Landslagið í leikskólamálum Reykjavíkurborgar ólgar Georg Atli Hallsson skrifar 14. desember 2022 07:30 Mönnunarvandi borgarinnar er rótgróinn og vel þekktur, sömu sögu má segja um launamálin og nú upp á síðkastið hefur vandræðalegri stöðu ýmissa leikskólabygginga verið gerð nokkuð góð skil. Í október síðastliðinn bárust fréttir um að það vantaði að ráða í kringum 80 stöðugildi (starfsfólk) í 67 leikskóla, til að mæta grunnþörf og geta boðið um það bil 190 biðlistabörnum, að hefja skólagöngu. Þessi tala er reyndar öllu hærri ef við miðum við öll frægu 12 mánaða kosningaloforðs-börnin og stendur þá hún þá víst í 618 börn. Athugið að þarna nota ég orðið “skólaganga” mjög meðvitað. Leikskólar landsins eru nefnilega skólar. Þar fer fram menntun og í leikskólunum er lagður grunnur að ýmsu sem oft er talin grunngildi samfélagsins og fjölbreyttrar menningar. Við Íslendingar vorum metnaðarfull og framsýn þegar við settum lög árið 2008 um skólastarf á Íslandi. Þar var hlutverk fyrstu menntastofnunarinnar afmörkuð og skilgreint sem fyrsta skólastigið. Þar stendur meðal annars: „Veita skal börnum umönnun og menntun, búa þeim hollt og hvetjandi uppeldisumhverfi og örugg náms- og leikskilyrði. Stuðla skal að því að nám fari fram í leik og skapandi starfi þar sem börn njóta fjölbreyttra uppeldiskosta. Starfshættir leikskóla skulu mótast af umburðarlyndi og kærleika, jafnrétti, lýðræðislegu samstarfi, ábyrgð, umhyggju, sáttfýsi, virðingu fyrir manngildi [...]“. Ég tek það fram að ég feitletraði nokkur orðanna þarna sjálfur fyrir dramatísk áhrif. Aðeins ofar nefndi ég mönnunarvandann og langar að benda á að nú fyrir stuttu kom fram skýrsla sem tiltók að mat Reykjavíkurborgar sé að almennt eru leikskólarnir ofmannaðir um 1-2 stöðugildi. Það hefur líka komið fram að stefna Reykjavíkurborgar er sú að fjölga börnum í leikskólakerfinu og að taka sífellt yngri börn inn í menntakerfið, ásamt ákveðnum niðurskurði í matkosti og kaupum á aðföngum. Þrátt fyrir þessar takmarkanir er svo hvergi slegið af væntingum um hátt menntunarstig starfsfólks. Hvergi er dregið úr kröfunum um fjölbreytt gæðastarf sem unnið er á forsendum og getu barnanna. Hvergi er gefinn afsláttur af fagmennsku þeirra sem leiða starfið á gólfinu. Hér vil ég gjarnan staldra við og taka það skýrt fram að, að sjálfsögðu þætti mér fráleitt á allan hátt að draga úr gæðum leikskólastarfs á Íslandi og að mér þykir í raun aðdáunarvert hversu vel leikskólar hafa staðið sig þrátt fyrir áralangt fjársvelti og almennt virðingarleysi gagnvart starfinu. Að mínu mati eru bara ákveðnar þversagnir í þessu öllu. Ef að við viljum reka framsækið og metnaðarfullt skólastarf fyrir þessi yngstu börn, þá gengur ekki að fækka starfsfólki og fjölga börnum. Annað þarf að víkja fyrir hinu. Ef að við viljum að börnunum líði vel, upplifi öryggi og traust getum við ekki rekið skólastofnanir á of fáu starfsfólki. Það er einungis til að brenna upp metnað, áhuga og getu starfsfólks. Ef að við viljum raunverulega líta á leikskólann sem grunnstoð í samfélaginu, sem undirbýr komandi kynslóðir fyrir framhaldsmenntun á ýmsum öðrum skólastigumog síðar þátttöku á vinnumarkaði - þá þurfum við að bjóða upp á aðbúnað og aðstæður sem styðja, örva og þroska en ekki þrengja að og takmarka möguleika þeirra. Þau sem koma að reglugerðarsetningu og almennri stefnumótun leikskólastarfs í borginni virðast ætla að ríghalda í þessar mótsagnir og reyna að bjóða bæði upp á gjöfult skólastarf og hráa geymslu á sama tíma. Ég held að það sé orðið vel tímabært að Reykjavíkurborg og menntamálaráðuneytið fara að taka sig sjálf alvarlega. Það þýðir ekki að segja eitt og gera annað. Í menntamálum er ekki bæði hægt að halda og sleppa. Það gengur ekki upp að ætla að halda uppi öflugu menntakerfi á viðurkenndu fyrsta skólastigi landsins á lágmarks fjárlögum og skammtíma hugsjónum. Ég skil samt vel að það þurfi ákveðið aðhald í fjármálum borgarinnar og að óráðsía gengur vitaskuld ekki. Hins vegar þarf virka forgangsröðun og það þarf líka að átta sig á að ekki er hægt að skera endalaust af því sem lítið er. Sjaldan hefur það sést jafnvel og nú, hversu fjársveltar menntastofnanir borgarinnar eru og hafa verið í langan tíma. Það þarf að ákveða hvort við viljum sýna börnum borgarinnar þá virðingu sem þau eiga skilið með frábærri menntastefnu þar sem hagmunir barnanna eru höfð að leiðarljósi eða bjóða upp á einföld, lítil rými þar sem vinnumarkaðurinn getur geymt börn starfsfólk síns, svo þau verði ekki fyrir. Ég (og margt samstarfsfólk mitt í skólakerfinu!) værum mikið til í að fá að vita hvaða veg leikskólar landsins eiga að feta, svo að við getum hreinlega tekið ákvörðun um það hvort að við getum átt samleið og haldið faglegu starfi okkar áfram. Ég vona jafnframt að viðeigandi stjórnvöld fari að standa með hagsmunum barnanna frekar en að standa með hagnaðardrifnum hugmyndum. Það vakti athygli mína þegar allt fagmenntað starfsfólk leikskólans Grandaborgar sagði upp störfum á dögunum, vegna þess að þau töldu sig ekki geta tryggt öryggi barnanna og farið eftir lögum um aðbúnað þeirra. Þau fengu nóg af því að geta ekki sinnt sinni vinnu eins og þeim er skylt að gera. Þetta heitir að taka ábyrgð. Ég stend með þeim. Höfundur er starfsmaður á leikskóla. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Leikskólar Skóla - og menntamál Börn og uppeldi Reykjavík Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Halldór 18.05.2024 Halldór Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Sjá meira
Mönnunarvandi borgarinnar er rótgróinn og vel þekktur, sömu sögu má segja um launamálin og nú upp á síðkastið hefur vandræðalegri stöðu ýmissa leikskólabygginga verið gerð nokkuð góð skil. Í október síðastliðinn bárust fréttir um að það vantaði að ráða í kringum 80 stöðugildi (starfsfólk) í 67 leikskóla, til að mæta grunnþörf og geta boðið um það bil 190 biðlistabörnum, að hefja skólagöngu. Þessi tala er reyndar öllu hærri ef við miðum við öll frægu 12 mánaða kosningaloforðs-börnin og stendur þá hún þá víst í 618 börn. Athugið að þarna nota ég orðið “skólaganga” mjög meðvitað. Leikskólar landsins eru nefnilega skólar. Þar fer fram menntun og í leikskólunum er lagður grunnur að ýmsu sem oft er talin grunngildi samfélagsins og fjölbreyttrar menningar. Við Íslendingar vorum metnaðarfull og framsýn þegar við settum lög árið 2008 um skólastarf á Íslandi. Þar var hlutverk fyrstu menntastofnunarinnar afmörkuð og skilgreint sem fyrsta skólastigið. Þar stendur meðal annars: „Veita skal börnum umönnun og menntun, búa þeim hollt og hvetjandi uppeldisumhverfi og örugg náms- og leikskilyrði. Stuðla skal að því að nám fari fram í leik og skapandi starfi þar sem börn njóta fjölbreyttra uppeldiskosta. Starfshættir leikskóla skulu mótast af umburðarlyndi og kærleika, jafnrétti, lýðræðislegu samstarfi, ábyrgð, umhyggju, sáttfýsi, virðingu fyrir manngildi [...]“. Ég tek það fram að ég feitletraði nokkur orðanna þarna sjálfur fyrir dramatísk áhrif. Aðeins ofar nefndi ég mönnunarvandann og langar að benda á að nú fyrir stuttu kom fram skýrsla sem tiltók að mat Reykjavíkurborgar sé að almennt eru leikskólarnir ofmannaðir um 1-2 stöðugildi. Það hefur líka komið fram að stefna Reykjavíkurborgar er sú að fjölga börnum í leikskólakerfinu og að taka sífellt yngri börn inn í menntakerfið, ásamt ákveðnum niðurskurði í matkosti og kaupum á aðföngum. Þrátt fyrir þessar takmarkanir er svo hvergi slegið af væntingum um hátt menntunarstig starfsfólks. Hvergi er dregið úr kröfunum um fjölbreytt gæðastarf sem unnið er á forsendum og getu barnanna. Hvergi er gefinn afsláttur af fagmennsku þeirra sem leiða starfið á gólfinu. Hér vil ég gjarnan staldra við og taka það skýrt fram að, að sjálfsögðu þætti mér fráleitt á allan hátt að draga úr gæðum leikskólastarfs á Íslandi og að mér þykir í raun aðdáunarvert hversu vel leikskólar hafa staðið sig þrátt fyrir áralangt fjársvelti og almennt virðingarleysi gagnvart starfinu. Að mínu mati eru bara ákveðnar þversagnir í þessu öllu. Ef að við viljum reka framsækið og metnaðarfullt skólastarf fyrir þessi yngstu börn, þá gengur ekki að fækka starfsfólki og fjölga börnum. Annað þarf að víkja fyrir hinu. Ef að við viljum að börnunum líði vel, upplifi öryggi og traust getum við ekki rekið skólastofnanir á of fáu starfsfólki. Það er einungis til að brenna upp metnað, áhuga og getu starfsfólks. Ef að við viljum raunverulega líta á leikskólann sem grunnstoð í samfélaginu, sem undirbýr komandi kynslóðir fyrir framhaldsmenntun á ýmsum öðrum skólastigumog síðar þátttöku á vinnumarkaði - þá þurfum við að bjóða upp á aðbúnað og aðstæður sem styðja, örva og þroska en ekki þrengja að og takmarka möguleika þeirra. Þau sem koma að reglugerðarsetningu og almennri stefnumótun leikskólastarfs í borginni virðast ætla að ríghalda í þessar mótsagnir og reyna að bjóða bæði upp á gjöfult skólastarf og hráa geymslu á sama tíma. Ég held að það sé orðið vel tímabært að Reykjavíkurborg og menntamálaráðuneytið fara að taka sig sjálf alvarlega. Það þýðir ekki að segja eitt og gera annað. Í menntamálum er ekki bæði hægt að halda og sleppa. Það gengur ekki upp að ætla að halda uppi öflugu menntakerfi á viðurkenndu fyrsta skólastigi landsins á lágmarks fjárlögum og skammtíma hugsjónum. Ég skil samt vel að það þurfi ákveðið aðhald í fjármálum borgarinnar og að óráðsía gengur vitaskuld ekki. Hins vegar þarf virka forgangsröðun og það þarf líka að átta sig á að ekki er hægt að skera endalaust af því sem lítið er. Sjaldan hefur það sést jafnvel og nú, hversu fjársveltar menntastofnanir borgarinnar eru og hafa verið í langan tíma. Það þarf að ákveða hvort við viljum sýna börnum borgarinnar þá virðingu sem þau eiga skilið með frábærri menntastefnu þar sem hagmunir barnanna eru höfð að leiðarljósi eða bjóða upp á einföld, lítil rými þar sem vinnumarkaðurinn getur geymt börn starfsfólk síns, svo þau verði ekki fyrir. Ég (og margt samstarfsfólk mitt í skólakerfinu!) værum mikið til í að fá að vita hvaða veg leikskólar landsins eiga að feta, svo að við getum hreinlega tekið ákvörðun um það hvort að við getum átt samleið og haldið faglegu starfi okkar áfram. Ég vona jafnframt að viðeigandi stjórnvöld fari að standa með hagsmunum barnanna frekar en að standa með hagnaðardrifnum hugmyndum. Það vakti athygli mína þegar allt fagmenntað starfsfólk leikskólans Grandaborgar sagði upp störfum á dögunum, vegna þess að þau töldu sig ekki geta tryggt öryggi barnanna og farið eftir lögum um aðbúnað þeirra. Þau fengu nóg af því að geta ekki sinnt sinni vinnu eins og þeim er skylt að gera. Þetta heitir að taka ábyrgð. Ég stend með þeim. Höfundur er starfsmaður á leikskóla.
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun
Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun