Sjö tíma bið við dauðans dyr á Bráðamóttöku! Jakob Frímann Magnússon skrifar 12. október 2024 07:31 Liðlega þrítugur vinur minn og skjólstæðingur hefur glímt við erfið veikindi og vanlíðan að undanförnu. Helstu birtingarmyndir vandans hafa birst í bólgnum eitlum, miklum höfuðþrautum og verulegu orkuleysi. Þessi lýsing hljómar ekki vel. Hann hefur ítrekað, en án árangurs, reynt að fá úthlutað heimilislækni, sem fyrir nokkrum árum þótti sjálfsagður hluti af íslensku velferðarkerfi. Hann fékk loks viðtal á heilsugæslu í vikunni og var í framhaldinu vísað í sneiðmyndatöku af höfði. Í ljós kom að blóðtappi í æð aftan á hálsi, hafði valdið heilablæðingum og mikil mildi var að vinur minn lifði af. Allt of margir á svipuðum aldri hafa hrunið niður á undanförnum árum. Kenningar um orsakasamhengi þessa eru fjölmargar en raunverulegar skýringar, hvað þá vísindalegar sannanir á orsökum, liggja ekki fyrir. Síðdegis í gær jókst vanlíðan vinar míns verulega. Hjartsláttur varð mjög óreglulegur, auk þess sem brast á með mikilli andnauð og sótthita. Hvatti ég hann þá til að drífa sig á Bráðamóttöku Borgarspítalans í Fossvogi sem hann og gerði á sjötta tímanum í gærkveldi. Tveimur tímum síðar hringdi ég til að leita frétta, en þá var röðin síður en svo komin að honum. Á þriðja tug beið enn í ytri biðsal og ýmsum hafði verið hleypt fram fyrir hann. Sökum þess hve vanlíðan hans var mikil og bæði verkir og sótthiti fóru vaxandi, ók ég á staðinn til að reyna að meta stöðuna og hughreysta okkar mann. Spurði alúðlega hjúkrunarkonu á staðnum hve löng biðin kynni að verða. „Þetta gætu orðið u.þ.b. fjórir tímar til viðbótar,“ var hennar kurteislega svar. „Það eru 72 sjúklingar á undan honum, flestir þeirra í biðsalnum hér fyrir innan!“ Eftir að hafa sinnt öðrum erindum, hafði ég aftur símasamband um miðnættið. Sex tímar voru þá liðnir, en án samtals. Nú brunaði ég aftur á staðinn og fékk að hitta vin minn í innri biðsal. Aðkoman þar minnti meira á herspítala í stríðshrjáðu þriðja heims landi en nútímalega heilbrigðisþjónustu eins ríkasta lands veraldar: Út um alla ganga spítalans lá illa haldið fólk á lausum beddum, aðrir hímdu á bekkjum og stólum. Biðu þar og biðu, rétt eins og vinur minn. Upp úr kl. eitt eftir miðnætti náði ég tali af vaktstjóra sem hét því að að senn myndu fara fram mælingar á hjartslætti, línurit gerð, blóðprufur teknar o.s.frv. Um hálftíma síðar kom afar geðþekkur og kurteis læknir, ræddi við sjúklinginn í nokkrar mínútur og kvaðst myndu gera sitt besta til að innan tíðar gæti hafist rannsókn á því hversu alvarlegt ástand hans raunverulega væri. Það ferli hófst loks um kl. tvö um nóttina, átta tímum eftir að þessi langa bið hófst. Nú á fimmta tímanum í morgun, ellefu klukkustundum eftir að hafa skráð sig inn á Bráðamóttökuna, var sjúklingurinn síðan sendur heim með fyrirheitum um fund með hjartalækni n.k. mánudag. Kynni einhverjum að þykja þetta ástand boðlegt eða samfélagi okkar sæmandi? Ástæður þessara grafalvarlegu aðstæðna Ekki er við blessað starfsfólkið á bráðadeild spítalans að sakast. Allir reyna þar vísast að gera sitt besta. Aðspurður svaraði læknirinn geðþekki því til að orsakir alls þessa mætti rekja til mikillar nýlegrar aukningar á þeim sem þyrftu á bráðaþjónustu að halda. Spítalinn var jú reistur til að þjónusta þjóð sem þá var 250.000 manns, en er í dag 400.000. Þá hefur ferðamönnum, sem hingað koma, fjölgað úr 250.000 í 2.500.000 á örfáum árum og margir þeirra þurfa á þjónustu að halda. Af þeim fjölmörgu þúsundum einstaklinga sem hingað hafa síðan leitað frá stríðshrjáðum löndum, glíma margir við alvarlegan heilsubrest sem einnig þarf að huga að. Að mati læknisins er þó stærsti hluti vandans tengdur þeim mikla fjölda aldraðra sem fastir eru inni á spítalanum, sökum þess að því fari fjarri að byggður hefði verið nægilegur fjöldi nýrra rýma fyrir aldraða hérlendis. Stóran hluta þessa fólks er hreinlega ekki hægt að útskrifa af spítalanum vegna alvarlegs skorts á öðrum úrræðum. Og í þeim hópi fjölgar stöðugt, sökum síhækkandi lífaldurs Íslendinga. Hér ríkir neyðarástand! Um 700 eldri borgarar eru á biðlistum eftir viðeigandi þjónusturýmum í höfuðborginni, en einungis um 200 slík munu vera í byggingu og ekki ljóst hvenær lokið verður við þau. Þörfin hefur reyndar fyrir alllöngu verið greind og niðurstöður hins opinbera birtar í þeim efnum: Árlega þyrfti að byggja hér 150 ný rými fyrir þennan ört stækkandi hóp eldri borgara og hefði reyndar þurft að hefja slíka sókn fyrir allnokkrum árum. Við blasir í raun algjört neyðarástand sem að óbreyttu mun aðeins versna frá ári til árs og hlýtur að vera mikið kvíðaefni þeim sem komnir eru „á aldur“ - sem og aðstandendum þeirra. Nú þarf óhjákvæmilega og án tafar að taka saman höndum við að leysa úr því ófremdarástandi sem hér blasir við. Slíkt mun að líkindum ekki gerast nema í nánu samstarfi einkaaðila og opinberra aðila. Þrenningin sem hér þarf nú að taka til fullra starfa – sem einn maður – við skjótan viðsnúning, þarf að innibera félagsmálaráðherra okkar, heilbrigðisráðherra og ekki síst fjármálaráðherra. Alþingismenn þurfa síðan að sammælast um að þvælast ekki fyrir á slysstað. Höfundur er þingmaður Flokk fólksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jakob Frímann Magnússon Flokkur fólksins Mest lesið Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir Skoðun Það sem Njáll sagði ykkur ekki Inga Lind Karlsdóttir Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson Skoðun Skoðun Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson skrifar Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson skrifar Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason skrifar Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson skrifar Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Sjá meira
Liðlega þrítugur vinur minn og skjólstæðingur hefur glímt við erfið veikindi og vanlíðan að undanförnu. Helstu birtingarmyndir vandans hafa birst í bólgnum eitlum, miklum höfuðþrautum og verulegu orkuleysi. Þessi lýsing hljómar ekki vel. Hann hefur ítrekað, en án árangurs, reynt að fá úthlutað heimilislækni, sem fyrir nokkrum árum þótti sjálfsagður hluti af íslensku velferðarkerfi. Hann fékk loks viðtal á heilsugæslu í vikunni og var í framhaldinu vísað í sneiðmyndatöku af höfði. Í ljós kom að blóðtappi í æð aftan á hálsi, hafði valdið heilablæðingum og mikil mildi var að vinur minn lifði af. Allt of margir á svipuðum aldri hafa hrunið niður á undanförnum árum. Kenningar um orsakasamhengi þessa eru fjölmargar en raunverulegar skýringar, hvað þá vísindalegar sannanir á orsökum, liggja ekki fyrir. Síðdegis í gær jókst vanlíðan vinar míns verulega. Hjartsláttur varð mjög óreglulegur, auk þess sem brast á með mikilli andnauð og sótthita. Hvatti ég hann þá til að drífa sig á Bráðamóttöku Borgarspítalans í Fossvogi sem hann og gerði á sjötta tímanum í gærkveldi. Tveimur tímum síðar hringdi ég til að leita frétta, en þá var röðin síður en svo komin að honum. Á þriðja tug beið enn í ytri biðsal og ýmsum hafði verið hleypt fram fyrir hann. Sökum þess hve vanlíðan hans var mikil og bæði verkir og sótthiti fóru vaxandi, ók ég á staðinn til að reyna að meta stöðuna og hughreysta okkar mann. Spurði alúðlega hjúkrunarkonu á staðnum hve löng biðin kynni að verða. „Þetta gætu orðið u.þ.b. fjórir tímar til viðbótar,“ var hennar kurteislega svar. „Það eru 72 sjúklingar á undan honum, flestir þeirra í biðsalnum hér fyrir innan!“ Eftir að hafa sinnt öðrum erindum, hafði ég aftur símasamband um miðnættið. Sex tímar voru þá liðnir, en án samtals. Nú brunaði ég aftur á staðinn og fékk að hitta vin minn í innri biðsal. Aðkoman þar minnti meira á herspítala í stríðshrjáðu þriðja heims landi en nútímalega heilbrigðisþjónustu eins ríkasta lands veraldar: Út um alla ganga spítalans lá illa haldið fólk á lausum beddum, aðrir hímdu á bekkjum og stólum. Biðu þar og biðu, rétt eins og vinur minn. Upp úr kl. eitt eftir miðnætti náði ég tali af vaktstjóra sem hét því að að senn myndu fara fram mælingar á hjartslætti, línurit gerð, blóðprufur teknar o.s.frv. Um hálftíma síðar kom afar geðþekkur og kurteis læknir, ræddi við sjúklinginn í nokkrar mínútur og kvaðst myndu gera sitt besta til að innan tíðar gæti hafist rannsókn á því hversu alvarlegt ástand hans raunverulega væri. Það ferli hófst loks um kl. tvö um nóttina, átta tímum eftir að þessi langa bið hófst. Nú á fimmta tímanum í morgun, ellefu klukkustundum eftir að hafa skráð sig inn á Bráðamóttökuna, var sjúklingurinn síðan sendur heim með fyrirheitum um fund með hjartalækni n.k. mánudag. Kynni einhverjum að þykja þetta ástand boðlegt eða samfélagi okkar sæmandi? Ástæður þessara grafalvarlegu aðstæðna Ekki er við blessað starfsfólkið á bráðadeild spítalans að sakast. Allir reyna þar vísast að gera sitt besta. Aðspurður svaraði læknirinn geðþekki því til að orsakir alls þessa mætti rekja til mikillar nýlegrar aukningar á þeim sem þyrftu á bráðaþjónustu að halda. Spítalinn var jú reistur til að þjónusta þjóð sem þá var 250.000 manns, en er í dag 400.000. Þá hefur ferðamönnum, sem hingað koma, fjölgað úr 250.000 í 2.500.000 á örfáum árum og margir þeirra þurfa á þjónustu að halda. Af þeim fjölmörgu þúsundum einstaklinga sem hingað hafa síðan leitað frá stríðshrjáðum löndum, glíma margir við alvarlegan heilsubrest sem einnig þarf að huga að. Að mati læknisins er þó stærsti hluti vandans tengdur þeim mikla fjölda aldraðra sem fastir eru inni á spítalanum, sökum þess að því fari fjarri að byggður hefði verið nægilegur fjöldi nýrra rýma fyrir aldraða hérlendis. Stóran hluta þessa fólks er hreinlega ekki hægt að útskrifa af spítalanum vegna alvarlegs skorts á öðrum úrræðum. Og í þeim hópi fjölgar stöðugt, sökum síhækkandi lífaldurs Íslendinga. Hér ríkir neyðarástand! Um 700 eldri borgarar eru á biðlistum eftir viðeigandi þjónusturýmum í höfuðborginni, en einungis um 200 slík munu vera í byggingu og ekki ljóst hvenær lokið verður við þau. Þörfin hefur reyndar fyrir alllöngu verið greind og niðurstöður hins opinbera birtar í þeim efnum: Árlega þyrfti að byggja hér 150 ný rými fyrir þennan ört stækkandi hóp eldri borgara og hefði reyndar þurft að hefja slíka sókn fyrir allnokkrum árum. Við blasir í raun algjört neyðarástand sem að óbreyttu mun aðeins versna frá ári til árs og hlýtur að vera mikið kvíðaefni þeim sem komnir eru „á aldur“ - sem og aðstandendum þeirra. Nú þarf óhjákvæmilega og án tafar að taka saman höndum við að leysa úr því ófremdarástandi sem hér blasir við. Slíkt mun að líkindum ekki gerast nema í nánu samstarfi einkaaðila og opinberra aðila. Þrenningin sem hér þarf nú að taka til fullra starfa – sem einn maður – við skjótan viðsnúning, þarf að innibera félagsmálaráðherra okkar, heilbrigðisráðherra og ekki síst fjármálaráðherra. Alþingismenn þurfa síðan að sammælast um að þvælast ekki fyrir á slysstað. Höfundur er þingmaður Flokk fólksins.
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun
Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar
Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun