Norræn velferðarlögregla Runólfur Þórhallsson skrifar 22. ágúst 2009 04:00 Sumarið 1988 réð ég mig í vinnu hjá Lögreglustjóranum í Reykjavík sem sumarafleysingamaður. Ég var þá lögreglumaður nr. 244. Eyjólfur heitinn Jónsson sundkappi var lögreglumaður nr. 9. Þetta þýddi að almennir lögreglumenn voru rúmlega 200. Í Kópavoginum starfaði RLR, Rannsóknarlögregla ríkisins. Þar voru 42 stöðugildi rannsóknarlögreglumanna árið 1990. Á lögreglustöðinni í Kópavogi unnu tugir lögreglumanna á vöktum við almenna löggæslu, sömu sögu var að segja um lögregluna í Hafnarfirði. Á þessum árum voru fjórar vaktir með rúmlega 30 lögreglumönnum á hverri vakt í Reykjavík einni. Til viðbótar þeim liðsstyrk voru lögreglumenn á hverfisstöð í Árbænum, í miðbænum og Seltjarnarnesi. Umferðardeildin átti 10 lögreglubifhjól auk lögreglubíla. Einnig voru gerðir út 4 þjóðvegaeftirlitsbílar á þessum árum. Hátt í 30 lögreglumenn störfuðu þar á vöktum. Ekki þarf að fjölyrða um stöðuna í dag. Fjölmiðlar hafa greint frá því að allt niður í 13 lögreglumenn hafi verið á vakt á svæði sem spannar frá Hvalfirði út fyrir álverið í Straumsvík. Starfsumhverfi þessara fáu lögreglumanna hefur líka gjörbreyst. Auk þess sem glæpaheimar eru orðnir skipulagðari með erlendum áhrifum hefur einnig mikil harka færst í vöxt og lögreglumenn verða æ oftar fyrir árásum. Íbúafjöldi á höfuðborgarsvæðinu hefur einnig dafnað vel. Krefjandi starfFrá árinu 1991 hefur löggjafarvaldið unnið ötullega að því að lögleiða miklar réttarbætur fyrir afbrotamenn. Réttarstaða þeirra hefur með mörgum lagabreytingum styrkst verulega og hefur það leitt til þess m.a. að rannsóknir brotamála eru mun vandaðri en áður fyrr. Að sama skapi eru þær mun kostnaðarsamari. Þær taka lengri tíma, öflun og meðhöndlun sönnunargagna verður sífellt flóknari, meiri mannskap og tæki þarf til að fullrannsaka mál þannig að þau verði boðleg fyrir ákæruvaldið. Þetta er af hinu góða fyrir réttarríkið en hefði eðlilega átt að verða til þess að lögreglan hefði úr meiri mannafla, tækjakosti og fjárveitingum að spila. Starfið, útköllin og kröfur um sér- og fagþekkingu, skilvirkni og margt fleira hefur gjörbreyst á fáum árum. Það sem hefur ekki breyst er sú staðreynd að almennir lögreglumenn sinna einu mest krefjandi starfi sem þekkist.Helgarnæturvakt almenns lögreglumanns getur auðveldlega hljómað einhvern veginn svona: Umferðarslys, 5 útköll vegna slagsmála í miðbænum þar sem fúkyrði, hótanir og ögranir dynja látlaust á lögreglumönnum af ofurölvi og útúrdópuðum einstaklingum, 2 hávaðaköll, annað þeirra leysist upp í slagsmál við ofurölvi húsráðanda, gestirnir taka slagsmálin upp á síma og birta á youtube = Lögguofbeldi.En lögreglumaðurinn má ekki slasa viðkomandi, það gæti kostað hann starfið, hann fékk kennslu í Lögregluskólanum en hefur ekki fengið neina viðhaldskennslu, þjálfun né æfingar í handtökuaðferðum síðan, hann þarf að hugsa um meðalhófsregluna, að beita ekki meira valdi en þörf er á hverju sinni. Mótaðili lögreglumannsins hins vegar gerir oft á tíðum allt sem í hans valdi stendur til að sýna mótþróa. Því er það öruggara fyrir lögreglumennina og mótaðilann að sem flestir komi að handtökunni, það minnkar líkurnar á meiðslum. Þetta lítur ekkert vel út á youtube.Lögreglumaðurinn er að reyna að taka tök sem honum voru kennd, oftast nær kemst hann að því að þau duga ekki og því er gripið til annarra ráða. Þekkingar- og skilningsleysi á þessum staðreyndum er lögreglumönnum oft á tíðum þungbært og eina ráðið til þess að skilja hvað við er að eiga er að benda fólki á að prófa sjálft að taka einhvern höndum, án þess að meiða hann né beita fantabrögðum, á meðan mótaðilinn er ekki bundinn af neinum leikreglum. Gjörið svo vel en farið varlega. Löggæsla ein af grunnstoðunumLöggæsla í dag er verkefni sem þarf að leysa sómasamlega af hendi. Ef öryggistilfinningu fólks er misboðið og það fær á tilfinninguna að réttarríkið virki ekki sem skyldi þá eru undirstöður þjóðfélagsins okkar við það að bresta. Það gera allir kröfu um réttlæti. Það hafa allir réttlætistilfinningu, mismunandi sterka þó. Löggæsla á margan hátt tengist réttlæti órjúfanlegum böndum. Hæfir lögreglumenn, sem búa við gott starfsumhverfi, góð launakjör, öflugt starfsmenntakerfi og skilningsríkt fjárveitingavald, eru einkar heppilegir og verðugir fulltrúar réttlætis.Draumurinn um norrænt velferðarsamfélag sem Jóhanna og Steingrímur vilja reisa úr rústum ofurfrjálshyggjunnar er best byggður upp með réttlætið að leiðarljósi. Sterkasta undirstaða þess samfélags sem við viljum í framtíðinni er því öflug löggæsla, vel skipulögð, skipuð hæfum einstaklingum sem vinna í þágu borgaranna.Í dag standa embættismenn, stjórnmálamenn og yfirmenn lögreglu frammi fyrir einstöku tækifæri. Þeim gefst tækifæri til þess að taka Jóhönnu og Steingrím á orðinu og búa til öfluga stofnun. Lögregluna á Íslandi. Norræna velferðarlögreglu. Hljómar vel, ekki satt? Einu tækifæri hefur þegar verið klúðrað, nú ber okkur skylda til að vanda mjög vel til verka og byggja lögregluna upp frá grunni. Byrja neðan frá að þessu sinni. Tryggja það að löggæslan á götunni sé örugglega það sem mestu máli skiptir fyrir land og þjóð. Ekki að finna pláss í skipuriti fyrir alla yfirmennina. Það eru almennir lögreglumenn sem tryggja öryggið og réttlætið.Öflugur lögregluskóli sem getur boðið umsækjendum sínum upp á krefjandi en vel launað starf laðar að sér hæfa einstaklinga. Öflug „Lögregla Íslands" getur boðið þessum hæfu einstaklingum upp á fjölbreytt og krefjandi starf svo lengi sem yfirmenn hafa í huga að þeirra hlutverk er að tryggja að starfsumhverfið sé í lagi. Þessi stofnun leggur grunninn að því norræna velferðarsamfélagi sem ég vona innilega að hafi ekki verið innantómt kosningaloforð.Höfundur er lögregluvarðstjóri. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Eru orkumálin að fara úr böndunum? Jónas Guðmundsson Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir Skoðun Umhverfisávinningur þess að þrifta Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Skipulagsmál og uppbygging í Árborg Bragi Bjarnason Skoðun The man who would be king Ian McDonald Skoðun Skoðun Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun The man who would be king Ian McDonald skrifar Skoðun Umhverfisávinningur þess að þrifta Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Eru orkumálin að fara úr böndunum? Jónas Guðmundsson skrifar Skoðun Skipulagsmál og uppbygging í Árborg Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson skrifar Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Sjá meira
Sumarið 1988 réð ég mig í vinnu hjá Lögreglustjóranum í Reykjavík sem sumarafleysingamaður. Ég var þá lögreglumaður nr. 244. Eyjólfur heitinn Jónsson sundkappi var lögreglumaður nr. 9. Þetta þýddi að almennir lögreglumenn voru rúmlega 200. Í Kópavoginum starfaði RLR, Rannsóknarlögregla ríkisins. Þar voru 42 stöðugildi rannsóknarlögreglumanna árið 1990. Á lögreglustöðinni í Kópavogi unnu tugir lögreglumanna á vöktum við almenna löggæslu, sömu sögu var að segja um lögregluna í Hafnarfirði. Á þessum árum voru fjórar vaktir með rúmlega 30 lögreglumönnum á hverri vakt í Reykjavík einni. Til viðbótar þeim liðsstyrk voru lögreglumenn á hverfisstöð í Árbænum, í miðbænum og Seltjarnarnesi. Umferðardeildin átti 10 lögreglubifhjól auk lögreglubíla. Einnig voru gerðir út 4 þjóðvegaeftirlitsbílar á þessum árum. Hátt í 30 lögreglumenn störfuðu þar á vöktum. Ekki þarf að fjölyrða um stöðuna í dag. Fjölmiðlar hafa greint frá því að allt niður í 13 lögreglumenn hafi verið á vakt á svæði sem spannar frá Hvalfirði út fyrir álverið í Straumsvík. Starfsumhverfi þessara fáu lögreglumanna hefur líka gjörbreyst. Auk þess sem glæpaheimar eru orðnir skipulagðari með erlendum áhrifum hefur einnig mikil harka færst í vöxt og lögreglumenn verða æ oftar fyrir árásum. Íbúafjöldi á höfuðborgarsvæðinu hefur einnig dafnað vel. Krefjandi starfFrá árinu 1991 hefur löggjafarvaldið unnið ötullega að því að lögleiða miklar réttarbætur fyrir afbrotamenn. Réttarstaða þeirra hefur með mörgum lagabreytingum styrkst verulega og hefur það leitt til þess m.a. að rannsóknir brotamála eru mun vandaðri en áður fyrr. Að sama skapi eru þær mun kostnaðarsamari. Þær taka lengri tíma, öflun og meðhöndlun sönnunargagna verður sífellt flóknari, meiri mannskap og tæki þarf til að fullrannsaka mál þannig að þau verði boðleg fyrir ákæruvaldið. Þetta er af hinu góða fyrir réttarríkið en hefði eðlilega átt að verða til þess að lögreglan hefði úr meiri mannafla, tækjakosti og fjárveitingum að spila. Starfið, útköllin og kröfur um sér- og fagþekkingu, skilvirkni og margt fleira hefur gjörbreyst á fáum árum. Það sem hefur ekki breyst er sú staðreynd að almennir lögreglumenn sinna einu mest krefjandi starfi sem þekkist.Helgarnæturvakt almenns lögreglumanns getur auðveldlega hljómað einhvern veginn svona: Umferðarslys, 5 útköll vegna slagsmála í miðbænum þar sem fúkyrði, hótanir og ögranir dynja látlaust á lögreglumönnum af ofurölvi og útúrdópuðum einstaklingum, 2 hávaðaköll, annað þeirra leysist upp í slagsmál við ofurölvi húsráðanda, gestirnir taka slagsmálin upp á síma og birta á youtube = Lögguofbeldi.En lögreglumaðurinn má ekki slasa viðkomandi, það gæti kostað hann starfið, hann fékk kennslu í Lögregluskólanum en hefur ekki fengið neina viðhaldskennslu, þjálfun né æfingar í handtökuaðferðum síðan, hann þarf að hugsa um meðalhófsregluna, að beita ekki meira valdi en þörf er á hverju sinni. Mótaðili lögreglumannsins hins vegar gerir oft á tíðum allt sem í hans valdi stendur til að sýna mótþróa. Því er það öruggara fyrir lögreglumennina og mótaðilann að sem flestir komi að handtökunni, það minnkar líkurnar á meiðslum. Þetta lítur ekkert vel út á youtube.Lögreglumaðurinn er að reyna að taka tök sem honum voru kennd, oftast nær kemst hann að því að þau duga ekki og því er gripið til annarra ráða. Þekkingar- og skilningsleysi á þessum staðreyndum er lögreglumönnum oft á tíðum þungbært og eina ráðið til þess að skilja hvað við er að eiga er að benda fólki á að prófa sjálft að taka einhvern höndum, án þess að meiða hann né beita fantabrögðum, á meðan mótaðilinn er ekki bundinn af neinum leikreglum. Gjörið svo vel en farið varlega. Löggæsla ein af grunnstoðunumLöggæsla í dag er verkefni sem þarf að leysa sómasamlega af hendi. Ef öryggistilfinningu fólks er misboðið og það fær á tilfinninguna að réttarríkið virki ekki sem skyldi þá eru undirstöður þjóðfélagsins okkar við það að bresta. Það gera allir kröfu um réttlæti. Það hafa allir réttlætistilfinningu, mismunandi sterka þó. Löggæsla á margan hátt tengist réttlæti órjúfanlegum böndum. Hæfir lögreglumenn, sem búa við gott starfsumhverfi, góð launakjör, öflugt starfsmenntakerfi og skilningsríkt fjárveitingavald, eru einkar heppilegir og verðugir fulltrúar réttlætis.Draumurinn um norrænt velferðarsamfélag sem Jóhanna og Steingrímur vilja reisa úr rústum ofurfrjálshyggjunnar er best byggður upp með réttlætið að leiðarljósi. Sterkasta undirstaða þess samfélags sem við viljum í framtíðinni er því öflug löggæsla, vel skipulögð, skipuð hæfum einstaklingum sem vinna í þágu borgaranna.Í dag standa embættismenn, stjórnmálamenn og yfirmenn lögreglu frammi fyrir einstöku tækifæri. Þeim gefst tækifæri til þess að taka Jóhönnu og Steingrím á orðinu og búa til öfluga stofnun. Lögregluna á Íslandi. Norræna velferðarlögreglu. Hljómar vel, ekki satt? Einu tækifæri hefur þegar verið klúðrað, nú ber okkur skylda til að vanda mjög vel til verka og byggja lögregluna upp frá grunni. Byrja neðan frá að þessu sinni. Tryggja það að löggæslan á götunni sé örugglega það sem mestu máli skiptir fyrir land og þjóð. Ekki að finna pláss í skipuriti fyrir alla yfirmennina. Það eru almennir lögreglumenn sem tryggja öryggið og réttlætið.Öflugur lögregluskóli sem getur boðið umsækjendum sínum upp á krefjandi en vel launað starf laðar að sér hæfa einstaklinga. Öflug „Lögregla Íslands" getur boðið þessum hæfu einstaklingum upp á fjölbreytt og krefjandi starf svo lengi sem yfirmenn hafa í huga að þeirra hlutverk er að tryggja að starfsumhverfið sé í lagi. Þessi stofnun leggur grunninn að því norræna velferðarsamfélagi sem ég vona innilega að hafi ekki verið innantómt kosningaloforð.Höfundur er lögregluvarðstjóri.
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar