Lítill hluti plasts frá heimilum er flokkaður Sighvatur Arnmundsson skrifar 13. október 2018 09:00 Óflokkað plast frá heimilum og fyrirtækjum er urðað. Fréttablaðið/Ernir Heildarmagn úrgangs á Íslandi árið 2016 var rúmlega milljón tonn. Tæplega 229 þúsund tonnum var fargað en óflokkað heimilissorp var meira en helmingur þess magns. Sorpa sem rekin er af sex sveitarfélögum á höfuðborgarsvæðinu tók á móti rúmlega 233 þúsund tonnum af úrgangi á síðasta ári sem var tæplega 12 prósenta aukning milli ára og var um helmingur úrgangsins urðaður. Á síðasta ári var magn heimilissorps á hvern íbúa á höfuðborgarsvæðinu tæp 240 kg. Langstærstur hluti þess eða tæp 190 kg var óflokkað sorp, flokkaður pappír var 44,5 kg og flokkað plast rúm 5 kg. Inni í þessum tölum er það sorp sem skilað er í grenndargáma og á endurvinnslustöðvar. Sorpa framkvæmir árlega svokallaða húsasorpsrannsókn þar sem óflokkað heimilissorp er greint eftir mismunandi efnum. Samkvæmt rannsókn síðasta árs var eldhúsúrgangur tæplega helmingur óflokkaðs heimilissorps eða um 70 kg á íbúa. Plast var tæpur fimmtungur óflokkaðs heimilissorps eða rúm 26 kg á íbúa og pappír um 11 prósent eða 16 kg á íbúa. Af þessu má sjá að hlutfall af plasti sem skilar sér frá heimilum á höfuðborgarsvæðinu til endurvinnslu, annaðhvort í grænar tunnur, endurvinnslustöðvar eða grenndargáma, er aðeins um 17 prósent. Skýrt skal tekið fram að hér eru undanskildar plastumbúðir sem bera skilagjald en á því sviði hefur náðst mikill árangur og er hlutfallið sem skilar sér til endurvinnslu um 85 prósent. Sé litið til þróunarinnar síðustu ár hefur hlutfall plasts sem skilar sér til endurvinnslu þó aukist. Árið 2015 fór tæpt 31 kg af plasti á íbúa óflokkað í ruslið en aðeins 1,7 kg á íbúa skilaði sér í endurvinnslu. Árið eftir fóru um 28 kg af plasti á íbúa óflokkað í ruslið en 3,7 kg skiluðu sér í endurvinnslu. Þessi þróun virðist ætla að halda áfram á yfirstandandi ári þótt það sé enn of snemmt að staðfesta það. Húsasorpsrannsókn Sorpu mun fara fram í næsta mánuði og þá mun staðan skýrast. Gyða S. Björnsdóttir, sérfræðingur í sjálfbærni og samfélagsábyrgð hjá Sorpu, segir að það sem af er ári hafi söfnun plasts til endurvinnslu aukist um 50 prósent og nemur magnið um 1.355 tonnum. Á sama tíma hefur blandaður úrgangur frá heimilum sem fer í urðun dregist saman um þrjú prósent. „Það má hugsanlega túlka það sem svo að um aukna umhverfisvitund sé að ræða en það er í raun erfitt að meta það eingöngu út frá heildarmagntölum. Það er margt sem getur spilað inn í að blandaður úrgangur dregst saman. Það getur verið aukin flokkun, minni neysla vegna aukinnar umhverfisvitundar eða minni neysla vegna verri efnahags.“Hvað verður um pappírinn og plastið sem er flokkað? Pappír sem er flokkaður hjá Sorpu er sendur til móttökuaðila í Svíþjóð sem er viðurkenndur af Úrvinnslusjóði. Um er að ræða fyrirtækið Stena Recycling sem miðlar pappírnum áfram til frekari vinnslu. Í gegnum tíðina hefur pappírinn meðal annars farið í endurvinnslu hjá fyrirtækjum sem framleiða annars vegar dagblaðapappír og hins vegar pappírsþurrkur og klósettpappír. Endurvinnsla plasts er flóknari vegna mismunandi tegunda af plasti. Sami móttökuaðili í Svíþjóð og tekur við pappírnum sér um að flokka plastið og koma því í framleiðslu á plastflögum. Markaður með plast er erfiður um þessar mundir þar sem Kínverjar, sem voru stærsti móttökuaðili fyrir plast í heiminum hafa lokað fyrir innflutning á plasti frá öðrum löndum. Þetta hefur valdið því að offramboð af plasti er nú á Evrópumarkaði. Gyða S. Björnsdóttir, sérfræðingur í sjálfbærni og samfélagsábyrgð hjá Sorpu, segir að Stena Recycling vinni nú að því að auka getu sína til að endurvinna plast en stærri hluti en áður nýtist nú eingöngu í orkuendurheimt. „Það er þó klárlega betri kostur en urðun og mikilvægt að halda áfram að flokka plastið þrátt fyrir þetta millibilsástand á mörkuðum.“Óflakkað plast frá heimilum og fyrirtækjum er urðað.Fréttablaðið/ErnirVerslun sem selur umbúðalausar vörur Það er oft bent á að það sé ekki nóg að flokka og endurvinna heldur þurfi líka að ráðast að rót vandans og minnka notkun umbúða. Víða erlendis hafa sprottið upp verslanir sem selja eingöngu umbúðalausar matvörur. Ein slík er verslunin Løs market sem er á Vesterbro í Kaupmannahöfn. Verslunin var opnuð fyrir rúmum tveimur árum og nú er í undirbúningi opnun nýrrar verslunar á Nørrebro. Hægt er að kaupa vörur eins og ávexti, grænmeti, ýmsar þurrvörur eins og hveiti og pasta, olíur, vín, kaffi, krydd, sápur og sælgæti allt án umbúða. Viðskiptavinurinn þarf að koma með ílát að heiman en einnig er hægt að kaupa krukkur og margnota poka á staðnum. Vörurnar eru svo allar seldar eftir vigt. Óskar Ísfeld Sigurðsson, deildarstjóri matvælaeftirlits hjá Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur, segir að vilji verslanir selja vörur án umbúða þurfi að hafa samband við heilbrigðiseftirlit viðkomandi sveitarfélags. Hann segir mjög fáar fyrirspurnir berast um slíkt. „Söluaðilar bera ábyrgð á því að hafa hættugreint starfsemina. Það þarf að tryggja öryggi neytenda og heilbrigðiseftirlitið myndi meta það hvernig það öryggi yrði tryggt.“ Hann segir að umbúðir hafi tilgang, bæði til að auka öryggi og til að bæta geymsluþol matvæla. „Hins vegar eru víða möguleikar á því minnka umbúðir án þess að ógna öryggi.“ Jarðgerðarstöðin mun breyta miklu Framkvæmdir standa nú yfir við byggingu gas- og jarðgerðarstöðvar Sorpu í Álfsnesi. Ráðgert er að stöðin taki til starfa árið 2020 en þá verður urðun úrgangs hætt á svæðinu. Með tilkomu hennar er stefnt að því að 95 prósent heimilisúrgangs verði endurnýtt. Óflokkaður heimilisúrgangur verður flokkaður vélrænt en leggja verður áherslu á að fólk flokki enn betur raftæki, spilliefni, lyf og gler frá öðrum úrgangi. Áhersla verður sem fyrr á flokkun á pappír, plasti og textíl. Stöðin mun fyrst og fremst taka við lífrænum úrgangi en er þannig hönnuð að unnt verður að ná frá plasti og málmum. Með því að nýta þá orku sem verður til við niðurbrot úrgangsins verður hægt að framleiða metangas sem getur nýst sem eldsneyti á bíla og jarðvegsbætir fyrir landgræðslu.Nokkur góð ráð varðandi flokkun Mismunandi reglur geta gilt milli sveitarfélaga og því er mikilvægt að fólk kynni sér reglurnar á hverjum stað. Þetta á til dæmis við um hvernig meðhöndlun á gleri og málmum er háttað. Sums staðar er boðið upp á tunnur sem hægt er að setja þessi efni í og þau svo flokkuð eftir losun. Annars staðar eru grenndarstöðvar sem taka á móti umræddum efnum. Reyna skal eftir fremsta megni að aðskilja mismunandi efni séu umbúðir samsettar úr fleiri en einu efni. Sé það ekki mögulegt skal flokka umbúðirnar eftir því efni sem mest er af. Það er góð þumalputtaregla að efni telst plast ef það sprettur aftur út ef það er krumpað saman. Þetta á til dæmis við um snakkumbúðir og oft umbúðir utan um kaffi. Hægt er að safna lífrænum úrgangi í sérstök ílát þar sem hann umbreytist í moltu sem er góður jarðvegsbætir. Birtist í Fréttablaðinu Umhverfismál Mest lesið „Ekki bara rekinn heldur á staðnum og fyrirvaralaust“ Innlent „Vona að þú sofir vel“ Innlent Kári var harðákveðinn að hætta ekki sem forstjóri Innlent Í leyfi frá þingstörfum og flytur til New York Innlent Kári hættur hjá Íslenskri erfðagreiningu Innlent „Ég meina, hann er að missa fyrirtækið sitt“ Innlent Lokunin óásættanleg og muni leiða til verðhækkana fyrir íbúa Innlent „Við gerum ekki svona við börn“ Innlent Grunaður um að hafa frelsissvipt ferðamann í nokkrar klukkustundir Innlent Buðu mótherjum Björgólfs fyrst þjónustu sína Innlent Fleiri fréttir Tifandi tímasprengjan sem grunuð er um frelsissviptingu „Ekki bara rekinn heldur á staðnum og fyrirvaralaust“ „Vona að þú sofir vel“ Eldur í ruslabíl vestur í bæ Buðu mótherjum Björgólfs fyrst þjónustu sína Mannréttindadómstóllinn blandar sér í Vatnsendamálið „Mér finnst þetta ómöguleg framkoma“ Í leyfi frá þingstörfum og flytur til New York Óljóst hvers vegna ferðamanni var haldið í gíslingu Borgarstjóri sé brennuvargur en Framsókn í slökkviliðinu „Ég meina, hann er að missa fyrirtækið sitt“ Sindri og Védís Hervör til Kópavogsbæjar Bókhaldstækni og aukin skattheimta skýri afganginn Tæplega tíu milljarða viðsnúningur Kári var harðákveðinn að hætta ekki sem forstjóri Stuðningsmenn Oscars mótmæltu og Kári Stefáns hættur Bein útsending: Kynna ársreikning Reykjavíkurborgar „Við gerum ekki svona við börn“ Mótmælt við ríkisstjórnarfund: „Oscar á heima hér“ Kári hættur hjá Íslenskri erfðagreiningu Lokunin óásættanleg og muni leiða til verðhækkana fyrir íbúa Líkamsárásir og brotist inn í raftækjaverslun Grunaður um að hafa frelsissvipt ferðamann í nokkrar klukkustundir Hikar ekki við að lögsækja skyldi Rafmennt nota nafn skólans Myndaveisla: Lúðrasveit, fánar og gríðarstór stytta á Verkalýðsdaginn Kalla eftir mannúð og miskunnsemi stjórnvalda gagnvart börnum Fulllestað og veikt flutningskerfi raforku Þekkir ofbeldið sem konur í karllægum störfum verða fyrir Vilja móta samfélagið í þágu vinnandi fólks Íslenskum framleiðendum gerðir afarkostir og kröfugöngur verkalýðsins Sjá meira
