Það sem er satt og rétt um kolefnisbindingu í hafi og Running Tide Kristinn Árni L. Hróbjartsson skrifar 19. júní 2024 18:00 Kolefnisbinding á hafi og landi eru mikilvæg tól í baráttunni við loftlagsvandann. Þær lausnir eiga að koma til viðbótar miklum og hröðum samdrætti í losun. En sökum þess hve hægt það gengur að draga úr losun, eykst nauðsyn fyrir kolefnisbindingu. Aðalritari Sameinuðu þjóðanna, Antonio Guterres, kallaði fyrr í þessum mánuði eftir því að vísindafólk og verkfræðingar einbeittu sér að þróun aðferða til varanlegrar bindingar kolefnis, og hvatti stjórnvöld heimsins til að styðja við þau verkefni. Kolefnisbinding í hafi er af mörgum - þar með talið milliríkjanefnd Sameinuðu þjóðanna um loftslagsmál (IPCC) - talin vera ein af þeim leiðum sem náð getur mestum árangri þegar kemur að bindingu. En aðferðirnar sem vísindamenn hafa sett fram kenningar um þarf að rannsaka, þróa, og sannreyna, á sama tíma og möguleg umhverfisáhrif eru metin og rannsökuð vel, til að hægt sé að taka ákvarðanir síðar um hvort, hvenær, og hvernig eigi að skala upp varanlega kolefnisbindingu í hafi. Það sem er þó kristaltært, er að mikil varanleg binding er nauðsynlegt tól í verkfærakistu okkar í baráttunni við loftslagsvána. Vegna nýlegrar umræðu um kolefnisbindingu í hafi og rannsóknir okkar hjá Running Tide viljum við koma nokkrum staðreyndum á framfæri og leiðrétta eftirfarandi rangfærslur: a) Að aðferðir okkar leiði ekki til varanlegrar kolefnisbindingar. b) Að enginn óháður aðili eða vísindafólk hafi rýnt aðferðirnar. c) Að um einhverskonar óheiðarlega gróðastarfsemi sé að ræða. d) Að við höfum lagt okkur fram við að losna undan eftirliti. e) Að þær einingar sem við afhendum til styrktaraðila veiti heimild til aukinnar losunar. Ekkert af þessu er rétt. Gagnrýni á verkefnið byggir að miklu leyti á misskilningi um markmið þess. Markmið okkar var að þróa og rannsaka aðferð við kolefnisbindingu í hafi sem nýtir sér náttúrulegar aðferðir hafsins sem nú þegar binda kolefni í miklum mæli. Running Tide fékk leyfi til að fleyta samtals 50 þúsund tonnum í heild á fjögurra ára tímabili, og framkvæmdi síðasta sumar 15 tilraunafleytingar með samtals um 19 þús tonn af efni. Þessar tilraunir voru hluti af rannsóknaráætlun sem legið hefur fyrir hjá leyfisveitenda og stofnunum frá haustmánuðum 2022, sem og opinberlega á vefsvæði félagsins. Markmið tilraunanna var að rannsaka og þróa grunninn að aðferðinni og snerist um að spá fyrir um afdrif efnis, fleyta efni, fylgjast með efninu og hvar það endar, og þróa og prófa mælingar- og greiningaraðferðir til þess að meta og greina kolefnisbindingu. Fleytingunum var dreift yfir mismunandi svæði, á mismunandi tímum í mismunandi veðrum og gögnin nýtt til að rannsaka og þróa aðferðir til að spá fyrir um og skilja afdrif efnisins. Það er grundvöllur áframhaldandi rannsókna og þróunar að skilja hvernig efnið hagar sér og hvar það endar. Aldrei stóð til að sökkva 50 þúsund tonnum af kurli á þessu ári enda hefði það ekki rúmast innan leyfisins. Aðferðir okkar og fyrirætlanir voru rýndar af fjölmörgum, óháðum aðilum, og byggja á traustum vísindalegum grunni. Aðferðafræðin var rýnd af yfir 50 félögum og einstaklingum, þar með talið vísindafólki, óháðum rannsóknarsetrum, ráðgjafafyrirtækjum, sem og óháðu vísindaráðgjafaráði Running Tide. Þá framkvæmdu óháðir ráðgjafar yfirferð til samræmis við ISO-14064-2 sem er alþjóðlegur staðall um kolefnisbindingarverkefni. Óháð vísinda og tæknifólk yfirfór gögn um bindinguna fyrir hönd styrktaraðila félagsins áður en bindingin var samþykkt. Einn hópurinn komst þannig að orði: Running Tide provided sufficient, compelling evidence that they successfully removed 600 net tons at a durability between 250 and 700 years. Rannsóknin og aðferðin var hönnuð til að lágmarka umhverfisáhrif eftir ítarlega greiningu á mögulegum hliðaráhrifum. Greiningar á mögulegum áhrifum - sem hafa fengið yfirferð frá óháðum aðilum - lágu til grundvallar hönnunar aðferðarinnar. Litlar einingar og mikil dreifing efnis lágmarkar neikvæð áhrif en hámarkar jákvæð - bindinguna. Allt timbur sem var fleytt var vottað af þriðja aðila samkvæmt alþjóðlegum stöðlum. Þau basísku efni sem við notuðum voru annars vegar íslenskur mulinn skeljasandur, og hins vegar kalksteinsefni sem eru notuð í landbúnaði. Þá bendir óháð greining m.a. frá norsku hafrannsóknarstofnunni NIVA að það magn kolefnis sem sökkt var sé meira en 100-falt innan öryggismarka. Running Tide kærði ákvörðun Umhverfisstofnunar um að rannsóknir okkar teldust varp, til að fá rannsóknir, þróun og kolefnisbindingu í hafi viðurkennda sem lögmætan tilgang. Á engum tímapunkti snerist kæran um að losna undan eftirliti, og getum við heilshugar tekið undir að meira eftirlit hefði verið betra. Við gerðum það sem við gátum - deildum gögnum með stofnunum innanlands og á vefsvæði okkar, með það að markmiði að vera eins gagnsæ og hægt er. Þær rannsóknir sem við stunduðum á Íslandi og þeir styrkir sem við þáðum enduðu ekki í neinum hagnaði. Styrkirnir frá þeim sem fengu valkvæðar einingar náðu yfir einn þriðja kostnaðar við tilraunirnar, og var restin af uppbyggingunni, laununum, þjónustukaupunum og öðru, sem hleypur á nokkrum milljörðum króna, fjármögnuð með öðrum styrkjum og fjármagni frá loftslagsfjárfestum. Fyrirtækið Shopify fékk engar losunarheimildir út á sinn styrk. Markmiðið var að grósetja þörunga og nýta timbrið sem undirlag til vaxtar og viðgangs. Okkar rannsóknir og þróun á þörungarækt var á góðu skriði, og náðum við fyrst í fyrra og aftur nú í sumar að sýna fram á þörungavöxt á rúmsjó - sem margir hafa talið illmögulegt. Næsti fasi verkefnisins, sem áætlaður var sumarið 2025, var að grósetja timbur og fleyta á sjó. Þannig hefðum við náð þeim markmiðum sem fram komu í umsókn okkar um leyfið. En sökum ástæðna ótengdum okkar rannsóknar- og þróunarstarfi á Íslandi, náðist ekki að fjármagna áframhaldandi þróun, og þurfum við því að vinda ofan af starfseminni, sem við munum gera á sama heiðarlega og faglega hátt og við teljum okkur hafa unnið að þróuninni á aðferðum okkar. Ekkert er eðlilegra en upplýst og gagnrýnin umræða um mögulegar aðgerðir til mótvægis við loftslagsvána. Þegar kolefnisbinding, í hvaða formi sem hún er, verður sköluð upp þá mun það hafa áhrif á okkur öll. Við höfum gert okkar besta til að þróa slíka aðferð og þó svo að okkar starfi ljúki nú þá munu gögnin nýtast öðrum sem halda þessari vegferð áfram. Höfundur er framkvæmdastjóri Running Tide á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Loftslagsmál Umhverfismál Mest lesið Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson Skoðun Skoðun Skoðun Ríkisstjórn sem skeytir engu Diljá Matthíasardóttir skrifar Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Á að sameina ÍSÍ og UMFÍ? Ómar Stefánsson skrifar Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir skrifar Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Sósíalistar á vaktinni í átta ár Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson skrifar Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Sjá meira
Kolefnisbinding á hafi og landi eru mikilvæg tól í baráttunni við loftlagsvandann. Þær lausnir eiga að koma til viðbótar miklum og hröðum samdrætti í losun. En sökum þess hve hægt það gengur að draga úr losun, eykst nauðsyn fyrir kolefnisbindingu. Aðalritari Sameinuðu þjóðanna, Antonio Guterres, kallaði fyrr í þessum mánuði eftir því að vísindafólk og verkfræðingar einbeittu sér að þróun aðferða til varanlegrar bindingar kolefnis, og hvatti stjórnvöld heimsins til að styðja við þau verkefni. Kolefnisbinding í hafi er af mörgum - þar með talið milliríkjanefnd Sameinuðu þjóðanna um loftslagsmál (IPCC) - talin vera ein af þeim leiðum sem náð getur mestum árangri þegar kemur að bindingu. En aðferðirnar sem vísindamenn hafa sett fram kenningar um þarf að rannsaka, þróa, og sannreyna, á sama tíma og möguleg umhverfisáhrif eru metin og rannsökuð vel, til að hægt sé að taka ákvarðanir síðar um hvort, hvenær, og hvernig eigi að skala upp varanlega kolefnisbindingu í hafi. Það sem er þó kristaltært, er að mikil varanleg binding er nauðsynlegt tól í verkfærakistu okkar í baráttunni við loftslagsvána. Vegna nýlegrar umræðu um kolefnisbindingu í hafi og rannsóknir okkar hjá Running Tide viljum við koma nokkrum staðreyndum á framfæri og leiðrétta eftirfarandi rangfærslur: a) Að aðferðir okkar leiði ekki til varanlegrar kolefnisbindingar. b) Að enginn óháður aðili eða vísindafólk hafi rýnt aðferðirnar. c) Að um einhverskonar óheiðarlega gróðastarfsemi sé að ræða. d) Að við höfum lagt okkur fram við að losna undan eftirliti. e) Að þær einingar sem við afhendum til styrktaraðila veiti heimild til aukinnar losunar. Ekkert af þessu er rétt. Gagnrýni á verkefnið byggir að miklu leyti á misskilningi um markmið þess. Markmið okkar var að þróa og rannsaka aðferð við kolefnisbindingu í hafi sem nýtir sér náttúrulegar aðferðir hafsins sem nú þegar binda kolefni í miklum mæli. Running Tide fékk leyfi til að fleyta samtals 50 þúsund tonnum í heild á fjögurra ára tímabili, og framkvæmdi síðasta sumar 15 tilraunafleytingar með samtals um 19 þús tonn af efni. Þessar tilraunir voru hluti af rannsóknaráætlun sem legið hefur fyrir hjá leyfisveitenda og stofnunum frá haustmánuðum 2022, sem og opinberlega á vefsvæði félagsins. Markmið tilraunanna var að rannsaka og þróa grunninn að aðferðinni og snerist um að spá fyrir um afdrif efnis, fleyta efni, fylgjast með efninu og hvar það endar, og þróa og prófa mælingar- og greiningaraðferðir til þess að meta og greina kolefnisbindingu. Fleytingunum var dreift yfir mismunandi svæði, á mismunandi tímum í mismunandi veðrum og gögnin nýtt til að rannsaka og þróa aðferðir til að spá fyrir um og skilja afdrif efnisins. Það er grundvöllur áframhaldandi rannsókna og þróunar að skilja hvernig efnið hagar sér og hvar það endar. Aldrei stóð til að sökkva 50 þúsund tonnum af kurli á þessu ári enda hefði það ekki rúmast innan leyfisins. Aðferðir okkar og fyrirætlanir voru rýndar af fjölmörgum, óháðum aðilum, og byggja á traustum vísindalegum grunni. Aðferðafræðin var rýnd af yfir 50 félögum og einstaklingum, þar með talið vísindafólki, óháðum rannsóknarsetrum, ráðgjafafyrirtækjum, sem og óháðu vísindaráðgjafaráði Running Tide. Þá framkvæmdu óháðir ráðgjafar yfirferð til samræmis við ISO-14064-2 sem er alþjóðlegur staðall um kolefnisbindingarverkefni. Óháð vísinda og tæknifólk yfirfór gögn um bindinguna fyrir hönd styrktaraðila félagsins áður en bindingin var samþykkt. Einn hópurinn komst þannig að orði: Running Tide provided sufficient, compelling evidence that they successfully removed 600 net tons at a durability between 250 and 700 years. Rannsóknin og aðferðin var hönnuð til að lágmarka umhverfisáhrif eftir ítarlega greiningu á mögulegum hliðaráhrifum. Greiningar á mögulegum áhrifum - sem hafa fengið yfirferð frá óháðum aðilum - lágu til grundvallar hönnunar aðferðarinnar. Litlar einingar og mikil dreifing efnis lágmarkar neikvæð áhrif en hámarkar jákvæð - bindinguna. Allt timbur sem var fleytt var vottað af þriðja aðila samkvæmt alþjóðlegum stöðlum. Þau basísku efni sem við notuðum voru annars vegar íslenskur mulinn skeljasandur, og hins vegar kalksteinsefni sem eru notuð í landbúnaði. Þá bendir óháð greining m.a. frá norsku hafrannsóknarstofnunni NIVA að það magn kolefnis sem sökkt var sé meira en 100-falt innan öryggismarka. Running Tide kærði ákvörðun Umhverfisstofnunar um að rannsóknir okkar teldust varp, til að fá rannsóknir, þróun og kolefnisbindingu í hafi viðurkennda sem lögmætan tilgang. Á engum tímapunkti snerist kæran um að losna undan eftirliti, og getum við heilshugar tekið undir að meira eftirlit hefði verið betra. Við gerðum það sem við gátum - deildum gögnum með stofnunum innanlands og á vefsvæði okkar, með það að markmiði að vera eins gagnsæ og hægt er. Þær rannsóknir sem við stunduðum á Íslandi og þeir styrkir sem við þáðum enduðu ekki í neinum hagnaði. Styrkirnir frá þeim sem fengu valkvæðar einingar náðu yfir einn þriðja kostnaðar við tilraunirnar, og var restin af uppbyggingunni, laununum, þjónustukaupunum og öðru, sem hleypur á nokkrum milljörðum króna, fjármögnuð með öðrum styrkjum og fjármagni frá loftslagsfjárfestum. Fyrirtækið Shopify fékk engar losunarheimildir út á sinn styrk. Markmiðið var að grósetja þörunga og nýta timbrið sem undirlag til vaxtar og viðgangs. Okkar rannsóknir og þróun á þörungarækt var á góðu skriði, og náðum við fyrst í fyrra og aftur nú í sumar að sýna fram á þörungavöxt á rúmsjó - sem margir hafa talið illmögulegt. Næsti fasi verkefnisins, sem áætlaður var sumarið 2025, var að grósetja timbur og fleyta á sjó. Þannig hefðum við náð þeim markmiðum sem fram komu í umsókn okkar um leyfið. En sökum ástæðna ótengdum okkar rannsóknar- og þróunarstarfi á Íslandi, náðist ekki að fjármagna áframhaldandi þróun, og þurfum við því að vinda ofan af starfseminni, sem við munum gera á sama heiðarlega og faglega hátt og við teljum okkur hafa unnið að þróuninni á aðferðum okkar. Ekkert er eðlilegra en upplýst og gagnrýnin umræða um mögulegar aðgerðir til mótvægis við loftslagsvána. Þegar kolefnisbinding, í hvaða formi sem hún er, verður sköluð upp þá mun það hafa áhrif á okkur öll. Við höfum gert okkar besta til að þróa slíka aðferð og þó svo að okkar starfi ljúki nú þá munu gögnin nýtast öðrum sem halda þessari vegferð áfram. Höfundur er framkvæmdastjóri Running Tide á Íslandi.
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir Skoðun
Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar
Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar
Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar
Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir Skoðun