Aukin þjónusta - hið lakara fyrir konur? Inga María Hlíðar Thorsteinson skrifar 23. desember 2018 17:06 Í vikunni birti Reynir Arngrímsson, formaður Læknafélags Íslands (LÍ), grein undir eigin nafni þar sem hann fullyrðir að óþyrmilega hafi verið vegið að heilbrigðisþjónustu kvenna hér á landi vegna þess að samþykkt var á Alþingi að ljósmæður og hjúkrunarfræðingar fái leyfi til að ávísa hormónatengdum getnaðarvarnarlyfjum. Á það við um þær ljósmæður og/eða hjúkrunarfræðinga sem hafa sótt og staðist fræðilegt og klínískt námskeið um lyfjaávísanir og starfa á heilsugæslu eða þar sem kvenlækninga- og/eða fæðingarþjónusta er veitt. Með aðgerðinni telur hann að verið sé að „gefa afslátt af þekkingu, gæðum og öryggi þegar kemur að lyfjaávísunum.“ Nú neyðist konur til að að „sætta sig við að sækja lakari heilbrigðisþjónustu en læknar geta og hafa veitt.“ Hann fullyrðir að með breytingunni sé verið að innleiða sænskt kerfi sem hefur skilað lakari árangri og muni leiða til þess að fóstureyðingum fjölgi hér á landi. Sú fullyrðing byggir á tíðni fóstureyðinga í þessum tveimur löndum en ekki eru fleiri gögn tekin með í reikninginn sem gætu skýrt þennan mun. Má til dæmis nefna lifnaðarhætti og viðhorf sænskra kvenna til kynlífs, fóstureyðingarlöggjöfina þar í landi, sem og gríðarmikla fjölgun innflytjenda og hælisleitanda síðustu ár, svo fátt eitt sé nefnt. Ljósmæður og hjúkrunarfræðingar hafa lengi talað fyrir því að fá auknar heimildir til að ávísa ákveðnum lyfjum þar sem þessar fagstéttir veita gjarnan ráðgjöf og sinna meðferð sem tengist þessum lyfjaávísunum. Má þar til dæmis nefna getnaðarvarnarráðgjöf eftir barnsburð og ráðgjöf varðandi brjóstasýkingu á meðan brjóstagjöf stendur yfir. Í þessum tilvikum eru ljósmæður og hjúkrunarfræðingar í beinu og reglulegu sambandi við skjólstæðinga sína á meðan heimaþjónusta ljósmæðra og heimavitjanir hjúkrunarfræðinga frá heilsugæslu standa yfir. Í stað að konur þurfi að bíða eftir tíma hjá heimilislækni í 2-3 vikur eða fara á læknavaktina til þess að fá ávísun læknis fyrir getnaðarvörn eða sýklalyfi gætu þessir fagaðilar afgreitt þessi tvö mál með persónulegri þjónustu á heimili konunnar, strax, með heimild til lyfjaávísunar. Hvað felur breytingin í sér? Í dag geta einungis læknar ávísað hormónatengdum getnaðarvörnum hér á landi. Bætist ljósmæður og hjúkrunarfræðingar, sem hafa hlotið sérstaka menntun og þjálfun í ávísun slíkra lyfja, í hóp þeirra mun aðgengi að getnaðarvörnum aukast, ekki minnka. Konur þurfa ekki að „sætta sig við“ að fá ávísun á getnaðarvörn hjá ljósmóður eða hjúkrunarfræðingi heldur geta kosið það ef þær vilja. Þjónusta heimilislækna og sérfræðinga í fæðinga- og kvensjúkdómum mun áfram standa þeim til boða og munu þær áfram geta kosið þá þjónustu ef þær vilja. Að lokum segir Reynir það áhyggjuefni og að reynslan sýni að þar sem öðrum starfsstéttum hefur verið falin heimild til læknisverka án viðhlítandi sambærilegrar menntunar og þjálfunar hefur kostnaður skattborgaranna og samfélagsins að jafnaði vaxið. Þetta er einfaldlega rangt en í drögum að skýrslu OECD kemur fram að góð reynsla er af ýmsum útfærslum á víkkuðu starfsviði hjúkrunarfræðinga og ljósmæðra og hafa fjölmargar rannsóknir sýnt fram á öryggi og gæði þjónustunnar. Í