Lítill hluti plasts frá heimilum er flokkaður Sighvatur Arnmundsson skrifar 13. október 2018 09:00 Óflokkað plast frá heimilum og fyrirtækjum er urðað. Fréttablaðið/Ernir Heildarmagn úrgangs á Íslandi árið 2016 var rúmlega milljón tonn. Tæplega 229 þúsund tonnum var fargað en óflokkað heimilissorp var meira en helmingur þess magns. Sorpa sem rekin er af sex sveitarfélögum á höfuðborgarsvæðinu tók á móti rúmlega 233 þúsund tonnum af úrgangi á síðasta ári sem var tæplega 12 prósenta aukning milli ára og var um helmingur úrgangsins urðaður. Á síðasta ári var magn heimilissorps á hvern íbúa á höfuðborgarsvæðinu tæp 240 kg. Langstærstur hluti þess eða tæp 190 kg var óflokkað sorp, flokkaður pappír var 44,5 kg og flokkað plast rúm 5 kg. Inni í þessum tölum er það sorp sem skilað er í grenndargáma og á endurvinnslustöðvar. Sorpa framkvæmir árlega svokallaða húsasorpsrannsókn þar sem óflokkað heimilissorp er greint eftir mismunandi efnum. Samkvæmt rannsókn síðasta árs var eldhúsúrgangur tæplega helmingur óflokkaðs heimilissorps eða um 70 kg á íbúa. Plast var tæpur fimmtungur óflokkaðs heimilissorps eða rúm 26 kg á íbúa og pappír um 11 prósent eða 16 kg á íbúa. Af þessu má sjá að hlutfall af plasti sem skilar sér frá heimilum á höfuðborgarsvæðinu til endurvinnslu, annaðhvort í grænar tunnur, endurvinnslustöðvar eða grenndargáma, er aðeins um 17 prósent. Skýrt skal tekið fram að hér eru undanskildar plastumbúðir sem bera skilagjald en á því sviði hefur náðst mikill árangur og er hlutfallið sem skilar sér til endurvinnslu um 85 prósent. Sé litið til þróunarinnar síðustu ár hefur hlutfall plasts sem skilar sér til endurvinnslu þó aukist. Árið 2015 fór tæpt 31 kg af plasti á íbúa óflokkað í ruslið en aðeins 1,7 kg á íbúa skilaði sér í endurvinnslu. Árið eftir fóru um 28 kg af plasti á íbúa óflokkað í ruslið en 3,7 kg skiluðu sér í endurvinnslu. Þessi þróun virðist ætla að halda áfram á yfirstandandi ári þótt það sé enn of snemmt að staðfesta það. Húsasorpsrannsókn Sorpu mun fara fram í næsta mánuði og þá mun staðan skýrast. Gyða S. Björnsdóttir, sérfræðingur í sjálfbærni og samfélagsábyrgð hjá Sorpu, segir að það sem af er ári hafi söfnun plasts til endurvinnslu aukist um 50 prósent og nemur magnið um 1.355 tonnum. Á sama tíma hefur blandaður úrgangur frá heimilum sem fer í urðun dregist saman um þrjú prósent. „Það má hugsanlega túlka það sem svo að um aukna umhverfisvitund sé að ræða en það er í raun erfitt að meta það eingöngu út frá heildarmagntölum. Það er margt sem getur spilað inn í að blandaður úrgangur dregst saman. Það getur verið aukin flokkun, minni neysla vegna aukinnar umhverfisvitundar eða minni neysla vegna verri efnahags.“Hvað verður um pappírinn og plastið sem er flokkað? Pappír sem er flokkaður hjá Sorpu er sendur til móttökuaðila í Svíþjóð sem er viðurkenndur af Úrvinnslusjóði. Um er að ræða fyrirtækið Stena Recycling sem miðlar pappírnum áfram til frekari vinnslu. Í gegnum tíðina hefur pappírinn meðal annars farið í endurvinnslu hjá fyrirtækjum sem framleiða annars vegar dagblaðapappír og hins vegar pappírsþurrkur og klósettpappír. Endurvinnsla plasts er flóknari vegna mismunandi tegunda af plasti. Sami móttökuaðili í Svíþjóð og tekur við pappírnum sér um að flokka plastið og koma því í framleiðslu á plastflögum. Markaður með plast er erfiður um þessar mundir þar sem Kínverjar, sem voru stærsti móttökuaðili fyrir plast í heiminum hafa lokað fyrir innflutning á plasti frá öðrum löndum. Þetta hefur valdið því að offramboð af plasti er nú á Evrópumarkaði. Gyða S. Björnsdóttir, sérfræðingur í sjálfbærni og samfélagsábyrgð hjá Sorpu, segir að Stena Recycling vinni nú að því að auka getu sína til að endurvinna plast en stærri hluti en áður nýtist nú eingöngu í orkuendurheimt. „Það er þó klárlega betri kostur en urðun og mikilvægt að halda áfram að flokka plastið þrátt fyrir þetta millibilsástand á mörkuðum.“Óflakkað plast frá heimilum og fyrirtækjum er urðað.Fréttablaðið/ErnirVerslun sem selur umbúðalausar vörur Það er oft bent á að það sé ekki nóg að flokka og endurvinna heldur þurfi líka að ráðast að rót vandans og minnka notkun umbúða. Víða erlendis hafa sprottið upp verslanir sem selja eingöngu umbúðalausar matvörur. Ein slík er verslunin Løs market sem er á Vesterbro í Kaupmannahöfn. Verslunin var opnuð fyrir rúmum tveimur árum og nú er í undirbúningi opnun nýrrar verslunar á Nørrebro. Hægt er að kaupa vörur eins og ávexti, grænmeti, ýmsar þurrvörur eins og hveiti og pasta, olíur, vín, kaffi, krydd, sápur og sælgæti allt án umbúða. Viðskiptavinurinn þarf að koma með ílát að heiman en einnig er hægt að kaupa krukkur og margnota poka á staðnum. Vörurnar eru svo allar seldar eftir vigt. Óskar Ísfeld Sigurðsson, deildarstjóri matvælaeftirlits hjá Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur, segir að vilji verslanir selja vörur án umbúða þurfi að hafa samband við heilbrigðiseftirlit viðkomandi sveitarfélags. Hann segir mjög fáar fyrirspurnir berast um slíkt. „Söluaðilar bera ábyrgð á því að hafa hættugreint starfsemina. Það þarf að tryggja öryggi neytenda og heilbrigðiseftirlitið myndi meta það hvernig það öryggi yrði tryggt.“ Hann segir að umbúðir hafi tilgang, bæði til að auka öryggi og til að bæta geymsluþol matvæla. „Hins vegar eru víða möguleikar á því minnka umbúðir án þess að ógna öryggi.“ Jarðgerðarstöðin mun breyta miklu Framkvæmdir standa nú yfir við byggingu gas- og jarðgerðarstöðvar Sorpu í Álfsnesi. Ráðgert er að stöðin taki til starfa árið 2020 en þá verður urðun úrgangs hætt á svæðinu. Með tilkomu hennar er stefnt að því að 95 prósent heimilisúrgangs verði endurnýtt. Óflokkaður heimilisúrgangur verður flokkaður vélrænt en leggja verður áherslu á að fólk flokki enn betur raftæki, spilliefni, lyf og gler frá öðrum úrgangi. Áhersla verður sem fyrr á flokkun á pappír, plasti og textíl. Stöðin mun fyrst og fremst taka við lífrænum úrgangi en er þannig hönnuð að unnt verður að ná frá plasti og málmum. Með því að nýta þá orku