Segir Unni ekki vita upp á hár hvað fatlað fólk gangi í gegnum Bjarki Sigurðsson skrifar 23. september 2022 11:45 Freyja Haraldsdóttir segir leikstjóra Sem á himni ekki geta vitað upp á hár hvað fatlað fólk gengur í gegnum þrátt fyrir að eiga fatlað barn. Vísir Freyja Haraldsdóttir, baráttukona og fyrrverandi varaþingmaður, segir leikstjóra verksins Sem á himni ekki vita upp á hár hvað fatlað fólk gangi í gegnum, þrátt fyrir að eiga fatlað barn. Hún vonast eftir því að aðstandendur sýningarinnar axli ábyrgð á langþreyttri birtingarmynd fötlunar. Umræða hefur skapast um birtingu fötluðu persónunnar Dodda í verkinu Sem á himni sem sýnt er í Þjóðleikhúsinu. Nína Hjálmarsdóttir, gagnrýnandi Víðsjár, sagði persónuna ýta yndir skaðlegar staðalímyndir um fatlað fólk og spurði hvers vegna ekki var fundinn fatlaður einstaklingur til að leika Dodda. Unnur Ösp Stefánsdóttir, leikstjóri Sem á himni, svaraði í gær fyrir gagnrýnina. Hún sagði að málefni fatlaðra standi henni sérstaklega nærri þar sem hún eigi fatlað barn. Hún hafi meðal annars tekið að sér leikstjórn verksins til að vekja athygli á stöðu fatlaðra í samfélaginu. Freyja Haraldsdóttir, baráttukona og fyrrverandi varaþingmaður, segir í Facebook-færslu það hafa verið erfitt að lesa svar Unnar. Hún trúi því að Unni sé annt um stöðu fatlaðs fólks og að hún upplifi þær tilfinningar sem hún segist gera. Í kvöldfréttum Stöðvar 2 í gærkvöldi var rætt við Magnús Geir Þórðarson, þjóðleikhússtjóra, um málið. „Það breytir því hinsvegar ekki að yfirlýsingin gefur ekki til kynna að hún eða aðstandendur sýningarinnar ætli að gefa röddum fatlaðs fólks, um viðfangsefni fötlunar í sýningunni vægi og pláss, né gangast við ábyrgðinni, biðjast afsökunar á ableismanum og útlista í detailum hvernig á að gera betur næst. Sýna auðmýkt og hlusta - og leitast við að skilja,“ segir Freyja. Hún segir Unni falla í sömu gryfju og margir, að láta málið snúast um tilfinningar ófatlaðs fólks. Hún segir Unni vera að „able-splaina“ (útskýra fyrir fötluðu fólki hvað fatlanir eru í raun og veru). Freyja segir það vera algjöran misskilning að foreldrar fatlaðra barna viti hvað fatlað fólk gangi í gegnum. Foreldrar sjái jú hvað er að gerast en verða þó ekki fyrir sömu fordómum og þeir sem fatlaðir eru. „Þau vita ekki hvernig það er að sitja í kvikmyndahúsi og leikhúsi og hlusta á aðra áhorfendur veltast um af hlátri yfir niðurlægingum sem fatlað fólk verður gjarnan fyrir. Eða hvernig það raunverulega er að verða fyrir útilokun, fordómum og jaðarsetningu. Og að geta hvergi speglað sig í öðru fötluðu fólki á sviði,“ segir Freyja. Hún segir það að vera foreldri fatlaðs barns gefi ekki sjálfkrafa túlkunar- og skilgreiningarvald, hvað þá nægilega innsýn eða skilning til að segja sögu fatlaðs fólks án aðkomu frá fötluðu fólki. „Ég vona að aðstandur þessarar sýningar muni amk. einn daginn hrökkva úr vörn, axla ábyrgð og endurtaka ekki þessa langþreyttu birtingarmyndir fötlunar og sleppi takinu á valdinu yfir okkar sögum,“ segir Freyja. Í fyrri færslu á Facebook-síðu sinni segir Freyja að hún hafi ekki séð umrædda sýningu, Sem á himni, og treysti sé ekki til þess því hún sé „búin með lífsskammtinn af að sitja í leikhúsi og bíó og horfa á fatlað fólk smættað, niðurlægt og skrumskælt og heyra salinn hlæja eða aumkast yfir enn eini staðalmyndinni“. Leikhús Málefni fatlaðs fólks Mest lesið „Það er erfitt að setja sig í hermannagalla í litlu sveitarfélagi” Innlent Gekk fram á dauða seli: „Svona á enginn að gera“ Innlent Svona gæti Sundabraut litið út: Brú eða göng meðal valkosta Innlent Segir Fallon og Meyers næsta: „Gerið þetta NBC!!!“ Erlent Munu leggja fram vísindalegar sannanir fyrir því að Brigitte sé líffræðilega kona Erlent Ráðast á fangaverði og skvetta á þá ýmsum líkamsvessum Innlent „Ævintýralegur ávinningur“ og ráðherra segir auðvelt að sækja um Innlent „Ég er bara eins og ég er og tala bara eins og ég tala“ Innlent Eltihrellir sat fyrir lögregluþjónum og skaut þrjá til bana Erlent Vilja að átján ára fái að kaupa áfengi Innlent Fleiri fréttir Hafnir landsins þurfa hátt í hundrað milljarða næstu fimmtán árin Harma áform stjórnvalda sem heimila hækkun gjalda Innan við helmingur segist trúaður Guðjón Ragnar skipaður skólameistari „Ég er bara eins og ég er og tala bara eins og ég tala“ Inga á móti neitunarvaldi sveitarfélaga „Ævintýralegur ávinningur“ og ráðherra segir auðvelt að sækja um Kjósa um sameiningu sveitarfélaganna í lok nóvember og desember Gísli Marteinn „alls ekki“ á leið í framboð Vilja að átján ára fái að kaupa áfengi Ráðherra boðar stórtækar breytingar og Viðskiptaráð vill finna olíu Hafnar kröfu um ógildingu ákvörðunar Skipulagsstofnunar Svona gæti Sundabraut litið út: Brú eða göng meðal valkosta Stefnir í að forystan verði óbreytt Gekk fram á dauða seli: „Svona á enginn að gera“ Vilja byggja nýtt geðsvið við hlið Landspítalans í Fossvogi Íbúar þurfa ekki lengur að sjóða neysluvatn Ráðast á fangaverði og skvetta á þá ýmsum líkamsvessum „Það er erfitt að setja sig í hermannagalla í litlu sveitarfélagi” Helmingur nýrra íbúða óseldur í yfir 200 daga Ógnaði öðrum með skærum 3,6 stiga skjálfti mældist í Vatnajökli Sumarfríið allt of langt fyrir þau börn sem einangra sig félagslega Segja áform ráðherra grafa undan þjónustu Óttast að áætlanir ráðherra muni fækka leigubílstjórum Ekki eigi að stjórna borginni út frá „pólitískri kreddu“ Eiga eftir að ráða tólf starfsmenn svo hægt sé að opna allar deildir Skorast ekki undan ábyrgð vilji flokksmenn nýjan oddvita Nýburar fæðast í nikótínfráhvörfum Skipulagsbreytingar á framhaldsskólastigi í vændum Sjá meira
Umræða hefur skapast um birtingu fötluðu persónunnar Dodda í verkinu Sem á himni sem sýnt er í Þjóðleikhúsinu. Nína Hjálmarsdóttir, gagnrýnandi Víðsjár, sagði persónuna ýta yndir skaðlegar staðalímyndir um fatlað fólk og spurði hvers vegna ekki var fundinn fatlaður einstaklingur til að leika Dodda. Unnur Ösp Stefánsdóttir, leikstjóri Sem á himni, svaraði í gær fyrir gagnrýnina. Hún sagði að málefni fatlaðra standi henni sérstaklega nærri þar sem hún eigi fatlað barn. Hún hafi meðal annars tekið að sér leikstjórn verksins til að vekja athygli á stöðu fatlaðra í samfélaginu. Freyja Haraldsdóttir, baráttukona og fyrrverandi varaþingmaður, segir í Facebook-færslu það hafa verið erfitt að lesa svar Unnar. Hún trúi því að Unni sé annt um stöðu fatlaðs fólks og að hún upplifi þær tilfinningar sem hún segist gera. Í kvöldfréttum Stöðvar 2 í gærkvöldi var rætt við Magnús Geir Þórðarson, þjóðleikhússtjóra, um málið. „Það breytir því hinsvegar ekki að yfirlýsingin gefur ekki til kynna að hún eða aðstandendur sýningarinnar ætli að gefa röddum fatlaðs fólks, um viðfangsefni fötlunar í sýningunni vægi og pláss, né gangast við ábyrgðinni, biðjast afsökunar á ableismanum og útlista í detailum hvernig á að gera betur næst. Sýna auðmýkt og hlusta - og leitast við að skilja,“ segir Freyja. Hún segir Unni falla í sömu gryfju og margir, að láta málið snúast um tilfinningar ófatlaðs fólks. Hún segir Unni vera að „able-splaina“ (útskýra fyrir fötluðu fólki hvað fatlanir eru í raun og veru). Freyja segir það vera algjöran misskilning að foreldrar fatlaðra barna viti hvað fatlað fólk gangi í gegnum. Foreldrar sjái jú hvað er að gerast en verða þó ekki fyrir sömu fordómum og þeir sem fatlaðir eru. „Þau vita ekki hvernig það er að sitja í kvikmyndahúsi og leikhúsi og hlusta á aðra áhorfendur veltast um af hlátri yfir niðurlægingum sem fatlað fólk verður gjarnan fyrir. Eða hvernig það raunverulega er að verða fyrir útilokun, fordómum og jaðarsetningu. Og að geta hvergi speglað sig í öðru fötluðu fólki á sviði,“ segir Freyja. Hún segir það að vera foreldri fatlaðs barns gefi ekki sjálfkrafa túlkunar- og skilgreiningarvald, hvað þá nægilega innsýn eða skilning til að segja sögu fatlaðs fólks án aðkomu frá fötluðu fólki. „Ég vona að aðstandur þessarar sýningar muni amk. einn daginn hrökkva úr vörn, axla ábyrgð og endurtaka ekki þessa langþreyttu birtingarmyndir fötlunar og sleppi takinu á valdinu yfir okkar sögum,“ segir Freyja. Í fyrri færslu á Facebook-síðu sinni segir Freyja að hún hafi ekki séð umrædda sýningu, Sem á himni, og treysti sé ekki til þess því hún sé „búin með lífsskammtinn af að sitja í leikhúsi og bíó og horfa á fatlað fólk smættað, niðurlægt og skrumskælt og heyra salinn hlæja eða aumkast yfir enn eini staðalmyndinni“.
Leikhús Málefni fatlaðs fólks Mest lesið „Það er erfitt að setja sig í hermannagalla í litlu sveitarfélagi” Innlent Gekk fram á dauða seli: „Svona á enginn að gera“ Innlent Svona gæti Sundabraut litið út: Brú eða göng meðal valkosta Innlent Segir Fallon og Meyers næsta: „Gerið þetta NBC!!!“ Erlent Munu leggja fram vísindalegar sannanir fyrir því að Brigitte sé líffræðilega kona Erlent Ráðast á fangaverði og skvetta á þá ýmsum líkamsvessum Innlent „Ævintýralegur ávinningur“ og ráðherra segir auðvelt að sækja um Innlent „Ég er bara eins og ég er og tala bara eins og ég tala“ Innlent Eltihrellir sat fyrir lögregluþjónum og skaut þrjá til bana Erlent Vilja að átján ára fái að kaupa áfengi Innlent Fleiri fréttir Hafnir landsins þurfa hátt í hundrað milljarða næstu fimmtán árin Harma áform stjórnvalda sem heimila hækkun gjalda Innan við helmingur segist trúaður Guðjón Ragnar skipaður skólameistari „Ég er bara eins og ég er og tala bara eins og ég tala“ Inga á móti neitunarvaldi sveitarfélaga „Ævintýralegur ávinningur“ og ráðherra segir auðvelt að sækja um Kjósa um sameiningu sveitarfélaganna í lok nóvember og desember Gísli Marteinn „alls ekki“ á leið í framboð Vilja að átján ára fái að kaupa áfengi Ráðherra boðar stórtækar breytingar og Viðskiptaráð vill finna olíu Hafnar kröfu um ógildingu ákvörðunar Skipulagsstofnunar Svona gæti Sundabraut litið út: Brú eða göng meðal valkosta Stefnir í að forystan verði óbreytt Gekk fram á dauða seli: „Svona á enginn að gera“ Vilja byggja nýtt geðsvið við hlið Landspítalans í Fossvogi Íbúar þurfa ekki lengur að sjóða neysluvatn Ráðast á fangaverði og skvetta á þá ýmsum líkamsvessum „Það er erfitt að setja sig í hermannagalla í litlu sveitarfélagi” Helmingur nýrra íbúða óseldur í yfir 200 daga Ógnaði öðrum með skærum 3,6 stiga skjálfti mældist í Vatnajökli Sumarfríið allt of langt fyrir þau börn sem einangra sig félagslega Segja áform ráðherra grafa undan þjónustu Óttast að áætlanir ráðherra muni fækka leigubílstjórum Ekki eigi að stjórna borginni út frá „pólitískri kreddu“ Eiga eftir að ráða tólf starfsmenn svo hægt sé að opna allar deildir Skorast ekki undan ábyrgð vilji flokksmenn nýjan oddvita Nýburar fæðast í nikótínfráhvörfum Skipulagsbreytingar á framhaldsskólastigi í vændum Sjá meira