skýrslunni kemur ítrekað fram að þjónustan sem hjúkrunarfræðingar veittu væri ekki síðri en sambærileg þjónusta lækna og stundum þótti hún jafnvel betri sökum þess hversu skilvirk og hagkvæm hún var. Í pistli sínum tjáir formaður Læknafélags Íslands ekki einungis vantraust í garð ýmissa heilbrigðisstétta heldur fullyrðir að óþyrmilega hafi verið vegið að heilbrigðisþjónustu kvenna hér á landi. Ljósmæðrum og hjúkrunarfræðingum er afar annt um velferð skjólstæðinga sinna og starfa í nánu sambandi við heimilis-, kvensjúkdóma- og fæðingarlækna. Samstarfið er að alla jafna mjög gott þar sem allir leggjast á eitt við að veita sem besta þjónustu fyrir skjólstæðinginn. Með pistli sínum sendir Reynir þau skilaboð út í samfélagið að öðrum heilbrigðisstéttum en læknum sé ekki treystandi á þessu sviði. Sem formaður félags lækna og forsvarsmaður þeirra er rödd hans sterk og hefur mikið vægi. Mikill miður er þegar aðilar sem eru í forsvari fyrir sínar fagstéttir sýna ekki virðingu gagnvart öðrum fagstéttum sem þeir eiga í nánu samstarfi við. Ég vona því af öllu hjarta að pistillinn hans Reynis lýsi hans persónulegu skoðun en sé ekki yfirlýsing af hálfu allra lækna á Íslandi.Höfundur er hjúkrunarfræðingur og ljósmóðir. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 01.06.2024 Halldór Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Barnapíu á Bessastaði! Karl Sigurðsson Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson Skoðun Ástþór Magnússon í spádómum? Gunnar Karl Halldórsson Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Halla Tómasdóttir og Sólskinsdrengurinn Margrét Dagmar Ericsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þjóðaröryggi Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Tóbak markaðssett fyrir ungt fólk Guðlaug B. Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn, NATÓ, ýsan og blokkin Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun „Svona er á síld“ Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Aldrei hitta hetjurnar þínar Skarphéðinn Guðmundsson skrifar Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir skrifar Sjá meira
Í vikunni birti Reynir Arngrímsson, formaður Læknafélags Íslands (LÍ), grein undir eigin nafni þar sem hann fullyrðir að óþyrmilega hafi verið vegið að heilbrigðisþjónustu kvenna hér á landi vegna þess að samþykkt var á Alþingi að ljósmæður og hjúkrunarfræðingar fái leyfi til að ávísa hormónatengdum getnaðarvarnarlyfjum. Á það við um þær ljósmæður og/eða hjúkrunarfræðinga sem hafa sótt og staðist fræðilegt og klínískt námskeið um lyfjaávísanir og starfa á heilsugæslu eða þar sem kvenlækninga- og/eða fæðingarþjónusta er veitt. Með aðgerðinni telur hann að verið sé að „gefa afslátt af þekkingu, gæðum og öryggi þegar kemur að lyfjaávísunum.“ Nú neyðist konur til að að „sætta sig við að sækja lakari heilbrigðisþjónustu en læknar geta og hafa veitt.“ Hann fullyrðir að með breytingunni sé verið að innleiða sænskt kerfi sem hefur skilað lakari árangri og muni leiða til þess að fóstureyðingum fjölgi hér á landi. Sú fullyrðing byggir á tíðni fóstureyðinga í þessum tveimur löndum en ekki eru fleiri gögn tekin með í reikninginn sem gætu skýrt þennan mun. Má til dæmis nefna lifnaðarhætti og viðhorf sænskra kvenna til kynlífs, fóstureyðingarlöggjöfina þar í landi, sem og gríðarmikla fjölgun innflytjenda og hælisleitanda síðustu ár, svo fátt eitt sé nefnt. Ljósmæður og hjúkrunarfræðingar hafa lengi talað fyrir því að fá auknar heimildir til að ávísa ákveðnum lyfjum þar sem þessar fagstéttir veita gjarnan ráðgjöf og sinna meðferð sem tengist þessum lyfjaávísunum. Má þar til dæmis nefna getnaðarvarnarráðgjöf eftir barnsburð og ráðgjöf varðandi brjóstasýkingu á meðan brjóstagjöf stendur yfir. Í þessum tilvikum eru ljósmæður og hjúkrunarfræðingar í beinu og reglulegu sambandi við skjólstæðinga sína á meðan heimaþjónusta ljósmæðra og heimavitjanir hjúkrunarfræðinga frá heilsugæslu standa yfir. Í stað að konur þurfi að bíða eftir tíma hjá heimilislækni í 2-3 vikur eða fara á læknavaktina til þess að fá ávísun læknis fyrir getnaðarvörn eða sýklalyfi gætu þessir fagaðilar afgreitt þessi tvö mál með persónulegri þjónustu á heimili konunnar, strax, með heimild til lyfjaávísunar. Hvað felur breytingin í sér? Í dag geta einungis læknar ávísað hormónatengdum getnaðarvörnum hér á landi. Bætist ljósmæður og hjúkrunarfræðingar, sem hafa hlotið sérstaka menntun og þjálfun í ávísun slíkra lyfja, í hóp þeirra mun aðgengi að getnaðarvörnum aukast, ekki minnka. Konur þurfa ekki að „sætta sig við“ að fá ávísun á getnaðarvörn hjá ljósmóður eða hjúkrunarfræðingi heldur geta kosið það ef þær vilja. Þjónusta heimilislækna og sérfræðinga í fæðinga- og kvensjúkdómum mun áfram standa þeim til boða og munu þær áfram geta kosið þá þjónustu ef þær vilja. Að lokum segir Reynir það áhyggjuefni og að reynslan sýni að þar sem öðrum starfsstéttum hefur verið falin heimild til læknisverka án viðhlítandi sambærilegrar menntunar og þjálfunar hefur kostnaður skattborgaranna og samfélagsins að jafnaði vaxið. Þetta er einfaldlega rangt en í drögum að skýrslu OECD kemur fram að góð reynsla er af ýmsum útfærslum á víkkuðu starfsviði hjúkrunarfræðinga og ljósmæðra og hafa fjölmargar rannsóknir sýnt fram á öryggi og gæði þjónustunnar. Í skýrslunni kemur ítrekað fram að þjónustan sem hjúkrunarfræðingar veittu væri ekki síðri en sambærileg þjónusta lækna og stundum þótti hún jafnvel betri sökum þess hversu skilvirk og hagkvæm hún var. Í pistli sínum tjáir formaður Læknafélags Íslands ekki einungis vantraust í garð ýmissa heilbrigðisstétta heldur fullyrðir að óþyrmilega hafi verið vegið að heilbrigðisþjónustu kvenna hér á landi. Ljósmæðrum og hjúkrunarfræðingum er afar annt um velferð skjólstæðinga sinna og starfa í nánu sambandi við heimilis-, kvensjúkdóma- og fæðingarlækna. Samstarfið er að alla jafna mjög gott þar sem allir leggjast á eitt við að veita sem besta þjónustu fyrir skjólstæðinginn. Með pistli sínum sendir Reynir þau skilaboð út í samfélagið að öðrum heilbrigðisstéttum en læknum sé ekki treystandi á þessu sviði. Sem formaður félags lækna og forsvarsmaður þeirra er rödd hans sterk og hefur mikið vægi. Mikill miður er þegar aðilar sem eru í forsvari fyrir sínar fagstéttir sýna ekki virðingu gagnvart öðrum fagstéttum sem þeir eiga í nánu samstarfi við. Ég vona því af öllu hjarta að pistillinn hans Reynis lýsi hans persónulegu skoðun en sé ekki yfirlýsing af hálfu allra lækna á Íslandi.Höfundur er hjúkrunarfræðingur og ljósmóðir.