Kæri Jón Kaldal Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar 27. júní 2024 16:00 Jón Kaldal skrifar skoðanagrein í gær, þar sem hann fagnar því að frumvarp um lagareldi hafi ekki náð fram að ganga. Það er skiljanlegt að Jón, talsmaður Íslenska náttúruverndarsjóðsins, sé gagnrýninn á lagareldisfrumvarpið. Náttúruverndarsamtök spila mikilvægt hlutverk sem lýtur helst að því að veita aðhald og gagnrýna - ýta nálinni í rétta átt. Það er svo annars konar ábyrgð að vera kjörinn fulltrúi eða embættismaður og standa frammi fyrir viðamiklu verkefni sem lýtur að því að setja lagaramma utan um það ófremdarástand sem hefur ríkt í atvinnugreininni. VG var vissulega í ríkisstjórn þegar fiskeldisfrumvarpið, sem þáverandi sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra Kristján Þór Júlíusson lagði fram, náði fram að ganga. Það var lagt upp með það að lögin yrðu endurskoðuð að fimm árum liðnum. Matvælaráðherra VG tók frumkvæði að því að styrkja faglegar stoðir lagareldis með skýrslu BCG og stefnumótun, vinna sem hefur m.a. undirstrikað mikilvægi vandaðrar stjórnsýslu og sátt við náttúruna. Starfsfólk ráðuneytisins hefur síðan unnið ómælda vinnu við frumvarpið og þurft að sitja undir ómálefnalegri gagnrýni fyrir vikið. Það sem fylgir því að vera í embætti, hvort sem það er þingmaður eða innan ráðuneytis, er að vinna innan ákveðinna ramma sem krefst þess að finna málamiðlanir milli ólíkra sjónarmiða, finna leiðir til að ná markmiðunum. Það er mikilvægt að halda því til haga að þrátt fyrir allt, þá er líka ýmislegt sem hægt er að vera sammála um. Við Jón erum nefnilega sammála um margt. Við erum til dæmis sammála um að það sé nauðsynlegt að hverfa frá frjóum laxi í sjókvíum og að eldið verði í lokuðum kvíum. Frumvarpið innleiðir hvatakerfi sem ýta greininni í átt að því að framleiða ófrjóan lax og nýta lokaðar kvíar. Í meðferð nefndarinnar á frumvarpinu var það sérstaklega skoðað hvort raunhæft væri að setja sólarlagsákvæði um frjóan fisk í opnum kvíum. Tæknin er á fleygiferð og ég er viss um að innan fárra ára verður það raunhæft að setja slíkt ákvæði. Annað sem við Jón erum sammála um er mikilvægi þess að huga að velferð dýra. Við erum sammála um að ástandið er ekki boðlegt, afföllin eru of há. Það er mjög áhugavert að Jón nefni Noreg í samhengi affalla innan sjókvíeldis, því þrátt fyrir að vísindamenn hafi vissulega óskað eftir því að norsk stjórnvöld skikki norsk eldisfyrirtæki til að koma afföllum undir 5% á ári (10% á kynslóð), þá eru Norðmenn einmitt ekki með viðurlög vegna affalla, þar sem framleiðsluheimildir eru skertar ef afföll fara yfir ákveðið mark líkt og kveðið var á um í frumvarpinu. Það er því skrítið að hampa Noregi fyrir það. Eru 20% afföll á kynslóð, eða 10% á ársgrundvelli, hátt? Já, það er of hátt. Hins vegar er hugmyndin sú að markmiðið sé hvati fyrir fyrirtækin í áttina að 10% markmiðinu, enda eru líka hvatar fyrir fyrirtæki þar sem afföllin eru undir 10%. Friðun fjarða fyrir sjókvíaeldi er annað sem við Jón hljótum að vera sammála um. Það er mikilvægt að vernda viðkvæm náttúrusvæði og tryggja að sjókvíaeldi hafi ekki neikvæð áhrif á þessi svæði. Smitvarnarsvæði eru loks eitthvað sem dregur rekstaraðila til ábyrgðar og gerir það að verkum að sjúkdómar og sníkjudýr berist ekki auðveldlega milli eldisstöðva. Þetta er mikilvægt skref í átt að betri heilsu eldisdýra og að minnka áhættuna fyrir villta laxastofna. Eftirlit með hlutfalli kynþroska fiska er líka eitthvað sem ekki er gert í samanburðarlöndum okkar og er mikilvægt að halda kynþroska í lágmarki. En ég er líklega að tala fyrir daufum eyrum hér. Og ég skil það – það er ekki hlutverk Jóns að sjá jákvæðar hliðar frumvarpsins og ég skil og ber virðingu fyrir hans hlutverki að vera gagnrýninn. Þrátt fyrir að ég sýni Jóni skilning hvað þetta varðar, vil ég leggja áherslu á að VG hefur unnið hörðum höndum að því að bæta umhverfis- og dýravelferðarmál tengd sjókvíaeldi, og mun alltaf berjast fyrir náttúruvernd og vernd lífríkis Íslands. Mikið af vandamálunum eru arfur frá fyrri stefnumótun (og skort þar á) sem við höfum verið að vinna að breyta með því að meðal annars undirbyggja faglegan grunn lagastoðarinnar. Það að benda á þetta lagalega tómarúm er ekki að skorast undan ábyrgð, en það er heldur ekki að taka ábyrgð að láta sér fallast hendur og gera ekki neitt þegar hin fullkomna lausn er ekki í augsýn. Að því leiti þykir mér það sérstakt að kalla það áfangasigur að frumvarpið náði ekki fram að ganga. Það er líklega sama hvernig frumvarpið hefði komið út úr nefnd að hans mati, þar sem niðurstaðan hefði ekki verið að banna sjókvíaeldi. Ég þakka þó Jóni fyrir hans umsagnir og vinnu og tek gjarnan samtalið og efast reyndar ekki um að við munum fá fleiri tækifæri til að ræða þessi mál, en frábið mér þó frekara samtal á vettvangi skoðana á Vísi. Höfundur er þingmaður VG og nefndarmaður í Atvinnuveganefnd. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fiskeldi Alþingi Umhverfismál Vinstri græn Mest lesið Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson Skoðun Forstjórinn stígur fram Örn Pálsson Skoðun Lífsgæði íbúa Mosfellsbæjar skert Regína Ásvaldsdóttir Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Tilvera okkar er undarlegt ferðalag Hópur meðlima No Borders Skoðun Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Brimrót og veðragnýr í alþjóðamálum Árni Þór Sigurðsson Skoðun Hinn óseðjandi Eiríkur Ólafsson Skoðun Ríkisstofnun forherðist við gagnrýni Björn Ólafsson Skoðun Kvótaverð, veiðigjald, fjárfesting og arðsemi í sjávarútvegi Ásgeir Daníelsson Skoðun Skoðun Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Brimrót og veðragnýr í alþjóðamálum Árni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Forstjórinn stígur fram Örn Pálsson skrifar Skoðun Lífsgæði íbúa Mosfellsbæjar skert Regína Ásvaldsdóttir skrifar Skoðun Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Tilvera okkar er undarlegt ferðalag Hópur meðlima No Borders skrifar Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Það að þrá börn eða ekki Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tímanna tákn? Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson skrifar Skoðun Kvótaverð, veiðigjald, fjárfesting og arðsemi í sjávarútvegi Ásgeir Daníelsson skrifar Skoðun Getur Seljaskóli núna orðið símalaus skóli, Jóhanna? Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og traust á raforkumarkaði Einar S Einarsson skrifar Skoðun Ef þetta er rétt – hvað er þá rangt? Anna Berg Samúelsdóttir skrifar Skoðun Hvað er þetta MG? Júlíana Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sjúkraþyrlu sem allra fyrst, kerfi sem veitir lífsbjörg Gunnar Svanur Einarsson skrifar Skoðun Ríkisstofnun forherðist við gagnrýni Björn Ólafsson skrifar Skoðun Bylting, bóla, bölvun - bull? Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Eru smáþjóðir stikkfríar? Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Ákall Valdimar Júlíusson skrifar Skoðun Á að leyfa eða halda áfram að banna? Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Íslenski fáninn fyrir samstöðu ekki mismunun Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Jafnlaunabarnið og baðvatnið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Þér er boðið með, kæri félagi Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Púslið sem passar ekki Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Nei, það verður ekki að vera Ísrael, það er Ísrael Einar Ólafsson skrifar Skoðun Kemur þín háskólagráða úr kornflakes pakka? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Hinn óseðjandi Eiríkur Ólafsson skrifar Skoðun Þéttari byggð: Hver nýtur ábatans — og hver borgar brúsann? Daði Freyr Ólafsson skrifar Sjá meira
Jón Kaldal skrifar skoðanagrein í gær, þar sem hann fagnar því að frumvarp um lagareldi hafi ekki náð fram að ganga. Það er skiljanlegt að Jón, talsmaður Íslenska náttúruverndarsjóðsins, sé gagnrýninn á lagareldisfrumvarpið. Náttúruverndarsamtök spila mikilvægt hlutverk sem lýtur helst að því að veita aðhald og gagnrýna - ýta nálinni í rétta átt. Það er svo annars konar ábyrgð að vera kjörinn fulltrúi eða embættismaður og standa frammi fyrir viðamiklu verkefni sem lýtur að því að setja lagaramma utan um það ófremdarástand sem hefur ríkt í atvinnugreininni. VG var vissulega í ríkisstjórn þegar fiskeldisfrumvarpið, sem þáverandi sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra Kristján Þór Júlíusson lagði fram, náði fram að ganga. Það var lagt upp með það að lögin yrðu endurskoðuð að fimm