Af hagsmunum og „aumingjum“ Kristín I. Pálsdóttir skrifar 5. febrúar 2015 07:00 Arnþór Jónsson, formaður SÁÁ, skrifar grein í Fréttablaðið þann 29. janúar þar sem hann mótmælir fullyrðingum mínum um að SÁÁ hafi rekstrarhagsmuni. Það sem vekur þó enn meiri furðu í greininni eru viðhorf sem þar koma fram til fíknar og þeirra sem við hana glíma. „Hvernig á þá að skilja fíkn? Við erum líkamlegar verur sem hrærumst í tilteknu félagslegu umhverfi sem er flókið. Skilningur á fíkn verður að vera breiður; fíkn getur verið möguleg afleiðing mannlegrar löngunar til að breyta meðvitund; alvarlegur heilsufarsvandi vegna þeirra neikvæðu áhrifa sem hún hefur á samfélagið og eyðileggjandi afleiðinga fíknarinnar; krónísk lífsálfélagsleg röskun sem tekur sig endurtekið upp og ekki er hægt að skilja án hins félagslega samhengis – en ekki einfaldlega heilasjúkdómur.“ Svo segir í niðurstöðum greinar sem birtist í American Journal of Bioethics Neuroscience í júlí 2013 þar sem farið er yfir helstu gagnrýni á kenninguna um fíkn sem heilasjúkdóm, „Addiction: Current Criticism of the Brain Disease Paradigm“. Það að fíkn sé heilasjúkdómur er nefnilega umdeild kenning en ekki staðreynd. Enginn efast um að langvarandi neysla fíkniefna valdi sjúkdómum en það skiptir máli við meðferð hvort fíknivandi er skoðaður sem meðfæddur vandi eða flókinn lífsálfélagsleg röskun – eins og segir í tilvitnuninni hér að ofan. Í greininni segir Arnþór: „Gamaldags og úreltum hugmyndum um að fíknsjúkdómur sé einhvers konar aumingjaskapur eða félagsleg hliðarverkun á öðrum vanda hefur fyrir löngu verið kastað. Fíknilækningar eru sérgrein í læknisfræði.“ Þarna birtast fordómafull viðhorf gagnvart þeim sem glíma við afleiðingar áfalla, vanrækslu og ofbeldis. Þessi viðhorf eru ekki ættuð úr vísindaheiminum heldur vísar þetta orðalag í kunnuglega frasa sem ættaðir eru úr jafningjahjálparsamtökum. Þarna speglast líka sá ágreiningur sem olli því að við sem stöndum að Rótinni gátum ekki þrifist innan SÁÁ og stofnuðum því nýtt félag. Við Rótarkonur lítum ekki á þá sem orðið hafa fyrir erfiðum upplifunum í lífinu sem aumingja heldur erum sammála vísindamönnunum, í ofannefndri grein um sjúkdómskenninguna, að líta verði á fíknivanda sem flókið heilsufars- og félagslegt vandamál sem meðhöndla þarf sem slíkt. Við erum ekki að bíða eftir því að genið og síðan pillan sem leysir þennan vanda verði fundin upp.Rekstrarhagsmunir SÁÁ Í grein sinni segir Arnþór um þá staðhæfingu mína að SÁÁ hafi af því rekstrarhagsmuni að fá sem flesta sjúklinga inn á Vog: „Þetta er fráleit staðhæfing.“ Auðvitað hefur SÁÁ rekstrarhagsmuni eins og aðrir sem standa í rekstri þó að félagið sé ekki rekið með hagnað að leiðarljósi. Félagið rekur sjúkrahús og meðferðarstarfsemi og aflar tekna til starfseminnar með ýmsu móti en að mestu leyti í gegnum þjónustusamning við ríkið. Síðasti samningur var undirritaður 17. desember sl. en SÁÁ fékk alls 805 milljónir árið 2014 samkvæmt svari heilbrigðisráðherra við fyrirspurn þar um í þinginu. Það er ekki svo að ég sé að finna upp hjólið með þeirri staðhæfingu að betur fari á því að aðrir en hagsmunaaðilar, eins og SÁÁ, skammti sér sjálfir sjúklinga. Hugmyndina má meðal annars finna í skýrslu þáverandi heilbrigðisráðherra um þjónustu fyrir áfengis- og vímuefnaneytendur á Íslandi sem hann lagði fyrir þingið 2004-2005 en í henni eru margar ágætar hugmyndir sem því miður var ekki hrint í framkvæmd á sínum tíma. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 18.05.2024 Atli Ísleifsson Halldór Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon Skoðun Misskiljum ekki neitt Jón Helgi Björnsson Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon Skoðun Mýtur um veitt og sleppt á laxi Karl Lúðvíksson Skoðun Ráðherra Kári Stefánsson Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson Skoðun Skoðun Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Þörfin fyrir heimilislækna Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Um lýðræði — Þrjár spurningar til forsetaframbjóðenda Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir yrði góður forseti Rannveig Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn má ekki fara á taugum Gísli Jökull Gíslason skrifar Sjá meira
Arnþór Jónsson, formaður SÁÁ, skrifar grein í Fréttablaðið þann 29. janúar þar sem hann mótmælir fullyrðingum mínum um að SÁÁ hafi rekstrarhagsmuni. Það sem vekur þó enn meiri furðu í greininni eru viðhorf sem þar koma fram til fíknar og þeirra sem við hana glíma. „Hvernig á þá að skilja fíkn? Við erum líkamlegar verur sem hrærumst í tilteknu félagslegu umhverfi sem er flókið. Skilningur á fíkn verður að vera breiður; fíkn getur verið möguleg afleiðing mannlegrar löngunar til að breyta meðvitund; alvarlegur heilsufarsvandi vegna þeirra neikvæðu áhrifa sem hún hefur á samfélagið og eyðileggjandi afleiðinga fíknarinnar; krónísk lífsálfélagsleg röskun sem tekur sig endurtekið upp og ekki er hægt að skilja án hins félagslega samhengis – en ekki einfaldlega heilasjúkdómur.“ Svo segir í niðurstöðum greinar sem birtist í American Journal of Bioethics Neuroscience í júlí 2013 þar sem farið er yfir helstu gagnrýni á kenninguna um fíkn sem heilasjúkdóm, „Addiction: Current Criticism of the Brain Disease Paradigm“. Það að fíkn sé heilasjúkdómur er nefnilega umdeild kenning en ekki staðreynd. Enginn efast um að langvarandi neysla fíkniefna valdi sjúkdómum en það skiptir máli við meðferð hvort fíknivandi er skoðaður sem meðfæddur vandi eða flókinn lífsálfélagsleg röskun – eins og segir í tilvitnuninni hér að ofan. Í greininni segir Arnþór: „Gamaldags og úreltum hugmyndum um að fíknsjúkdómur sé einhvers konar aumingjaskapur eða félagsleg hliðarverkun á öðrum vanda hefur fyrir löngu verið kastað. Fíknilækningar eru sérgrein í læknisfræði.“ Þarna birtast fordómafull viðhorf gagnvart þeim sem glíma við afleiðingar áfalla, vanrækslu og ofbeldis. Þessi viðhorf eru ekki ættuð úr vísindaheiminum heldur vísar þetta orðalag í kunnuglega frasa sem ættaðir eru úr jafningjahjálparsamtökum. Þarna speglast líka sá ágreiningur sem olli því að við sem stöndum að Rótinni gátum ekki þrifist innan SÁÁ og stofnuðum því nýtt félag. Við Rótarkonur lítum ekki á þá sem orðið hafa fyrir erfiðum upplifunum í lífinu sem aumingja heldur erum sammála vísindamönnunum, í ofannefndri grein um sjúkdómskenninguna, að líta verði á fíknivanda sem flókið heilsufars- og félagslegt vandamál sem meðhöndla þarf sem slíkt. Við erum ekki að bíða eftir því að genið og síðan pillan sem leysir þennan vanda verði fundin upp.Rekstrarhagsmunir SÁÁ Í grein sinni segir Arnþór um þá staðhæfingu mína að SÁÁ hafi af því rekstrarhagsmuni að fá sem flesta sjúklinga inn á Vog: „Þetta er fráleit staðhæfing.“ Auðvitað hefur SÁÁ rekstrarhagsmuni eins og aðrir sem standa í rekstri þó að félagið sé ekki rekið með hagnað að leiðarljósi. Félagið rekur sjúkrahús og meðferðarstarfsemi og aflar tekna til starfseminnar með ýmsu móti en að mestu leyti í gegnum þjónustusamning við ríkið. Síðasti samningur var undirritaður 17. desember sl. en SÁÁ fékk alls 805 milljónir árið 2014 samkvæmt svari heilbrigðisráðherra við fyrirspurn þar um í þinginu. Það er ekki svo að ég sé að finna upp hjólið með þeirri staðhæfingu að betur fari á því að aðrir en hagsmunaaðilar, eins og SÁÁ, skammti sér sjálfir sjúklinga. Hugmyndina má meðal annars finna í skýrslu þáverandi heilbrigðisráðherra um þjónustu fyrir áfengis- og vímuefnaneytendur á Íslandi sem hann lagði fyrir þingið 2004-2005 en í henni eru margar ágætar hugmyndir sem því miður var ekki hrint í framkvæmd á sínum tíma.
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar