Opið bréf til Ögmundar Jónassonar Lúðvík Börkur Jónsson skrifar 9. febrúar 2012 06:00 Á Íslandi er skilnaðartíðni há en lagaumhverfið hefur ekki tekið mið af því á Íslandi í sama mæli og gert er annars staðar á Norðurlöndunum – í þeim tilgangi að vernda hagsmuni barna og tryggja jafnræði milli foreldra þegar að nýju og gjörbreyttu lífi kemur eftir skilnað. Hér erum við að tala um hagsmuni 25-30% allra barna í landinu sem innlendar og erlendar rannsóknir hafa undantekningarlítið sýnt að er margfalt hættara við að lenda afvega í lífinu en öðrum börnum. Þetta málefni hefur verið nánast hunsað í tvo áratugi, breytingar gerðar seint og illa. Í hvert skipti sem endurskoða á þessi mál fer af stað umræða sem oftar en ekki er tengd kvenréttindahópum eða jafnréttisbaráttu af einhverju tagi og berst gegn öllum breytingum. Litið er á aukin réttindi barna og þess foreldris sem barnið býr ekki fast hjá sem óskiljanlega ógn við stöðu kvenna. Á sama tíma berjast jafnréttishreyfingar á Norðurlöndum fyrir breytingum á lögum í þá átt að jafna út aðstöðumun foreldra eftir skilnað – telja það grunnatriði til að auðvelda einstæðum mæðrum lífsbaráttuna, að auka ábyrgð og möguleika feðra til að taka aukinn þátt, fyrir utan auðvitað hagsmuni barnanna sjálfra. Hjá öðrum norrænum ríkjum hafa þessi mál verið í stígandi og stöðugri endurskoðun en breytingar sjaldnast eða aldrei komið til Íslands fyrr en öll önnur lönd hafa tekið upp viðkomandi breytingu. Þannig fengu íslenskir feður síðastir feðra umgengnisrétt við börnin sín, sameiginlega forsjáin kom síðust til Íslands og er innihaldsrýrust hér. Sameiginleg forsjá var síðust lögtekin sem meginregla á Íslandi, meðlagsgreiðslukerfið íslenska er eina kerfið sem ekki hefur tekið breytingum í grundvallaratriðum, kerfi um raunverulega búsetu barna á tveimur heimilum er ekki til á Íslandi og svo má áfram telja. Enn á eftir að taka upp um 10 sjálfssögð réttindamál á Íslandi sem öll eru lögtekin annars staðar á Norðurlöndum. Það var loksins árið 2007 sem eitthvað fór að gerast í kjölfar mikillar umræðu. Jóhanna Sigurðardóttir skipaði 12 manna hóp sem undirritaður sat í til að koma með tillögur um breytingar á barnalögum eftir skoðun á aðstöðu barna í mismunandi fjölskyldugerðum. Hópurinn skilaði skýrum tillögum. Björn Bjarnason dómsmálaráðherra skipaði þriggja manna nefnd til að koma með frumvarp um endurskoðun á barnalögum. Ragna Árnadóttir tók við boltanum og voru frumvörpin kláruð í góðu samstarfi við umhverfi málaflokksins. Byggt var á tillögum 12 manna hópsins sem Jóhanna skipaði og tekið mið af lagaþróun hjá öðrum norrænum ríkjum. En Ögmundur, þá kemur þú í ráðuneytið – með Höllu Gunnarsdóttur. Refurinn komst í hænsnabúið og át allar hænurnar. Þú leggur fram frumvarp án dómaraheimildar til að dæma sameiginlega forsjá sem var hrygglengjan í áður tilbúnu frumvarpi ásamt fleiri atriðum. Slík dómaraheimild er grundvallaratriði og nú í lögum allra annarra vestrænna ríkja. Annars getur annað foreldrið í mörgum tilfellum ákveðið eitt og sjálft hvort barn verði í sameiginlegri forsjá eða ekki. Einnig getur foreldrið sem barnið býr fast hjá í raun og veru haft það í hendi sér hvort það vill slíta sameiginlegri forsjá eða ekki – hafi hún komist á. Tal um sáttaferli án dómaraheimildar er hjóm eitt, enda er óvissa í réttarsal lykilhvati til sátta. Ögmundur, þú mættir á ráðstefnu nýlega og náðir á 5 mínútum að opinbera vanþekkingu þína á málaflokknum. Nefndir þrjú atriði í ræðu sem dæmi um það að ómögulegt væri að dæma fólk til sameiginlegrar forsjár því fólk þyrfti að koma sér saman um þessi þrjú atriði. Þau voru öll röng og heyra undir ákvörðunarvald þess foreldris sem barnið býr fast hjá en ekki undir sameiginlega forsjá. Falleinkunn. Þegar þú lagðir frumvarpið fram á Alþingi árið 2011 hló þingheimur í tvígang því allir sáu að þú hafðir lágmarksþekkingu á því sem þú varst að segja og kom það fram í umræðunum. Rökin sem þú barst á borð fyrir þinni eyðileggingu á góðu frumvarpi Rögnu Árnadóttur, voru allt að því hjákátleg. Greinargerðin sjálf með frumvarpinu kaffærði þín rök, öll með dómaraheimild. Með öðrum orðum Ögmundur, ef þú yrðir nú skyndilega það vinsæll að þú yrðir ráðherra einhvers Norðurlandanna, Frakklands – nú eða Bandaríkjanna eða Ástralíu, þá myndir þú fella út dómaraheimildina og svona 10-20 réttindaatriði í málefnum skilnaðarbarna og foreldra þeirra. Þú veist betur en samanlögð þjóðþing vestrænna ríkja. Veist betur en sérfræðingar Norðurlanda, svo að ekki sé minnst á 12 manna hópinn sem Jóhanna skipaði, nefndina sem skrifaði frumvarpið, forsjárnefndin sem skilaði lokaskýrslu fyrir nokkrum árum – já, veist bara betur og trúlega best. Eða hvað! Halla Gunnarsdóttir er fyrrverandi talsmaður Femínistafélags Íslands. Það annars ágæta félag lagði sig niður við það að senda inn umsögn árið 2006 og mælti á móti því að sameiginleg forsjá yrði meginregla á Íslandi – einu allra ríkja! Annað hefur verið eftir því í málflutningi þess ágæta félags. Ögmundur, færðu þig nú í bílstjórasætið í þessu máli. Félag um Foreldrajafnrétti heldur ráðstefnu í Háskóla Reykjavíkur þann 10. febrúar kl 13.30 undir sem nafninu „af hverju bara á Íslandi?“ Þar verður lagaprófessor frá Noregi sem var formaður ráðherraskipaðrar nefndar um endurskoðun barnalaga árið 2008. Þar verður einnig danskur skilnaðarlögfræðingur sem sat í sams konar nefnd í Danmörku árið 2006 og er fyrrverandi formaður samtaka lögfræðinga sem sérhæfa sig í fjölskyldurétti í Danmörku. Síðan verða þrír íslenskir sérfræðingar með erindi. Þarna verða allir þingmenn sem láta sig fjölskyldumál einhverju varða. Því miður Ögmundur getur þú ekki komið á þessa ráðstefnu þar sem þú ert upptekinn á annarri á Akureyri, bókaður þar áður en þessi ráðstefna var endanlega ákveðin. Þér er fyrirgefið að mæta ekki. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Halldór 01.06.2024 Halldór Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson Skoðun Ástþór Magnússon í spádómum? Gunnar Karl Halldórsson Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Barnapíu á Bessastaði! Karl Sigurðsson Skoðun Halla Tómasdóttir og Sólskinsdrengurinn Margrét Dagmar Ericsdóttir Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þjóðaröryggi Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Tóbak markaðssett fyrir ungt fólk Guðlaug B. Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn, NATÓ, ýsan og blokkin Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun „Svona er á síld“ Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Aldrei hitta hetjurnar þínar Skarphéðinn Guðmundsson skrifar Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir skrifar Sjá meira
Á Íslandi er skilnaðartíðni há en lagaumhverfið hefur ekki tekið mið af því á Íslandi í sama mæli og gert er annars staðar á Norðurlöndunum – í þeim tilgangi að vernda hagsmuni barna og tryggja jafnræði milli foreldra þegar að nýju og gjörbreyttu lífi kemur eftir skilnað. Hér erum við að tala um hagsmuni 25-30% allra barna í landinu sem innlendar og erlendar rannsóknir hafa undantekningarlítið sýnt að er margfalt hættara við að lenda afvega í lífinu en öðrum börnum. Þetta málefni hefur verið nánast hunsað í tvo áratugi, breytingar gerðar seint og illa. Í hvert skipti sem endurskoða á þessi mál fer af stað umræða sem oftar en ekki er tengd kvenréttindahópum eða jafnréttisbaráttu af einhverju tagi og berst gegn öllum breytingum. Litið er á aukin réttindi barna og þess foreldris sem barnið býr ekki fast hjá sem óskiljanlega ógn við stöðu kvenna. Á sama tíma berjast jafnréttishreyfingar á Norðurlöndum fyrir breytingum á lögum í þá átt að jafna út aðstöðumun foreldra eftir skilnað – telja það grunnatriði til að auðvelda einstæðum mæðrum lífsbaráttuna, að auka ábyrgð og möguleika feðra til að taka aukinn þátt, fyrir utan auðvitað hagsmuni barnanna sjálfra. Hjá öðrum norrænum ríkjum hafa þessi mál verið í stígandi og stöðugri endurskoðun en breytingar sjaldnast eða aldrei komið til Íslands fyrr en öll önnur lönd hafa tekið upp viðkomandi breytingu. Þannig fengu íslenskir feður síðastir feðra umgengnisrétt við börnin sín, sameiginlega forsjáin kom síðust til Íslands og er innihaldsrýrust hér. Sameiginleg forsjá var síðust lögtekin sem meginregla á