RÚV – staðreyndum til haga haldið Magnús Geir Þórðarson skrifar 23. desember 2014 13:15 Mikið hefur verið rætt og ritað um fjárveitingar til Ríkisútvarpsins að undanförnu. Fagna ber umræðu um Ríkisútvarpið en nauðsynlegt er að staðreyndum sé til haga haldið. Grundvöllur upplýstrar umræðu er að hún byggi á staðreyndum en í umræðunni að undanförnu hafa einstaka rangfærslur skotið upp kollinum sem rétt er að leiðrétta. Raunlækkun þjónustutekna á undanförnum árum og til framtíðar Því hefur verið haldið fram að opinber fjárframlög til RÚV hafi aldrei verið hærri. Til að draga upp rétta og raunsanna mynd verður að taka verðbólgu með í reikninginn en þá kemur í ljós að framlög til RÚV hafa lækkað umtalsvert síðastliðinn áratug. Frá því RÚV var gert að opinberu hlutafélagi árið 2007 hefur verðlag hækkað um 57%. Á sama tíma hefur framlag til RÚV hækkað um tæp 34%. Það þýðir að verðbólga hefur hækkað um 18% umfram hækkun framlags til RÚV. Að lokinni afgreiðslu fjárlaga fyrir árið 2015 liggur fyrir að framlag til RÚV milli áranna 2014 og 2015 hækkar umfram verðbólgu, en sú hækkun nær að sjálfsögðu engan veginn að vega upp þá raunlækkun sem orðið hefur á undanförnum árum og er fyrirhuguð aftur að ári. Opinbert fé til RÚV, samkvæmt fjárlagafrumvarpi fyrir árið 2015, er meira en 600 milljónum króna lægra að raunvirði en árið 2007, þegar RÚV var gert að opinberu hlutafélagi. Þess fyrir utan tóku ný útvarpslög gildi árið 2014 sem takmörkuðu auglýsingatekjur verulega, og juku jafnframt á skyldur RÚV. Því hafa þjónustutekjur RÚV á föstu verðlagi lækkað og öllu alvarlegri er sú staðreynd að samkvæmt fjárlagafrumvarpi hefur verið lögbundið að þjónustutekjur RÚV muni skerðast umtalsvert til viðbótar að ári og til framtíðar þegar útvarpsgjaldið verður lækkað annað árið í röð.Fjárframlög ríkisins til RÚV árin 2007-2018.Þróun launakostnaðar Því hefur verið haldið fram að launakostnaður og rekstrarkostnaður á hvert stöðugildi hafi hækkað hjá RÚV á undanförnum árum. Þetta gefur ekki rétta mynd af stöðunni og endurspeglar ekki launaþróun starfsfólks. Þessi niðurstaða fæst með því að taka saman heildarlaunakostnað síðasta rekstrarárs, 2013-2014, og deila í stöðugildafjölda að afloknum stórtækum uppsögnum og niðurskurði síðasta árs. Þarna hefði þurft að taka tillit til þess að verulegur fjöldi starfsmanna var að fá greidd laun á uppsagnarfresti á tímabilinu en var hættur störfum. Eins og kunnugt er var síðasta rekstrarár mikið umbrotaár í starfsemi RÚV. Á haustdögum 2013 ákvað Alþingi að falla frá því að RÚV fengi óskert útvarpsgjald á árinu 2014, ráðist var í umfangsmiklar uppsagnir um mitt síðasta rekstrarár og síðar var skipt um útvarpsstjóra og framkvæmdastjórn í félaginu. Eðlilegt er að lesa ársreikning félagsins fyrir síðasta rekstrarár í þessu ljósi, en sem kunnugt er hlýst kostnaður af stórfelldum uppsögnum og niðurskurði. Allur kostnaður við starfslok þeirra sem sagt var upp var gjaldfærður á rekstrarárinu 2013-2014, þó svo að hluti hans komi til greiðslu á yfirstandandi rekstrarári. Í frétt í síðustu viku var því haldið fram að kostnaður við yfirstjórn hækkaði milli áranna 2014 og 2015. Það er ekki rétt heldur þvert á móti. Hið rétta er að kostnaður á síðasta rekstrarári, 2013-2014 (1.sept 2013-31.ágúst 2014) var hærri en á þarsíðasta rekstrarári, 2012-2013. Helstu ástæður þess kostnaðarauka er kjarasamningshækkanir, kostnaður vegna lífeyrissjóðsskuldbindinga auk einskiptiskostnaðar við starfslok fyrrverandi útvarpsstjóra og framkvæmdastjórnar, en sem kunnugt er tók ný framkvæmdastjórn við RÚV í maí sl. Hluti skipulagsbreytinga sem innleiddar voru á vordögum var að breyta skipulagi RÚV með það að leiðarljósi að hagræða í starfseminni. Meðal fjölmargra breytinga var að fækka í framkvæmdastjórn. Þessar aðgerðir leiða til þess að kostnaður við yfirstjórn RÚV verður lægri á rekstrarárinu sem hófst 1. september s.l. en undanfarin ár. Ný yfirstjórn RÚV réðst í fjölmargar hagræðingaraðgerðir í vor og sumar sem koma til viðbótar við hagræðingaraðgerðir fyrri yfirstjórnar síðasta vetur og árin þar á undan. Horft til framtíðar Fram hefur komið í máli stjórnar og nýrra stjórnenda Ríkisútvarpsins að fjárhagsvandi RÚV sé tvíþættur. Í fyrsta lagi sé við uppsafnaðan skuldavand að glíma, mestmegnis vegna gamalla lífeyrissjóðsskuldbindinga, og hefur stjórn RÚV unnið að því að leysa þann vanda á eigin vegum með því að selja eignir til að greiða upp skuldir og miðar vel í þeirri vinnu. Hinn vandinn sem RÚV hefur staðið frammi fyrir er sá að þær þjónustutekjur sem RÚV hefur verið skammtað hrökkva ekki fyrir þeirri víðtæku þjónustu sem RÚV veitir í samræmi við lög og þjónustusamning. Um árabil hefur ríkið tekið hluta útvarpsgjaldsins og nýtt í önnur verkefni. Í útvarpslögum sem samþykkt voru á Alþingi árið 2013 var umfang starfseminnar skilgreint og einnig sú fjárveiting sem ætlað var að standa undir þeirri starfsemi, þ.e. útvarpsgjald sem renna átti óskert til RÚV. Alþingi hefur nú í fjárlögum næsta árs ákveðið að lækka útvarpsgjaldið nú á næsti ári, aftur að ári og til framtíðar. Þessi staða breytir forsendum fyrir starfseminni og kallar á endurskoðun á hlutverki og þjónustu Ríkisútvarpsins. Nú þarf að vinna úr þeirri stöðu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað Skoðun Svik forsetaframbjóðanda við börnin á Gaza Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir Skoðun Katrínu sem forseta Stefán Friðrik Stefánsson Skoðun Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson Skoðun Opið bréf til samgönguráðherra og vegamálastjóra Hópur ferðaþjóna í Dölunum Skoðun Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson Skoðun Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Hvað er eiginlega að gerast? Inga Minelgaite Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun The man who would be king Ian McDonald Skoðun Skoðun Skoðun Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað skrifar Skoðun Opið bréf til samgönguráðherra og vegamálastjóra Hópur ferðaþjóna í Dölunum skrifar Skoðun Hugleiðingar ellilífeyrisþega um landsmálin og orkumálin Ingimundur Andrésson skrifar Skoðun Að tilheyra - Fjölmenningarþing Reykjavíkur skrifar Skoðun Katrínu sem forseta Stefán Friðrik Stefánsson skrifar Skoðun Fegin að vera frekar spurð hvaða ég sé, en „hverra manna ertu“ Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þekking á naloxone nefúða getur bjargað lífi Hildur Vattnes Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Svik forsetaframbjóðanda við börnin á Gaza Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Getum við breytt fortíðinni? Ásgeir Jónsson skrifar Skoðun Á að banna TikTok? Óttar Birgisson skrifar Skoðun Gerum góðan dal enn betri Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Ný norræn stjórnarskrá Hrannar Björn Arnarsson,Ragnheiður Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Getum við verið hamingjusöm í vinnunni? Héðinn Sveinbjörnsson skrifar Skoðun Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson skrifar Skoðun Stærsta loftslagsráðstefna í heimi Nótt Thorberg skrifar Skoðun Er keisarinn ekki í neinum fötum? Hákon Gunnarsson ,Bergljót Kristinsdóttir skrifar Skoðun Hugleiðing um sáttamiðlun Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Nöturlegt ævikvöld Elín Hirst skrifar Skoðun Hvað er eiginlega að gerast? Inga Minelgaite skrifar Skoðun Manstu ekki eftir mér Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun The man who would be king Ian McDonald skrifar Skoðun Umhverfisávinningur þess að þrifta Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Eru orkumálin að fara úr böndunum? Jónas Guðmundsson skrifar Skoðun Skipulagsmál og uppbygging í Árborg Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson skrifar Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Mikið hefur verið rætt og ritað um fjárveitingar til Ríkisútvarpsins að undanförnu. Fagna ber umræðu um Ríkisútvarpið en nauðsynlegt er að staðreyndum sé til haga haldið. Grundvöllur upplýstrar umræðu er að hún byggi á staðreyndum en í umræðunni að undanförnu hafa einstaka rangfærslur skotið upp kollinum sem rétt er að leiðrétta. Raunlækkun þjónustutekna á undanförnum árum og til framtíðar Því hefur verið haldið fram að opinber fjárframlög til RÚV hafi aldrei verið hærri. Til að draga upp rétta og raunsanna mynd verður að taka verðbólgu með í reikninginn en þá kemur í ljós að framlög til RÚV hafa lækkað umtalsvert síðastliðinn áratug. Frá því RÚV var gert að opinberu hlutafélagi árið 2007 hefur verðlag hækkað um 57%. Á sama tíma hefur framlag til RÚV hækkað um tæp 34%. Það þýðir að verðbólga hefur hækkað um 18% umfram hækkun framlags til RÚV. Að lokinni afgreiðslu fjárlaga fyrir árið 2015 liggur fyrir að framlag til RÚV milli áranna 2014 og 2015 hækkar umfram verðbólgu, en sú hækkun nær að sjálfsögðu engan veginn að vega upp þá raunlækkun sem orðið hefur á undanförnum árum og er fyrirhuguð aftur að ári. Opinbert fé til RÚV, samkvæmt fjárlagafrumvarpi fyrir árið 2015, er meira en 600 milljónum króna lægra að raunvirði en árið 2007, þegar RÚV var gert að opinberu hlutafélagi. Þess fyrir utan tóku ný útvarpslög gildi árið 2014 sem takmörkuðu auglýsingatekjur verulega, og juku jafnframt á skyldur RÚV. Því hafa þjónustutekjur RÚV á föstu verðlagi lækkað og öllu alvarlegri er sú staðreynd að samkvæmt fjárlagafrumvarpi hefur verið lögbundið að þjónustutekjur RÚV muni skerðast umtalsvert til viðbótar að ári og til framtíðar þegar útvarpsgjaldið verður lækkað annað árið í röð.Fjárframlög ríkisins til RÚV árin 2007-2018.Þróun launakostnaðar Því hefur verið haldið fram að launakostnaður og rekstrarkostnaður á hvert stöðugildi hafi hækkað hjá RÚV á undanförnum árum. Þetta gefur ekki rétta mynd af stöðunni og endurspeglar ekki launaþróun starfsfólks. Þessi niðurstaða fæst með því að taka saman heildarlaunakostnað síðasta rekstrarárs, 2013-2014, og deila í stöðugildafjölda að afloknum stórtækum uppsögnum og niðurskurði síðasta árs. Þarna hefði þurft að taka tillit til þess að verulegur fjöldi starfsmanna var að fá greidd laun á uppsagnarfresti á tímabilinu en var hættur störfum. Eins og kunnugt er var síðasta rekstrarár mikið umbrotaár í starfsemi RÚV. Á haustdögum 2013 ákvað Alþingi að falla frá því að RÚV fengi óskert útvarpsgjald á árinu 2014, ráðist var í umfangsmiklar uppsagnir um mitt síðasta rekstrarár og síðar var skipt um útvarpsstjóra og framkvæmdastjórn í félaginu. Eðlilegt er að lesa ársreikning félagsins fyrir síðasta rekstrarár í þessu ljósi, en sem kunnugt er hlýst kostnaður af stórfelldum uppsögnum og niðurskurði. Allur kostnaður við starfslok þeirra sem sagt var upp var gjaldfærður á rekstrarárinu 2013-2014, þó svo að hluti hans komi til greiðslu á yfirstandandi rekstrarári. Í frétt í síðustu viku var því haldið fram að kostnaður við yfirstjórn hækkaði milli áranna 2014 og 2015. Það er ekki rétt heldur þvert á móti. Hið rétta er að kostnaður á síðasta rekstrarári, 2013-2014 (1.sept 2013-31.ágúst 2014) var hærri en á þarsíðasta rekstrarári, 2012-2013. Helstu ástæður þess kostnaðarauka er kjarasamningshækkanir, kostnaður vegna lífeyrissjóðsskuldbindinga auk einskiptiskostnaðar við starfslok fyrrverandi útvarpsstjóra og framkvæmdastjórnar, en sem kunnugt er tók ný framkvæmdastjórn við RÚV í maí sl. Hluti skipulagsbreytinga sem innleiddar voru á vordögum var að breyta skipulagi RÚV með það að leiðarljósi að hagræða í starfseminni. Meðal fjölmargra breytinga var að fækka í framkvæmdastjórn. Þessar aðgerðir leiða til þess að kostnaður við yfirstjórn RÚV verður lægri á rekstrarárinu sem hófst 1. september s.l. en undanfarin ár. Ný yfirstjórn RÚV réðst í fjölmargar hagræðingaraðgerðir í vor og sumar sem koma til viðbótar við hagræðingaraðgerðir fyrri yfirstjórnar síðasta vetur og árin þar á undan. Horft til framtíðar Fram hefur komið í máli stjórnar og nýrra stjórnenda Ríkisútvarpsins að fjárhagsvandi RÚV sé tvíþættur. Í fyrsta lagi sé við uppsafnaðan skuldavand að glíma, mestmegnis vegna gamalla lífeyrissjóðsskuldbindinga, og hefur stjórn RÚV unnið að því að leysa þann vanda á eigin vegum með því að selja eignir til að greiða upp skuldir og miðar vel í þeirri vinnu. Hinn vandinn sem RÚV hefur staðið frammi fyrir er sá að þær þjónustutekjur sem RÚV hefur verið skammtað hrökkva ekki fyrir þeirri víðtæku þjónustu sem RÚV veitir í samræmi við lög og þjónustusamning. Um árabil hefur ríkið tekið hluta útvarpsgjaldsins og nýtt í önnur verkefni. Í útvarpslögum sem samþykkt voru á Alþingi árið 2013 var umfang starfseminnar skilgreint og einnig sú fjárveiting sem ætlað var að standa undir þeirri starfsemi, þ.e. útvarpsgjald sem renna átti óskert til RÚV. Alþingi hefur nú í fjárlögum næsta árs ákveðið að lækka útvarpsgjaldið nú á næsti ári, aftur að ári og til framtíðar. Þessi staða breytir forsendum fyrir starfseminni og kallar á endurskoðun á hlutverki og þjónustu Ríkisútvarpsins. Nú þarf að vinna úr þeirri stöðu.
Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson Skoðun
Skoðun Fegin að vera frekar spurð hvaða ég sé, en „hverra manna ertu“ Matthildur Björnsdóttir skrifar
Skoðun Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson skrifar
Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson Skoðun