Á tímum þegar heimurinn stendur frammi fyrir fordæmalausum umhverfisáskorunum, hefur íslenskt atvinnulíf ekki setið auðum höndum. Þvert á móti hefur það tekið forystu í baráttunni gegn loftslagsbreytingum, ekki með innantómum loforðum, heldur með raunverulegum aðgerðum sem enduróma um allan heim. Samspil manns og náttúru. Þessi arfleifð endurspeglast nú í framsýnni nálgun fyrirtækja á umhverfismál.
Ísland var á undan sinni samtíð að slíta í sundur samband orkunotkunar og kolefnislosunar. Frumkvöðlar hófu að framleiða rafmagn með vatnsafli og nota jarðhita í stað olíu til húshitunar. Framsýni okkar Íslendinga hefur sett Ísland í öfundsverða stöðu þegar kemur að grænni orkuframleiðslu.
Af hverju?
Atvinnulífið er í einstakri stöðu til að leiða baráttuna gegn loftslagsbreytingum. Fyrirtæki búa yfir sérfræðiþekkingu, fjármagni og sveigjanleika til að þróa og innleiða nýjar lausnir hratt og örugglega. Þau eru einnig næm fyrir kröfum neytenda og almennings um umhverfisvænar vörur og þjónustu. Enn fremur er það hagur fyrirtækja að vera í fararbroddi í umhverfismálum, þar sem það getur skapað samkeppnisforskot og opnað dyrnar fyrir nýjum markaðstækifærum.
Líkt og brim sem mótar strendur landsins móta markaðsöflin nýsköpun og framþróun. Fyrirtæki eru eins og lækir sem finna sér leið í gegnum hrjóstugt landslag áskorana, þau finna nýjar leiðir og grafa sig í gegnum hindranir. Í þeim býr kraftur sem knýr fram breytingar - sveigjanleiki til að bregðast við nýjum áskorunum, hugvit til að sjá tækifæri þar sem aðrir sjá vandamál, og auðlindir til að gera hugmyndir að veruleika.
Við sjáum þetta í fjölbreyttum verkefnum um allt land, frá rafvæðingu fyrirtækja með endurnýjanlegri orku til þróunar á byltingarkenndum aðferðum til að binda kolefni í jarðlög og umhverfisvænni kostum í byggingarefnum. Fyrirtæki eru að endurskoða alla sína virðiskeðju með það að markmiði að lágmarka umhverfisáhrif.
Að ryðja veginn
Þegar atvinnulífið leiðir í umhverfismálum, ryðja fyrirtækin brautina fyrir aðra sem á eftir fylgja. Þau setja ný viðmið og staðla sem aðrir í atvinnulífinu og samfélaginu öllu geta tekið mið af. Með framsækinni þróun grænna lausna, skapa fyrirtæki ekki aðeins verðmæti fyrir sig, heldur einnig fyrir samfélagið allt. Þessi nýsköpun getur leitt til nýrra tækifæra, atvinnu og aukinnar sjálfbærni í íslensku samfélagi.
Á Íslandi er að finna endurnýjanlega orku í ríkum mæli, sem setur okkur í öfundsverða stöðu miðað við aðrar þjóðir. Frumforsenda þess að skipta út jarðefnaeldsneyti og klára orkuskiptin er öruggt aðgengi að grænni og hagkvæmri orku.
Áherslur atvinnulífsins
Þessi vegferð er ekki án áskorana. Flókið regluverk, takmarkaður aðgangur að fjármagni og skortur á nauðsynlegum innviðum hamla framförum. Hér þurfa stjórnvöld að koma til móts við framsækni atvinnulífsins og liðka fyrir nauðsynlegri þróun. Þau þurfa að:
- Tryggja næga græna orku til atvinnuuppbyggingar framtíðar með skýrri stefnu um nýtingu orkukosta.
- Einfalda regluverk á sviði umhverfismála og gera það gegnsærra.
- Skapa jákvæða hvata til fjárfestinga í grænum lausnum fyrir fyrirtæki.
- Tryggja uppbyggingu grænna innviða um allt land.
- Forðast slóð banna og kvaða og huga að réttum tímasetningum - feta slóð stuðnings og samstarfs.
Í þágu grænna lausna
Með því að styðja við frumkvæði atvinnulífsins í umhverfismálum, erum við ekki aðeins að vinna að hagsmunum Íslands, heldur einnig að leggja okkar að mörkum til alþjóðlegrar baráttu gegn loftslagsbreytingum. Íslenskar lausnir geta haft áhrif langt út fyrir landsteinana og sýnt hvernig hægt er að ná fram efnahagslegum vexti samhliða aukinni sjálfbærri nýtingu.
Með samstilltu átaki atvinnulífs, stjórnvalda og almennings getum við tryggt að Ísland verði áfram í fararbroddi þegar kemur að grænni verðmætasköpun, þar sem nýsköpun og sjálfbær nýting auðlinda fer saman við góð lífskjör og umhverfisvitund.
Höfundur er verkefnastjóri á málefnasviði SA.
