Viðskiptahalli ekki verið meiri frá hruni Árni Sæberg skrifar 1. júní 2022 16:01 Jón Bjarki Bentsson, aðalhagfræðingur Íslandsbanka. Vísir/Egill Viðskiptahalli á fyrsta ársfjórðungi ársins mældist hærri en hann hefur mælst frá fjármálakreppunni árið 2008. Aldrei þessu vant var halli á öllum helstu undirliðum viðskiptajafnaðarins en greiningardeild Íslandsbanka hefur ekki hringt viðvörunarbjöllum enda reiknar hún með því að þjóðarbúið rétti úr kútnum innan skamms. Í morgun gaf seðlabankinn út svarta skýrslu um viðskiptajöfnuð á fyrsta ársfjórðungi ársins. Samkvæmt henni var viðskiptahalli ríflega fimmtíu milljarðar króna en það er um 27 milljarða króna verri niðurstaða en á sama ársfjórðungi í fyrra. Í pistli Jóns Bjarka Bentssonar, aðalhagfræðings Íslandsbanka, á vef bankans segir að viðskiptahalli hafi ekki mælst meiri frá því að efnahagshrun varð landinu árið 2008, séu slitabú föllnu bankanna undanskilin. Þá segir hann að langt sé síðan halli hefur verið á viðskiptum í öllum helstu undirliðum viðskiptajafnaðarins. Í samtali við Vísi segir Jón Bjarki að þetta þýði einfaldlega að íslendingar hafi greitt umtalsvert hærri fjárhæðir til útlanda en streymdu inn í landið. Kemur á óvart en veldur ekki teljandi áhyggjum Í pistli Jóns Bjarka segir að svo mikill viðskiptahalli hafi komið greiningardeild Íslandsbanka nokkuð á óvart en greint var frá því á dögunum að útflutningsverðmæti landsins á fyrsta ársfjórðungi hefðu aukist mikið miðað við sama ársfjóðung í fyrra. Mest aukning varð í útflutningsverðmætum allra stoðanna þriggja; ferðaþjónustu, sjávarútvegi og stóriðju. Til að mynda jukust útflutningsverðmæti ferðaþjónustunnar um 560 prósent. Jón Bjarki segir að niðurstöður dagsins bendi einfaldlega til þess að innlend neysla hafi verið enn meiri en útflutningur. „Við vorum bara að kaupa meiri þjónustu en við seldum. Ekki síst vegna vaxandi ferðagleði landans á fyrsta fjórðungi, sem var ansi myndarleg,“ segir hann. Þá segir hann að hækkandi verð á innflutningi ýti undir aukinn viðskiptahalla en verð hefur hækkað í allri aðfangakeðjunni, en þar má kenna innrás Rússa í Úkraínu og heimsfaraldri Covid-19 um. Þegar álverð hækkar eykst viðskiptahalli Jón Bjarki segir að mikill halli svokallaðs frumþáttatekjujafnaðar hafi mikið að segja um það hversu mikill viðskiptahallinn var á ársfjórðungnum. Frumþáttatekjujöfnuður endurspeglar launagreiðslur og fjármagnstekjur eða -gjöld á milli landa. Í skýrslu Seðlabankans segir að skýringin á miklum halla nú sé fyrst og fremst bætt afkoma fyrirtækja í erlendri eigu en arðgreiðslur og endurfjárfestur hagnaður til erlendra eigenda íslenskra fyrirtækja kemur fram á gjaldahlið í jöfnuði frumþáttatekna, að því er segir í pistli Jóns Bjarka. „Rekstur álveranna og kísilversins fyrir norðan er farinn að ganga miklu betur vegna verðhækkana. Og þó að það sé auðvitað gott fyrir útflutningstekjur af afurðunum sjálfum þýðir það líka að hagnaðurinn fer úr landi af því að þessi fyrirtæki eru öll í erlendri eigu. Þannig að þarna er orðinn viðsnúningur í bókhaldinu, svo skrýtið sem það nú er,“ segir Jón Bjarki. Missa ekki svefn yfir hallanum Jón Bjarki segir að greiningadeild Íslandsbanka hafi ekki hringt öllum viðvörunarbjöllum þar sem hún telji að þjóðarbúið muni rétta úr kútnum fyrir lok árs. Með öðrum orðum er búist við því að útflutningur muni taka fram úr innflutningi á næstunni, en Jón Bjarki segir mikinn vöxt vera á báðum hliðum en örlítið hraðari útflutningsmegin. „Þetta er fyrst og fremst merki um mikinn gang í hagkerfinu fremur en eitthvað ójafnvægi,“ segir hann. Hann segir að ef viðskiptahalli héldi áfram til lengri tíma væri það áhyggjuefni en að litlar líkur séu á því. „Við eigum sem betur fer nokkuð digran varasjóð svo það þyrfti allmarga fjórðunga til að vinda ofan af því en á endanum færi það að taka í hreina erlenda stöðu, nettóeign okkar erlendis, og fyrr eða síðar kæmi það niður á gengi krónunnar,“ segir Jón Bjarki. Efnahagsmál Seðlabankinn Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Kínverski risinn sem herjar á evrópska neytendur Viðskipti innlent Fjölda fólks sagt upp hjá Icelandair Viðskipti innlent „Hann eyðileggur alltaf alla stemningu um leið og hann kemur“ Atvinnulíf „Ég nenni ekki að standa í einhverju veseni“ Atvinnulíf Skrifuðu undir kaup Landsbankans á TM Viðskipti innlent Sögðu upp 82 starfsmönnum Viðskipti innlent Hvetja fólk til að taka verðmerkingum í Hagkaup með fyrirvara Viðskipti innlent Icelandair tekur skarpa dýfu niður fyrir útboðsgengi Viðskipti innlent Vinnur við að bjarga okkur frá því að drukkna í eigin kúk Samstarf Reynslubolti í hótelrekstri færir sig um set Viðskipti innlent Fleiri fréttir Bein útsending: „Hvað verður í matinn?“ Skrifuðu undir kaup Landsbankans á TM Reynslubolti í hótelrekstri færir sig um set Icelandair tekur skarpa dýfu niður fyrir útboðsgengi Verðbólgan tekur smá kipp upp á við Wise og Þekking orðin eitt Kínverski risinn sem herjar á evrópska neytendur Sögðu upp 82 starfsmönnum Hvetja fólk til að taka verðmerkingum í Hagkaup með fyrirvara Fjölda fólks sagt upp hjá Icelandair Kaldvík skráð á markað Ofgreiddar lífeyrisgreiðslur nærri tvöfölduðust á milli ára Dæla skyrinu af ísvélum á Skálinni Bein útsending: Framtíð EES til umræðu á þrjátíu ára afmæli Sker úr um hvort veitingamaður hafi mátt borga fyrir kókið Allir halda stjörnu og OTO fær viðurkenningu Ætla að bjóða vaxtalaus lán í aðdraganda mánaðamóta Muni gera meiri kröfur til áfengiskaupenda en flestir aðrir Vilja koma fleirum en Kynnisferðum inn í BSÍ Algjör óvissa með Dragon Dim Sum Landsbankinn telur skilmála sína nógu skýra Orðalag þurfi að vera nægilega skýrt fyrir sæmilega upplýstan neytanda Ráðinn markaðsstjóri Bílabúðar Benna Fetar í fótspor forverans og vildi einn lækka vexti Bein útsending: Efnahagsráðstefna í Reykjavík Kaupsamningum fjölgar en mikið ójafnvægi á leigumarkaði Hætta við hlutafjárútboð og skráningu Íslandshótela Hátt verð fæli ferðamanninn frá Íslandi Deilan um boltann fer alla leið í Hæstarétt AGS leggur til skattahækkanir Sjá meira
Í morgun gaf seðlabankinn út svarta skýrslu um viðskiptajöfnuð á fyrsta ársfjórðungi ársins. Samkvæmt henni var viðskiptahalli ríflega fimmtíu milljarðar króna en það er um 27 milljarða króna verri niðurstaða en á sama ársfjórðungi í fyrra. Í pistli Jóns Bjarka Bentssonar, aðalhagfræðings Íslandsbanka, á vef bankans segir að viðskiptahalli hafi ekki mælst meiri frá því að efnahagshrun varð landinu árið 2008, séu slitabú föllnu bankanna undanskilin. Þá segir hann að langt sé síðan halli hefur verið á viðskiptum í öllum helstu undirliðum viðskiptajafnaðarins. Í samtali við Vísi segir Jón Bjarki að þetta þýði einfaldlega að íslendingar hafi greitt umtalsvert hærri fjárhæðir til útlanda en streymdu inn í landið. Kemur á óvart en veldur ekki teljandi áhyggjum Í pistli Jóns Bjarka segir að svo mikill viðskiptahalli hafi komið greiningardeild Íslandsbanka nokkuð á óvart en greint var frá því á dögunum að útflutningsverðmæti landsins á fyrsta ársfjórðungi hefðu aukist mikið miðað við sama ársfjóðung í fyrra. Mest aukning varð í útflutningsverðmætum allra stoðanna þriggja; ferðaþjónustu, sjávarútvegi og stóriðju. Til að mynda jukust útflutningsverðmæti ferðaþjónustunnar um 560 prósent. Jón Bjarki segir að niðurstöður dagsins bendi einfaldlega til þess að innlend neysla hafi verið enn meiri en útflutningur. „Við vorum bara að kaupa meiri þjónustu en við seldum. Ekki síst vegna vaxandi ferðagleði landans á fyrsta fjórðungi, sem var ansi myndarleg,“ segir hann. Þá segir hann að hækkandi verð á innflutningi ýti undir aukinn viðskiptahalla en verð hefur hækkað í allri aðfangakeðjunni, en þar má kenna innrás Rússa í Úkraínu og heimsfaraldri Covid-19 um. Þegar álverð hækkar eykst viðskiptahalli Jón Bjarki segir að mikill halli svokallaðs frumþáttatekjujafnaðar hafi mikið að segja um það hversu mikill viðskiptahallinn var á ársfjórðungnum. Frumþáttatekjujöfnuður endurspeglar launagreiðslur og fjármagnstekjur eða -gjöld á milli landa. Í skýrslu Seðlabankans segir að skýringin á miklum halla nú sé fyrst og fremst bætt afkoma fyrirtækja í erlendri eigu en arðgreiðslur og endurfjárfestur hagnaður til erlendra eigenda íslenskra fyrirtækja kemur fram á gjaldahlið í jöfnuði frumþáttatekna, að því er segir í pistli Jóns Bjarka. „Rekstur álveranna og kísilversins fyrir norðan er farinn að ganga miklu betur vegna verðhækkana. Og þó að það sé auðvitað gott fyrir útflutningstekjur af afurðunum sjálfum þýðir það líka að hagnaðurinn fer úr landi af því að þessi fyrirtæki eru öll í erlendri eigu. Þannig að þarna er orðinn viðsnúningur í bókhaldinu, svo skrýtið sem það nú er,“ segir Jón Bjarki. Missa ekki svefn yfir hallanum Jón Bjarki segir að greiningadeild Íslandsbanka hafi ekki hringt öllum viðvörunarbjöllum þar sem hún telji að þjóðarbúið muni rétta úr kútnum fyrir lok árs. Með öðrum orðum er búist við því að útflutningur muni taka fram úr innflutningi á næstunni, en Jón Bjarki segir mikinn vöxt vera á báðum hliðum en örlítið hraðari útflutningsmegin. „Þetta er fyrst og fremst merki um mikinn gang í hagkerfinu fremur en eitthvað ójafnvægi,“ segir hann. Hann segir að ef viðskiptahalli héldi áfram til lengri tíma væri það áhyggjuefni en að litlar líkur séu á því. „Við eigum sem betur fer nokkuð digran varasjóð svo það þyrfti allmarga fjórðunga til að vinda ofan af því en á endanum færi það að taka í hreina erlenda stöðu, nettóeign okkar erlendis, og fyrr eða síðar kæmi það niður á gengi krónunnar,“ segir Jón Bjarki.
Efnahagsmál Seðlabankinn Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Kínverski risinn sem herjar á evrópska neytendur Viðskipti innlent Fjölda fólks sagt upp hjá Icelandair Viðskipti innlent „Hann eyðileggur alltaf alla stemningu um leið og hann kemur“ Atvinnulíf „Ég nenni ekki að standa í einhverju veseni“ Atvinnulíf Skrifuðu undir kaup Landsbankans á TM Viðskipti innlent Sögðu upp 82 starfsmönnum Viðskipti innlent Hvetja fólk til að taka verðmerkingum í Hagkaup með fyrirvara Viðskipti innlent Icelandair tekur skarpa dýfu niður fyrir útboðsgengi Viðskipti innlent Vinnur við að bjarga okkur frá því að drukkna í eigin kúk Samstarf Reynslubolti í hótelrekstri færir sig um set Viðskipti innlent Fleiri fréttir Bein útsending: „Hvað verður í matinn?“ Skrifuðu undir kaup Landsbankans á TM Reynslubolti í hótelrekstri færir sig um set Icelandair tekur skarpa dýfu niður fyrir útboðsgengi Verðbólgan tekur smá kipp upp á við Wise og Þekking orðin eitt Kínverski risinn sem herjar á evrópska neytendur Sögðu upp 82 starfsmönnum Hvetja fólk til að taka verðmerkingum í Hagkaup með fyrirvara Fjölda fólks sagt upp hjá Icelandair Kaldvík skráð á markað Ofgreiddar lífeyrisgreiðslur nærri tvöfölduðust á milli ára Dæla skyrinu af ísvélum á Skálinni Bein útsending: Framtíð EES til umræðu á þrjátíu ára afmæli Sker úr um hvort veitingamaður hafi mátt borga fyrir kókið Allir halda stjörnu og OTO fær viðurkenningu Ætla að bjóða vaxtalaus lán í aðdraganda mánaðamóta Muni gera meiri kröfur til áfengiskaupenda en flestir aðrir Vilja koma fleirum en Kynnisferðum inn í BSÍ Algjör óvissa með Dragon Dim Sum Landsbankinn telur skilmála sína nógu skýra Orðalag þurfi að vera nægilega skýrt fyrir sæmilega upplýstan neytanda Ráðinn markaðsstjóri Bílabúðar Benna Fetar í fótspor forverans og vildi einn lækka vexti Bein útsending: Efnahagsráðstefna í Reykjavík Kaupsamningum fjölgar en mikið ójafnvægi á leigumarkaði Hætta við hlutafjárútboð og skráningu Íslandshótela Hátt verð fæli ferðamanninn frá Íslandi Deilan um boltann fer alla leið í Hæstarétt AGS leggur til skattahækkanir Sjá meira