Seðlabankinn óttast að stýrivaxtahækkanir muni hafa minni áhrif á útlánavexti og þar með möguleika bankans til að slá á þenslu í hagkerfinu í kjölfar aukinna fjárfestinga erlendra aðila á skuldabréfamarkaði. Peningastefnunefnd tilkynnti í gær að stýrivextir hefðu verið hækkaðir um 0,25 prósentustig og eru þeir nú 5,75 prósent.
Fjárfesting erlendra aðila sem nýta sér vaxtamun milli Íslands og útlanda hefur aukist verulega frá því í sumar. Þetta hefur meðal annars haft í för með sér að vextir á óverðtryggðum ríkisskuldabréfum hafa lækkað talsvert. Í kjölfarið hafa Arion banki og Lífeyrissjóður verslunarmanna lækkað vexti af íbúðalánum, þvert á vaxtahækkanir Seðlabankans.
„Við óttumst það að þessi farvegur peningastefnunnar, frá okkar vöxtum yfir í markaðsvexti og þaðan niður í vexti til heimila og fyrirtækja, sé að stíflast eða brotna,“ sagði Þórarinn G. Pétursson, aðalhagfræðingur Seðlabanka Íslands.
Þórarinn benti á að haldi þessi þróun áfram muni stýrivaxtahækkanir frekar hafa áhrif á hagkerfið í gegnum styrkingu á gengi krónunnar. Erfiðara sé að treysta á þá leið auk þess sem hún muni draga úr viðskiptaafgangi.
Þess vegna sé brýnt að stjórnvöld vinni með Seðlabankanum við að slá á þenslu í hagkerfinu.
Í yfirlýsingu peningastefnunefndar kom fram að fjárlagafrumvarpið feli í sér slaka í aðhaldi ríkisfjármálanna. „Það er að gerast á sama tíma og er að herða að í peningamálum. Þá erum við aftur komin með þessa óheppilegu hagstjórnarblöndu þar sem tveir armar hagstjórnarinnar eru að fara hvor í sína áttina og við höfum ekki góða reynslu af þessu,“ sagði Þórarinn.
Ástæða sé til að hafa áhyggjur af þessari óheppilegu hagstjórnarblöndu.
Már Guðmundsson seðlabankastjóri sagði í gær að vegna þessarar þróunar myndi Seðlabankinn flýta vinnu sem snúi að reglum sem takmarka eiga vaxtamunarviðskipti. Tillögu frá Seðlabankanum sé að vænta á næstu mánuðum.
Víkingur R.
KR
