Hækkun sjávarmáls gæti haft áhrif á tilkall til auðlinda Lovísa Arnardóttir skrifar 18. janúar 2018 09:58 Snjólaug Árnadóttir varði nýlega doktorsritgerð í þjóðarétti við Edinborgarháskóla. Vísir/Hanna „Jafnvel ef það yrðu einhverjar breytingar seinna meir, á skerjum, líkt og Geirfuglsdranga, sem er nokkuð tæpur eins og er. Hann er einn af okkur grunnlínupunktum. Ef hann yrði skráður hjá aðalframkvæmdastjóra Sameinuðu Þjóðanna og enginn mótmælir, gætum við mögulega haldið mörkunum, þó hann hyrfi í hafið. Það gæti því alveg borgað sig að skrá línurnar fyrr en síðar. Þetta er mjög mikilvægur punktur fyrir okkur. Svona sker gera okkur svo kleift að veiða og bora eftir olíu á stærri svæðum en ella. Það getur því skipt gríðarlegu máli að festa þessar línur.“ Snjólaug Árnadóttir varði nýlega doktorsritgerð í þjóðarétti við Edinborgarháskóla. Ritgerðin fjallar um afmörkun hafsvæða á tímum umhverfisbreytinga og tilkall ríkja til auðlinda í hafi og þær breytingar sem verða á umfangi þessara réttinda þegar strandlínur breytast, til dæmis vegna hækkunar sjávarmáls eða eldgosa. Strandríki eiga tilkall til 12 mílna landhelgi, 24 mílna aðlægs beltis, 200 mílna efnahagslögsögu og 200 mílna landgrunns. En þegar víðátta hafsins á milli tveggja ríkja er minni en 400 sjómílur þá verður að setja tvíhliða mörk á milli ríkjanna.Betra að gera hóflegri grunnlínur „Hér á Íslandi er búið að semja um nærri öll tvíhliða mörk. Við getum því ekki tekið yfirvofandi umhverfisbreytingar til greina þegar slík mörk eru búin til. En það gæti komið til greina að rifta samningum um afmörkun hafsvæða ef eyja færi í kaf eða ef það kemur ný eldfjallaeyja. Þá gætum við þurft að fara aftur að samningaborðinu eða fyrir dómstóla til að breyta okkar tvíhliða línum“ segir Snjólaug. „Við höfum ekki sent inn gögn til Sameinuðu þjóðanna um hvar okkar einhliða mörk liggja. Línurnar sem við drögum í dag eru að einhverju leyti öfgafullar og auka þannig við hafsvæði okkar. Venjulegar grunnlínur fylgja strandlínunni nákvæmlega allsstaðar. Beinar línur tengja saman ýmis sker út á hafsauga, og þannig getur maður grætt hafsvæði. Eins og við gerum með Faxaflóa, við gerum beina línu yfir hann og græðum í raun hafsvæði út frá þeirri línu“ segir Snjólaug. „Ef við myndum tilkynna okkar grunnlínur til Sameinuðu þjóðanna og þeim yrði mótmælt gætu dómstólar ógilt grunnlínur okkar og miðað við hefðbundnar grunnlínur eftir strandlengjunni, sem væru mun hóflegri en þær sem við byggjum á í dag. Það væri í raun betra fyrir okkur að gera hóflegri grunnlínur, en að fara fyrir dómstóla. Þeir myndu miða við venjulegar grunnlínur í stað þess að draga nýjar beinar grunnlínur, þá myndum við tapa hafsvæði og þar með tilkalli til auðlinda innan svæðisins.