árum liðnum. Matvælaráðherra VG tók frumkvæði að því að styrkja faglegar stoðir lagareldis með skýrslu BCG og stefnumótun, vinna sem hefur m.a. undirstrikað mikilvægi vandaðrar stjórnsýslu og sátt við náttúruna. Starfsfólk ráðuneytisins hefur síðan unnið ómælda vinnu við frumvarpið og þurft að sitja undir ómálefnalegri gagnrýni fyrir vikið. Það sem fylgir því að vera í embætti, hvort sem það er þingmaður eða innan ráðuneytis, er að vinna innan ákveðinna ramma sem krefst þess að finna málamiðlanir milli ólíkra sjónarmiða, finna leiðir til að ná markmiðunum. Það er mikilvægt að halda því til haga að þrátt fyrir allt, þá er líka ýmislegt sem hægt er að vera sammála um. Við Jón erum nefnilega sammála um margt. Við erum til dæmis sammála um að það sé nauðsynlegt að hverfa frá frjóum laxi í sjókvíum og að eldið verði í lokuðum kvíum. Frumvarpið innleiðir hvatakerfi sem ýta greininni í átt að því að framleiða ófrjóan lax og nýta lokaðar kvíar. Í meðferð nefndarinnar á frumvarpinu var það sérstaklega skoðað hvort raunhæft væri að setja sólarlagsákvæði um frjóan fisk í opnum kvíum. Tæknin er á fleygiferð og ég er viss um að innan fárra ára verður það raunhæft að setja slíkt ákvæði. Annað sem við Jón erum sammála um er mikilvægi þess að huga að velferð dýra. Við erum sammála um að ástandið er ekki boðlegt, afföllin eru of há. Það er mjög áhugavert að Jón nefni Noreg í samhengi affalla innan sjókvíeldis, því þrátt fyrir að vísindamenn hafi vissulega óskað eftir því að norsk stjórnvöld skikki norsk eldisfyrirtæki til að koma afföllum undir 5% á ári (10% á kynslóð), þá eru Norðmenn einmitt ekki með viðurlög vegna affalla, þar sem framleiðsluheimildir eru skertar ef afföll fara yfir ákveðið mark líkt og kveðið var á um í frumvarpinu. Það er því skrítið að hampa Noregi fyrir það. Eru 20% afföll á kynslóð, eða 10% á ársgrundvelli, hátt? Já, það er of hátt. Hins vegar er hugmyndin sú að markmiðið sé hvati fyrir fyrirtækin í áttina að 10% markmiðinu, enda eru líka hvatar fyrir fyrirtæki þar sem afföllin eru undir 10%. Friðun fjarða fyrir sjókvíaeldi er annað sem við Jón hljótum að vera sammála um. Það er mikilvægt að vernda viðkvæm náttúrusvæði og tryggja að sjókvíaeldi hafi ekki neikvæð áhrif á þessi svæði. Smitvarnarsvæði eru loks eitthvað sem dregur rekstaraðila til ábyrgðar og gerir það að verkum að sjúkdómar og sníkjudýr berist ekki auðveldlega milli eldisstöðva. Þetta er mikilvægt skref í átt að betri heilsu eldisdýra og að minnka áhættuna fyrir villta laxastofna. Eftirlit með hlutfalli kynþroska fiska er líka eitthvað sem ekki er gert í samanburðarlöndum okkar og er mikilvægt að halda kynþroska í lágmarki. En ég er líklega að tala fyrir daufum eyrum hér. Og ég skil það – það er ekki hlutverk Jóns að sjá jákvæðar hliðar frumvarpsins og ég skil og ber virðingu fyrir hans hlutverki að vera gagnrýninn. Þrátt fyrir að ég sýni Jóni skilning hvað þetta varðar, vil ég leggja áherslu á að VG hefur unnið hörðum höndum að því að bæta umhverfis- og dýravelferðarmál tengd sjókvíaeldi, og mun alltaf berjast fyrir náttúruvernd og vernd lífríkis Íslands. Mikið af vandamálunum eru arfur frá fyrri stefnumótun (og skort þar á) sem við höfum verið að vinna að breyta með því að meðal annars undirbyggja faglegan grunn lagastoðarinnar. Það að benda á þetta lagalega tómarúm er ekki að skorast undan ábyrgð, en það er heldur ekki að taka ábyrgð að láta sér fallast hendur og gera ekki neitt þegar hin fullkomna lausn er ekki í augsýn. Að því leiti þykir mér það sérstakt að kalla það áfangasigur að frumvarpið náði ekki fram að ganga. Það er líklega sama hvernig frumvarpið hefði komið út úr nefnd að hans mati, þar sem niðurstaðan hefði ekki verið að banna sjókvíaeldi. Ég þakka þó Jóni fyrir hans umsagnir og vinnu og tek gjarnan samtalið og efast reyndar ekki um að við munum fá fleiri tækifæri til að ræða þessi mál, en frábið mér þó frekara samtal á vettvangi skoðana á Vísi. Höfundur er þingmaður VG og nefndarmaður í Atvinnuveganefnd.
Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun
Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun
Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar
Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun
Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun