Fantasíur hins einstaka Karls Dunganon Kolbrún Bergþórsdóttir skrifar 6. október 2018 10:00 Harpa Björnsdóttir sýningarstjóri við uppsetningu sýningarinnar. Fréttablaðið/?Sigtryggur Ari Yfirlitssýning á verkum Karls Einarssonar Dunganon verður opnuð í Listasafni Íslands í dag, laugardaginn 6. október. Sýningarstjóri er Harpa Björnsdóttir. Karl Dunganon fæddist á Íslandi árið 1897 en flutti barnungur til Færeyja og síðar til Danmerkur þar sem hann lést árið 1972. Hann arfleiddi íslensku þjóðina að öllum myndum sínum og handritum. Myndverkin eru varðveitt í Listasafni Íslands en ritverk og handrit eru í Þjóðskjalasafni Íslands. Á sýningunni, sem nefnist Véfréttir, verður fjöldi verka úr myndröð sem Dunganon gerði við ljóðabálk sinn Oracles of St. Kilda. Verkin eru unnin á tímabilinu 1946-1960. „Á sýningunni eru um hundrað verk. Þetta eru fantasíur, allar í sömu stærð, og sagðist Dunganon hafa notað við gerð þeirra liti sem hann stal frá krökkum. Svo lakkaði hann yfir þær í lokin sem gaf þeim gullinn blæ. Þetta eru ótrúlega fallegar myndir sem hann gerði við ljóðabálkinn, en hvernig hann tengdi saman ljóð og mynd er eitthvað sem hefur reynst illmögulegt að fá botn í, þrátt fyrir mikla yfirlegu,“ segir Harpa.Ákveðin tímamót Fyrsta opinbera sýningin hér á landi á verkum Dunganons var árið 1976, fjórum árum eftir andlát hans. „Vinur hans, Björn Th. Björnsson listfræðingur, fékk verk eftir hann lánuð frá listasafninu og sýndi þau á Listahátíð í Bogasal Þjóðminjasafnsins,“ segir Harpa. „Vinkona hans, Helga Hjörvar, fékk árið 2005 lánuð um þrjátíu verk sem hún sýndi í Norðurlandahúsinu í Færeyjum og árið 2009 sýndi hún um sjötíu verk hans í Kaupmannahöfn. En þetta er fyrsta yfirlitssýningin á verkum hans í þessu safni sem varðveitir þau og eru það ákveðin tímamót.“Heillaði fólk Spurð um Dunganon segir Harpa: „Hann var mjög sérstakur persónuleiki og sérstæður listamaður. Hann fæddist á Íslandi og kallaði sig alltaf Íslending þótt hann hefði alist upp í Færeyjum. Hann bjó öll sín efri ár í Danmörku en hafði farið um Evrópu þar á undan, verið í Frakklandi, Belgíu og á Spáni. Hann tók sér ungur nafnið greifi af Dunganon og sæmdi sig einnig titlinum hertogi af St. Kildu, auk annarra titla og skáldanafna. Hann gaf út fyrstu ljóðabók sína árið 1931 en seinna fór hann að teikna og mála. Hann setti sig oft í ákveðið hlutverk, hafði gaman af því að vera öðruvísi og jafnvel ganga pínulítið fram af fólki. Hann kom úr mjög borgaralegu umhverfi og var á margan hátt mjög borgaralegur sjálfur, en á sama tíma var hann í algjöru andófi gegn alls konar reglum og kreddum borgaralegra viðhorfa. Hann var vel lesinn, las mikið heimspeki og dulspeki, og þegar hann var kominn á efri ár töluðu margir um hann sem hálfgerðan lífsspeking. Hann virðist hafa heillað fólk sem persóna og vonandi heillar hann fólk enn með verkum sínum.“ Sýningin stendur fram í janúar og samhliða henni verður gefin út bók um Dunganon þar sem fjallað er um ævintýralegt lífshlaup hans, sem og höfundarverk. Harpa Björnsdóttir og Helga Hjörvar ritstýra bókinni sem kemur út á næstu mánuðum. Birtist í Fréttablaðinu Menning Mest lesið „Ef við erum lausnamiðuð þá sköpum við tækifærin“ Lífið Ofboðslega stolt af dóttur sinni Lífið Steinunn vill fá Ásdísi með sér í „Kynbombuflokkinn“ Lífið Klæddu sig upp sem frambjóðendur Lífið Bannaði Snorra að kjósa Arnar Þór Lífið Dóttir Jolie og Pitt vill ekki heita Pitt lengur Lífið „Býr ekki lítil kerling innra með okkur öllum?“ Lífið „Svo góð tilfinning að endurheimta sjálfa sig“ Tónlist Myndaveisla: Sjómannadagurinn í Reykjavík og Gummi Emil í koddaslag Lífið Myndaveisla: Rosaleg stemming í kosningavökunum Lífið Fleiri fréttir Erna Ómars er borgarlistamaður Reykjavíkur „Svolítið eins og að standa nakinn inni í vita“ Líf og fjör á Grímunni Ást Fedru og Saknaðarilmur fengu fern Grímuverðlaun hver Margrét Helga hlýtur heiðursverðlaun Grímunnar „Leikmyndin er auðvitað algjört rusl“ Gríman 2024: Saknaðarilmur hlaut flestar tilnefningar Barbara Hannigan stjórnar Sinfóníuhljómsveitinni Bergur Þór nýr leikhússtjóri Leikfélags Akureyrar Nóbelsverðlaunahafinn Alice Munro er látin Fjögurra ára rússíbanareið að baki Sjá meira
