Sjóðurinn mun því fá 674 ma. kr. eða 52,26% af eignum þrotabúsins, eftir því hvort reynist lægra. Skuldir sjóðsins nema 1.329 m. evra og 2.350 m. punda sem nam 647 mö. kr. um áramót. Mismunur á eignum og skuldum sjóðsins mun samkvæmt samningnum verða greiddur af íslenska ríkinu. Í lok árs 2010 námu heildareignir þrotabúsins 1175 ma. króna og hluti TIF því 614 ma. króna. Mismunur á eignum og skuldum þrotabúsins nam því 33 ma. kr. (614 ma. kr. - 647 ma. kr.). Mynd 1 sýnir stöðu eigna og skulda Tryggingarsjóðsins um síðustu áramót.Þar sem munur á upphæð eigna og skulda tryggingarsjóðsins er mjög lítill skiptir ávöxtun eigna sjóðsins og vextir lána mjög miklu máli. Eignirnar hafa verið að vaxa mun hraðar en skuldirnar og því er ekki ólíklegt að eignir þrotabúsins muni duga fyrir öllum höfuðstól skuldarinnar. Hægt er að villa um fyrir fólki með því að einblína eingöngu á skuldahlið Tryggingarsjóðsins og tala um að ríkissjóður ábyrgist greiðslur upp á 600-700 milljarða án þess að geta eigna Tryggingarsjóðsins.Eignir þrotabúsins Frá því að allar kröfur í þrotabú gamla Landsbankans voru umreiknaðar yfir í íslenskar krónur 22. apríl 2009 hafa eignir þrotabúsins vaxið um að meðaltali 23 milljarða króna á ársfjórðungi miðað við fast gengi krónunnar. Ef sú þróun heldur áfram er líklegt að engin skuld falli á íslenska ríkið. Samfara auknu verðmæti þrotabúsins hefur óvissa í verðmatinu minnkað. Nú er stór hluti af eignum þrotabúsins í peningum og öruggum eignum. Eins og sjá má á myndinni sem hér fylgir er stór hluti eigna þrotabúsins í reiðufé. Um fjórðungur er lán til viðskiptavina. Bókfært verð þess flokks er um 28% af kröfuvirði. Hlutabréf eru metin á 117 milljarða og flest bendir til að sá flokkur gæti verið vanmetinn. Verðþróun á mörkuðum með hlutabréf og fasteignir í Bretlandi og Evrópu hefur verið jákvæð frá fyrsta mati þrotabúsins á verðmæti eigna. Það er því líklegt að þessar eignir hafi hækkað í verði.Fjármögnun nýja Landsbankans Um 27% af verðmæti þrotabúsins er tengt fjármögnun Nýja Landsbankans. Þrotabúið á tæp 19% í nýja Landsbankanum og mat það þann hluta á 28 ma. krónur um áramót. Auk þess á þrotabúið skuldabréf útgefið af nýja Landsbankanum sem metið var á 269 milljarða um síðustu áramót og skilyrt skuldabréf sem metið var á 30 milljarða. Afkoma nýja Landsbankans var góð á síðasta ári og arðsemi eigin fjár um 16%. Bókfært verðmæti hlutabréfa þrotabúsins í nýja Landsbankanum hefur ekki verið uppfært þrátt fyrir hagnaðartölur Nýja Landsbankans. Því má færa góð rök fyrir því að verðmæti þrotabúsins í hlutabréfum Landsbankans sé vanmetið. Greiðslur íslenska ríkisins vegna Icesave III eru mun minni en þær hefðu orðið samkvæmt Svavarssamningnum. Á sama tíma hefur greiðslugeta ríkisins aukist. Verð útflutningsvara hefur til dæmis hækkað. Myndirnar hér að neðan sýna verðþróun á helstu útflutningsvörum Íslendinga, áls og sjávarafurða. Eins og myndirnar sýna, hafa verð á erlendum mörkuðum hækkað umtalsvert eftir mikla lækkun í lok árs 2008.Gjaldeyrisáhætta Mikið hefur verið fjallað um gjaldeyrisáhættu Icesave samninganna. Ef gengi krónunnar veikist verða erlendar eignir þrotabúsins verðmeiri í krónum talið. Ef verðmæti eigna Tryggingarsjóðsins hafa náð 674 ma. króna, leiðir veiking krónunnar til þess að skuldir sjóðsins aukast en eignirnar ekki. Raungengi krónunnar er mjög veikt sem þýðir að verðlag á Íslandi hefur lækkað í samanburði við verðlag erlendis. Mikil frekari veiking raungengisins er því ólíkleg. Nafngengi krónunnar gæti veikst án þess að raungengi veikist, ef verðbólga hér á landi verður hærri en í helstu viðskiptalöndum Íslands. Við þær aðstæður sem nú ríkja á Íslandi, mikið atvinnuleysi og lítil fjárfesting, er ekki líklegt að verðbólga verði há. Gengisáhætta samningsins er því þrátt fyrir allt ekki svo mikil. Íslenska ríkið ræður auðveldlega við aukna skuldsetningu vegna Icesave samningsins. Hrein skuld vegna Icesave III gæti numið um 2,2% af landsframleiðslu (miðað við 33 ma. kr.). Skuldsetning ríkisins er ekki ósjálfbær og mun hún lækka á komandi árum. En þrátt fyrir að við getum auðveldlega staðið við Icesave samninginn er ekki víst að þjóðin vilji það. Skynsamlega ákvörðun verður þó að byggja á einföldu hagsmunamati en ekki tilfinningum. Erfitt er að meta kostnað við að hafna núverandi samningum. Icesave mun ekki hverfa þó að við segjum nei á laugardaginn. Óvissa um niðurstöðu Icesave deilunnar mun aukast. Höfnun samningsins leiðir líklega til þess að erlend fjármögnun fyrirtækja, bæjarfélaga og stofnana verður erfiðari og dýrari. Þar sem væntur kostnaður vegna samningsins og áhætta honum tengdum hefur minnkað mjög mikið er það mitt mat að besta niðurstaða kosninganna sé JÁ.