Niqab eða ekki niqab? Anna Lára Steindal skrifar 4. maí 2016 12:57 Á dögunum vísaði framhaldsskóli í Lyngby í Danmörku sex stúlkum úr skóla fyrir að klæðast niqab – svörtum kufli sem hylur frá toppi til táar, þar á meðal andlit. Eftir sem áður geta þær stúlkur sem klæðast slíkum fatnaði stundað fjarnám við skólann. Rökin voru þau að í kennslu skipti samskipti höfuðmáli – og erfitt sé að eiga samskipti við þá sem hylja andlit sitt. Þessi tíðindi fengu mig til að hugsa enn á ný um mikilvægi þess að Íslendingar setjist niður og spái í þessa hluti áður en til þess kemur að við þurfum að banna eitthvað sem fólk er þegar að gera sem óhjákvæmilega er líklegra til að hafa árekstra og leiðindi í för með sér en ef fólk veit að hverju það gengur um leið og það sest hér að. Og nei, þetta hefur ekkert með fordóma gagnvart íslam eða trú Múslima að gera heldur þær grunnforsendur sem íslenskt samfélag hvílir á. Kannski kæmumst við, að þeirri niðurstöðu að það sé ekkert að því að klæðast niqab á Íslandi. En sú niðurstaða þyrfti að mínum dómi að grundvallast á skynsamlegri samræðu. Á rökum og skiliningi en ekki tilfinningum og ótta. Og sem flestir sem málið varða þyrftu að eiga aðgengi að þeirri samræðu. Undanfarin ár hef ég unnið mikið með Múslimum á Íslandi og veit þess vegna að þeir vilja búa sér líf í sátt við samfélagið – það er þeim ekkert kappsmál að ástunda hefðir sem eru á skjön við reglur og hefðina á Íslandi. Alls ekki og þvert á móti vilja þau vanda sig við að lifa í sátt. Plan um samræðu En til þess að geta lifað saman án ágreinings þurfum við að hafa skýra sýn og plan um hvernig við ætlum að gera það. Við þurfum að læra af mistökum annarra – í Danmörku og víðast í Evrópu var farið of seint af stað í þessa umræðu. Hún var ad hoc - viðbrögð við ástandi sem þurfti að bregðast við og það sem verra er, á sér staða á krísutímum þar sem á stundum skortir á yfirvegun og yfirsýn og traust milli þeirra aðila sem takast á um hugmyndir Á Íslandi höfum við tækfifæri til að gera þetta öðruvísi – leggja línurnar áður en til ágreinings kemur. Ef við ekki hefjum hreinskipta samræðu, leggjum miklu meiri áherslu á aðlögunarplan sem virkar í báðar áttir og er niðurstaða samtals og samvinnu, þá mun þessi ágreiningur koma upp á Íslandi líka. Það er bara spurning um tíma. Reyndar hefur margvíslegur ágreiningur þegar komið upp – ég hef sjálf tekið þátt í því í einhverjum tilvikum að leysa hann. Það var satt að segja frekar auðvelt og þess vegna veit ég að þetta er hægt. En við þurfum plan – þurfum að ástunda samræðuna en ekki bara bregðast við einangruðum ativkum. Undanfarnar vikur og mánuði hef ég verið á ferðinni að vekja athygli á því hvað okkur – sem samfélagi - er tamt að setja ábyrgðina á því hvernig fjölmenningarsamfélagið á Íslandi þróast á innflytjendur – þeir bera ábyrgð á því að tileinka sér réttu hugmyndirnar, gildin og viðhorfin. En hvernig geta þeir staðið undir þeim væntingum ef við skýrum ekki hvaða kröfur við gerum til þeirra og leitumst ekki við að útskýra hvers vegna það er mikilvægt að leggja sig fram við að standa undir þeim? Þeir sem koma nýjir inn í samfélagið okkar þekkja ekki alltaf þær hefðir, gildi, siði og reglur sem eru við hæfi - til þess að geta axlað ábyrgð á eigin aðlögun og farsælu lífi á Íslandi þurfa innflytjendur á samræðunni að halda, við þurfum að útskýra og skilgreina grunnforsendurnar sem samfélagið á Íslandi hvílir á. Í gegnum samtalið og rökræðuna getum við búið okkur sameiginlega sýn, talað okkur niður á sameiginlegan útgangspunkt sem veitir ólíkum einstaklingum svigrúm til að sníða sér tilveru í samræmi við trú og lífsskoðanir, en greiðir á sama tíma fyrir góðum samskiptum og sambýli í fjölbreytti samfélagi. Í þessu felst listin að lifa saman. Þetta er hægt – ef við einsetjum okkur að gera það og kosta til þess því sem til þarf. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 01.06.2024 Halldór Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson Skoðun Ástþór Magnússon í spádómum? Gunnar Karl Halldórsson Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Barnapíu á Bessastaði! Karl Sigurðsson Skoðun Halla Tómasdóttir og Sólskinsdrengurinn Margrét Dagmar Ericsdóttir Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þjóðaröryggi Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Tóbak markaðssett fyrir ungt fólk Guðlaug B. Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn, NATÓ, ýsan og blokkin Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun „Svona er á síld“ Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Aldrei hitta hetjurnar þínar Skarphéðinn Guðmundsson skrifar Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir skrifar Sjá meira
Á dögunum vísaði framhaldsskóli í Lyngby í Danmörku sex stúlkum úr skóla fyrir að klæðast niqab – svörtum kufli sem hylur frá toppi til táar, þar á meðal andlit. Eftir sem áður geta þær stúlkur sem klæðast slíkum fatnaði stundað fjarnám við skólann. Rökin voru þau að í kennslu skipti samskipti höfuðmáli – og erfitt sé að eiga samskipti við þá sem hylja andlit sitt. Þessi tíðindi fengu mig til að hugsa enn á ný um mikilvægi þess að Íslendingar setjist niður og spái í þessa hluti áður en til þess kemur að við þurfum að banna eitthvað sem fólk er þegar að gera sem óhjákvæmilega er líklegra til að hafa árekstra og leiðindi í för með sér en ef fólk veit að hverju það gengur um leið og það sest hér að. Og nei, þetta hefur ekkert með fordóma gagnvart íslam eða trú Múslima að gera heldur þær grunnforsendur sem íslenskt samfélag hvílir á. Kannski kæmumst við, að þeirri niðurstöðu að það sé ekkert að því að klæðast niqab á Íslandi. En sú niðurstaða þyrfti að mínum dómi að grundvallast á skynsamlegri samræðu. Á rökum og skiliningi en ekki tilfinningum og ótta. Og sem flestir sem málið varða þyrftu að eiga aðgengi að þeirri samræðu. Undanfarin ár hef ég unnið mikið með Múslimum á Íslandi og veit þess vegna að þeir vilja búa sér líf í sátt við samfélagið – það er þeim ekkert kappsmál að ástunda hefðir sem eru á skjön við reglur og hefðina á Íslandi. Alls ekki og þvert á móti vilja þau vanda sig við að lifa í sátt. Plan um samræðu En til þess að geta lifað saman án ágreinings þurfum við að hafa skýra sýn og plan um hvernig við ætlum að gera það. Við þurfum að læra af mistökum annarra – í Danmörku og víðast í Evrópu var farið of seint af stað í þessa umræðu. Hún var ad hoc - viðbrögð við ástandi sem þurfti að bregðast við og það sem verra er, á sér staða á krísutímum þar sem á stundum skortir á yfirvegun og yfirsýn og traust milli þeirra aðila sem takast á um hugmyndir Á Íslandi höfum við tækfifæri til að gera þetta öðruvísi – leggja línurnar áður en til ágreinings kemur. Ef við ekki hefjum hreinskipta samræðu, leggjum miklu meiri áherslu á aðlögunarplan sem virkar í báðar áttir og er niðurstaða samtals og samvinnu, þá mun þessi ágreiningur koma upp á Íslandi líka. Það er bara spurning um tíma. Reyndar hefur margvíslegur ágreiningur þegar komið upp – ég hef sjálf tekið þátt í því í einhverjum tilvikum að leysa hann. Það var satt að segja frekar auðvelt og þess vegna veit ég að þetta er hægt. En við þurfum plan – þurfum að ástunda samræðuna en ekki bara bregðast við einangruðum ativkum. Undanfarnar vikur og mánuði hef ég verið á ferðinni að vekja athygli á því hvað okkur – sem samfélagi - er tamt að setja ábyrgðina á því hvernig fjölmenningarsamfélagið á Íslandi þróast á innflytjendur – þeir bera ábyrgð á því að tileinka sér réttu hugmyndirnar, gildin og viðhorfin. En hvernig geta þeir staðið undir þeim væntingum ef við skýrum ekki hvaða kröfur við gerum til þeirra og leitumst ekki við að útskýra hvers vegna það er mikilvægt að leggja sig fram við að standa undir þeim? Þeir sem koma nýjir inn í samfélagið okkar þekkja ekki alltaf þær hefðir, gildi, siði og reglur sem eru við hæfi - til þess að geta axlað ábyrgð á eigin aðlögun og farsælu lífi á Íslandi þurfa innflytjendur á samræðunni að halda, við þurfum að útskýra og skilgreina grunnforsendurnar sem samfélagið á Íslandi hvílir á. Í gegnum samtalið og rökræðuna getum við búið okkur sameiginlega sýn, talað okkur niður á sameiginlegan útgangspunkt sem veitir ólíkum einstaklingum svigrúm til að sníða sér tilveru í samræmi við trú og lífsskoðanir, en greiðir á sama tíma fyrir góðum samskiptum og sambýli í fjölbreytti samfélagi. Í þessu felst listin að lifa saman. Þetta er hægt – ef við einsetjum okkur að gera það og kosta til þess því sem til þarf.