Sálfræðiþjónusta: Ég var heppinn að pabbi hafi greinst með krabbamein Davíð Brynjar Sigurjónsson skrifar 28. nóvember 2024 07:22 Við getum öll verið sammála því að sú vitundarvakning sem átt hefur sér stað í geðheilbrigðismálum síðastliðin ár er af hinu góða. Einstaklingar veigra sér síður við því að segja frá sínum veikindum sem áður fyrr þóttu veikleikamerki og fólk hreinlega skammaðist sín fyrir að hrjást af andlegum veikindum. Ímyndum okkur að manneskja sem hefur fótbrotnað ákveði að reyna að fela veikindi sín og vilji alls ekki leita sér hjálpar sérfræðinga. Hún ætlar sér frekar að þrauka og haltrar í gegnum einn dag í einu. Þetta var því miður veruleiki margra með andleg veikindi hér á árum áður en að því sögðu þá eigum við samt ennþá töluvert í land. Það er einungis fyrsta skrefið að einstaklingur viðurkenni veikleika sína og þörf sína á hjálp. Hvaða raunveruleiki tekur við þessum einstaklingum þegar þeir stíga þetta stóra skref? Biðlistar, stirt kerfi sem er ekki sjúklingsmiðað og rándýr sálfræðiþjónusta. Þegar þú ert loks kominn þar efst á biðlista líka þá kemstu að því að hún er ekki niðurgreidd af ríkinu eins og önnur heilbrigðisþjónusta. Hér hafa stjórnvöld dregist aftur úr og ekki haldið í þá þróun sem átt hefur sér stað í samfélaginu varðandi geðheilbrigðismál. Eftirspurnin eftir þjónustu á þessu sviði hefur rokið upp samhliða opnari umræðu um andleg veikindi. Tala af reynslu Ég tala því miður af reynslu á þessu sviði. Tvisvar á minni ævi hef ég þurft að sækja mér þjónustu frá sérfræðingum í andlegum veikindum, þ.e. sálfræðinga, geðlækna og til ýmissa ráðgjafa. Í fyrra skiptið var greiningin félagskvíði og þegar ein tegund kvíða er búin að skjóta rótum í taugakerfinu hjá manni virðist það skapa frjóan jarðveg fyrir aðrar kvíðaraskanir. Fyrir rúmum tveimur árum lenti ég svo í slæmri lífsreynslu þar sem faðir minn, sem greinst hafði með krabbamein tæpu ári áður, veiktist hratt eitt kvöldið sem endaði með því að hann fékk mjög kröftugt krampaflog í höndunum á okkur móður minni. Þegar hann loks byrjaði að anda aftur eftir krampann blæddi úr munninum á honum, þetta var mjög grafískur atburður sem sat mjög lengi í okkur enda héldum við að við værum að fara að missa hann á þessu augnabliki. Ég var meira að segja farinn að skipuleggja það í huganum hvernig væri best að koma honum úr rúminu og niður á gólf ef ég þyrfti að hefja endurlífgun. Mánuðina á eftir var ég að endurupplifa og dreyma þennan atburð með tilheyrandi álagi á taugakerfið og kvíðaköstum. Það og svo síendurteknar sveiflur í von um bata og neikvæðar fréttir frá læknunum hans urðu til þess að ég þróaði með mér áfallastreitu. Hún náði svo að lokum að draga mig langt niður andlega enda takmarkað sem taugakerfið og líkaminn þolir. Batinn kom hægt og í raun fór ekki mikið að gerast fyrr en þessi óvissuþáttur datt út úr jöfnunni. Það gerðist hins vegar ekki fyrr en pabbi hafði tapað sinni baráttu síðastliðið sumar. Ég var ,,heppinn” Ég var heppinn að pabbi hafi greinst með krabbamein. Það er mjög súrt að þurfa að skrifa þessa setningu. Það er hins vegar staðreyndin að Krabbameinsfélagið og Ljósið bjóða ekki einungis krabbameinsgreindum þjónustu heldur einnig aðstandendum. Þar gátum við fengið sálfræðiráðgjöf og margskonar stuðning nánast frá fyrsta degi, gjaldfrjálst. Aðstandendur einstaklinga sem fá annarskonar lífshættulega sjúkdóma eru hins vegar ekki eins heppnir og ég, ef heppni skal kalla. Þau þurfa líklega að klóra sig í gegnum kerfið og biðlista í marga mánuði áður en þau fá nokkra aðstoð sérfræðinga á þessu sviði. Þessi félög eru að gera frábæra hluti og eru í raun að sinna að hluta til hlutverki sem ríkið og heilbrigðiskerfið ætti að vera með á sinni könnu. Þau þurfa hins vegar að fjármagna sig með fjáröflunum til að halda rekstrinum gangandi. Ljósið fær vissulega úthlutað fé úr ríkissjóði en það dugar engan veginn fyrir þeirri þjónustu sem þau vilja geta boðið uppá og þurfa því árlega að dekka sjálf það sem uppá vantar. Viðreisn í geðheilbrigðisþjónustu Fráfarandi ríkisstjórn sýndi einungis vilja í orði en ekki á borði þegar kom að mikilvægum framfararskrefum í geðheilbrigðismálum. Viðreisn lagði fram lagafrumvarp um niðurgreiðslu sálfræðiþjónustu fyrir nokkrum árum síðan. Það frumvarp var samþykkt á alþingi en síðan þá hefur lítið þokast. Fráfarandi ríkisstjórn virðist hafa haft lítinn áhuga á að fjármagna framkvæmd þessara laga. Við í Viðreisn höfum sýnt það í verki að við ætlum að láta þetta málefni okkur varða og þá sérstaklega þegar kemur að geðheilbrigðisþjónustu barna. Ímyndum okkur að ég hafi ekki verið aðstandandinn í mínu tilfelli heldur barn og sjúklingurinn hafi ekki verið með krabbameinsgreiningu. Í ágúst 2024 biðu 2020 börn við Geðheilsumiðstöð barna eftir þjónustu samanborið við 738 börn í desember 2021. Hefði þetta barn bara farið aftast á þann biðlista og þurft að gjöra svo vel og bíða eftir að röðin kæmi að því? Ég veit allavegana að ég væri á mun verri stað í dag ef ég hefði ekki notið þjónustu Krabbameinsfélagsins og Ljóssins, hvað þá barn, en þau eiga oft á tíðum erfiðara með að skilja og setja orð á tilfinningar sínar heldur en við fullorðna fólkið. Hvernig viljum við að haldið sé utanum þá sem lenda í áföllum eða eru að kljást við andleg veikindi? Ef þú vilt að það verði tekið fast á þessum málaflokki og verkin látin tala mæli ég með að þú setjir x við C og kjósir Viðreisn. Breytum þessu saman. Höfundur er frambjóðandi á lista Viðreisnar í Norðausturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Krabbamein Mest lesið Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun Swuayda blæðir: Hróp sem heimurinn heyrir ekki Mouna Nasr Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir Skoðun Af hverju varð heimsókn framkvæmdastjóra ESB að NATO-fundi? Helen Ólafsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Málþóf sem valdníðsla Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Klaufaskapur og reynsluleysi? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig spyr ég gervigreind til að fá besta svarið? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ertu bitur? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Er hægt að læra af draumum? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Afstæði ábyrgðar Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjárhagslegt virði vörumerkja Elías Larsen skrifar Skoðun Við ákærum – hver sveik strandveiðisjómenn? Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson skrifar Skoðun Af hverju varð heimsókn framkvæmdastjóra ESB að NATO-fundi? Helen Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Við getum öll verið sammála því að sú vitundarvakning sem átt hefur sér stað í geðheilbrigðismálum síðastliðin ár er af hinu góða. Einstaklingar veigra sér síður við því að segja frá sínum veikindum sem áður fyrr þóttu veikleikamerki og fólk hreinlega skammaðist sín fyrir að hrjást af andlegum veikindum. Ímyndum okkur að manneskja sem hefur fótbrotnað ákveði að reyna að fela veikindi sín og vilji alls ekki leita sér hjálpar sérfræðinga. Hún ætlar sér frekar að þrauka og haltrar í gegnum einn dag í einu. Þetta var því miður veruleiki margra með andleg veikindi hér á árum áður en að því sögðu þá eigum við samt ennþá töluvert í land. Það er einungis fyrsta skrefið að einstaklingur viðurkenni veikleika sína og þörf sína á hjálp. Hvaða raunveruleiki tekur við þessum einstaklingum þegar þeir stíga þetta stóra skref? Biðlistar, stirt kerfi sem er ekki sjúklingsmiðað og rándýr sálfræðiþjónusta. Þegar þú ert loks kominn þar efst á biðlista líka þá kemstu að því að hún er ekki niðurgreidd af ríkinu eins og önnur heilbrigðisþjónusta. Hér hafa stjórnvöld dregist aftur úr og ekki haldið í þá þróun sem átt hefur sér stað í samfélaginu varðandi geðheilbrigðismál. Eftirspurnin eftir þjónustu á þessu sviði hefur rokið upp samhliða opnari umræðu um andleg veikindi. Tala af reynslu Ég tala því miður af reynslu á þessu sviði. Tvisvar á minni ævi hef ég þurft að sækja mér þjónustu frá sérfræðingum í andlegum veikindum, þ.e. sálfræðinga, geðlækna og til ýmissa ráðgjafa. Í fyrra skiptið var greiningin félagskvíði og þegar ein tegund kvíða er búin að skjóta rótum í taugakerfinu hjá manni virðist það skapa frjóan jarðveg fyrir aðrar kvíðaraskanir. Fyrir rúmum tveimur árum lenti ég svo í slæmri lífsreynslu þar sem faðir minn, sem greinst hafði með krabbamein tæpu ári áður, veiktist hratt eitt kvöldið sem endaði með því að hann fékk mjög kröftugt krampaflog í höndunum á okkur móður minni. Þegar hann loks byrjaði að anda aftur eftir krampann blæddi úr munninum á honum, þetta var mjög grafískur atburður sem sat mjög lengi í okkur enda héldum við að við værum að fara að missa hann á þessu augnabliki. Ég var meira að segja farinn að skipuleggja það í huganum hvernig væri best að koma honum úr rúminu og niður á gólf ef ég þyrfti að hefja endurlífgun. Mánuðina á eftir var ég að endurupplifa og dreyma þennan atburð með tilheyrandi álagi á taugakerfið og kvíðaköstum. Það og svo síendurteknar sveiflur í von um bata og neikvæðar fréttir frá læknunum hans urðu til þess að ég þróaði með mér áfallastreitu. Hún náði svo að lokum að draga mig langt niður andlega enda takmarkað sem taugakerfið og líkaminn þolir. Batinn kom hægt og í raun fór ekki mikið að gerast fyrr en þessi óvissuþáttur datt út úr jöfnunni. Það gerðist hins vegar ekki fyrr en pabbi hafði tapað sinni baráttu síðastliðið sumar. Ég var ,,heppinn” Ég var heppinn að pabbi hafi greinst með krabbamein. Það er mjög súrt að þurfa að skrifa þessa setningu. Það er hins vegar staðreyndin að Krabbameinsfélagið og Ljósið bjóða ekki einungis krabbameinsgreindum þjónustu heldur einnig aðstandendum. Þar gátum við fengið sálfræðiráðgjöf og margskonar stuðning nánast frá fyrsta degi, gjaldfrjálst. Aðstandendur einstaklinga sem fá annarskonar lífshættulega sjúkdóma eru hins vegar ekki eins heppnir og ég, ef heppni skal kalla. Þau þurfa líklega að klóra sig í gegnum kerfið og biðlista í marga mánuði áður en þau fá nokkra aðstoð sérfræðinga á þessu sviði. Þessi félög eru að gera frábæra hluti og eru í raun að sinna að hluta til hlutverki sem ríkið og heilbrigðiskerfið ætti að vera með á sinni könnu. Þau þurfa hins vegar að fjármagna sig með fjáröflunum til að halda rekstrinum gangandi. Ljósið fær vissulega úthlutað fé úr ríkissjóði en það dugar engan veginn fyrir þeirri þjónustu sem þau vilja geta boðið uppá og þurfa því árlega að dekka sjálf það sem uppá vantar. Viðreisn í geðheilbrigðisþjónustu Fráfarandi ríkisstjórn sýndi einungis vilja í orði en ekki á borði þegar kom að mikilvægum framfararskrefum í geðheilbrigðismálum. Viðreisn lagði fram lagafrumvarp um niðurgreiðslu sálfræðiþjónustu fyrir nokkrum árum síðan. Það frumvarp var samþykkt á alþingi en síðan þá hefur lítið þokast. Fráfarandi ríkisstjórn virðist hafa haft lítinn áhuga á að fjármagna framkvæmd þessara laga. Við í Viðreisn höfum sýnt það í verki að við ætlum að láta þetta málefni okkur varða og þá sérstaklega þegar kemur að geðheilbrigðisþjónustu barna. Ímyndum okkur að ég hafi ekki verið aðstandandinn í mínu tilfelli heldur barn og sjúklingurinn hafi ekki verið með krabbameinsgreiningu. Í ágúst 2024 biðu 2020 börn við Geðheilsumiðstöð barna eftir þjónustu samanborið við 738 börn í desember 2021. Hefði þetta barn bara farið aftast á þann biðlista og þurft að gjöra svo vel og bíða eftir að röðin kæmi að því? Ég veit allavegana að ég væri á mun verri stað í dag ef ég hefði ekki notið þjónustu Krabbameinsfélagsins og Ljóssins, hvað þá barn, en þau eiga oft á tíðum erfiðara með að skilja og setja orð á tilfinningar sínar heldur en við fullorðna fólkið. Hvernig viljum við að haldið sé utanum þá sem lenda í áföllum eða eru að kljást við andleg veikindi? Ef þú vilt að það verði tekið fast á þessum málaflokki og verkin látin tala mæli ég með að þú setjir x við C og kjósir Viðreisn. Breytum þessu saman. Höfundur er frambjóðandi á lista Viðreisnar í Norðausturkjördæmi.
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun