Á skjön við raunveruleikann Einar Örn Gunnarsson skrifar 25. ágúst 2016 07:00 Að undanförnu hafa birst greinar í fjölmiðlum, m.a. í Fréttablaðinu, eftir Gunnlaug Stefánsson frá Heydölum þar sem hann viðrar skoðanir sínar á uppbyggingu laxeldis í fjörðum landsins. Gunnlaugur lýsir yfir verulegum áhyggjum sínum af ástandi sem hann telur í einlægni sinni vera uppi. Mikilvægt er að menn eigi skoðanaskipti um mikilvæg málefni og fátt er hollara fyrir atvinnugreinar en að umræða sé virk um eðlisþætti þeirra og alla umgjörð. Til að slík umræða skili árangri og sé uppbyggileg þá er nauðsynlegt að hún sé upplýst og ígrunduð. Því miður hefur öll umfjöllun Gunnlaugs haft á sér sama yfirbragð sem einkennist af fjandsamlegu viðhorfi í garð laxeldis sem virðist eiga rót að rekja til verulegrar vanþekkingar hans á málaflokknum og eðli þeirrar starfsemi sem hér um ræðir. Við lestur greina sem tengjast nafni hans kemur fljótlega í ljós að grundvallarhugmyndir Gunnlaugs eru á skjön við raunveruleikann eins og sjá má í fullyrðingu hans um að í eldinu verði notast við „erfðabreyttan norskan lax“. Þeir sem kynnt hafa sér málið vita að ekki stendur til að notast við erfðabreyttan lax heldur kynbættan. Stór munur er þar á. Í viðtali í Bændablaðinu nú í sumar sagði Gunnlaugur: „Það tíðkast hvergi nema hér á landi að fyrirtækin hafa algjörlega frían aðgang að sjó, þau eru hér að setja upp ábatasama atvinnustarfsemi og hafa alveg frítt spil, helga sér svæði um alla firði án þess að greiða krónu fyrir.“ Gunnlaugi er það þyrnir í augum að félögin fái „frían aðgang að sjó“ til að setja upp ábátasama atvinnustarfsemi. Það er mikilvægt að hafa í huga að hér er um gríðarlega kostnaðarsama uppbyggingu einkaaðila á nýjum atvinnuvegi að ræða. Með tilkomu laxeldis skapast störf í hinum dreifðu byggðum, starfsemin styrkir innviði samfélaganna og er jafnframt gjaldeyrisskapandi. Félögin greiða þegar gjöld fyrir starfs- og rekstrarleyfi. Líti menn til Noregs þar sem öflugasta laxeldi í heimi er rekið þá voru veitt þar starfs- og rekstrarleyfi í áratugi gegn vægum greiðslum þar til eldið var orðið arðbær atvinnugrein þar í landi. Á það er jafnframt að líta að félögin hafa ekki „frítt spil“ til að „helga sér svæði“.Gagnsætt ferli Stofnanir ríkisins veita aðilum heimild til að nýta mjög afmörkuð hafsvæði að vel könnuðu máli og í kjölfar umfangsmikils ferlis þar sem fjöldi hámenntaðra sérfræðinga hefur aðkomu að málinu. Þetta er gagnsætt ferli þar sem fyrirhugaðar framkvæmdir eru kynntar opinberlega og öllum gefst kostur á að koma með athugasemdir. Í grein í Fréttablaðinu þann 6. ágúst segir Gunnlaugur: „Verið er að undirbúa risalaxeldi í austfirskum fjörðum upp á 75 þúsund tonn. Ef öll sú framleiðsla verður að veruleika, þá munu a.m.k. 75 þúsund laxar sleppa úr austfirskum kvíum á ári.“ Hér gætir misskilnings hjá Gunnlaugi því fyrir það fyrsta eru tölur um sleppingar sem hann vísar í úr samhengi við veruleikann. Sleppingar í norsku laxeldi eru 0,06% af heildarfjölda fiska en ekki einn lax fyrir hvert framleitt tonn. Á það er jafnframt að líta að þegar rætt er um sleppingar í laxeldi þá er litið til meðaltalstalna úr heildareldi og inni í þeim tölum eru heildarslysasleppingar. Það að rekin sé eldisstöð í firði þýðir alls ekki að það sleppi að jafnaði frá henni ákveðinn fjöldi fiska árlega í hlutfalli við framleiðslu. Í viðtali við Gunnlaug í Bændablaðinu segir hann: „Alþingismenn og íslensk umhverfissamtök, flest hver, sofa værum blundi og virðast láta sér þessa aðför að lífríki náttúrunnar í léttu rúmi liggja.“ Gæti verið að þessi sofandaháttur sem Gunnlaugur sakar aðra um eigi rót sína að rekja til þess að vel menntaðir sérfræðingar séu annarrar skoðunar en hann? Gæti verið að þeir sem kynnt hafa sér málin sjái ekki þá ógn sem leikmaðurinn Gunnlaugur upplifir?Þessi grein birtist upphaflega í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað Skoðun Riðið á Bessastöðum? Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Leikskólakennara á eftirlaunum er ofboðið Ásdís Ólafsdóttir Skoðun Heillandi Halla Hrund Stefán Hilmarsson Skoðun Söngvakeppni og stríðsglæpir Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun Frambjóðandi Sjálfstæðisflokksins? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Já, Katrín Hjálmar Sveinsson Skoðun Umræðan um dánaraðstoð Henry Alexander Henrysson Skoðun Forseti allra Ragnhildur Björt Björnsdóttir Skoðun Að lifa í skugga heilsubrests Svanberg Hreinsson Skoðun Skoðun Skoðun Forseti allra Ragnhildur Björt Björnsdóttir skrifar Skoðun Ný nálgun í afreksíþróttum – Nýsköpun Erlingur Jóhannsson skrifar Skoðun Prófsteinninn Katrín Harðardóttir skrifar Skoðun Innrás á Rafah stríðir gegn allri mannúð Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Börnin okkar Hlédís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Vextir geta og þurfa að lækka Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Söngvakeppni og stríðsglæpir Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Leikskólakennara á eftirlaunum er ofboðið Ásdís Ólafsdóttir skrifar Skoðun Óttasleginn mömmuher og Eurovision Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Já, Katrín Hjálmar Sveinsson skrifar Skoðun Frambjóðandi Sjálfstæðisflokksins? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Heillandi Halla Hrund Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Riðið á Bessastöðum? Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Að lifa í skugga heilsubrests Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Umræðan um dánaraðstoð Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað skrifar Skoðun Opið bréf til samgönguráðherra og vegamálastjóra Hópur ferðaþjóna í Dölunum skrifar Skoðun Hugleiðingar ellilífeyrisþega um landsmálin og orkumálin Ingimundur Andrésson skrifar Skoðun Að tilheyra - Fjölmenningarþing Reykjavíkur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Katrínu sem forseta Stefán Friðrik Stefánsson skrifar Skoðun Fegin að vera frekar spurð hvaðan ég sé, en „hverra manna ertu“ Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þekking á naloxone nefúða getur bjargað lífi Hildur Vattnes Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Svik forsetaframbjóðanda við börnin á Gaza Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Getum við breytt fortíðinni? Ásgeir Jónsson skrifar Skoðun Á að banna TikTok? Óttar Birgisson skrifar Skoðun Gerum góðan dal enn betri Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Ný norræn stjórnarskrá Hrannar Björn Arnarsson,Ragnheiður Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Getum við verið hamingjusöm í vinnunni? Héðinn Sveinbjörnsson skrifar Skoðun Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson skrifar Skoðun Stærsta loftslagsráðstefna í heimi Nótt Thorberg skrifar Sjá meira
Að undanförnu hafa birst greinar í fjölmiðlum, m.a. í Fréttablaðinu, eftir Gunnlaug Stefánsson frá Heydölum þar sem hann viðrar skoðanir sínar á uppbyggingu laxeldis í fjörðum landsins. Gunnlaugur lýsir yfir verulegum áhyggjum sínum af ástandi sem hann telur í einlægni sinni vera uppi. Mikilvægt er að menn eigi skoðanaskipti um mikilvæg málefni og fátt er hollara fyrir atvinnugreinar en að umræða sé virk um eðlisþætti þeirra og alla umgjörð. Til að slík umræða skili árangri og sé uppbyggileg þá er nauðsynlegt að hún sé upplýst og ígrunduð. Því miður hefur öll umfjöllun Gunnlaugs haft á sér sama yfirbragð sem einkennist af fjandsamlegu viðhorfi í garð laxeldis sem virðist eiga rót að rekja til verulegrar vanþekkingar hans á málaflokknum og eðli þeirrar starfsemi sem hér um ræðir. Við lestur greina sem tengjast nafni hans kemur fljótlega í ljós að grundvallarhugmyndir Gunnlaugs eru á skjön við raunveruleikann eins og sjá má í fullyrðingu hans um að í eldinu verði notast við „erfðabreyttan norskan lax“. Þeir sem kynnt hafa sér málið vita að ekki stendur til að notast við erfðabreyttan lax heldur kynbættan. Stór munur er þar á. Í viðtali í Bændablaðinu nú í sumar sagði Gunnlaugur: „Það tíðkast hvergi nema hér á landi að fyrirtækin hafa algjörlega frían aðgang að sjó, þau eru hér að setja upp ábatasama atvinnustarfsemi og hafa alveg frítt spil, helga sér svæði um alla firði án þess að greiða krónu fyrir.“ Gunnlaugi er það þyrnir í augum að félögin fái „frían aðgang að sjó“ til að setja upp ábátasama atvinnustarfsemi. Það er mikilvægt að hafa í huga að hér er um gríðarlega kostnaðarsama uppbyggingu einkaaðila á nýjum atvinnuvegi að ræða. Með tilkomu laxeldis skapast störf í hinum dreifðu byggðum, starfsemin styrkir innviði samfélaganna og er jafnframt gjaldeyrisskapandi. Félögin greiða þegar gjöld fyrir starfs- og rekstrarleyfi. Líti menn til Noregs þar sem öflugasta laxeldi í heimi er rekið þá voru veitt þar starfs- og rekstrarleyfi í áratugi gegn vægum greiðslum þar til eldið var orðið arðbær atvinnugrein þar í landi. Á það er jafnframt að líta að félögin hafa ekki „frítt spil“ til að „helga sér svæði“.Gagnsætt ferli Stofnanir ríkisins veita aðilum heimild til að nýta mjög afmörkuð hafsvæði að vel könnuðu máli og í kjölfar umfangsmikils ferlis þar sem fjöldi hámenntaðra sérfræðinga hefur aðkomu að málinu. Þetta er gagnsætt ferli þar sem fyrirhugaðar framkvæmdir eru kynntar opinberlega og öllum gefst kostur á að koma með athugasemdir. Í grein í Fréttablaðinu þann 6. ágúst segir Gunnlaugur: „Verið er að undirbúa risalaxeldi í austfirskum fjörðum upp á 75 þúsund tonn. Ef öll sú framleiðsla verður að veruleika, þá munu a.m.k. 75 þúsund laxar sleppa úr austfirskum kvíum á ári.“ Hér gætir misskilnings hjá Gunnlaugi því fyrir það fyrsta eru tölur um sleppingar sem hann vísar í úr samhengi við veruleikann. Sleppingar í norsku laxeldi eru 0,06% af heildarfjölda fiska en ekki einn lax fyrir hvert framleitt tonn. Á það er jafnframt að líta að þegar rætt er um sleppingar í laxeldi þá er litið til meðaltalstalna úr heildareldi og inni í þeim tölum eru heildarslysasleppingar. Það að rekin sé eldisstöð í firði þýðir alls ekki að það sleppi að jafnaði frá henni ákveðinn fjöldi fiska árlega í hlutfalli við framleiðslu. Í viðtali við Gunnlaug í Bændablaðinu segir hann: „Alþingismenn og íslensk umhverfissamtök, flest hver, sofa værum blundi og virðast láta sér þessa aðför að lífríki náttúrunnar í léttu rúmi liggja.“ Gæti verið að þessi sofandaháttur sem Gunnlaugur sakar aðra um eigi rót sína að rekja til þess að vel menntaðir sérfræðingar séu annarrar skoðunar en hann? Gæti verið að þeir sem kynnt hafa sér málin sjái ekki þá ógn sem leikmaðurinn Gunnlaugur upplifir?Þessi grein birtist upphaflega í Fréttablaðinu.
Skoðun Fegin að vera frekar spurð hvaðan ég sé, en „hverra manna ertu“ Matthildur Björnsdóttir skrifar
Skoðun Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson skrifar