Íslandi, meðlagsgreiðslukerfið íslenska er eina kerfið sem ekki hefur tekið breytingum í grundvallaratriðum, kerfi um raunverulega búsetu barna á tveimur heimilum er ekki til á Íslandi og svo má áfram telja. Enn á eftir að taka upp um 10 sjálfssögð réttindamál á Íslandi sem öll eru lögtekin annars staðar á Norðurlöndum. Það var loksins árið 2007 sem eitthvað fór að gerast í kjölfar mikillar umræðu. Jóhanna Sigurðardóttir skipaði 12 manna hóp sem undirritaður sat í til að koma með tillögur um breytingar á barnalögum eftir skoðun á aðstöðu barna í mismunandi fjölskyldugerðum. Hópurinn skilaði skýrum tillögum. Björn Bjarnason dómsmálaráðherra skipaði þriggja manna nefnd til að koma með frumvarp um endurskoðun á barnalögum. Ragna Árnadóttir tók við boltanum og voru frumvörpin kláruð í góðu samstarfi við umhverfi málaflokksins. Byggt var á tillögum 12 manna hópsins sem Jóhanna skipaði og tekið mið af lagaþróun hjá öðrum norrænum ríkjum. En Ögmundur, þá kemur þú í ráðuneytið – með Höllu Gunnarsdóttur. Refurinn komst í hænsnabúið og át allar hænurnar. Þú leggur fram frumvarp án dómaraheimildar til að dæma sameiginlega forsjá sem var hrygglengjan í áður tilbúnu frumvarpi ásamt fleiri atriðum. Slík dómaraheimild er grundvallaratriði og nú í lögum allra annarra vestrænna ríkja. Annars getur annað foreldrið í mörgum tilfellum ákveðið eitt og sjálft hvort barn verði í sameiginlegri forsjá eða ekki. Einnig getur foreldrið sem barnið býr fast hjá í raun og veru haft það í hendi sér hvort það vill slíta sameiginlegri forsjá eða ekki – hafi hún komist á. Tal um sáttaferli án dómaraheimildar er hjóm eitt, enda er óvissa í réttarsal lykilhvati til sátta. Ögmundur, þú mættir á ráðstefnu nýlega og náðir á 5 mínútum að opinbera vanþekkingu þína á málaflokknum. Nefndir þrjú atriði í ræðu sem dæmi um það að ómögulegt væri að dæma fólk til sameiginlegrar forsjár því fólk þyrfti að koma sér saman um þessi þrjú atriði. Þau voru öll röng og heyra undir ákvörðunarvald þess foreldris sem barnið býr fast hjá en ekki undir sameiginlega forsjá. Falleinkunn. Þegar þú lagðir frumvarpið fram á Alþingi árið 2011 hló þingheimur í tvígang því allir sáu að þú hafðir lágmarksþekkingu á því sem þú varst að segja og kom það fram í umræðunum. Rökin sem þú barst á borð fyrir þinni eyðileggingu á góðu frumvarpi Rögnu Árnadóttur, voru allt að því hjákátleg. Greinargerðin sjálf með frumvarpinu kaffærði þín rök, öll með dómaraheimild. Með öðrum orðum Ögmundur, ef þú yrðir nú skyndilega það vinsæll að þú yrðir ráðherra einhvers Norðurlandanna, Frakklands – nú eða Bandaríkjanna eða Ástralíu, þá myndir þú fella út dómaraheimildina og svona 10-20 réttindaatriði í málefnum skilnaðarbarna og foreldra þeirra. Þú veist betur en samanlögð þjóðþing vestrænna ríkja. Veist betur en sérfræðingar Norðurlanda, svo að ekki sé minnst á 12 manna hópinn sem Jóhanna skipaði, nefndina sem skrifaði frumvarpið, forsjárnefndin sem skilaði lokaskýrslu fyrir nokkrum árum – já, veist bara betur og trúlega best. Eða hvað! Halla Gunnarsdóttir er fyrrverandi talsmaður Femínistafélags Íslands. Það annars ágæta félag lagði sig niður við það að senda inn umsögn árið 2006 og mælti á móti því að sameiginleg forsjá yrði meginregla á Íslandi – einu allra ríkja! Annað hefur verið eftir því í málflutningi þess ágæta félags. Ögmundur, færðu þig nú í bílstjórasætið í þessu máli. Félag um Foreldrajafnrétti heldur ráðstefnu í Háskóla Reykjavíkur þann 10. febrúar kl 13.30 undir sem nafninu „af hverju bara á Íslandi?“ Þar verður lagaprófessor frá Noregi sem var formaður ráðherraskipaðrar nefndar um endurskoðun barnalaga árið 2008. Þar verður einnig danskur skilnaðarlögfræðingur sem sat í sams konar nefnd í Danmörku árið 2006 og er fyrrverandi formaður samtaka lögfræðinga sem sérhæfa sig í fjölskyldurétti í Danmörku. Síðan verða þrír íslenskir sérfræðingar með erindi. Þarna verða allir þingmenn sem láta sig fjölskyldumál einhverju varða. Því miður Ögmundur getur þú ekki komið á þessa ráðstefnu þar sem þú ert upptekinn á annarri á Akureyri, bókaður þar áður en þessi ráðstefna var endanlega ákveðin. Þér er fyrirgefið að mæta ekki.