Skoðun

Föstu­dagurinn þrettándi á Bráða­mót­tökunni

Elín Tryggvadóttir skrifar
Föstudagurinn þrettándi september var erfiður dagur í sögu Landspítala. Starfsfólk Bráðamóttöku veit að þjóðsögur um föstudaginn þrettánda eru sannar og þegar dagurinn ber upp á fullu tungli er voðinn vís á vaktinni. Ekkert okkar grunaði að nýtt og ömurlegt met yrði slegið þennan dag. Innlagnarstaðan á 36 rúma Bráðamóttökunni fór í 41 sjúkling. Það þýðir að deild sem veltir um 100 skjólstæðingum á sólarhring var yfirfull af sjúklingum sem hefðu átt að liggja á legudeildum og ekkert svigrúm var fyrir starfsfólk að taka á móti nýjum sem samt streymdu á spítalann bæði í einkabílum sem sjúkrabílum. Þetta þýðir á mannamáli að eina bráðamóttaka suðvesturhornsins var óstarfhæf þennan dag. Spáið í því!

Fyrir tveimur vikum voru örfá dæmi um að innlagnarstaða deildarinnar hafi farið yfir 30 sjúklinga. Síðastliðnar tvær vikur hefur staðan verið önnur. Talan þrjátíuogeitthvað ullar ítrekað á okkur af sjúklingaskjáborðinu. Spilin sem starfsmenn Landspítala voru gefin þennan föstudag voru ömurleg og ekkert annað en þrekvirki kom til greina til að leysa úr vandanum.

Þennan sama dag, á annarri ríkisstofnun, var starfsmönnum gefið frí. Allir starfsmenn áttu þó að mæta á vinnustaðinn en þennan dag voru þó engin verk unnin. Starfsfólkið mætti klukkan tíu og steig upp í rútu á leið í óvissuferð á kostnað stofnunarinnar. Fólk sem vinnur með tölur verður að fá að hvílast og lyfta sér upp. Hlaða batteríin og tengjast vinnufélögum. Þessi sama stofnun hefur ítrekað skilað verulegum rekstarafgangi síðustu ár. Á þessari stofnun er starfsemin alltaf eins, engar óvæntar breytur, enginn óvæntur kostnaður.

Veruleiki olnbogabarnsins Landspítala er annar. Enginn dagur er eins. Haga verður seglum eftir vindi því kostnaður stofnunarinnar sveiflast eins og trampolín í íslensku fárviðri. Íslendingum fer fjölgandi. Ferðamönnum og innflytjendum líka. En þessari skjólstæðingafjölgun fylgir ekkert fjármagn.

Öldrun þjóðarinnar ætti að vera til marks um velferð en hér á landi gerum við eiginlega ekki ráðfyrir því að fólk eldist. Hvað á eiginlega að gera við allt þetta gamla fólk? Hvernig getur það komið ráðamönnum á óvart að fólk skuli eldast. Hefðu þeir skoðað tölur hinnar ríkisstofnunarinnar, þessarar sem skilar alltaf rekstarafgangi og fer í óvissuferðir, hefðu þeir séð í hvað stefndi. „Döhhh“ segir þjóðin, „Úpps“ segja ráðamenn. Birgjum brunninn þegar barnið er dottið ofan í. Byrjum að byggja þegar allir eru orðnir aldraðir og hundruðir hafa eytt ævikvöldinu á rándýrum og ópersónulegum legudeildum í stað þess að fá að enda ævina í notalegu umhverfi hjúkrunarheimila.

Svipaða sögu er að segja um flesta sjúklingahópa. Guð forði þér frá því að finna fyrir andlegri vanlíðan utan opnunartíma Bráðamóttöku geðdeildar. Gakktu um á ónýtri mjöðm svo mánuðum skiptir, þetta er þinn verkur, ekki minn. Hjartaaðgerðin getur beðið…held ég, það eru sko engin pláss opin vegna skorts á hjúkrunarfræðingum svo við tökum bara sénsinn. Hættið að kvarta. Við þurfum að spara, spara, spara.

Spítalinn er alltaf stútfullur, rúmanýting vandræðalega mikil fyrir vestrænt þjóðarsjúkrahús og staðan á starfsfólkinu hefur sjaldan verið verri. Hjúkrunarfræðingum sem kæra sig um að starfa undir þessum kringumstæðum fer fækkandi og skal engan furða. Tilraun Landspítala til að halda í þá fáu hjúkrunarfræðinga sem eftir eru hefur nú verið felld niður. Engar álagsgreiðslur „for you my friend“ en hlaupið áfram aðeins hraðar í maraþoninu sem tekur engan enda. Sjúkraliðar sáu aldrei neinar álagsgreiðslur en taka samt fullan þátt í þessu hlaupi.

Og enn spyrja ráðamenn sig að því augljósa. „Af hverju hverfa hjúkrunarfræðingar til annarra starfa og af hverju koma þeir ekki aftur?“. Er ekki nóg að lifa á hugsjóninni á meðan enn logar á lampanum hennar Florence Nightengale? Þurfa hjúkrunarfræðingar kannski ásættanlegar vinnuaðstæður, laun sem hægt er að vera stoltur af og mannlegt vinnuálag? Getur verið að starfsfólk Landspítala þurfi smá slaka? Kannski einstaka hrós frá ríkisstjórninni í stað ásakana um „óþarfa“ eyðslusemi. Getur verið að hrista þurfi aðeins upp í fjármálum ríkiskassans í stað þess að þurrausa þjóðarsjúkrahúsið? Getur verðið að sumar ríkisstofnanir skili alltaf rekstarafgangi vegna þess að fjármagn til þeirra sé ofmetið? Getur verið að starfsmenn Landspítala séu ekki gráðugir eyðsluseggir sem brenni peninga alla daga heldur séu þeir að sinna skyldu sinni gagnvart skjólstæðingum af alúð og fagmennsku. Getur fjármálaráðherra tekið hausinn uppúr holunni, kynnt sér málið af alvöru og byrjað að sinna starfi sínu? Getur hann notað menntun sína, dómgreind og stöðu til að jafna fjárframlög til stofnana ríkisins?

Nú eru samningar hjúkrunarfræðinga lausir eftir fjögurra ára Gerðardóm Bjarna og Sigmundar. Þeir félagar voru reyndar ekki viðstaddir þegar dómurinn féll, þeir voru að horfa á fótboltaleik. Maður verður nú að forgangsraða. Vonandi vandar ríkið sig betur í þetta sinn og kemur með alvöru tillögur að borðinu til að bæta hag hjúkrunarfræðinga. Komi hjúkrunarfræðingar aftur til starfa á sjúkrahúsið eru smá möguleikar. Nú er boltinn hjá ríkinu. Vonandi sparka þau ekki spítalanum út af vellinum.

Eins og alla aðra daga redduðu ofurhetjur sjúkrahússins föstudeginum þrettánda. Við vorum heppin, aðflæði minnkaði og svigrúm skapaðist. En eins og við vitum öll vex heppnin ekki á trjánum. Einn daginn verðum við ekki heppin og hvað gerum við þá?

Höfundur er hjúkrunarfræðingur.




Skoðun

Sjá meira


×