Lítum fordómalaust í spegil Anna Sigurlín Tómasdóttir skrifar 28. október 2019 12:30 Var ekki há í loftinu þegar ég man fyrst eftir mér á leið heim úr skólanum útgrátin. Það skildi mig enginn og þegar ég yrði stór ætlaði ég sko að segja þessu fullorðna fólki til syndanna. Ég var bara að syngja og dansa og þessi skóli bara kjánalegur. Má maður ekki bara vera eins og maður er? Kennarinn hafði sagt að ég væri vitlaus. Skammað mig fyrir læti en sagði ekkert við strákana. Á þessum tíma hafði þessi unga dama lítinn áhuga á námi, takmarkaða athygli á námsefninu og ekki bætti úr skák allar skammirnar sem fylgdu. Seinna á lífsleiðinni flosnaði hún upp úr námi. Hvers vegna skyld það vera? Vissulega var hún dugleg, hávær og athafnasöm með afbrigðum og miðað við hversu nett hún var fór ótrúlega mikið fyrir henni. Nú telst ég víst orðin fullorðin. Ég er gleymin fyrir allan peninginn og alltaf að. Ég er líka með bjagað tímaskyn, stundum er bara eins og tíminn renni mér úr greipum. Líkt og lækur sem æðir til sjávar í leysingum. Hvers vegna? Að umheimurinn skilji mann ekki, ekki frekar en ég sjálf, er ótrúlega þrúgandi tilfinning og nokkuð sem ég hef alla tíð burðast með gegnum lífið. Ég er fullorðin kona og tveggja barna móðir. Bý í frekar fordómafullu samfélagi eða öllu heldur mannlegu. Þvi við eigum jú öll erfitt með að skilja það sem við ekki þekkjum. Ég vildi óska að ég gæti sagt að ég væri laus við alla fordóma. En þá væri ég ekki mjög sannsögul.Spegla sig barni Leið mín til að skilja hver ég í raun er, var að kynnast barninu mínu betur. Barninu sem gekk ekki hætis hót betur í skóla en sjálfri mér á sínum tíma. Ég get speglað mig í svo mörgu í fari þess. Í upphafi var ég handviss um að lesblinda ætti alla sök. Ræddi þetta við kennara barnsins og við vorum sammála um að vinna þyrfti með lesblinduna. Svo segir kennarinn „eigum við ekki líka að athuga með ADHD“. Á mig kom smá hik, svara svo um hæl að ég sé alveg til í að athugað með ADHD, en „ég ætla sko ekki að setja mín börn á nein ADHD lyf! Þarna greip ég í hnakkadrambið á sjálfri mér. Með eigin fordóma glymjandi milli eyrna mér varð ég hálf hissa að heyra sjálfa mig segja þetta. Ég ákvað að fræðast, las allar rannsóknir um ADHD sem ég fann , t,d. frá Harvard og álíka virtum stofnunum, og áttaði mig fljótlega á að ég væri liklega sjálf með ADHD.Nýtt líf í kjölfar ADHD greiningar Ég komst að hjá frábærum geðlækni sem breytti lifi mínu. Loksins, loksins skildi ég hvers vegna ég var og er eins og er. Þetta er ástæðan fyriri að systir mín bauð mér i afmæli klukkustund á undan hinum. Þetta var og er ástæða þess að ég finn símann stundum í ísskápnum. Listinn er langur og ég þyrfti örugglega annan pistil til, ef ekki marga. Eg er semsagt með ADHD. ADHD er taugaþroskaröskun, sem þýðir að taugar i ákveðnum heilastöðvum í framheila senda ekki boð á sama máta og gengur og gerist. Röskunin er af líffræðilegum toga og liggur oftast í ættum. En sama hversu drullu erfitt getur verið „að fitta ekki inn“ eða haga sér öðruvísi en samfélagið vill að maður geri, þá má ekki gleyma að ADHD á sér margar góðar hliðar. Margt af okkar fremsta íþróttafólki er með ADHD og jafnvel þó lyf geti skipt sköpum i meðferð einstaklinga með ADHD þá er fátt sem hjálpar manni jafn mikið og hreyfing. Margir frumkvöðlar eru með ADHD sem og tónlistarmenn og leikarar. Listinn er langur, enda finnast einstaklingar með ADHD allstaðar.ADHD snillingar Í einu samtali við geðlækninn sagðist ég vera svo endalaust vitlaus, alltaf að gleyma einhverju eða framkvæma án þess að hugsa. „Þú ert snillingur Anna“ svaraði hann, þú átt bara eftir að sjá það sjálf“. Bætti svo við að ég væri svolítið eins og prófessorarnir við HÍ. „Margir kunna að reikna flókinn reiknisdæmi sem engin annar skilur, en geta svo ekki reimað skóna. Þínar gáfur eru kannski ekki á bókina en þú ert svo langt frá að vera vitlaus.“ Stundum er ég og verð örugglega áfram misskilin fyrir allan peninginn. Í dag er ég þó fyrst og fremst þakklát fyrrir að skilja hvers vegna ég er eins og ég er. Að geta stutt börnin mín og frætt aðra til að komandi kynslóðir með sömu raskanir mæti skilning frá samfélaginu er mikilvægt verkefni. Þú getur líka og ættir að leggja þitt af mörkum. Með skilningi og fræðslu tryggjum við að komandi kynslóð verði sterkari og betur i stak búnar til að mæta hindrunum sem á vegi verða.Höfundur er einstaklingur með ADHD. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Tengdar fréttir Ég skil þig ekki! Veistu, ég skil þig ekki, sagði yfirmaður við mig fyrir hálfum öðrum áratug. Hann horfði stíft í andlit mér og hélt áfram. 15. október 2019 11:30 ADHD kemur það mér við? Einstaklingar með ADHD eru hluti af samfélaginu. Oft eru þetta kraftmiklir, frumlegir og hæfileikaríkir einstaklingar. Skilningur skiptir sköpum og kemur í veg fyrir fordóma og mýtur. 22. október 2019 11:30 Mest lesið Hagfræðin á Heimildinni Bjarnheiður Hallsdóttir Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir Skoðun Að mæðra barn í hjarta sínu Hólmfríður Anna Baldursdóttir Skoðun Heimilisleysi blasir við öryrkjum Svanberg Hreinsson Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson Skoðun Skoðun Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hagfræðin á Heimildinni Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Hreinleikaþráin Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Heimilisleysi blasir við öryrkjum Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Hvað getur Ísland gefið öðrum þjóðum? Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Veðrið, veskið og Íslendingurinn María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Að mæðra barn í hjarta sínu Hólmfríður Anna Baldursdóttir skrifar Skoðun Jákvæður orðaforði eykur hamingju og vellíðan Helga Fjóla Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Látum hjartað ráða för Sigrún Traustadóttir skrifar Skoðun Vekjum risann Guðmundur Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Katrín Jakobsdóttir forseti Viðar Pálsson skrifar Skoðun Þjóðarsátt líka fyrir fatlað fólk Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Í ker eða kistu Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson skrifar Skoðun Gummi Kalli, einlægur, skemmtilegur og frábær leiðtogi Arnar Ragnarsson skrifar Skoðun Ræstingafyrirtæki og starfsmannaleigur í jafnréttisparadísinni Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Forysta til framtíðar Hópur presta skrifar Skoðun Fyrir hverja eru skoðanakannanir? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Án varna, ekkert frelsi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Mýtan um launin Elsa Nore skrifar Skoðun Samt kýs ég Katrínu Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Viltu vera memm? Birna Dröfn Birgisdóttir skrifar Skoðun Tíminn að renna út Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Sjá meira
Var ekki há í loftinu þegar ég man fyrst eftir mér á leið heim úr skólanum útgrátin. Það skildi mig enginn og þegar ég yrði stór ætlaði ég sko að segja þessu fullorðna fólki til syndanna. Ég var bara að syngja og dansa og þessi skóli bara kjánalegur. Má maður ekki bara vera eins og maður er? Kennarinn hafði sagt að ég væri vitlaus. Skammað mig fyrir læti en sagði ekkert við strákana. Á þessum tíma hafði þessi unga dama lítinn áhuga á námi, takmarkaða athygli á námsefninu og ekki bætti úr skák allar skammirnar sem fylgdu. Seinna á lífsleiðinni flosnaði hún upp úr námi. Hvers vegna skyld það vera? Vissulega var hún dugleg, hávær og athafnasöm með afbrigðum og miðað við hversu nett hún var fór ótrúlega mikið fyrir henni. Nú telst ég víst orðin fullorðin. Ég er gleymin fyrir allan peninginn og alltaf að. Ég er líka með bjagað tímaskyn, stundum er bara eins og tíminn renni mér úr greipum. Líkt og lækur sem æðir til sjávar í leysingum. Hvers vegna? Að umheimurinn skilji mann ekki, ekki frekar en ég sjálf, er ótrúlega þrúgandi tilfinning og nokkuð sem ég hef alla tíð burðast með gegnum lífið. Ég er fullorðin kona og tveggja barna móðir. Bý í frekar fordómafullu samfélagi eða öllu heldur mannlegu. Þvi við eigum jú öll erfitt með að skilja það sem við ekki þekkjum. Ég vildi óska að ég gæti sagt að ég væri laus við alla fordóma. En þá væri ég ekki mjög sannsögul.Spegla sig barni Leið mín til að skilja hver ég í raun er, var að kynnast barninu mínu betur. Barninu sem gekk ekki hætis hót betur í skóla en sjálfri mér á sínum tíma. Ég get speglað mig í svo mörgu í fari þess. Í upphafi var ég handviss um að lesblinda ætti alla sök. Ræddi þetta við kennara barnsins og við vorum sammála um að vinna þyrfti með lesblinduna. Svo segir kennarinn „eigum við ekki líka að athuga með ADHD“. Á mig kom smá hik, svara svo um hæl að ég sé alveg til í að athugað með ADHD, en „ég ætla sko ekki að setja mín börn á nein ADHD lyf! Þarna greip ég í hnakkadrambið á sjálfri mér. Með eigin fordóma glymjandi milli eyrna mér varð ég hálf hissa að heyra sjálfa mig segja þetta. Ég ákvað að fræðast, las allar rannsóknir um ADHD sem ég fann , t,d. frá Harvard og álíka virtum stofnunum, og áttaði mig fljótlega á að ég væri liklega sjálf með ADHD.Nýtt líf í kjölfar ADHD greiningar Ég komst að hjá frábærum geðlækni sem breytti lifi mínu. Loksins, loksins skildi ég hvers vegna ég var og er eins og er. Þetta er ástæðan fyriri að systir mín bauð mér i afmæli klukkustund á undan hinum. Þetta var og er ástæða þess að ég finn símann stundum í ísskápnum. Listinn er langur og ég þyrfti örugglega annan pistil til, ef ekki marga. Eg er semsagt með ADHD. ADHD er taugaþroskaröskun, sem þýðir að taugar i ákveðnum heilastöðvum í framheila senda ekki boð á sama máta og gengur og gerist. Röskunin er af líffræðilegum toga og liggur oftast í ættum. En sama hversu drullu erfitt getur verið „að fitta ekki inn“ eða haga sér öðruvísi en samfélagið vill að maður geri, þá má ekki gleyma að ADHD á sér margar góðar hliðar. Margt af okkar fremsta íþróttafólki er með ADHD og jafnvel þó lyf geti skipt sköpum i meðferð einstaklinga með ADHD þá er fátt sem hjálpar manni jafn mikið og hreyfing. Margir frumkvöðlar eru með ADHD sem og tónlistarmenn og leikarar. Listinn er langur, enda finnast einstaklingar með ADHD allstaðar.ADHD snillingar Í einu samtali við geðlækninn sagðist ég vera svo endalaust vitlaus, alltaf að gleyma einhverju eða framkvæma án þess að hugsa. „Þú ert snillingur Anna“ svaraði hann, þú átt bara eftir að sjá það sjálf“. Bætti svo við að ég væri svolítið eins og prófessorarnir við HÍ. „Margir kunna að reikna flókinn reiknisdæmi sem engin annar skilur, en geta svo ekki reimað skóna. Þínar gáfur eru kannski ekki á bókina en þú ert svo langt frá að vera vitlaus.“ Stundum er ég og verð örugglega áfram misskilin fyrir allan peninginn. Í dag er ég þó fyrst og fremst þakklát fyrrir að skilja hvers vegna ég er eins og ég er. Að geta stutt börnin mín og frætt aðra til að komandi kynslóðir með sömu raskanir mæti skilning frá samfélaginu er mikilvægt verkefni. Þú getur líka og ættir að leggja þitt af mörkum. Með skilningi og fræðslu tryggjum við að komandi kynslóð verði sterkari og betur i stak búnar til að mæta hindrunum sem á vegi verða.Höfundur er einstaklingur með ADHD.
Ég skil þig ekki! Veistu, ég skil þig ekki, sagði yfirmaður við mig fyrir hálfum öðrum áratug. Hann horfði stíft í andlit mér og hélt áfram. 15. október 2019 11:30
ADHD kemur það mér við? Einstaklingar með ADHD eru hluti af samfélaginu. Oft eru þetta kraftmiklir, frumlegir og hæfileikaríkir einstaklingar. Skilningur skiptir sköpum og kemur í veg fyrir fordóma og mýtur. 22. október 2019 11:30
Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir Skoðun
Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar
Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson skrifar
Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir Skoðun