“ Snjólaug fór í skiptinám í Svíþjóð og tók námskeið í hafrétti þar. Eftir það var ekki aftur snúið. Snjólaug mun kynna niðurstöður rannsóknar sinnar í Háskólanum í Reykjavík í dag, klukkan 12.Vísir/Hanna„Ég tók námskeið í skiptinámi í Svíþjóð í hafrétti og fékk þetta smá á heilann. Ég var á pínulítilli eyju og sá hafið alla daga. Í kennslubókinni stóð að öll réttindi í hafi eru mæld út frá strandlengjunni og það er óvíst hvað verður þegar strandlengja er að breytast. Þess vegna valdi ég þetta efni“ Rannsóknarefni Snjólaugar er frekar nýtt af nálinni, þó einhliða mörkin hafi eitthvað verið rannsökuð. Hún vinnur með alþjóðlegri nefnd á vegum International Law Association um það hvort það þurfi að breytahafréttarsáttmálanum til að réttarstaða ríkja sé skýrari vegna hækkandi sjávarmáls. Samtökin sérhæfa sig í þjóðarrétti og þegar þarf að rannsaka ný mál, líkt og þessi, þá taka samtökin það að sér. „Það hefur til dæmis komið upp hugmynd um að frysta allar grunnlínur og öll mörk til að koma í veg fyrir breytingar á einhliða mörkum og það er eitt af því sem við erum að ræða í nefndinni. Allar slíkar breytingar geta komið illa út fyrir lönd, líkt og Maldíveyjar í Kyrrahafinu, sem eru að fara í kaf vegna hækkunar sjávarmáls. En kannski ekki fyrir Ísland, því hér er landris þegar jöklarnir bráðna. Auk þess sem alltaf er möguleiki á nýju eldgosi og þannig nýrri eyju og viðmiði sem gæti aukið okkar tilkall og réttindi.“ Snjólaug mun kynna niðurstöður rannsóknar sinnar í Háskólanum í Reykjavík í dag, klukkan 12. Umhverfismál Mest lesið Reiður Trump segir Schumer að fara til helvítis Erlent Vestmanneyingar „slógu velferðarskjaldborg“ yfir gesti Innlent Stúlkan sem fór í sjóinn er látin Innlent Fagna afmæli virkjunar sem sökkti sveitajörðum en rafvæddi síldarbæ Innlent Landsvirkjun sé ekki „löngu búin að semja“ við alla landeigendur Innlent Grunaður um að myrða heila fjölskyldu en skilja ungabarnið eftir á lífi Erlent Beinaber gísl látinn grafa eigin gröf á Gasa Erlent Eldur í olíugeymslu í Sochi eftir drónaárás Erlent Búast við gasi á höfuðborgarsvæðinu og Akranesi Innlent Olli slysi undir áhrifum fíkniefna Innlent Fleiri fréttir Meistaraverkefni sem endaði í The Lancet: „Af hverju ekki að miða hátt?“ Herjólfur siglir í dag Bandaríkin, innflytjendur og Gasa á Sprengisandi Olli slysi undir áhrifum fíkniefna Vestmanneyingar „slógu velferðarskjaldborg“ yfir gesti Búast við gasi á höfuðborgarsvæðinu og Akranesi Landsvirkjun sé ekki „löngu búin að semja“ við alla landeigendur Fagna afmæli virkjunar sem sökkti sveitajörðum en rafvæddi síldarbæ Kvenfólkið í Eyjum bjargaði deginum Skinkur og Sykurpabbar skemmta sér á Egilsstöðum Blússandi stemning á harmonikkuhátíð á Borg Stúlkan sem fór í sjóinn er látin Aldrei upplifað annað eins: „Það eru öll stígvél á þessari eyju uppseld“ Stígvélaskortur í Eyjum og brekkusöngur í Kópavogi Þjóðhátíðarbrennunni frestað til sunnudags Stúlka flutt á sjúkrahús eftir fall í sjóinn við Reynisfjöru Herjólfur siglir ekki meira í dag Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Verbúðarstemning á Hjalteyri og nóg af ástarpungum fyrir alla Mannmergð vildi sjá fyrsta konunglega breska gestinn Óveður í Eyjum og verbúðarstemning á Hjalteyri Hnífurinn reyndist grilltangir „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Hávaðarok á Snæfellsnesi og Faxaflóa Læti í miðbænum og í veðrinu Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Þjóðhátíðargestum hleypt inn í Herjólfshöll meðan veðrið gengur yfir Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Opnun Samverks á Hellu fagnað Sjá meira
„Jafnvel ef það yrðu einhverjar breytingar seinna meir, á skerjum, líkt og Geirfuglsdranga, sem er nokkuð tæpur eins og er. Hann er einn af okkur grunnlínupunktum. Ef hann yrði skráður hjá aðalframkvæmdastjóra Sameinuðu Þjóðanna og enginn mótmælir, gætum við mögulega haldið mörkunum, þó hann hyrfi í hafið. Það gæti því alveg borgað sig að skrá línurnar fyrr en síðar. Þetta er mjög mikilvægur punktur fyrir okkur. Svona sker gera okkur svo kleift að veiða og bora eftir olíu á stærri svæðum en ella. Það getur því skipt gríðarlegu máli að festa þessar línur.“ Snjólaug Árnadóttir varði nýlega doktorsritgerð í þjóðarétti við Edinborgarháskóla. Ritgerðin fjallar um afmörkun hafsvæða á tímum umhverfisbreytinga og tilkall ríkja til auðlinda í hafi og þær breytingar sem verða á umfangi þessara réttinda þegar strandlínur breytast, til dæmis vegna hækkunar sjávarmáls eða eldgosa. Strandríki eiga tilkall til 12 mílna landhelgi, 24 mílna aðlægs beltis, 200 mílna efnahagslögsögu og 200 mílna landgrunns. En þegar víðátta hafsins á milli tveggja ríkja er minni en 400 sjómílur þá verður að setja tvíhliða mörk á milli ríkjanna.Betra að gera hóflegri grunnlínur „Hér á Íslandi er búið að semja um nærri öll tvíhliða mörk. Við getum því ekki tekið yfirvofandi umhverfisbreytingar til greina þegar slík mörk eru búin til. En það gæti komið til greina að rifta samningum um afmörkun hafsvæða ef eyja færi í kaf eða ef það kemur ný eldfjallaeyja. Þá gætum við þurft að fara aftur að samningaborðinu eða fyrir dómstóla til að breyta okkar tvíhliða línum“ segir Snjólaug. „Við höfum ekki sent inn gögn til Sameinuðu þjóðanna um hvar okkar einhliða mörk liggja. Línurnar sem við drögum í dag eru að einhverju leyti öfgafullar og auka þannig við hafsvæði okkar. Venjulegar grunnlínur fylgja strandlínunni nákvæmlega allsstaðar. Beinar línur tengja saman ýmis sker út á hafsauga, og þannig getur maður grætt hafsvæði. Eins og við gerum með Faxaflóa, við gerum beina línu yfir hann og græðum í raun hafsvæði út frá þeirri línu“ segir Snjólaug. „Ef við myndum tilkynna okkar grunnlínur til Sameinuðu þjóðanna og þeim yrði mótmælt gætu dómstólar ógilt grunnlínur okkar og miðað við hefðbundnar grunnlínur eftir strandlengjunni, sem væru mun hóflegri en þær sem við byggjum á í dag. Það væri í raun betra fyrir okkur að gera hóflegri grunnlínur, en að fara fyrir dómstóla. Þeir myndu miða við venjulegar grunnlínur í stað þess að draga nýjar beinar grunnlínur, þá myndum við tapa hafsvæði og þar með tilkalli til auðlinda innan svæðisins.“ Snjólaug fór í skiptinám í Svíþjóð og tók námskeið í hafrétti þar. Eftir það var ekki aftur snúið. Snjólaug mun kynna niðurstöður rannsóknar sinnar í Háskólanum í Reykjavík í dag, klukkan 12.Vísir/Hanna„Ég tók námskeið í skiptinámi í Svíþjóð í hafrétti og fékk þetta smá á heilann. Ég var á pínulítilli eyju og sá hafið alla daga. Í kennslubókinni stóð að öll réttindi í hafi eru mæld út frá strandlengjunni og það er óvíst hvað verður þegar strandlengja er að breytast. Þess vegna valdi ég þetta efni“ Rannsóknarefni Snjólaugar er frekar nýtt af nálinni, þó einhliða mörkin hafi eitthvað verið rannsökuð. Hún vinnur með alþjóðlegri nefnd á vegum International Law Association um það hvort það þurfi að breytahafréttarsáttmálanum til að réttarstaða ríkja sé skýrari vegna hækkandi sjávarmáls. Samtökin sérhæfa sig í þjóðarrétti og þegar þarf að rannsaka ný mál, líkt og þessi, þá taka samtökin það að sér. „Það hefur til dæmis komið upp hugmynd um að frysta allar grunnlínur og öll mörk til að koma í veg fyrir breytingar á einhliða mörkum og það er eitt af því sem við erum að ræða í nefndinni. Allar slíkar breytingar geta komið illa út fyrir lönd, líkt og Maldíveyjar í Kyrrahafinu, sem eru að fara í kaf vegna hækkunar sjávarmáls. En kannski ekki fyrir Ísland, því hér er landris þegar jöklarnir bráðna. Auk þess sem alltaf er möguleiki á nýju eldgosi og þannig nýrri eyju og viðmiði sem gæti aukið okkar tilkall og réttindi.“ Snjólaug mun kynna niðurstöður rannsóknar sinnar í Háskólanum í Reykjavík í dag, klukkan 12.
Umhverfismál Mest lesið Reiður Trump segir Schumer að fara til helvítis Erlent Vestmanneyingar „slógu velferðarskjaldborg“ yfir gesti Innlent Stúlkan sem fór í sjóinn er látin Innlent Fagna afmæli virkjunar sem sökkti sveitajörðum en rafvæddi síldarbæ Innlent Landsvirkjun sé ekki „löngu búin að semja“ við alla landeigendur Innlent Grunaður um að myrða heila fjölskyldu en skilja ungabarnið eftir á lífi Erlent Beinaber gísl látinn grafa eigin gröf á Gasa Erlent Eldur í olíugeymslu í Sochi eftir drónaárás Erlent Búast við gasi á höfuðborgarsvæðinu og Akranesi Innlent Olli slysi undir áhrifum fíkniefna Innlent Fleiri fréttir Meistaraverkefni sem endaði í The Lancet: „Af hverju ekki að miða hátt?“ Herjólfur siglir í dag Bandaríkin, innflytjendur og Gasa á Sprengisandi Olli slysi undir áhrifum fíkniefna Vestmanneyingar „slógu velferðarskjaldborg“ yfir gesti Búast við gasi á höfuðborgarsvæðinu og Akranesi Landsvirkjun sé ekki „löngu búin að semja“ við alla landeigendur Fagna afmæli virkjunar sem sökkti sveitajörðum en rafvæddi síldarbæ Kvenfólkið í Eyjum bjargaði deginum Skinkur og Sykurpabbar skemmta sér á Egilsstöðum Blússandi stemning á harmonikkuhátíð á Borg Stúlkan sem fór í sjóinn er látin Aldrei upplifað annað eins: „Það eru öll stígvél á þessari eyju uppseld“ Stígvélaskortur í Eyjum og brekkusöngur í Kópavogi Þjóðhátíðarbrennunni frestað til sunnudags Stúlka flutt á sjúkrahús eftir fall í sjóinn við Reynisfjöru Herjólfur siglir ekki meira í dag Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Verbúðarstemning á Hjalteyri og nóg af ástarpungum fyrir alla Mannmergð vildi sjá fyrsta konunglega breska gestinn Óveður í Eyjum og verbúðarstemning á Hjalteyri Hnífurinn reyndist grilltangir „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Hávaðarok á Snæfellsnesi og Faxaflóa Læti í miðbænum og í veðrinu Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Þjóðhátíðargestum hleypt inn í Herjólfshöll meðan veðrið gengur yfir Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Opnun Samverks á Hellu fagnað Sjá meira