Fágætar myndir af fyrsta Kröflugosinu Kristján Már Unnarsson skrifar 10. mars 2015 21:00 Fyrir fjörutíu árum náði verkfræðingur á vegum Kröflunefndar fágætum ljósmyndum af upphafi Kröfluelda, sem teknar voru í fyrsta fluginu yfir gosstöðvarnar. Aðeins ein þeirra hefur áður sést opinberlega. Gossprungan opnaðist aðeins þrjá kílómetra frá stöðvarhúsi Kröfluvirkjunar, sem sést neðarlega til hægri á myndinni.Mynd/Eiríkur Jónsson. Akureyri. Sennilega var þeim illa brugðið sem ábyrgð báru á smíði Kröfluvirkjunar þegar eldgos hófst við Leirhnjúk fjórum dögum fyrir jólin 1975, enda var gossprungan aðeins um þrjá kílómetra frá stöðvarhúsinu, sem þá var í smíðum. Flestir starfsmenn voru farnir burt af Kröflusvæðinu í jólafrí en gosið byrjaði á laugardegi laust fyrir hádegi þann 20. desember. Stöðvarhús Kröfluvirkjunar, séð úr flugvélinni, en það var í smíðum þegar umbrotahrinan hófst.Mynd/Eiríkur Jónsson, Akureyri. Kröflunefnd, undir formennsku Jóns G. Sólness, ákvað strax að senda tvo verkfræðinga í könnunarflug frá Akureyri, þá Einar Tjörfa Elíasson og Eirík Jónsson. Þeir flugu með Beechcraft-vél Norðurflugs og var þetta fyrsta flugvélin sem kom á svæðið, að sögn Eiríks. Hann segir að myndirnar hafi verið teknar milli klukkan 13.40 og 13.50. Gossprungan við Leirhnjúk séð úr suðri, laugardaginn 20. desember árið 1975. Horft er til norðurs.Mynd/Eiríkur Jónsson, Akureyri. Þetta var hins vegar lítið gos, stóð aðeins yfir í nokkrar klukkustundir í svartasta skammdeginu, og er því lítið til af myndum af þessum upphafsatburði Kröfluelda. Þetta fyrsta Kröflugos stóð aðeins í nokkrar klukkustundir. Talsvert hraun kom þó upp á yfirborð, en svört hraunbreiðan sést vel í hvítum snjónum.Mynd/Eiríkur Jónsson, Akureyri. Að sögn Eiríks Jónssonar tók hann ljósmyndirnar á 200 ASA svarthvíta filmu í gegnum flugvélargluggann. Myndavélin var ný, af gerðinni Pentax K. Með því að afhenda Stöð 2 myndirnar til birtingar vill hann að menn viti að þær séu til og séu notaðar. LEIÐRÉTTING: Eftir að þessi frétt var birt hefur borist ábending um að fyrstu ljósmyndina af gosinu hafi Helgi Jósefsson tekið úr flugvél sem var á leið frá Vopnafirði til Akureyrar. Sú ljósmynd birtist í Tímanum þremur dögum síðar, þann 23. desember, og er í myndatexta sögð hafa verið tekin laust eftir klukkan 11.30 laugardaginn 20. desember. Það voru flugmenn þeirrar vélar sem tilkynntu um gosið fyrstir manna. Ljósmyndin sem Tíminn birti 23. desember 1975 ásamt myndatexta sem fylgdi. Flogið vestan við gossprunguna. Gosmökkinn lagði til norðurs undan stífri sunnanátt.Mynd/Eiríkur Jónsson, Akureyri. Gosin urðu níu talsins á níu árum en í þættinum „Um land allt“ á Stöð 2 í kvöld eru atburðirnir rifjaðir upp með heimamönnum. Birkir Fanndal Haraldsson, fyrrverandi stöðvarstjóri Kröfluvirkjunar, var yfirvélstjóri í Kröfluvirkjun þegar Kröflueldar stóðu yfir. „Mestu vandamálin hjá okkur í Kröflu voru náttúrlega bara gufuöflunin, sem umturnaðist öll vegna þessara eldsumbrota. Það eyðilögðust borholur,“ sagði Birkir Fanndal. Birkir Fanndal Haraldsson, fyrrverandi stöðvarstjóri Kröfluvirkjunar.Stöð 2/Egill Aðalsteinsson. Miklar deilur urðu um Kröfluvirkjun og óttuðust margir að fjárfestingin myndi glatast. „Það gekk nú ekkert vel að vinna gufu hérna fyrstu árin. En hún er sem betur fer í fullum rekstri í dag og gengur bara ágætlega,“ sagði Kristján Steingrímsson, vélstjóri í Kröfluvirkjun. Kristján Steingrímsson, vélstjóri í Kröfluvirkjun.Stöð 2/Egill Aðalsteinsson. Hér má sjá þáttinn um Kröflugosin: Fréttir af flugi Skútustaðahreppur Um land allt Mest lesið Þingmaður úðaði eyrnameðali fyrir hunda í kokið á sér Innlent Sérsveit handtók vopnaðan mann Innlent Kveður Glerártorg eftir sautján ár Innlent Tóku á móti tveimur börnum á