Hverjir eiga Ísland?

Við, þessir almennu félagsmenn í þjóðríkinu Íslandi, stöndum stundum hálf hissa og göpum yfir því hvað mál geta tekið á sig furðulega mynd og óskynsamlega. Við hrun Landsbankans varð ljóst að mögulegar bætur Tryggingarsjóðs innstæðueigenda nægðu aldrei til að bæta tjón sparifjáreigenda.

Í kjölfarið heyrðust svo sögusagnir af örvæntingu manna vegna áhrifa þess á íslenska banka í Lúxemborg. Öllu var tjaldað til að koma Kaupthing Luxembourg undan gjaldþroti og því var riggað upp díl og allt í einu var þetta Banque Havilland, a private bank for high net worth individuals.

Af hverju? Við greiðsluþrot nokkurra stórra eignarhaldsfélaga lögðu lífeyrissjóðir og bankar gríðarlega áherslu á að félögunum yrði forðað frá gjaldþroti með því að samþykkja nauðasamninga. Jafnvel með ærnum tilkostnaði.

Af hverju? Rétt eftir hrunið festi Seðlabanki Íslands gengisvísitölu krónunnar við 175 stig þó vísitalan hafi daginn áður fallið í 230 stig.

Af hverju? Já. - Af hverju? Við upphaf bankakreppunnar var rætt um að bankakerfi heimsbyggðarinnar þyldi ekki að máttleysi svokallaðra innstæðutrygginga yrði opinberað því þá yrði gert áhlaup.

Og vegna þess að bankar búa til peninga með því að lána meiri peninga en þeir fá í innlán, þá hefðu einungis örfá prósent innistæðna fengist útgreidd. Því töldu menn gríðarlega mikilvægt að ná samkomulagi við íslenska ríkið um viðurkenningu á ábyrgð þess á innlánum Landsbankans.

Var í því samhengi vísað til yfirlýsingar stjórnvalda um ótakmarkaða ábyrgð á innistæðum hérlendis. Ljóst er að kostnaður ríkissjóðs vegna slíkrar yfirlýsingar næmi hundruðum milljarða, ávinningurinn var hins vegar aðeins þeirra tveggja prósenta þjóðarinnar sem áttu innistæður umfram tíu milljónir. Reyndar er líklegt að fjöldi erlendra banka hefði orðið fyrir áhlaupi ef spurst hefði út að skattgreiðendum bæri ekki lagaskylda til að vernda innistæður hinna ríkari.

Spekingarnir héldu að stjórnvöld bæði vestan hafs og austan væru búin að bjarga því sem þyrfti að bjarga með því að láta óbreytta skattgreiðendur leysa út tapið. En nú er að koma í ljós að 750 milljarða björgunarsjóður ESB sem öllu átti að redda var hvergi nærri nægjanlega stór. Írland er fallið, Grikkland og Portúgal standa tæpt og falli Spánn eða Ítalía þá er ljóst að evran er búin að vera og peningakerfi heimsins mun riða til falls.

Það eru því ekki hagsmunir hinna almennu borgara sem verið er að hugsa um þegar stjórnmálamenn leggja ofuráherslu á að við viðurkennum ábyrgð ríkisins á Icesave. Það eru hagsmunir fjármagnsins sem menn eru að vernda. Þannig er hinum vinnandi einstaklingi enn eina ferðina fórnað til að viðhalda kerfi sem byggir upp stigvaxandi félagslegan og efnahagslegan ójöfnuð. Og hérlendis er það gert í nafni norrænnar velferðar. En fleira kemur til. Hinn vinnandi Íslendingur berst í bökkum þó ekki verði á hann velt Icesave. Hann er upptekinn við að greiða upp afskrifuð lán sérvalinna með stökkbreyttum höfuðstól eigin lána, hrapandi kaupmætti og auknum sköttum.

En hvað kemur það Banque Havilland við? Jú. - Bankakerfið í Lúxemborg þrífst á leynd. Þar eru samankomnir fjármunir þeirra sem af einhverjum ástæðum þurfa að fela þá. Og þá komum við að tengingunni. Við gjaldþrot fyrirtækis þá eru bækur þess opnaðar upp á gátt og ef dótturfélög Kaupþings og Landsbankans í Lúxemborg hefðu verið sett í eðlilega þrotameðferð, hefði lokinu verið svipt af ormagryfju fjárhagslegra tengsla og margt óþægilegt komið í ljós.

Því var unnið hörðum höndum að því að bjarga þessum fyrirtækjum. Og björgun fjármuna var ekki stærsta atriðið, heldur var verið að bjarga hagsmunum. Og ekki halda eitt augnablik að þar hafi menn verið að huga að hagsmunum borgaranna. Aftur á móti þá voru háttsettir aðilar að bjarga gríðarlegum fjármunum með tímabundinni handstýringu á gengisvísitölunni í 175 stig. En það voru fjármunir sérvalinna. - Og þeir eiga Ísland.