Heildarmagn úrgangs á Íslandi árið 2016 var rúmlega milljón tonn. Tæplega 229 þúsund tonnum var fargað en óflokkað heimilissorp var meira en helmingur þess magns. Sorpa sem rekin er af sex sveitarfélögum á höfuðborgarsvæðinu tók á móti rúmlega 233 þúsund tonnum af úrgangi á síðasta ári sem var tæplega 12 prósenta aukning milli ára og var um helmingur úrgangsins urðaður. Á síðasta ári var magn heimilissorps á hvern íbúa á höfuðborgarsvæðinu tæp 240 kg. Langstærstur hluti þess eða tæp 190 kg var óflokkað sorp, flokkaður pappír var 44,5 kg og flokkað plast rúm 5 kg. Inni í þessum tölum er það sorp sem skilað er í grenndargáma og á endurvinnslustöðvar. Sorpa framkvæmir árlega svokallaða húsasorpsrannsókn þar sem óflokkað heimilissorp er greint eftir mismunandi efnum. Samkvæmt rannsókn síðasta árs var eldhúsúrgangur tæplega helmingur óflokkaðs heimilissorps eða um 70 kg á íbúa. Plast var tæpur fimmtungur óflokkaðs heimilissorps eða rúm 26 kg á íbúa og pappír um 11 prósent eða 16 kg á íbúa. Af þessu má sjá að hlutfall af plasti sem skilar sér frá heimilum á höfuðborgarsvæðinu til endurvinnslu, annaðhvort í grænar tunnur, endurvinnslustöðvar eða grenndargáma, er aðeins um 17 prósent. Skýrt skal tekið fram að hér eru undanskildar plastumbúðir sem bera skilagjald en á því sviði hefur náðst mikill árangur og er hlutfallið sem skilar sér til endurvinnslu um 85 prósent. Sé litið til þróunarinnar síðustu ár hefur hlutfall plasts sem skilar sér til endurvinnslu þó aukist. Árið 2015 fór tæpt 31 kg af plasti á íbúa óflokkað í ruslið en aðeins 1,7 kg á íbúa skilaði sér í endurvinnslu. Árið eftir fóru um 28 kg af plasti á íbúa óflokkað í ruslið en 3,7 kg skiluðu sér í endurvinnslu. Þessi þróun virðist ætla að halda áfram á yfirstandandi ári þótt það sé enn of snemmt að staðfesta það. Húsasorpsrannsókn Sorpu mun fara fram í næsta mánuði og þá mun staðan skýrast. Gyða S. Björnsdóttir, sérfræðingur í sjálfbærni og samfélagsábyrgð hjá Sorpu, segir að það sem af er ári hafi söfnun plasts til endurvinnslu aukist um 50 prósent og nemur magnið um 1.355 tonnum. Á sama tíma hefur blandaður úrgangur frá heimilum sem fer í urðun dregist saman um þrjú prósent. „Það má hugsanlega túlka það sem svo að um aukna umhverfisvitund sé að ræða en það er í raun erfitt að meta það eingöngu út frá heildarmagntölum. Það er margt sem getur spilað inn í að blandaður úrgangur dregst saman. Það getur verið aukin flokkun, minni neysla vegna aukinnar umhverfisvitundar eða minni neysla vegna verri efnahags.“Hvað verður um pappírinn og plastið sem er flokkað? Pappír sem er flokkaður hjá Sorpu er sendur til móttökuaðila í Svíþjóð sem er viðurkenndur af Úrvinnslusjóði. Um er að ræða fyrirtækið Stena Recycling sem miðlar pappírnum áfram til frekari vinnslu. Í gegnum tíðina hefur pappírinn meðal annars farið í endurvinnslu hjá fyrirtækjum sem framleiða annars vegar dagblaðapappír og hins vegar pappírsþurrkur og klósettpappír. Endurvinnsla plasts er flóknari vegna mismunandi tegunda af plasti. Sami móttökuaðili í Svíþjóð og tekur við pappírnum sér um að flokka plastið og koma því í framleiðslu á plastflögum. Markaður með plast er erfiður um þessar mundir þar sem Kínverjar, sem voru stærsti móttökuaðili fyrir plast í heiminum hafa lokað fyrir innflutning á plasti frá öðrum löndum. Þetta hefur valdið því að offramboð af plasti er nú á Evrópumarkaði. Gyða S. Björnsdóttir, sérfræðingur í sjálfbærni og samfélagsábyrgð hjá Sorpu, segir að Stena Recycling vinni nú að því að auka getu sína til að endurvinna plast en stærri hluti en áður nýtist nú eingöngu í orkuendurheimt. „Það er þó klárlega betri kostur en urðun og mikilvægt að halda áfram að flokka plastið þrátt fyrir þetta millibilsástand á mörkuðum.“Óflakkað plast frá heimilum og fyrirtækjum er urðað.Fréttablaðið/ErnirVerslun sem selur umbúðalausar vörur Það er oft bent á að það sé ekki nóg að flokka og endurvinna heldur þurfi líka að ráðast að rót vandans og minnka notkun umbúða. Víða erlendis hafa sprottið upp verslanir sem selja eingöngu umbúðalausar matvörur. Ein slík er verslunin Løs market sem er á Vesterbro í Kaupmannahöfn. Verslunin var opnuð fyrir rúmum tveimur árum og nú er í undirbúningi opnun nýrrar verslunar á Nørrebro. Hægt er að kaupa vörur eins og ávexti, grænmeti, ýmsar þurrvörur eins og hveiti og pasta, olíur, vín, kaffi, krydd, sápur og sælgæti allt án umbúða. Viðskiptavinurinn þarf að koma með ílát að heiman en einnig er hægt að kaupa krukkur og margnota poka á staðnum. Vörurnar eru svo allar seldar eftir vigt. Óskar Ísfeld Sigurðsson, deildarstjóri matvælaeftirlits hjá Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur, segir að vilji verslanir selja vörur án umbúða þurfi að hafa samband við heilbrigðiseftirlit viðkomandi sveitarfélags. Hann segir mjög fáar fyrirspurnir berast um slíkt. „Söluaðilar bera ábyrgð á því að hafa hættugreint starfsemina. Það þarf að tryggja öryggi neytenda og heilbrigðiseftirlitið myndi meta það hvernig það öryggi yrði tryggt.“ Hann segir að umbúðir hafi tilgang, bæði til að auka öryggi og til að bæta geymsluþol matvæla. „Hins vegar eru víða möguleikar á því minnka umbúðir án þess að ógna öryggi.“ Jarðgerðarstöðin mun breyta miklu Framkvæmdir standa nú yfir við byggingu gas- og jarðgerðarstöðvar Sorpu í Álfsnesi. Ráðgert er að stöðin taki til starfa árið 2020 en þá verður urðun úrgangs hætt á svæðinu. Með tilkomu hennar er stefnt að því að 95 prósent heimilisúrgangs verði endurnýtt. Óflokkaður heimilisúrgangur verður flokkaður vélrænt en leggja verður áherslu á að fólk flokki enn betur raftæki, spilliefni, lyf og gler frá öðrum úrgangi. Áhersla verður sem fyrr á flokkun á pappír, plasti og textíl. Stöðin mun fyrst og fremst taka við lífrænum úrgangi en er þannig hönnuð að unnt verður að ná frá plasti og málmum. Með því að nýta þá orku sem verður til við niðurbrot úrgangsins verður hægt að framleiða metangas sem getur nýst sem eldsneyti á bíla og jarðvegsbætir fyrir landgræðslu.Nokkur góð ráð varðandi flokkun Mismunandi reglur geta gilt milli sveitarfélaga og því er mikilvægt að fólk kynni sér reglurnar á hverjum stað. Þetta á til dæmis við um hvernig meðhöndlun á gleri og málmum er háttað. Sums staðar er boðið upp á tunnur sem hægt er að setja þessi efni í og þau svo flokkuð eftir losun. Annars staðar eru grenndarstöðvar sem taka á móti umræddum efnum. Reyna skal eftir fremsta megni að aðskilja mismunandi efni séu umbúðir samsettar úr fleiri en einu efni. Sé það ekki mögulegt skal flokka umbúðirnar eftir því efni sem mest er af. Það er góð þumalputtaregla að efni telst plast ef það sprettur aftur út ef það er krumpað saman. Þetta á til dæmis við um snakkumbúðir og oft umbúðir utan um kaffi. Hægt er að safna lífrænum úrgangi í sérstök ílát þar sem hann umbreytist í moltu sem er góður jarðvegsbætir.
Birtist í Fréttablaðinu Umhverfismál Mest lesið „Ekki bara rekinn heldur á staðnum og fyrirvaralaust“ Innlent „Vona að þú sofir vel“ Innlent Kári var harðákveðinn að hætta ekki sem forstjóri Innlent Í leyfi frá þingstörfum og flytur til New York Innlent Kári hættur hjá Íslenskri erfðagreiningu Innlent „Ég meina, hann er að missa fyrirtækið sitt“ Innlent Lokunin óásættanleg og muni leiða til verðhækkana fyrir íbúa Innlent „Við gerum ekki svona við börn“ Innlent Grunaður um að hafa frelsissvipt ferðamann í nokkrar klukkustundir Innlent Buðu mótherjum Björgólfs fyrst þjónustu sína Innlent Fleiri fréttir Tifandi tímasprengjan sem grunuð er um frelsissviptingu „Ekki bara rekinn heldur á staðnum og fyrirvaralaust“ „Vona að þú sofir vel“ Eldur í ruslabíl vestur í bæ Buðu mótherjum Björgólfs fyrst þjónustu sína Mannréttindadómstóllinn blandar sér í Vatnsendamálið „Mér finnst þetta ómöguleg framkoma“ Í leyfi frá þingstörfum og flytur til New York Óljóst hvers vegna ferðamanni var haldið í gíslingu Borgarstjóri sé brennuvargur en Framsókn í slökkviliðinu „Ég meina, hann er að missa fyrirtækið sitt“ Sindri og Védís Hervör til Kópavogsbæjar Bókhaldstækni og aukin skattheimta skýri afganginn Tæplega tíu milljarða viðsnúningur Kári var harðákveðinn að hætta ekki sem forstjóri Stuðningsmenn Oscars mótmæltu og Kári Stefáns hættur Bein útsending: Kynna ársreikning Reykjavíkurborgar „Við gerum ekki svona við börn“ Mótmælt við ríkisstjórnarfund: „Oscar á heima hér“ Kári hættur hjá Íslenskri erfðagreiningu Lokunin óásættanleg og muni leiða til verðhækkana fyrir íbúa Líkamsárásir og brotist inn í raftækjaverslun Grunaður um að hafa frelsissvipt ferðamann í nokkrar klukkustundir Hikar ekki við að lögsækja skyldi Rafmennt nota nafn skólans Myndaveisla: Lúðrasveit, fánar og gríðarstór stytta á Verkalýðsdaginn Kalla eftir mannúð og miskunnsemi stjórnvalda gagnvart börnum Fulllestað og veikt flutningskerfi raforku Þekkir ofbeldið sem konur í karllægum störfum verða fyrir Vilja móta samfélagið í þágu vinnandi fólks Íslenskum framleiðendum gerðir afarkostir og kröfugöngur verkalýðsins Sjá meira