Yfirlitssýning á verkum Karls Einarssonar Dunganon verður opnuð í Listasafni Íslands í dag, laugardaginn 6. október. Sýningarstjóri er Harpa Björnsdóttir. Karl Dunganon fæddist á Íslandi árið 1897 en flutti barnungur til Færeyja og síðar til Danmerkur þar sem hann lést árið 1972. Hann arfleiddi íslensku þjóðina að öllum myndum sínum og handritum. Myndverkin eru varðveitt í Listasafni Íslands en ritverk og handrit eru í Þjóðskjalasafni Íslands. Á sýningunni, sem nefnist Véfréttir, verður fjöldi verka úr myndröð sem Dunganon gerði við ljóðabálk sinn Oracles of St. Kilda. Verkin eru unnin á tímabilinu 1946-1960. „Á sýningunni eru um hundrað verk. Þetta eru fantasíur, allar í sömu stærð, og sagðist Dunganon hafa notað við gerð þeirra liti sem hann stal frá krökkum. Svo lakkaði hann yfir þær í lokin sem gaf þeim gullinn blæ. Þetta eru ótrúlega fallegar myndir sem hann gerði við ljóðabálkinn, en hvernig hann tengdi saman ljóð og mynd er eitthvað sem hefur reynst illmögulegt að fá botn í, þrátt fyrir mikla yfirlegu,“ segir Harpa.Ákveðin tímamót Fyrsta opinbera sýningin hér á landi á verkum Dunganons var árið 1976, fjórum árum eftir andlát hans. „Vinur hans, Björn Th. Björnsson listfræðingur, fékk verk eftir hann lánuð frá listasafninu og sýndi þau á Listahátíð í Bogasal Þjóðminjasafnsins,“ segir Harpa. „Vinkona hans, Helga Hjörvar, fékk árið 2005 lánuð um þrjátíu verk sem hún sýndi í Norðurlandahúsinu í Færeyjum og árið 2009 sýndi hún um sjötíu verk hans í Kaupmannahöfn. En þetta er fyrsta yfirlitssýningin á verkum hans í þessu safni sem varðveitir þau og eru það ákveðin tímamót.“Heillaði fólk Spurð um Dunganon segir Harpa: „Hann var mjög sérstakur persónuleiki og sérstæður listamaður. Hann fæddist á Íslandi og kallaði sig alltaf Íslending þótt hann hefði alist upp í Færeyjum. Hann bjó öll sín efri ár í Danmörku en hafði farið um Evrópu þar á undan, verið í Frakklandi, Belgíu og á Spáni. Hann tók sér ungur nafnið greifi af Dunganon og sæmdi sig einnig titlinum hertogi af St. Kildu, auk annarra titla og skáldanafna. Hann gaf út fyrstu ljóðabók sína árið 1931 en seinna fór hann að teikna og mála. Hann setti sig oft í ákveðið hlutverk, hafði gaman af því að vera öðruvísi og jafnvel ganga pínulítið fram af fólki. Hann kom úr mjög borgaralegu umhverfi og var á margan hátt mjög borgaralegur sjálfur, en á sama tíma var hann í algjöru andófi gegn alls konar reglum og kreddum borgaralegra viðhorfa. Hann var vel lesinn, las mikið heimspeki og dulspeki, og þegar hann var kominn á efri ár töluðu margir um hann sem hálfgerðan lífsspeking. Hann virðist hafa heillað fólk sem persóna og vonandi heillar hann fólk enn með verkum sínum.“ Sýningin stendur fram í janúar og samhliða henni verður gefin út bók um Dunganon þar sem fjallað er um ævintýralegt lífshlaup hans, sem og höfundarverk. Harpa Björnsdóttir og Helga Hjörvar ritstýra bókinni sem kemur út á næstu mánuðum.
Birtist í Fréttablaðinu Menning Mest lesið „Ef við erum lausnamiðuð þá sköpum við tækifærin“ Lífið Ofboðslega stolt af dóttur sinni Lífið Steinunn vill fá Ásdísi með sér í „Kynbombuflokkinn“ Lífið Klæddu sig upp sem frambjóðendur Lífið Bannaði Snorra að kjósa Arnar Þór Lífið Dóttir Jolie og Pitt vill ekki heita Pitt lengur Lífið „Býr ekki lítil kerling innra með okkur öllum?“ Lífið „Svo góð tilfinning að endurheimta sjálfa sig“ Tónlist Myndaveisla: Sjómannadagurinn í Reykjavík og Gummi Emil í koddaslag Lífið Myndaveisla: Rosaleg stemming í kosningavökunum Lífið Fleiri fréttir Erna Ómars er borgarlistamaður Reykjavíkur „Svolítið eins og að standa nakinn inni í vita“ Líf og fjör á Grímunni Ást Fedru og Saknaðarilmur fengu fern Grímuverðlaun hver Margrét Helga hlýtur heiðursverðlaun Grímunnar „Leikmyndin er auðvitað algjört rusl“ Gríman 2024: Saknaðarilmur hlaut flestar tilnefningar Barbara Hannigan stjórnar Sinfóníuhljómsveitinni Bergur Þór nýr leikhússtjóri Leikfélags Akureyrar Nóbelsverðlaunahafinn Alice Munro er látin Fjögurra ára rússíbanareið að baki Sjá meira