Skaðleg karlmennskurými afhjúpuð Stefán Elí Gunnarsson og Vigdís Fríða Þorvaldsdóttir skrifar 30. nóvember 2018 11:22 Nú staldrar landinn við vegna ummæla sex þingmanna um konur og jaðarsetta þjóðfélagshópa. Kannski er tilefni til að hugsa örlítið um raunveruleg upptök þeirrar hugsunar sem býr að baki orðæðu þeirra. Fyrirbærið sem átti sér stað milli umræddra þingmanna er svolítið sem við höfum lengi átt í tilfinningalegri togstreitu við, og kannski ekki átt auðvelt með að koma í orð. Við viljum skilgreina þetta sem öruggt, skaðlegt karlmennskurými, einskonar safe-zone. Að vera meðal karlmanna sem telja sig komna á öruggan stað til að tjá með orðum hugsun sína um konur og jaðarsetta hópa, innan um aðra karlmenn. Þetta er einskonar bóla sem myndast. Mann grunar ekki að það sem fer fram í þessum rýmum geti jafnvel beinst gegn þeim konum sem þessum karlmönnum þykir vænt um, mæðrum, dætrum og systrum, enda byggja hin ljótu ummæli og orðræða á djúpstæðum og kerfislægum vanda sem er eldri en við öll. Svo gerist það sem hin öruggu rými karlmennskunnar þola svo illa; það kemst upp um þau. Fólk verður hissa, því bregður. Sumir verða sárir, aðrir vilja ekki trúa því sem á sér stað. Svo eru auðvitað ýmsir sem láta sig þetta ekki varða. Raunin er samt sú að svona rými eru til, svona lagað á sér vissulega stað og það varðar okkur öll. Skaðlegt karlmennskurými Gunnars Braga, Sigmundar Davíðs, Önnu Kolbrúnar, Bergþórs, Ólafs Ísleifssonar og Karls Gauta, er hátterni sem þau hafa líklega oft orðið uppvís að áður, slíkt hefur bara ekki verið fest á upptöku fyrr en nú. Þau eru svo ónæm fyrir eðli eigin orðræðu að þeim dettur ekki í hug að reyna að fela hana, þeim finnst þau örugg undir hinum falska verndarhjúpi rýmisins sem þau hafa skapað. Hlýjan varð skyndilega að nístingskulda. Óformlegur fundur téðra þingmanna lýsir ekki aðeins hugsun þeirra, heldur einnig þeim samfélagslega vanda sem við stöndum frammi fyrir. Hann raungerist í orðræðu öryggisrýma hinnar skaðlegu karlmennsku, á fleiri stöðum en við kærum okkur um að vita af. Kerfislæg mismunun viðhelst með hátterninu fyrir vikið. Hversu líklegt er að fólk, sem níðir annað fólk á grundvelli kyns, fötlunar eða kynhneigðar, sé velviljað í garð jaðarsettra hópa þegar á reynir? Veltum því fyrir okkur í ljósi þess að umræddir þingmenn eru rétt tæplega 10% kjörinna fulltrúa á þingi. Hin öruggu rými skaðlegrar karlmennsku segja okkur sannarlega hvar við stöndum. Við áttum okkur á vandanum sem við er að etja af fullri alvöru þegar rýmið afhjúpast. Afhjúpunin er sársaukafull fyrir alla aðila, en á sama tíma er hún forsenda breytinga sem við viljum að minnsta kosti mörg hver að verði að veruleika. Lærdómurinn sem draga má af þingmannafundinum á barnum Klaustri er okkar allra. Hvernig afstöðu ætlum við sjálf að taka til kvenna og jaðarsettra minnihlutahópa? Ætlum við að standa upp og segja eitthvað þegar skaðlegt karlmennskurými skapast? Viljum við þingmenn sem sýna kvenfyrirlitningu á opinberum vettvangi, en sjá ekki ástæðu til að íhuga afsögn? Viljum við þingheim þar sem fordómar fyrir fötluðu fólki viðgangast? Viljum við þingmenn sem hæðast að samfélagi hinsegin fólks? Því að slíkt eðli hefur sannarlega og rækilega komið í ljós meðal ofangreindra fulltrúa, sama hversu einlæg afsökunarbeiðni fylgir í kjölfarið. Við þurfum að spyrja okkur þessara spurninga, enda virðist eina raunhæfa leiðin til að losna við steingervinga af þingi að kjósa sig undan þeim. Ólíklegt verður að teljast að til afsagnar íslensks þingmanns komi, óháð eðli þess usla sem hann varð valdur að. Skaðleg karlmennskurými eiga upptök sín í rótgrónu kynjakerfi. Við getum sjálf komið í veg fyrir áhrifamátt þeirra, einfaldlega með því að neita því að taka þátt í þeim - fyrirlíta þau og vera meðvituð um þau. Sýnum að svona hegðun fái ekki að viðgangast í dag. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 01.06.2024 Halldór Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson Skoðun Ástþór Magnússon í spádómum? Gunnar Karl Halldórsson Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Barnapíu á Bessastaði! Karl Sigurðsson Skoðun Halla Tómasdóttir og Sólskinsdrengurinn Margrét Dagmar Ericsdóttir Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þjóðaröryggi Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Tóbak markaðssett fyrir ungt fólk Guðlaug B. Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn, NATÓ, ýsan og blokkin Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun „Svona er á síld“ Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Aldrei hitta hetjurnar þínar Skarphéðinn Guðmundsson skrifar Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir skrifar Sjá meira
Nú staldrar landinn við vegna ummæla sex þingmanna um konur og jaðarsetta þjóðfélagshópa. Kannski er tilefni til að hugsa örlítið um raunveruleg upptök þeirrar hugsunar sem býr að baki orðæðu þeirra. Fyrirbærið sem átti sér stað milli umræddra þingmanna er svolítið sem við höfum lengi átt í tilfinningalegri togstreitu við, og kannski ekki átt auðvelt með að koma í orð. Við viljum skilgreina þetta sem öruggt, skaðlegt karlmennskurými, einskonar safe-zone. Að vera meðal karlmanna sem telja sig komna á öruggan stað til að tjá með orðum hugsun sína um konur og jaðarsetta hópa, innan um aðra karlmenn. Þetta er einskonar bóla sem myndast. Mann grunar ekki að það sem fer fram í þessum rýmum geti jafnvel beinst gegn þeim konum sem þessum karlmönnum þykir vænt um, mæðrum, dætrum og systrum, enda byggja hin ljótu ummæli og orðræða á djúpstæðum og kerfislægum vanda sem er eldri en við öll. Svo gerist það sem hin öruggu rými karlmennskunnar þola svo illa; það kemst upp um þau. Fólk verður hissa, því bregður. Sumir verða sárir, aðrir vilja ekki trúa því sem á sér stað. Svo eru auðvitað ýmsir sem láta sig þetta ekki varða. Raunin er samt sú að svona rými eru til, svona lagað á sér vissulega stað og það varðar okkur öll. Skaðlegt karlmennskurými Gunnars Braga, Sigmundar Davíðs, Önnu Kolbrúnar, Bergþórs, Ólafs Ísleifssonar og Karls Gauta, er hátterni sem þau hafa líklega oft orðið uppvís að áður, slíkt hefur bara ekki verið fest á upptöku fyrr en nú. Þau eru svo ónæm fyrir eðli eigin orðræðu að þeim dettur ekki í hug að reyna að fela hana, þeim finnst þau örugg undir hinum falska verndarhjúpi rýmisins sem þau hafa skapað. Hlýjan varð skyndilega að nístingskulda. Óformlegur fundur téðra þingmanna lýsir ekki aðeins hugsun þeirra, heldur einnig þeim samfélagslega vanda sem við stöndum frammi fyrir. Hann raungerist í orðræðu öryggisrýma hinnar skaðlegu karlmennsku, á fleiri stöðum en við kærum okkur um að vita af. Kerfislæg mismunun viðhelst með hátterninu fyrir vikið. Hversu líklegt er að fólk, sem níðir annað fólk á grundvelli kyns, fötlunar eða kynhneigðar, sé velviljað í garð jaðarsettra hópa þegar á reynir? Veltum því fyrir okkur í ljósi þess að umræddir þingmenn eru rétt tæplega 10% kjörinna fulltrúa á þingi. Hin öruggu rými skaðlegrar karlmennsku segja okkur sannarlega hvar við stöndum. Við áttum okkur á vandanum sem við er að etja af fullri alvöru þegar rýmið afhjúpast. Afhjúpunin er sársaukafull fyrir alla aðila, en á sama tíma er hún forsenda breytinga sem við viljum að minnsta kosti mörg hver að verði að veruleika. Lærdómurinn sem draga má af þingmannafundinum á barnum Klaustri er okkar allra. Hvernig afstöðu ætlum við sjálf að taka til kvenna og jaðarsettra minnihlutahópa? Ætlum við að standa upp og segja eitthvað þegar skaðlegt karlmennskurými skapast? Viljum við þingmenn sem sýna kvenfyrirlitningu á opinberum vettvangi, en sjá ekki ástæðu til að íhuga afsögn? Viljum við þingheim þar sem fordómar fyrir fötluðu fólki viðgangast? Viljum við þingmenn sem hæðast að samfélagi hinsegin fólks? Því að slíkt eðli hefur sannarlega og rækilega komið í ljós meðal ofangreindra fulltrúa, sama hversu einlæg afsökunarbeiðni fylgir í kjölfarið. Við þurfum að spyrja okkur þessara spurninga, enda virðist eina raunhæfa leiðin til að losna við steingervinga af þingi að kjósa sig undan þeim. Ólíklegt verður að teljast að til afsagnar íslensks þingmanns komi, óháð eðli þess usla sem hann varð valdur að. Skaðleg karlmennskurými eiga upptök sín í rótgrónu kynjakerfi. Við getum sjálf komið í veg fyrir áhrifamátt þeirra, einfaldlega með því að neita því að taka þátt í þeim - fyrirlíta þau og vera meðvituð um þau. Sýnum að svona hegðun fái ekki að viðgangast í dag.