Páskahald í Jerúsalem Hjörtur Magni Jóhannsson skrifar 24. mars 2016 07:00 Í gyðing-kristnu páskahaldi er spilað á marga sameiginlega strengi sem hafa hljómað í þúsundir ára. Nafn okkar hátíðar er dregið af hinu hebresk-gyðinglega „pesakh“ og páskahátíð gyðinga er mun eldri en okkar. Í raun er ekki hægt að skilja merkingu og innihald páskahalds kristinna manna án páska gyðinga. Svo nátengd eru trúarbrögðin og snertifletirnir ótal margir og heillandi. Páskarnir eru ein helgasta hátíðin innan beggja þessara systurtrúarhefða og er haldin á svipuðum tíma árs. Hátíðin stendur yfir í um það bil viku þegar dymbilvika er talin með. Sameiginleg kvöldmáltíð hlaðin trúarlegum táknum er miðlæg í helgihaldinu sem og lykilþemu eins og þjáning hinna saklausu, fórn, lausn úr ánauð og vonarljós. Tugir þúsunda kristinna taka nú þessa vikuna þátt í hinu stórbrotna drama í Borginni helgu; Á pálmasunnudag mátti sjá litskrúðugar og fjölmennar skrúðgöngur syngjandi fólks hvaðanæva að úr heiminum. Þetta eru pílagrímar frá öllum heimsálfum sem og kristnir arabar úr þorpunum í hring. Fólkið streymir til borgarinnar og margir veifa pálmagreinum eða ólífuviðargreinum, rétt eins og gert var þegar Jesús kom á sínum tíma inn í borgina, ríðandi á asna. Fólkið gengur slóð Jesú frá Ólífufjallinu ofan í Kidron-dalinn, framhjá Getsemane-garðinum og inn um hlið gömlu borgarinnar. Á skírdag er mikið um dýrðir í öllum helstu kirkjum borgarinnar þar sem kvöldmáltíðarsakramentið er haft um hönd. En á skírdag er þess einmitt minnst þegar Jesús neytti síðustu kvöldmáltíðarinnar með lærisveinum sínum og bauð þeim að neyta slíkrar máltíðar hvert sinn sem þeir koma saman í hans nafni. Á föstudaginn langa má sjá fjölda fólks fara í hópum um þröng stræti gömlu borgarinnar. Það fetar krossferli Krists og fer þá píslargöngu sem talið er að Jesús hafi þurft að ganga með krossinn. Bornir eru krossar af ýmsum gerðum og á tilteknum stöðum er stoppað til að lesa úr píslarsögunni, biðja eða syngja. Klukkustund fyrir dögun á páskadagsmorgun er slökkt á öllum ljóskerum í hinni stóru Grafarkirkju í miðri gömlu borginni. Þar er talið að Jesús hafi verið lagður til grafar og síðan risið upp á þriðja degi. En samkvæmt helgihaldi grísku rétttrúnaðarkirkjunnar hefur gröf Krists verið innsigluð. Um dögun á páskadagsmorgni eru dyr Grafarkirkjunnar opnaðar og þá um leið þrengja sér þar inn þúsundir pílagríma til að verða vitni að hinu aldagamla undri þegar eldurinn helgi tendrast. Þegar innsigli grafarinnar er síðan rofið þar um morguninn, gengur æðsti biskup grísku rétttrúnaðarkirkjunnar fram, fer inn í gröfina og segir til um hvort hinn helgi eldur sem sagður er sendur af Guði, muni kvikna enn eitt árið. Þegar í ljós kemur að eldurinn hefur kviknað þá er litið svo á að það sé staðfesting á upprisu Krists og að hans upprisukraftur sé enn til staðar. Hinn helgi logi er síðan borinn fram og látinn berast til mannfjöldans sem fagnar ákaft. Ljósið berst út á meðal fólksins utan kirkjunnar og upptendrar í hjörtum trúaðra, trúna á sigur vonar yfir öllu vonleysi, sigur réttlætis yfir öllu ranglæti og sigur þess ljóss sem lýsir langt út yfir mörk grafar og dauða.Hátíð frelsunar og lífsvonar Gyðingar minnast þess þegar Ísraelsþjóðin var frelsuð úr ánauðinni í Egyptalandi og hátíðin er því einnig hátíð frelsunar og lífsvonar. Páskahátíðin er haldin á svo til öllum heimilum þar sem fjölskyldur neyta máltíðarinnar saman. Hún er haldin í synagógunum, sem eru bænahús gyðinga, um allan heim og hún er haldin heilög við Grátmúrinn sem er ytri hluti musterishæðarinnar og er þeirra helgasti staður á jörðu. Mikilvægast er að í báðum trúarhefðunum hinni gyðinglegu og hinni kristnu boðar hátíðin lausn úr viðjum og frelsi hins undirokaða. Páskar eru hátíð óvæntrar lífsvonar þrátt fyrir erfiðleika og mótlæti. Í Jerúsalem og heiminum öllum er vissulega þörf fyrir slíkan lausnarboðskap. Þegar í ljós kemur að trúarbrögðin sem því miður hafa svo oft verið notuð til að skapa aðskilnað, útilokun og fordóma, eiga í raun svo margt sameiginlegt þá gefur það von um betri heim. Þetta á við um allar þrjár eingyðistrúarhefðirnar; gyðingdóm, kristni og íslam sem eru í raun systurhefðir. Þær eru sprottnar af sama meiði og gera allar tilkall til borgarinnar helgu. Þegar hinir trúuðu leggja af alla drottnunarhyggju í garð annarra hefða þá kemur í ljós að allt það sem við eigum sameiginlegt er mun mikilvægara en það sem aðgreinir.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 24. mars. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 18.05.2024 Halldór Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Sjá meira
Í gyðing-kristnu páskahaldi er spilað á marga sameiginlega strengi sem hafa hljómað í þúsundir ára. Nafn okkar hátíðar er dregið af hinu hebresk-gyðinglega „pesakh“ og páskahátíð gyðinga er mun eldri en okkar. Í raun er ekki hægt að skilja merkingu og innihald páskahalds kristinna manna án páska gyðinga. Svo nátengd eru trúarbrögðin og snertifletirnir ótal margir og heillandi. Páskarnir eru ein helgasta hátíðin innan beggja þessara systurtrúarhefða og er haldin á svipuðum tíma árs. Hátíðin stendur yfir í um það bil viku þegar dymbilvika er talin með. Sameiginleg kvöldmáltíð hlaðin trúarlegum táknum er miðlæg í helgihaldinu sem og lykilþemu eins og þjáning hinna saklausu, fórn, lausn úr ánauð og vonarljós. Tugir þúsunda kristinna taka nú þessa vikuna þátt í hinu stórbrotna drama í Borginni helgu; Á pálmasunnudag mátti sjá litskrúðugar og fjölmennar skrúðgöngur syngjandi fólks hvaðanæva að úr heiminum. Þetta eru pílagrímar frá öllum heimsálfum sem og kristnir arabar úr þorpunum í hring. Fólkið streymir til borgarinnar og margir veifa pálmagreinum eða ólífuviðargreinum, rétt eins og gert var þegar Jesús kom á sínum tíma inn í borgina, ríðandi á asna. Fólkið gengur slóð Jesú frá Ólífufjallinu ofan í Kidron-dalinn, framhjá Getsemane-garðinum og inn um hlið gömlu borgarinnar. Á skírdag er mikið um dýrðir í öllum helstu kirkjum borgarinnar þar sem kvöldmáltíðarsakramentið er haft um hönd. En á skírdag er þess einmitt minnst þegar Jesús neytti síðustu kvöldmáltíðarinnar með lærisveinum sínum og bauð þeim að neyta slíkrar máltíðar hvert sinn sem þeir koma saman í hans nafni. Á föstudaginn langa má sjá fjölda fólks fara í hópum um þröng stræti gömlu borgarinnar. Það fetar krossferli Krists og fer þá píslargöngu sem talið er að Jesús hafi þurft að ganga með krossinn. Bornir eru krossar af ýmsum gerðum og á tilteknum stöðum er stoppað til að lesa úr píslarsögunni, biðja eða syngja. Klukkustund fyrir dögun á páskadagsmorgun er slökkt á öllum ljóskerum í hinni stóru Grafarkirkju í miðri gömlu borginni. Þar er talið að Jesús hafi verið lagður til grafar og síðan risið upp á þriðja degi. En samkvæmt helgihaldi grísku rétttrúnaðarkirkjunnar hefur gröf Krists verið innsigluð. Um dögun á páskadagsmorgni eru dyr Grafarkirkjunnar opnaðar og þá um leið þrengja sér þar inn þúsundir pílagríma til að verða vitni að hinu aldagamla undri þegar eldurinn helgi tendrast. Þegar innsigli grafarinnar er síðan rofið þar um morguninn, gengur æðsti biskup grísku rétttrúnaðarkirkjunnar fram, fer inn í gröfina og segir til um hvort hinn helgi eldur sem sagður er sendur af Guði, muni kvikna enn eitt árið. Þegar í ljós kemur að eldurinn hefur kviknað þá er litið svo á að það sé staðfesting á upprisu Krists og að hans upprisukraftur sé enn til staðar. Hinn helgi logi er síðan borinn fram og látinn berast til mannfjöldans sem fagnar ákaft. Ljósið berst út á meðal fólksins utan kirkjunnar og upptendrar í hjörtum trúaðra, trúna á sigur vonar yfir öllu vonleysi, sigur réttlætis yfir öllu ranglæti og sigur þess ljóss sem lýsir langt út yfir mörk grafar og dauða.Hátíð frelsunar og lífsvonar Gyðingar minnast þess þegar Ísraelsþjóðin var frelsuð úr ánauðinni í Egyptalandi og hátíðin er því einnig hátíð frelsunar og lífsvonar. Páskahátíðin er haldin á svo til öllum heimilum þar sem fjölskyldur neyta máltíðarinnar saman. Hún er haldin í synagógunum, sem eru bænahús gyðinga, um allan heim og hún er haldin heilög við Grátmúrinn sem er ytri hluti musterishæðarinnar og er þeirra helgasti staður á jörðu. Mikilvægast er að í báðum trúarhefðunum hinni gyðinglegu og hinni kristnu boðar hátíðin lausn úr viðjum og frelsi hins undirokaða. Páskar eru hátíð óvæntrar lífsvonar þrátt fyrir erfiðleika og mótlæti. Í Jerúsalem og heiminum öllum er vissulega þörf fyrir slíkan lausnarboðskap. Þegar í ljós kemur að trúarbrögðin sem því miður hafa svo oft verið notuð til að skapa aðskilnað, útilokun og fordóma, eiga í raun svo margt sameiginlegt þá gefur það von um betri heim. Þetta á við um allar þrjár eingyðistrúarhefðirnar; gyðingdóm, kristni og íslam sem eru í raun systurhefðir. Þær eru sprottnar af sama meiði og gera allar tilkall til borgarinnar helgu. Þegar hinir trúuðu leggja af alla drottnunarhyggju í garð annarra hefða þá kemur í ljós að allt það sem við eigum sameiginlegt er mun mikilvægara en það sem aðgreinir.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 24. mars.
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun