Þorsteinn Már Baldvinsson, forstjóri Samherja, segir það hafa verið honum mikil vonbrigði að komast að því að fyrrverandi stjórnandi fyrirtækisins í Namibíu virðist hafa hugsanlega flækt Samherja í viðskipti sem kunna að vera ólögmæt.

Þetta segir Þorsteinn Már í yfirlýsingu sem barst á fjölmiðla eftir að hafa horft að þátt Kveiks á RÚV í kvöld þar sem því er haldið fram að vísbendingar séu um að Samherji hafi greitt embættismönnum í Namibíu rúman milljarð króna í mútur til að komast yfir kvóta þar í landi.

Hefur fengið stöðu uppljóstrara

Aðalviðmælandi Kveiks í þættinum var Jóhannes Stefánsson sem starfaði sem verkefnastjóri Samherja í Namibíu. Jóhannes hefur fengið stöðu uppljóstrara í Namibíu vegna spillingarannsóknar á málefnum tengdum Samherja þar í landi.

Jóhannes fullyrt í þættinum að Samherji hefði gert hvað sem er til að komast yfir kvóta í Namibíu og mútugreiðslur hafi verið engin fyrirstaða.

Sem starfsmaður Samherja tók hann þátt í því en Jóhannes sagðist hafa verið að fylgja skipunum Þorsteins Má og annarra háttsettra stjórnenda innan Samherja.

Í yfirlýsingu sem Samherji birti í gær vegna fyrirhugaðrar umfjöllunar Kveiks kom fram að Samherji hafi orðið þess áskynja að ekki væri allt með felldu í rekstri félagsins í Namibíu.

Sagðist Samherji hafa ráðið mann sem starfaði áður sem lögreglumaður hjá embætti sérstaks saksóknara til að fara til Namibíu og rannsaka málið. Eftir nokkra mánuði var Jóhannes látinn fara úr starfi sínu án tafar.

Segja Jóhannes hafa misfarið með fé

„Það voru okkur mikil vonbrigði að komast að því að Jóhannes Stefánsson, fyrrverandi framkvæmdastjóri og stjórnarmaður Samherjafélaganna í Namibíu, virðist hafa tekið þátt í gagnrýniverðum viðskiptaháttum og hugsanlega flækt Samherja í viðskipti sem kunna að vera ólögmæt,“ er haft eftir Þorsteini Má í yfirlýsingunni.

Í yfirlýsingunni sem barst í kvöld er fullyrt að Jóhannes Stefánsson hafi verið sagt upp störfum fyrir að misfarið með fé og hegðað sér með óforsvaranlegum hætti. Nú hafi hann viðurkennt að hafa tekið þátt í ólöglegri starfsemi á meðan hann stýrði dótturfélögum Samherja í Namibíu.

Í yfirlýsingu Samherja er því haldið fram að þar til nýlega hafi fyrirtækið ekki haft vitneskju um umfang og eðli þeirra viðskiptahátta sem Jóhannes stundaði og telur fyrirtækið óvíst að þeir hafi verið raunverulega með þeim hætti sem Jóhannes lýsti.

Ítrekar Samherji að fyrirtækið hafi ráðið alþjóðlegu lögmannsstofuna Wikborg Rein í Noregi til að rannsaka starfsemina í Namibíu og þar verði ekkert undanskilið og upplýst um niðurstöður þegar þær liggja fyrir.

Samherji hafi ekkert að fela

„Okkur er illa brugðið. Ekki einungis við það að Jóhannes staðhæfi að hann hafi tekið þátt í starfsemi af því tagi sem hann lýsir en ekki síður að hann skuli einnig beina ásökunum sínum að fyrrum samstarfsfólki sínu hjá Samherja. Þetta eru ekki vinnubrögð sem við könnumst við,“ er haft eftir Þorsteini Má í yfirlýsingunni.

Stundin greinir frá því að Jóhannes hafi séð um að hafa milligöngu um að greiða peninga til sjávarútvegsráðherra Namibíu og annarra aðila fyrir hönd Samherja frá árinu 2012 og fram til ársins 2016 þegar hann var látinn fara. Stundin segir greiðslurnar hafa haldið áfram að berast frá Samherja eftir að Jóhannes var ekki lengur viðloðinn reksturinn, sú síðasta sé frá því í janúar síðastliðnum samkvæmt gögnum málsins.

Í yfirlýsingunni segir að Samherji muni starfa með hlutaðeigandi stjórnvöldum sem kunna að rannsaka umrædd viðskipti og að Samherji hafi ekkert að fela fari slík rannsókn fram.

Eva Joly ver hagsmuni Jóhannesar

Umfjöllunin er byggð á gögnum sem lekið var til uppljóstrunarsíðunnar WikiLeaks. Í fréttatilkynningu frá WikiLeaks sem barst fjölmiðlum í kvöld kom fram að Eva Joly, rannsóknardómari og fyrrverandi ráðgjafi hjá sérstökum saksóknara íslenska bankahrunsins, hefur tekið að sér að verja hagsmuni Jóhannesar.

Í fyrrnefndri tilkynningu hrósar hún Jóhannesi fyrir hugrekki sitt og segir hann með uppljóstrun sinni hafa tekið afstöðu með namibísku þjóðinni. Sagði Joly þar að hún þekki það að öllum brögðum verði beitt til að grafa undan trúverðugleika Jóhannesar. 

„Það eru varnarviðbrögð spillingarinnar. Staðreyndirnar sem við sjáum hér tala hins vegar sínu máli. Það er útilokað að líta fram hjá eða mistúlka gögnin og við munum há þessa hildi saman.“
 

Ræddi við embætti héraðssaksóknara

Ólafur Þór Hauksson héraðssaksóknari sagði í samtali við Vísi fyrr í kvöld að embætti hans ætla að skoða málefni Samherja í Namibíu í kjölfar umfjöllunar Kveiks og í tengslum við þær upplýsingar sem embættinu hafa borist. Þungi þessa máls liggi hjá stjórnvöldum í Namibíu og það sem yrði aðhafðst hér á landi yrði gert í samvinnu við þartilbær yfirvöld í Namibíu eða annars staðar.

Í fréttum RÚV klukkan 10 í kvöld kom fram að Jóhannes Stefánsson hefði mætt til skýrslutöku hjá embættinu í morgun.

Yfirlýsing Samherja:

Vegna umfjöllunar Ríkisútvarpsins um starfsemi Samherja í Namibíu vill Samherji koma eftirfarandi á framfæri:

„Það voru okkur mikil vonbrigði að komast að því að Jóhannes Stefánsson, fyrrverandi framkvæmdastjóri og stjórnarmaður Samherjafélaganna í Namibíu, virðist hafa tekið þátt í gagnrýniverðum viðskiptaháttum og hugsanlega flækt Samherja í viðskipti sem kunna að vera ólögmæt,“ segir Þorsteinn Már Baldvinsson, forstjóri Samherja, eftir þátt Ríkisútvarpsins þar sem margvíslegar ásakanir komu fram á hendur fyrirtækinu. 

Jóhannesi Stefánssyni var sagt upp störfum á árinu 2016 eftir að hann misfór með fé og hegðaði sér með óforsvaranlegum hætti. Nú hefur hann viðurkennt að hafa tekið þátt í ólöglegri starfsemi á meðan hann stýrði dótturfélögum Samherja í Namibíu.

Þar til nýlega höfðum við enga vitneskju um umfang og eðli þeirra viðskiptahátta sem Jóhannes stundaði og óvíst er hvort þeir hafi verið raunverulega með þeim hætti sem hann lýsir. Eins og við höfum þegar greint frá höfum við ráðið alþjóðlegu lögmannsstofuna Wikborg Rein í Noregi til að rannsaka starfsemina í Namibíu. Í þeirri rannsókn verður ekkert undanskilið og munum við upplýsa um niðurstöður hennar þegar þær liggja fyrir.

„Okkur er illa brugðið. Ekki einungis við það að Jóhannes staðhæfi að hann hafi tekið þátt í starfsemi af því tagi sem hann lýsir en ekki síður að hann skuli einnig beina ásökunum sínum að fyrrum samstarfsfólki sínu hjá Samherja. Þetta eru ekki vinnubrögð sem við könnumst við,“ segir Þorsteinn Már Baldvinsson. 

Samherji hefur 35 ára farsæla viðskiptasögu víða um heim. Við höfum ávallt lagt okkur fram við um að starfa í samræmi við lög og reglur á hverjum stað. Samherji mun, hér eftir sem hingað til, starfa með hlutaðeigandi stjórnvöldum sem kunna að rannsaka umrædd viðskipti í namibískum sjávarútvegi. Ef slík rannsókn mun eiga sér stað hefur Samherji ekkert að fela.