sem verður til við niðurbrot úrgangsins verður hægt að framleiða metangas sem getur nýst sem eldsneyti á bíla og jarðvegsbætir fyrir landgræðslu.Nokkur góð ráð varðandi flokkun Mismunandi reglur geta gilt milli sveitarfélaga og því er mikilvægt að fólk kynni sér reglurnar á hverjum stað. Þetta á til dæmis við um hvernig meðhöndlun á gleri og málmum er háttað. Sums staðar er boðið upp á tunnur sem hægt er að setja þessi efni í og þau svo flokkuð eftir losun. Annars staðar eru grenndarstöðvar sem taka á móti umræddum efnum. Reyna skal eftir fremsta megni að aðskilja mismunandi efni séu umbúðir samsettar úr fleiri en einu efni. Sé það ekki mögulegt skal flokka umbúðirnar eftir því efni sem mest er af. Það er góð þumalputtaregla að efni telst plast ef það sprettur aftur út ef það er krumpað saman. Þetta á til dæmis við um snakkumbúðir og oft umbúðir utan um kaffi. Hægt er að safna lífrænum úrgangi í sérstök ílát þar sem hann umbreytist í moltu sem er góður jarðvegsbætir. Birtist í Fréttablaðinu Umhverfismál Mest lesið Lögregla leitar manns Innlent Fær þyngri dóm fyrir að nauðga konu, taka það upp og senda henni Innlent NEL tekur fyrir mál fjölskyldu Sigurðar Kristófers í júní Innlent Fólki sé vel treystandi til að fá sér bjór á íþróttaviðburðum Innlent Íslendingur í Bandaríkjunum: „Þetta er mjög óþægileg staða“ Erlent Lítil hreyfing á fylgi stjórnmálaflokkanna Innlent Rússar notuðu Brasilíu sem njósnaraverksmiðju Erlent Ákærður fyrir að ráðast á leigubílstjóra Innlent Svona verður Sæbraut í stokki Innlent Skoða hvort eitthvað saknæmt hafi átt sér stað Innlent Fleiri fréttir Upptök eldsvoðans í rannsókn og nemar við Harvard áhyggjufullir Skoða hvort eitthvað saknæmt hafi átt sér stað Bein útsending: Að eldast á Íslandi Lítil hreyfing á fylgi stjórnmálaflokkanna Lögregla leitar manns Verði bylting að geta fylgst með námsframvindu barna í rauntíma NEL tekur fyrir mál fjölskyldu Sigurðar Kristófers í júní Fólki sé vel treystandi til að fá sér bjór á íþróttaviðburðum Græddu á hjólinu í fyrra og vilja endurtaka leikinn Svona verður Sæbraut í stokki Súkkulaði sviðakjammar rjúka út á Selfossi Fær þyngri dóm fyrir að nauðga konu, taka það upp og senda henni Margt sem hægt sé að læra af Svíum í baráttunni gegn mansali Mál hættulegra fyrrverandi fanga endi alltaf eins Þjónusta hjálparsímans tryggð Mannskæður eldsvoði, garður ofan á Sæbraut og sviðakjammakaka Ákærður fyrir að ráðast á leigubílstjóra Grímur sjálfkjörinn í sæti Ingvars Tæp tvö þúsund ný leikskólapláss í Reykjavík á næstu fimm árum Einn lést í brunanum á Hjarðarhaga Alvarlega særður en ekki í lífshættu eftir árás í Úlfarsárdal Blanda af „Mikka mús og íþróttaálfinum“ ógni lýðheilsu Sakar Guðrúnu um sjúklega þráhyggju Stokkur fjarlægi gjána sem skilji að Vogahverfin Hættir að taka krókinn um Háaleitisbraut og Miklubraut Vildu að skikkjan yrði rifin af öxlum Ómars Fjórtán ára piltur grunaður um að leggja hníf að hálsi annars við Hvaleyrarvatn „Þar sem vændi þrífst þar þrífst líka mansal“ Útburður manns úr Bríetartúni dreginn til baka Mjög alvarlegt tilfelli Sjá meira
Heildarmagn úrgangs á Íslandi árið 2016 var rúmlega milljón tonn. Tæplega 229 þúsund tonnum var fargað en óflokkað heimilissorp var meira en helmingur þess magns. Sorpa sem rekin er af sex sveitarfélögum á höfuðborgarsvæðinu tók á móti rúmlega 233 þúsund tonnum af úrgangi á síðasta ári sem var tæplega 12 prósenta aukning milli ára og var um helmingur úrgangsins urðaður. Á síðasta ári var magn heimilissorps á hvern íbúa á höfuðborgarsvæðinu tæp 240 kg. Langstærstur hluti þess eða tæp 190 kg var óflokkað sorp, flokkaður pappír var 44,5 kg og flokkað plast rúm 5 kg. Inni í þessum tölum er það sorp sem skilað er í grenndargáma og á endurvinnslustöðvar. Sorpa framkvæmir árlega svokallaða húsasorpsrannsókn þar sem óflokkað heimilissorp er greint eftir mismunandi efnum. Samkvæmt rannsókn síðasta árs var eldhúsúrgangur tæplega helmingur óflokkaðs heimilissorps eða um 70 kg á íbúa. Plast var tæpur fimmtungur óflokkaðs heimilissorps eða rúm 26 kg á íbúa og pappír um 11 prósent eða 16 kg á íbúa. Af þessu má sjá að hlutfall af plasti sem skilar sér frá heimilum á höfuðborgarsvæðinu til endurvinnslu, annaðhvort í grænar tunnur, endurvinnslustöðvar eða grenndargáma, er aðeins um 17 prósent. Skýrt skal tekið fram að hér eru undanskildar plastumbúðir sem bera skilagjald en á því sviði hefur náðst mikill árangur og er hlutfallið sem skilar sér til endurvinnslu um 85 prósent. Sé litið til þróunarinnar síðustu ár hefur hlutfall plasts sem skilar sér til endurvinnslu þó aukist. Árið 2015 fór tæpt 31 kg af plasti á íbúa óflokkað í ruslið en aðeins 1,7 kg á íbúa skilaði sér í endurvinnslu. Árið eftir fóru um 28 kg af plasti á íbúa óflokkað í ruslið en 3,7 kg skiluðu sér í endurvinnslu. Þessi þróun virðist ætla að halda áfram á yfirstandandi ári þótt það sé enn of snemmt að staðfesta það. Húsasorpsrannsókn Sorpu mun fara fram í næsta mánuði og þá mun staðan skýrast. Gyða S. Björnsdóttir, sérfræðingur í sjálfbærni og samfélagsábyrgð hjá Sorpu, segir að það sem af er ári hafi söfnun plasts til endurvinnslu aukist um 50 prósent og nemur magnið um 1.355 tonnum. Á sama tíma hefur blandaður úrgangur frá heimilum sem fer í urðun dregist saman um þrjú prósent. „Það má hugsanlega túlka það sem svo að um aukna umhverfisvitund sé að ræða en það er í raun erfitt að meta það eingöngu út frá heildarmagntölum. Það er margt sem getur spilað inn í að blandaður úrgangur dregst saman. Það getur verið aukin flokkun, minni neysla vegna aukinnar umhverfisvitundar eða minni neysla vegna verri efnahags.“Hvað verður um pappírinn og plastið sem er flokkað? Pappír sem er flokkaður hjá Sorpu er sendur til móttökuaðila í Svíþjóð sem er viðurkenndur af Úrvinnslusjóði. Um er að ræða fyrirtækið Stena Recycling sem miðlar pappírnum áfram til frekari vinnslu. Í gegnum tíðina hefur pappírinn meðal annars farið í endurvinnslu hjá fyrirtækjum sem framleiða annars vegar dagblaðapappír og hins vegar pappírsþurrkur og klósettpappír. Endurvinnsla plasts er flóknari vegna mismunandi tegunda af plasti. Sami móttökuaðili í Svíþjóð og tekur við pappírnum sér um að flokka plastið og koma því í framleiðslu á plastflögum. Markaður með plast er erfiður um þessar mundir þar sem Kínverjar, sem voru stærsti móttökuaðili fyrir plast í heiminum hafa lokað fyrir innflutning á plasti frá öðrum löndum. Þetta hefur valdið því að offramboð af plasti er nú á Evrópumarkaði. Gyða S. Björnsdóttir, sérfræðingur í sjálfbærni og samfélagsábyrgð hjá Sorpu, segir að Stena Recycling vinni nú að því að auka getu sína til að endurvinna plast en stærri hluti en áður nýtist nú eingöngu í orkuendurheimt. „Það er þó klárlega betri kostur en urðun og mikilvægt að halda áfram að flokka plastið þrátt fyrir þetta millibilsástand á mörkuðum.“Óflakkað plast frá heimilum og fyrirtækjum er urðað.Fréttablaðið/ErnirVerslun sem selur umbúðalausar vörur Það er oft bent á að það sé ekki nóg að flokka og endurvinna heldur þurfi líka að ráðast að rót vandans og minnka notkun umbúða. Víða erlendis hafa sprottið upp verslanir sem selja eingöngu umbúðalausar matvörur. Ein slík er verslunin Løs market sem er á Vesterbro í Kaupmannahöfn. Verslunin var opnuð fyrir rúmum tveimur árum og nú er í undirbúningi opnun nýrrar verslunar á Nørrebro. Hægt er að kaupa vörur eins og ávexti, grænmeti, ýmsar þurrvörur eins og hveiti og pasta, olíur, vín, kaffi, krydd, sápur og sælgæti allt án umbúða. Viðskiptavinurinn þarf að koma með ílát að heiman en einnig er hægt að kaupa krukkur og margnota poka á staðnum. Vörurnar eru svo allar seldar eftir vigt. Óskar Ísfeld Sigurðsson, deildarstjóri matvælaeftirlits hjá Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur, segir að vilji verslanir selja vörur án umbúða þurfi að hafa samband við heilbrigðiseftirlit viðkomandi sveitarfélags. Hann segir mjög fáar fyrirspurnir berast um slíkt. „Söluaðilar bera ábyrgð á því að hafa hættugreint starfsemina. Það þarf að tryggja öryggi neytenda og heilbrigðiseftirlitið myndi meta það hvernig það öryggi yrði tryggt.“ Hann segir að umbúðir hafi tilgang, bæði til að auka öryggi og til að bæta geymsluþol matvæla. „Hins vegar eru víða möguleikar á því minnka umbúðir án þess að ógna öryggi.“ Jarðgerðarstöðin mun breyta miklu Framkvæmdir standa nú yfir við byggingu gas- og jarðgerðarstöðvar Sorpu í Álfsnesi. Ráðgert er að stöðin taki til starfa árið 2020 en þá verður urðun úrgangs hætt á svæðinu. Með tilkomu hennar er stefnt að því að 95 prósent heimilisúrgangs verði endurnýtt. Óflokkaður heimilisúrgangur verður flokkaður vélrænt en leggja verður áherslu á að fólk flokki enn betur raftæki, spilliefni, lyf og gler frá öðrum úrgangi. Áhersla verður sem fyrr á flokkun á pappír, plasti og textíl. Stöðin mun fyrst og fremst taka við lífrænum úrgangi en er þannig hönnuð að unnt verður að ná frá plasti og málmum. Með því að nýta þá orku sem verður til við niðurbrot úrgangsins verður hægt að framleiða metangas sem getur nýst sem eldsneyti á bíla og jarðvegsbætir fyrir landgræðslu.Nokkur góð ráð varðandi flokkun Mismunandi reglur geta gilt milli sveitarfélaga og því er mikilvægt að fólk kynni sér reglurnar á hverjum stað. Þetta á til dæmis við um hvernig meðhöndlun á gleri og málmum er háttað. Sums staðar er boðið upp á tunnur sem hægt er að setja þessi efni í og þau svo flokkuð eftir losun. Annars staðar eru grenndarstöðvar sem taka á móti umræddum efnum. Reyna skal eftir fremsta megni að aðskilja mismunandi efni séu umbúðir samsettar úr fleiri en einu efni. Sé það ekki mögulegt skal flokka umbúðirnar eftir því efni sem mest er af. Það er góð þumalputtaregla að efni telst plast ef það sprettur aftur út ef það er krumpað saman. Þetta á til dæmis við um snakkumbúðir og oft umbúðir utan um kaffi. Hægt er að safna lífrænum úrgangi í sérstök ílát þar sem hann umbreytist í moltu sem er góður jarðvegsbætir.
Birtist í Fréttablaðinu Umhverfismál Mest lesið Lögregla leitar manns Innlent Fær þyngri dóm fyrir að nauðga konu, taka það upp og senda henni Innlent NEL tekur fyrir mál fjölskyldu Sigurðar Kristófers í júní Innlent Fólki sé vel treystandi til að fá sér bjór á íþróttaviðburðum Innlent Íslendingur í Bandaríkjunum: „Þetta er mjög óþægileg staða“ Erlent Lítil hreyfing á fylgi stjórnmálaflokkanna Innlent Rússar notuðu Brasilíu sem njósnaraverksmiðju Erlent Ákærður fyrir að ráðast á leigubílstjóra Innlent Svona verður Sæbraut í stokki Innlent Skoða hvort eitthvað saknæmt hafi átt sér stað Innlent Fleiri fréttir Upptök eldsvoðans í rannsókn og nemar við Harvard áhyggjufullir Skoða hvort eitthvað saknæmt hafi átt sér stað Bein útsending: Að eldast á Íslandi Lítil hreyfing á fylgi stjórnmálaflokkanna Lögregla leitar manns Verði bylting að geta fylgst með námsframvindu barna í rauntíma NEL tekur fyrir mál fjölskyldu Sigurðar Kristófers í júní Fólki sé vel treystandi til að fá sér bjór á íþróttaviðburðum Græddu á hjólinu í fyrra og vilja endurtaka leikinn Svona verður Sæbraut í stokki Súkkulaði sviðakjammar rjúka út á Selfossi Fær þyngri dóm fyrir að nauðga konu, taka það upp og senda henni Margt sem hægt sé að læra af Svíum í baráttunni gegn mansali Mál hættulegra fyrrverandi fanga endi alltaf eins Þjónusta hjálparsímans tryggð Mannskæður eldsvoði, garður ofan á Sæbraut og sviðakjammakaka Ákærður fyrir að ráðast á leigubílstjóra Grímur sjálfkjörinn í sæti Ingvars Tæp tvö þúsund ný leikskólapláss í Reykjavík á næstu fimm árum Einn lést í brunanum á Hjarðarhaga Alvarlega særður en ekki í lífshættu eftir árás í Úlfarsárdal Blanda af „Mikka mús og íþróttaálfinum“ ógni lýðheilsu Sakar Guðrúnu um sjúklega þráhyggju Stokkur fjarlægi gjána sem skilji að Vogahverfin Hættir að taka krókinn um Háaleitisbraut og Miklubraut Vildu að skikkjan yrði rifin af öxlum Ómars Fjórtán ára piltur grunaður um að leggja hníf að hálsi annars við Hvaleyrarvatn „Þar sem vændi þrífst þar þrífst líka mansal“ Útburður manns úr Bríetartúni dreginn til baka Mjög alvarlegt tilfelli Sjá meira