Aukin ábyrgð og álag á sjúklinga og aðstandendur Dr. Sólfríður Guðmundsdóttir skrifar 12. apríl 2011 07:15 Með breyttum aðstæðum í samfélaginu hefur þjónusta við skjólstæðinga innan heilbrigðiskerfisins færst í auknum mæli af sólarhrings legudeildum sjúkrastofnana yfir á dag- og göngudeildir. Aukin þjónustuþörf skapast þá fyrir þessar fjölskyldur utan stofnana, til dæmis í tengslum við heimahjúkrun, heilsuráðgjöf, heilsugæsluþjónustu og ýmis konar sérfræðiþjónustu heilbrigðisstétta. Undanfarna áratugi hefur meðaltal legudaga á sjúkrahúsum stöðugt farið lækkandi. Það getur talist jákvæð þróun ef umönnun sjúklinga er tryggð í heimahúsum og fullnægjandi öryggis er gætt. Það gengur þó misjafnlega vel að ná markvissri samvinnu fagfólks þegar skjólstæðingar færast úr einu kerfi í annað eftir útskrift af sjúkrahúsi. Ef meðferðarþjónusta sem færist frá stofnun til heimilis er fyrirfram skipulögð í samvinnu við sjúklinginn og fjölskyldu hans gefst oftast tími og tækifæri til að fræða fjölskylduna og veita þeim undirbúning til að takast á við nýtt umönnunarhlutverk. Ef um bráða aðgerð eða meðferð er að ræða þarf fræðslan að fara fram eftir aðgerð og gott eftirlit getur fyrirbyggt fylgikvilla og að vandamál skapist hjá fjölskyldum vegna skorts á þekkingu eða nauðsynlegri eftirmeðferð. Einnig þarf í sumum tilfellum að skipuleggja heimilishjálp auk heimahjúkrunar eftir heimkomu, en það getur þó tekið lengri tíma að ná að mæta þörfum allra fyrir þjónustuna. Greining sjúkdómsástands, meðferð heilsuvandamála og umönnun sjúkra fer nú í auknum mæli fram án innlagnar á stofnun. Með nýrri tækni má gera sífellt flóknari aðgerðir og meðferðir án þess að sjúklingurinn fari á legudeild, heldur fer hann heim strax eftir vöknun að lokinni aðgerð ýmist á sjúkrastofnun eða á læknisstofu úti í bæ. Þetta skipulag á aðgerðum kallar á aukið aðgengi fjölskyldna að heilbrigðisfræðslu og eftirfylgd úti í samfélaginu svo þau upplifi sig örugg og að vel takist til að ná bata. Þetta fyrirkomulag gerir einnig ákveðnar kröfur til skjólstæðinga og fjölskyldna þeirra, því þarf fræðsla og undirbúningur að vera góður áður en aðgerð fer fram. Æskilegast er að allir sem að þessu ferli koma vinni saman til að ná sem bestum árangri og hagkvæmni í heilbrigðisþjónustunni. Almenningur lítur gjarnan á störf hjúkrunarfræðinga út frá þjónustu þeirra á sjúkrahúsum. Sú hjúkrun fer oftast fram með sólarhrings hjúkrunarþjónustu á legudeildum þar sem hjúkrunarfræðingar annast meðferð sjúklinga og mæta þeim þörfum sem viðkomandi er ófær um að sjá um vegna veikinda. Hjúkrunarfræðingar veita skjólstæðingum ráðgjöf og fræða um sjúkdómsástandið til að viðkomandi öðlist þekkingu á því hvað þarf að gera og hvers vegna, svo hann nái sér sem fyrst og efli eigin heilsu. Nú er svo komið að hjúkrunarfræðingum í vaktavinnu hefur fækkað mikið, enda hefur sólarhringsdeildum verið lokað eins og áður hefur verið lýst. Ráðningarsamningar við hjúkrunarfræðinga hafa sumir ekki verið endurnýjaðir sökum sparnaðar eða niðurskurðar og sjúkrahús hafa verið sameinuð eða lögð niður. Allar þessar breytingar auka álag á þá hjúkrunarfræðinga sem eru starfandi á sjúkrahúsum og sjúklingarnir eru útskrifaðir við fyrsta tækifæri og stundum án þess að þeir séu í raun undir það búnir. Umönnun sjúkra og aldraðra hefur því í auknum mæli færst á aðstandendur þeirra, sem eru misjafnlega vel í stakk búnir til að annast þetta hlutverk. Það er brýn þörf á að endurskoða og samræma þjónustukerfi heilbrigðismála með tilliti til þessara breyttu aðstæðna í samfélaginu til að auka vellíðan og nýta fjárveitingar til heilbrigðismála sem allra best. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald Skoðun Áfangasigur í baráttunni við hernaðinn gegn heimkynnum villta laxins Ingólfur Ásgeirsson,Árni Baldursson Skoðun Swuayda blæðir: Hróp sem heimurinn heyrir ekki Mouna Nasr Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson Skoðun Skoðun Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Málþóf sem valdníðsla Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Klaufaskapur og reynsluleysi? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig spyr ég gervigreind til að fá besta svarið? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ertu bitur? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Er hægt að læra af draumum? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Afstæði ábyrgðar Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjárhagslegt virði vörumerkja Elías Larsen skrifar Skoðun Við ákærum – hver sveik strandveiðisjómenn? Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson skrifar Skoðun Af hverju varð heimsókn framkvæmdastjóra ESB að NATO-fundi? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Veimiltítustjórn og tugþúsundir dáinna barna Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Bragðefni eru ekki vandamálið - Bann við þeim myndi skaða lýðheilsu Abdullah Shihab Wahid skrifar Skoðun Swuayda blæðir: Hróp sem heimurinn heyrir ekki Mouna Nasr skrifar Skoðun Skattar fyrst, svo allt hitt – og hagræðingin sem gleymdist Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Áfangasigur í baráttunni við hernaðinn gegn heimkynnum villta laxins Ingólfur Ásgeirsson,Árni Baldursson skrifar Skoðun Þetta er allt hinum að kenna! Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Þjóðþrifamálin sem stjórnarandstaðan fórnaði á altari útgerðanna Heimir Már Pétursson skrifar Sjá meira
Með breyttum aðstæðum í samfélaginu hefur þjónusta við skjólstæðinga innan heilbrigðiskerfisins færst í auknum mæli af sólarhrings legudeildum sjúkrastofnana yfir á dag- og göngudeildir. Aukin þjónustuþörf skapast þá fyrir þessar fjölskyldur utan stofnana, til dæmis í tengslum við heimahjúkrun, heilsuráðgjöf, heilsugæsluþjónustu og ýmis konar sérfræðiþjónustu heilbrigðisstétta. Undanfarna áratugi hefur meðaltal legudaga á sjúkrahúsum stöðugt farið lækkandi. Það getur talist jákvæð þróun ef umönnun sjúklinga er tryggð í heimahúsum og fullnægjandi öryggis er gætt. Það gengur þó misjafnlega vel að ná markvissri samvinnu fagfólks þegar skjólstæðingar færast úr einu kerfi í annað eftir útskrift af sjúkrahúsi. Ef meðferðarþjónusta sem færist frá stofnun til heimilis er fyrirfram skipulögð í samvinnu við sjúklinginn og fjölskyldu hans gefst oftast tími og tækifæri til að fræða fjölskylduna og veita þeim undirbúning til að takast á við nýtt umönnunarhlutverk. Ef um bráða aðgerð eða meðferð er að ræða þarf fræðslan að fara fram eftir aðgerð og gott eftirlit getur fyrirbyggt fylgikvilla og að vandamál skapist hjá fjölskyldum vegna skorts á þekkingu eða nauðsynlegri eftirmeðferð. Einnig þarf í sumum tilfellum að skipuleggja heimilishjálp auk heimahjúkrunar eftir heimkomu, en það getur þó tekið lengri tíma að ná að mæta þörfum allra fyrir þjónustuna. Greining sjúkdómsástands, meðferð heilsuvandamála og umönnun sjúkra fer nú í auknum mæli fram án innlagnar á stofnun. Með nýrri tækni má gera sífellt flóknari aðgerðir og meðferðir án þess að sjúklingurinn fari á legudeild, heldur fer hann heim strax eftir vöknun að lokinni aðgerð ýmist á sjúkrastofnun eða á læknisstofu úti í bæ. Þetta skipulag á aðgerðum kallar á aukið aðgengi fjölskyldna að heilbrigðisfræðslu og eftirfylgd úti í samfélaginu svo þau upplifi sig örugg og að vel takist til að ná bata. Þetta fyrirkomulag gerir einnig ákveðnar kröfur til skjólstæðinga og fjölskyldna þeirra, því þarf fræðsla og undirbúningur að vera góður áður en aðgerð fer fram. Æskilegast er að allir sem að þessu ferli koma vinni saman til að ná sem bestum árangri og hagkvæmni í heilbrigðisþjónustunni. Almenningur lítur gjarnan á störf hjúkrunarfræðinga út frá þjónustu þeirra á sjúkrahúsum. Sú hjúkrun fer oftast fram með sólarhrings hjúkrunarþjónustu á legudeildum þar sem hjúkrunarfræðingar annast meðferð sjúklinga og mæta þeim þörfum sem viðkomandi er ófær um að sjá um vegna veikinda. Hjúkrunarfræðingar veita skjólstæðingum ráðgjöf og fræða um sjúkdómsástandið til að viðkomandi öðlist þekkingu á því hvað þarf að gera og hvers vegna, svo hann nái sér sem fyrst og efli eigin heilsu. Nú er svo komið að hjúkrunarfræðingum í vaktavinnu hefur fækkað mikið, enda hefur sólarhringsdeildum verið lokað eins og áður hefur verið lýst. Ráðningarsamningar við hjúkrunarfræðinga hafa sumir ekki verið endurnýjaðir sökum sparnaðar eða niðurskurðar og sjúkrahús hafa verið sameinuð eða lögð niður. Allar þessar breytingar auka álag á þá hjúkrunarfræðinga sem eru starfandi á sjúkrahúsum og sjúklingarnir eru útskrifaðir við fyrsta tækifæri og stundum án þess að þeir séu í raun undir það búnir. Umönnun sjúkra og aldraðra hefur því í auknum mæli færst á aðstandendur þeirra, sem eru misjafnlega vel í stakk búnir til að annast þetta hlutverk. Það er brýn þörf á að endurskoða og samræma þjónustukerfi heilbrigðismála með tilliti til þessara breyttu aðstæðna í samfélaginu til að auka vellíðan og nýta fjárveitingar til heilbrigðismála sem allra best.
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun
Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun
Áfangasigur í baráttunni við hernaðinn gegn heimkynnum villta laxins Ingólfur Ásgeirsson,Árni Baldursson Skoðun
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar
Skoðun Bragðefni eru ekki vandamálið - Bann við þeim myndi skaða lýðheilsu Abdullah Shihab Wahid skrifar
Skoðun Skattar fyrst, svo allt hitt – og hagræðingin sem gleymdist Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Áfangasigur í baráttunni við hernaðinn gegn heimkynnum villta laxins Ingólfur Ásgeirsson,Árni Baldursson skrifar
Skoðun Þjóðþrifamálin sem stjórnarandstaðan fórnaði á altari útgerðanna Heimir Már Pétursson skrifar
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun
Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun
Áfangasigur í baráttunni við hernaðinn gegn heimkynnum villta laxins Ingólfur Ásgeirsson,Árni Baldursson Skoðun