Flett ofan af fornu samsæri? Oddgeir Einarsson skrifar 6. nóvember 2014 07:00 Nýverið var Samkeppniseftirlitinu sent erindi þar sem umbjóðandi minn, Mjólkurbúið ehf., hélt því fram að náið samstarf MS og KS undanfarin ár bryti gegn ákvæðum samkeppnislaga sem banna samkeppnishamlandi samráð fyrirtækja. Málið snýst í grundvallaratriðum um hvort MS njóti undanþágu búvörulaga frá ákvæðum samkeppnislaga. Í búvörulögum kemur fram að aðeins „afurðastöðvar í mjólkuriðnaði“ njóti undanþágunnar. Ræður því úrslitum hvort MS sé „afurðastöð“ í skilningi búvörulaga. Hugtakið er sérstaklega skilgreint í lögunum þannig: „Afurðastöð er hver sú atvinnustarfsemi lögaðila eða einstaklings sem tekur við búvörum úr höndum framleiðenda til vinnslu, flokkunar, pökkunar, geymslu, heildsölu og/eða dreifingar.“ Að mati umbjóðanda míns hefur MS augljóslega aldrei uppfyllt þetta skilyrði þar sem félagið hefur aldrei átt í viðskiptum við framleiðendur (bændur) með mjólk. Hið rétta er að Auðhumla, sem á meirihluta hlutafjár í MS, kaupir mjólkina af bændum og á þær fasteignir sem mjólkin er lögð inn í eftir að hún hefur verið sótt til bænda. Af þeim sökum er Auðhumla, og hefur alltaf verið, aðili að Samtökum afurðastöðva í mjólkuriðnaði (SAM) en MS ekki. Þessu til enn frekari stuðnings má nefna að þegar núgildandi undanþáguákvæði í búvörulögunum voru sett árið 2004 sagði m.a. í greinargerð með frumvarpinu að lögunum á Alþingi: „Í þessu felst að fara ber varlega þegar lagður er sá skilningur í lagaákvæði að þau undanskilji tiltekna þætti í atvinnustarfsemi gildissviði samkeppnislaga og þar með íhlutunarvaldi samkeppnisyfirvalda. Því þarf með skýrum lagatexta að lögfesta vilja löggjafans til þess undanskilja ákveðna þætti landbúnaðarins gildissviði samkeppnislaga.“ Eftir að fréttir bárust af því að tilkynnt hefði verið um meint brot MS og fleiri aðila til Samkeppniseftirlitsins birtust útskýringar forstjóra MS í fjölmiðlum. Meðal annars sagði hann í viðskiptablaðinu þann 28. október sl. að hann teldi „vangavelturnar byggðar á misskilningi“. Þessu til stuðnings nefndi hann að MS væri „skilgreind sem afurðastöð samkvæmt Matvælastofnun“.Kýrskýrt Um þetta er það að segja að hvergi í regluverki Matvælastofnunar er stofnuninni falið að skilgreina hvaða aðilar séu afurðastöð og hvað þá samkvæmt framangreindri skilgreiningu í búvörulögum. Vísun í skilgreiningu Matvælastofnunar er því að mati umbjóðanda míns í besta falli misskilningur en í versta falli blekking. Forstjóri MS sagði enn fremur að skilgreining á afurðastöð færi ekki eftir því hvort fyrirtækið væri í reikningssambandi við bændur. Auðhumla sjái um reikningshaldið en innviktun mjólkur sé á höndum MS. Hér gerir forstjóri MS afar lítið úr hlutverki Auðhumlu og nefnir að það sjái bara um „reikningshaldið“. Ef rétt væri að MS væri afurðastöðin og Auðhumla sjái bara um reikningshaldið er rétt að spyrja: Ef það, að sækja mjólkina fyrir kaupandann Auðhumlu, ræður úrslitum um hvort aðili er afurðastöð, en ekki hver kaupi í raun mjólkina og gerir reikninga fyrir henni, af hverju er MS þá ekki aðili að samtökum afurðastöðva í stað Auðhumlu? Í fréttatilkynningu sem birtist í Viðskiptablaðinu þann 28. janúar 2010 var fjallað um ráðningu Guðna Ágústssonar til SAM. Þar sagði m.a.: „Afurðastöðvar, sem taka við mjólk beint frá framleiðendum, eiga rétt á að gerast aðilar að samtökunum. Allar afurðastöðvar landsins eiga aðild að SAM.“ Það var því alveg kýrskýrt árið 2010 að MS var ekki afurðastöð heldur Auðhumla. Ekkert hefur breyst síðan þá og er MS heldur ekki afurðastöð í dag. Þar sem MS er ekki afurðastöð má ljóst vera að samráð félagsins við aðra aðila sem sannanlega hefur átt sér stað og gerir enn t.d. um verðtilfærslur og skiptingu markaða fellur undir samkeppnislög. Að mati umbjóðanda míns virðist Samkeppniseftirlitið líkt og margir aðrir ranglega hafa litið svo á undanfarin ár að MS væri undanþegið samkeppnislögum að einhverju leyti. Jafnvel umbjóðanda mínum kom ekki annað til hugar. Umbjóðandi minn hefur nú skorað á Samkeppniseftirlitið að hefja þegar í stað rannsókn á háttsemi MS og annarra á mjólkurmarkaði undanfarin ár, sérstaklega með hliðsjón af því hvort ákvæði um ólögmætt samráð kunni að eiga við um háttsemi aðila. Málið er nú á borði Samkeppniseftirlitsins. Á mjólkurfernum MS stendur nú áberandi stöfum: „Hefur þú flett ofan af fornu samsæri nýlega?“ Þeirri spurningu er auðsvarað. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Hvað er eiginlega að gerast? Inga Minelgaite Skoðun Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Svik forsetaframbjóðanda við börnin á Gaza Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir Skoðun Nöturlegt ævikvöld Elín Hirst Skoðun Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson Skoðun Manstu ekki eftir mér Sævar Helgi Lárusson Skoðun Er keisarinn ekki í neinum fötum? Hákon Gunnarsson ,Bergljót Kristinsdóttir Skoðun Á að banna TikTok? Óttar Birgisson Skoðun Gerum góðan dal enn betri Eiríkur Hjálmarsson Skoðun Skoðun Skoðun Katrínu sem forseta Stefán Friðrik Stefánsson skrifar Skoðun Fegin að vera frekar spurð hvaða ég sé, en „hverra manna ertu“ Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þekking á naloxone nefúða getur bjargað lífi Hildur Vattnes Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Svik forsetaframbjóðanda við börnin á Gaza Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Getum við breytt fortíðinni? Ásgeir Jónsson skrifar Skoðun Á að banna TikTok? Óttar Birgisson skrifar Skoðun Gerum góðan dal enn betri Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Ný norræn stjórnarskrá Hrannar Björn Arnarsson,Ragnheiður Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Getum við verið hamingjusöm í vinnunni? Héðinn Sveinbjörnsson skrifar Skoðun Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson skrifar Skoðun Stærsta loftslagsráðstefna í heimi Nótt Thorberg skrifar Skoðun Er keisarinn ekki í neinum fötum? Hákon Gunnarsson ,Bergljót Kristinsdóttir skrifar Skoðun Hugleiðing um sáttamiðlun Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Nöturlegt ævikvöld Elín Hirst skrifar Skoðun Hvað er eiginlega að gerast? Inga Minelgaite skrifar Skoðun Manstu ekki eftir mér Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun The man who would be king Ian McDonald skrifar Skoðun Umhverfisávinningur þess að þrifta Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Eru orkumálin að fara úr böndunum? Jónas Guðmundsson skrifar Skoðun Skipulagsmál og uppbygging í Árborg Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson skrifar Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Nýverið var Samkeppniseftirlitinu sent erindi þar sem umbjóðandi minn, Mjólkurbúið ehf., hélt því fram að náið samstarf MS og KS undanfarin ár bryti gegn ákvæðum samkeppnislaga sem banna samkeppnishamlandi samráð fyrirtækja. Málið snýst í grundvallaratriðum um hvort MS njóti undanþágu búvörulaga frá ákvæðum samkeppnislaga. Í búvörulögum kemur fram að aðeins „afurðastöðvar í mjólkuriðnaði“ njóti undanþágunnar. Ræður því úrslitum hvort MS sé „afurðastöð“ í skilningi búvörulaga. Hugtakið er sérstaklega skilgreint í lögunum þannig: „Afurðastöð er hver sú atvinnustarfsemi lögaðila eða einstaklings sem tekur við búvörum úr höndum framleiðenda til vinnslu, flokkunar, pökkunar, geymslu, heildsölu og/eða dreifingar.“ Að mati umbjóðanda míns hefur MS augljóslega aldrei uppfyllt þetta skilyrði þar sem félagið hefur aldrei átt í viðskiptum við framleiðendur (bændur) með mjólk. Hið rétta er að Auðhumla, sem á meirihluta hlutafjár í MS, kaupir mjólkina af bændum og á þær fasteignir sem mjólkin er lögð inn í eftir að hún hefur verið sótt til bænda. Af þeim sökum er Auðhumla, og hefur alltaf verið, aðili að Samtökum afurðastöðva í mjólkuriðnaði (SAM) en MS ekki. Þessu til enn frekari stuðnings má nefna að þegar núgildandi undanþáguákvæði í búvörulögunum voru sett árið 2004 sagði m.a. í greinargerð með frumvarpinu að lögunum á Alþingi: „Í þessu felst að fara ber varlega þegar lagður er sá skilningur í lagaákvæði að þau undanskilji tiltekna þætti í atvinnustarfsemi gildissviði samkeppnislaga og þar með íhlutunarvaldi samkeppnisyfirvalda. Því þarf með skýrum lagatexta að lögfesta vilja löggjafans til þess undanskilja ákveðna þætti landbúnaðarins gildissviði samkeppnislaga.“ Eftir að fréttir bárust af því að tilkynnt hefði verið um meint brot MS og fleiri aðila til Samkeppniseftirlitsins birtust útskýringar forstjóra MS í fjölmiðlum. Meðal annars sagði hann í viðskiptablaðinu þann 28. október sl. að hann teldi „vangavelturnar byggðar á misskilningi“. Þessu til stuðnings nefndi hann að MS væri „skilgreind sem afurðastöð samkvæmt Matvælastofnun“.Kýrskýrt Um þetta er það að segja að hvergi í regluverki Matvælastofnunar er stofnuninni falið að skilgreina hvaða aðilar séu afurðastöð og hvað þá samkvæmt framangreindri skilgreiningu í búvörulögum. Vísun í skilgreiningu Matvælastofnunar er því að mati umbjóðanda míns í besta falli misskilningur en í versta falli blekking. Forstjóri MS sagði enn fremur að skilgreining á afurðastöð færi ekki eftir því hvort fyrirtækið væri í reikningssambandi við bændur. Auðhumla sjái um reikningshaldið en innviktun mjólkur sé á höndum MS. Hér gerir forstjóri MS afar lítið úr hlutverki Auðhumlu og nefnir að það sjái bara um „reikningshaldið“. Ef rétt væri að MS væri afurðastöðin og Auðhumla sjái bara um reikningshaldið er rétt að spyrja: Ef það, að sækja mjólkina fyrir kaupandann Auðhumlu, ræður úrslitum um hvort aðili er afurðastöð, en ekki hver kaupi í raun mjólkina og gerir reikninga fyrir henni, af hverju er MS þá ekki aðili að samtökum afurðastöðva í stað Auðhumlu? Í fréttatilkynningu sem birtist í Viðskiptablaðinu þann 28. janúar 2010 var fjallað um ráðningu Guðna Ágústssonar til SAM. Þar sagði m.a.: „Afurðastöðvar, sem taka við mjólk beint frá framleiðendum, eiga rétt á að gerast aðilar að samtökunum. Allar afurðastöðvar landsins eiga aðild að SAM.“ Það var því alveg kýrskýrt árið 2010 að MS var ekki afurðastöð heldur Auðhumla. Ekkert hefur breyst síðan þá og er MS heldur ekki afurðastöð í dag. Þar sem MS er ekki afurðastöð má ljóst vera að samráð félagsins við aðra aðila sem sannanlega hefur átt sér stað og gerir enn t.d. um verðtilfærslur og skiptingu markaða fellur undir samkeppnislög. Að mati umbjóðanda míns virðist Samkeppniseftirlitið líkt og margir aðrir ranglega hafa litið svo á undanfarin ár að MS væri undanþegið samkeppnislögum að einhverju leyti. Jafnvel umbjóðanda mínum kom ekki annað til hugar. Umbjóðandi minn hefur nú skorað á Samkeppniseftirlitið að hefja þegar í stað rannsókn á háttsemi MS og annarra á mjólkurmarkaði undanfarin ár, sérstaklega með hliðsjón af því hvort ákvæði um ólögmætt samráð kunni að eiga við um háttsemi aðila. Málið er nú á borði Samkeppniseftirlitsins. Á mjólkurfernum MS stendur nú áberandi stöfum: „Hefur þú flett ofan af fornu samsæri nýlega?“ Þeirri spurningu er auðsvarað.
Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson Skoðun
Skoðun Fegin að vera frekar spurð hvaða ég sé, en „hverra manna ertu“ Matthildur Björnsdóttir skrifar
Skoðun Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson skrifar
Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson Skoðun