Kompás fjallaði um notkun ópíóíða á Íslandi og fjölgun notenda ávanabindandi lyfja. Fram hefur komið að fjöldi Oxycontin-notenda hefur vaxið úr um 500 í 3.500 á tíu árum og ópíóíðafíklum á Vogi fjölgar sömuleiðis ár frá ári.  

„Venjuleg” verkjalyf virka ekki

Um þrjú þúsund konur eru greindar með endómetríósu á Íslandi. Eitt megineinkennið eru sárir og djúpir verkir í móðurlífi, sem geta lagst á allan líkamann. Flestar konur með sjúkdóminn þurfa sterk verkjalyf og fá gjarnan ávísað parkódín forte, tramól, oxycontin og fleiri ópíóíðum. Venjuleg verkjalyf, eins og Paratabs og Ibufen, gera oft ekkert gagn.   

Kolbrún Stígsdóttir, formaður Samtaka um endómetríósu, segir langflestar konur sem þjást af sjúkdómnum þurfa sterk verkjalyf. Sumar hafa þurft morfín í æð í verstu köstunum. 

„Við höfum allar, einhvern tímann á lífsleiðinni, þurft að taka þessi lyf. Eða við þurfum allar að taka þessi verkjalyf á einhverjum tímapunkti.”

Meðalgreiningartími kvenna með endómetríósu er sjö ár.

„Þær eru oft búnar að vera á sterkum verkjalyfjum í mörg ár. Maður hefur heyrt dæmi um að það hafi tekið 30 ár að fá greiningu,” segir Kolbrún. „Við höfum heyrt af konum í samtökunum sem hafa þurft að fara í meðferð til þess að hætta á lyfjum.”

Kristín Ósk er ein þeirra. Hún var greind með endómetríósu rúmlega tvítug, eftir að hafa kvalist í mörg ár.

„Þetta er svo ofboðslega lamandi. Fótunum, lífinu þínu, er bara kippt undan þér,” segir Kristín. 

„Örvæntingin hún er svo mikil. Þér er svo ofboðslega illt.”

Kristín byrjaði eins og margir, að nota bara Parkódín og svo Parkódín Forte. 

„Svo var þetta orðið Parkódín Forte og Tramól. Svo var ég komin upp í Parkódín Forte og eitthvað aukalyf með, eins og Ketógan. Ég notaði stærstu skammtana af Oxycontin. En það voru reyndar lyf sem mér líkaði ekki og ég náði að hætta á þeim sjálf. En ætli ég hafi ekki bara virkilega verið ein af þeim heppnu þegar kom að því.”

Endaði á Vogi eftir margra ára lyfjaneyslu

Kristín endaði sína vegferð á Vog og Vík til að losa sig undan lyfjunum, en hún var farin að nota kvíðastillandi og svefntöflur með ópíóíðunum, eins og algengt er.

„Þetta er bara ömurlegur veruleiki,” segir hún. „Og ég veit að það eru svo ótrúlega margar konur sem búa við þennan veruleika en eru bara stimplaðar sem fíklar.”

Kristín er í dag að mestu laus við verkina, en hún fór í aðgerð erlendis vegna sjúkdómsins.