innan við klukkustund Innlent Elsti hestur landsins er 36 vetra með tennur og hófa í fínu standi Innlent Steinn reistur við með eins konar blöðrum Innlent „Hafa ekki lyft litla fingri í máli Oscars“ Innlent Gunnar Smári kosinn úr stjórn: Úrsagnir og uppnám á aðalfundi Sósíalistaflokksins Innlent Dúxinn fjarri góðu gamni Innlent Níu af tíu börnum tveggja lækna létust í árásum Ísraela Erlent Fleiri fréttir Afsögn Úlfars og afstaða Íslands til ástandsins á Gasa Sérsveit handtók vopnaðan mann Tóku á móti tveimur börnum á innan við klukkustund Steinn reistur við með eins konar blöðrum Elsti hestur landsins er 36 vetra með tennur og hófa í fínu standi Vannærð börn svelti eða verði læknanlegum sjúkdómum að bráð „Þú hakkar ekki á tóman maga“ Kveður Glerártorg eftir sautján ár Þingmaður úðaði eyrnameðali fyrir hunda í kokið á sér „Hafa ekki lyft litla fingri í máli Oscars“ Dúxinn fjarri góðu gamni Brottvísun Oscars, skortur á kvenhökkurum og hundgamall hestur Vísar ásökunum um smölun aftur til sendanda Skjálftinn reyndist 5,1 og fannst frá Skaganum að Hellu Gunnar Smári kosinn úr stjórn: Úrsagnir og uppnám á aðalfundi Sósíalistaflokksins Skiptar skoðanir á „forljótum“ varðturnum gegn vasaþjófnaði Stór skjálfti fannst vel á suður- og vesturlandi Dráttarvéladagur er á Blikastöðum í dag Beiðni Oscars hafnað: „Það bíður hans engin birta, það er enginn þarna“ Nýr meirihluti komi ekki til greina Umsókn Oscars um landvistarleyfi hafnað og nýr meirihluti útilokaður Þrjár erlendar stúlkur með hæstu einkunn í FÁ Brennandi einbýlishús reyndist eyðibýli Tekist á um breytta ásýnd Suðurlandsbrautar með tilkomu Borgarlínunnar Ökumenn sektaðir vegna notkunar nagladekkja Fólk í fjarvinnu finni fyrir minni streitu Fólk látið vinna of hratt og fái ekki greitt fyrir alla vinnuna Sást ekki til sólar fyrir mýi Áfengi og íþróttaviðburðir geti átt samleið sé farið að lögum Bensínbrúsar inni í íbúðinni Sjá meira
Fyrir fjörutíu árum náði verkfræðingur á vegum Kröflunefndar fágætum ljósmyndum af upphafi Kröfluelda, sem teknar voru í fyrsta fluginu yfir gosstöðvarnar. Aðeins ein þeirra hefur áður sést opinberlega. Gossprungan opnaðist aðeins þrjá kílómetra frá stöðvarhúsi Kröfluvirkjunar, sem sést neðarlega til hægri á myndinni.Mynd/Eiríkur Jónsson. Akureyri. Sennilega var þeim illa brugðið sem ábyrgð báru á smíði Kröfluvirkjunar þegar eldgos hófst við Leirhnjúk fjórum dögum fyrir jólin 1975, enda var gossprungan aðeins um þrjá kílómetra frá stöðvarhúsinu, sem þá var í smíðum. Flestir starfsmenn voru farnir burt af Kröflusvæðinu í jólafrí en gosið byrjaði á laugardegi laust fyrir hádegi þann 20. desember. Stöðvarhús Kröfluvirkjunar, séð úr flugvélinni, en það var í smíðum þegar umbrotahrinan hófst.Mynd/Eiríkur Jónsson, Akureyri. Kröflunefnd, undir formennsku Jóns G. Sólness, ákvað strax að senda tvo verkfræðinga í könnunarflug frá Akureyri, þá Einar Tjörfa Elíasson og Eirík Jónsson. Þeir flugu með Beechcraft-vél Norðurflugs og var þetta fyrsta flugvélin sem kom á svæðið, að sögn Eiríks. Hann segir að myndirnar hafi verið teknar milli klukkan 13.40 og 13.50. Gossprungan við Leirhnjúk séð úr suðri, laugardaginn 20. desember árið 1975. Horft er til norðurs.Mynd/Eiríkur Jónsson, Akureyri. Þetta var hins vegar lítið gos, stóð aðeins yfir í nokkrar klukkustundir í svartasta skammdeginu, og er því lítið til af myndum af þessum upphafsatburði Kröfluelda. Þetta fyrsta Kröflugos stóð aðeins í nokkrar klukkustundir. Talsvert hraun kom þó upp á yfirborð, en svört hraunbreiðan sést vel í hvítum snjónum.Mynd/Eiríkur Jónsson, Akureyri. Að sögn Eiríks Jónssonar tók hann ljósmyndirnar á 200 ASA svarthvíta filmu í gegnum flugvélargluggann. Myndavélin var ný, af gerðinni Pentax K. Með því að afhenda Stöð 2 myndirnar til birtingar vill hann að menn viti að þær séu til og séu notaðar. LEIÐRÉTTING: Eftir að þessi frétt var birt hefur borist ábending um að fyrstu ljósmyndina af gosinu hafi Helgi Jósefsson tekið úr flugvél sem var á leið frá Vopnafirði til Akureyrar. Sú ljósmynd birtist í Tímanum þremur dögum síðar, þann 23. desember, og er í myndatexta sögð hafa verið tekin laust eftir klukkan 11.30 laugardaginn 20. desember. Það voru flugmenn þeirrar vélar sem tilkynntu um gosið fyrstir manna. Ljósmyndin sem Tíminn birti 23. desember 1975 ásamt myndatexta sem fylgdi. Flogið vestan við gossprunguna. Gosmökkinn lagði til norðurs undan stífri sunnanátt.Mynd/Eiríkur Jónsson, Akureyri. Gosin urðu níu talsins á níu árum en í þættinum „Um land allt“ á Stöð 2 í kvöld eru atburðirnir rifjaðir upp með heimamönnum. Birkir Fanndal Haraldsson, fyrrverandi stöðvarstjóri Kröfluvirkjunar, var yfirvélstjóri í Kröfluvirkjun þegar Kröflueldar stóðu yfir. „Mestu vandamálin hjá okkur í Kröflu voru náttúrlega bara gufuöflunin, sem umturnaðist öll vegna þessara eldsumbrota. Það eyðilögðust borholur,“ sagði Birkir Fanndal. Birkir Fanndal Haraldsson, fyrrverandi stöðvarstjóri Kröfluvirkjunar.Stöð 2/Egill Aðalsteinsson. Miklar deilur urðu um Kröfluvirkjun og óttuðust margir að fjárfestingin myndi glatast. „Það gekk nú ekkert vel að vinna gufu hérna fyrstu árin. En hún er sem betur fer í fullum rekstri í dag og gengur bara ágætlega,“ sagði Kristján Steingrímsson, vélstjóri í Kröfluvirkjun. Kristján Steingrímsson, vélstjóri í Kröfluvirkjun.Stöð 2/Egill Aðalsteinsson. Hér má sjá þáttinn um Kröflugosin:
Fréttir af flugi Skútustaðahreppur Um land allt Mest lesið Þingmaður úðaði eyrnameðali fyrir hunda í kokið á sér Innlent Sérsveit handtók vopnaðan mann Innlent Kveður Glerártorg eftir sautján ár Innlent Tóku á móti tveimur börnum á innan við klukkustund Innlent Elsti hestur landsins er 36 vetra með tennur og hófa í fínu standi Innlent Steinn reistur við með eins konar blöðrum Innlent „Hafa ekki lyft litla fingri í máli Oscars“ Innlent Gunnar Smári kosinn úr stjórn: Úrsagnir og uppnám á aðalfundi Sósíalistaflokksins Innlent Dúxinn fjarri góðu gamni Innlent Níu af tíu börnum tveggja lækna létust í árásum Ísraela Erlent Fleiri fréttir Afsögn Úlfars og afstaða Íslands til ástandsins á Gasa Sérsveit handtók vopnaðan mann Tóku á móti tveimur börnum á innan við klukkustund Steinn reistur við með eins konar blöðrum Elsti hestur landsins er 36 vetra með tennur og hófa í fínu standi Vannærð börn svelti eða verði læknanlegum sjúkdómum að bráð „Þú hakkar ekki á tóman maga“ Kveður Glerártorg eftir sautján ár Þingmaður úðaði eyrnameðali fyrir hunda í kokið á sér „Hafa ekki lyft litla fingri í máli Oscars“ Dúxinn fjarri góðu gamni Brottvísun Oscars, skortur á kvenhökkurum og hundgamall hestur Vísar ásökunum um smölun aftur til sendanda Skjálftinn reyndist 5,1 og fannst frá Skaganum að Hellu Gunnar Smári kosinn úr stjórn: Úrsagnir og uppnám á aðalfundi Sósíalistaflokksins Skiptar skoðanir á „forljótum“ varðturnum gegn vasaþjófnaði Stór skjálfti fannst vel á suður- og vesturlandi Dráttarvéladagur er á Blikastöðum í dag Beiðni Oscars hafnað: „Það bíður hans engin birta, það er enginn þarna“ Nýr meirihluti komi ekki til greina Umsókn Oscars um landvistarleyfi hafnað og nýr meirihluti útilokaður Þrjár erlendar stúlkur með hæstu einkunn í FÁ Brennandi einbýlishús reyndist eyðibýli Tekist á um breytta ásýnd Suðurlandsbrautar með tilkomu Borgarlínunnar Ökumenn sektaðir vegna notkunar nagladekkja Fólk í fjarvinnu finni fyrir minni streitu Fólk látið vinna of hratt og fái ekki greitt fyrir alla vinnuna Sást ekki til sólar fyrir mýi Áfengi og íþróttaviðburðir geti átt samleið sé farið að lögum Bensínbrúsar inni í íbúðinni Sjá meira