Samofin samfélög Guðmundur Haukur Sigurðarson skrifar 8. september 2021 21:30 Ég, eins og mjög margir aðrir Íslendingar, hangi of mikið á internetinu og samfélagsmiðlum á hverjum degi. Þar skrunar maður í gegnum afmæliskveðjur og aðrar tilkynningar dagsins. Les eina og eina grein eins og þessa sem ég er sjálfur að reyna að skrifa hér og skimar yfir fyrirsagnir fréttamiðla. Í gegnum tölvuna hef ég nánast óheft aðgengi að upplýsingum og er beint og óbeint tengdur fjórum milljörðum jarðarbúa. Ef ég nenni get ég því lagst yfir nánast hvaða málefni sem mér dettur í hug og myndi ekki endast ævin til að komast í gegnum allt efnið bara um það eina málefni. Þau mál sem ég les helst um á netinu tengjast með einhverjum hætti umhverfis- og loftslagsmálum. Þeim nátengd er náttúruvernd en þessum þremur hlutum er þó oft vöðlað saman í umræðunni. Ég hugsa að flestir sjái réttilega loftslagsmálin fyrir sér sem alheimsmál en náttúruvernd sem staðbundna. Sem rök fyrir því þá treysti ég mér til að fullyrða að á öllum þeim klukkustundum sem ég hef varið á netinu hafi ég aldrei séð einn einasta íbúa Íslands skrifa um baráttu sína fyrir ósnortinni náttúru eða endurheimt hennar annars staðar en á Íslandi. Við höfum í mesta lagi deilt skrifum annarra, þrátt fyrir allt aðgengið að upplýsingunum og fólkinu um allan heim. Þökk sé olíunni og kolunum Um 80% af raforkuframleiðslu Íslands fer til útflutnings í gegnum framleiðslu á málmum og vistun á gögnum á netþjónum (m.a. þessum sem ég skrolla í gegnum á hverjum degi). Á Íslandi eru framleidd um 800 þúsund tonn af áli á ári eða rúmlega 1% af heimsframleiðslunni. Öll raforkan í íslensku álframleiðsluna kemur úr vatni annað hvort af hálendi Íslands eða úr borholum. Á sama tíma og við framleiðum alla þessa grænu orku til framleiðslu á alþjóðavörum eins og áli og gagnageymslum flytjum við inn rúmlega 500.000 tonn af orku í formi óumhverfisvænnar óendurnýjanlegrar olíu sem við notum að mestu til að veiða fiskinn, flytja vörur og komast á milli staða innanlands. Þessar athafnir losa um 1.500.000 tonn af CO2 á ári. Þetta er sá hluti losunar Íslands sem flokkast til beinna skuldbindinga okkar samkvæmt Parísarsamningnum. Íslenska hagkerfið og núverandi lífsgæði þjóðarinnar eru því algjörlega háð olíu. Fyrir rétt rúmum 50 árum vorum við meðal fátækustu þjóða Evrópu, en þökk séu olíunni og stálinu gátum við veitt fullt af fiski og flutt hann um alla veröld með meira af olíu og stáli. Enn í dag ferðast allir til og frá Íslandi á olíu, allar vörur eru fluttar til og frá Íslandi með olíu, allur fiskurinn er veiddur og fluttur um allan heim með olíu, íslenskur landbúnaður eru nánast algjörlega háður olíu og nánast allar samgöngur innanlands eru á olíu. Í dag er Ísland meðal ríkustu þjóða Evrópu, þökk sé olíunni og kolunum en án þeirra gætum við hvorki veitt fisk, brætt ál né tekið á móti ferðamönnum. Náttúran og neyslan Loftslagsvandinn er orkuvandinn! Um 70% af losun í heiminum eru vegna orkunotkunar og um 80% af grunnorkunni eru framleidd með óendurnýjanlegum jarðleifum. Með nýtingu á vatnsafli, jarðvarma og vindorku leggur Ísland hins vegar á hverju ári um 20.000 GWst af grænni orku inn í þessa heildarorkusummu heimsins. Til að það sé mögulegt þarf að virkja orkuna; búa til uppistöðulón, bora holur og reisa vindmyllur. Síðan þarf að flytja hana til notandans með raflínum. Það flæðir því orka um allt Ísland alla daga; raforka eftir raflínum og olía um sjóinn og vegina. Umræðan á Íslandi er mjög ólík eftir því um hvora orkuna er verið að ræða og tengslin á milli lítið rædd. Ef einhverjum er alvara með að bæta umhverfið og loftslagið og um leið vernda náttúru Íslands fyrir frekari orkuframleiðslu verður að taka á neyslunni. Við getum ekki unnið að því að byggja upp ferðaþjónustu (sem öll er drifin áfram á olíu og málmum), keypt ný skip, bíla og hjólhýsi og byggt hús, vegi og flugstöðvar, og á sama tíma krafist þess að íslensk náttúra sé vernduð fyrir nýjum virkjunum og málmvinnslum. Þessir tveir hlutir eru algjörlega samofnir; það kemst enginn til og frá Íslandi nema einhver í heiminum vinni málma og olíu. Þeir sem ganga hart fram gegn öllum virkjanaframkvæmdum, hvort sem um er að ræða vatn, vind eða sól, gera sér vonandi grein fyrir því að allur heimurinn er í kapphlaupi við tímann að reyna að breyta orkukerfum sínum yfir í endurnýjanlega orku eins hratt og mögulegt er. Gleymum því aldrei að upplifun innlendra og erlendra ferðamanna af íslenskri náttúru byggir algerlega á orkunýtingu annarra þjóða sem leggja til málma í faratækin og olíu til að knýja þau. Að afneita algerlega öllum umhverfisvænum virkjunarkostum hérlendis án þess að gefa eftir kröfu um óbreytt aðgengi að óumhverfisvænum orkuvörum frá útlöndum er jafna sem er erfitt að láta ganga upp til lengdar. Höfundur er framkvæmdastjóri Vistorku ehf. á Akureyri. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Orkumál Mest lesið Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland Skoðun Tjaldið fellt í leikhúsi fáránleikans Vésteinn Ólason Skoðun Græna vöruhúsið setur svartan blett á íslenskt samfélag Davíð Aron Routley Skoðun Hvaða einkunn fékkst þú á bílprófinu? Grétar Birgisson Skoðun Flugnám - Annar hluti: Afskiptaleysi stjórnvalda Matthías Arngrímsson Skoðun Heilbrigðisreglugerð WHO: Hagsmunir eða heimska? Júlíus Valsson Skoðun Dæmt um efni, Hörður Árni Finnsson,Elvar Örn Friðriksson,Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Málþófs klúður Sægreifa-flokkanna Jón Þór Ólafsson Skoðun Halldór 12.07.25 Halldór Sóvésk sápuópera Franklín Ernir Kristjánsson Skoðun Skoðun Skoðun Hvaða einkunn fékkst þú á bílprófinu? Grétar Birgisson skrifar Skoðun Að koma út í lífið með verri forgjöf, hvernig tilfinning er það? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Tjaldið fellt í leikhúsi fáránleikans Vésteinn Ólason skrifar Skoðun Heilbrigðisreglugerð WHO: Hagsmunir eða heimska? Júlíus Valsson skrifar Skoðun Málþófs klúður Sægreifa-flokkanna Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun Græna vöruhúsið setur svartan blett á íslenskt samfélag Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Dæmt um efni, Hörður Árni Finnsson,Elvar Örn Friðriksson,Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Flugnám - Annar hluti: Afskiptaleysi stjórnvalda Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Sóvésk sápuópera Franklín Ernir Kristjánsson skrifar Skoðun Á hvaða vegferð er ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur gagnvart sjávarútvegssveitarfélögunum? Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Dæmir sig sjálft Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Mega blaðamenn ljúga? Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Ákall um nægjusemi í heimi neyslubrjálæðis Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir skrifar Skoðun Samstarf er lykill að framtíðinni Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæði? Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Hver erum við? Hvert stefnum við? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir skrifar Skoðun Fjármálalæsi í fríinu – fjárfesting sem endist lengur en sólbrúnkan! Íris Björk Hreinsdóttir skrifar Skoðun Hugtakið valdarán gengisfellt Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ábyrgðin er þeirra Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Dæmt um form, ekki efni Hörður Arnarson skrifar Skoðun Að þröngva lífsskoðun upp á annað fólk Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Um fundarstjórn forseta Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hjálpartæki – fyrir hverja? Júlíana Magnúsdóttir skrifar Skoðun Flugnám - Fyrsti hluti: Menntasjóður námsmanna og ECTS einingar Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland skrifar Skoðun Í 1.129 daga hefur Alþingi hunsað jaðarsettasta hóp samfélagsins Grímur Atlason skrifar Skoðun Tekur ný ríkisstjórn af skarið? Árni Einarsson skrifar Skoðun Strandveiðar í gíslingu – Alþingi sveltir sjávarbyggðir Árni Björn Kristbjörnsson skrifar Sjá meira
Ég, eins og mjög margir aðrir Íslendingar, hangi of mikið á internetinu og samfélagsmiðlum á hverjum degi. Þar skrunar maður í gegnum afmæliskveðjur og aðrar tilkynningar dagsins. Les eina og eina grein eins og þessa sem ég er sjálfur að reyna að skrifa hér og skimar yfir fyrirsagnir fréttamiðla. Í gegnum tölvuna hef ég nánast óheft aðgengi að upplýsingum og er beint og óbeint tengdur fjórum milljörðum jarðarbúa. Ef ég nenni get ég því lagst yfir nánast hvaða málefni sem mér dettur í hug og myndi ekki endast ævin til að komast í gegnum allt efnið bara um það eina málefni. Þau mál sem ég les helst um á netinu tengjast með einhverjum hætti umhverfis- og loftslagsmálum. Þeim nátengd er náttúruvernd en þessum þremur hlutum er þó oft vöðlað saman í umræðunni. Ég hugsa að flestir sjái réttilega loftslagsmálin fyrir sér sem alheimsmál en náttúruvernd sem staðbundna. Sem rök fyrir því þá treysti ég mér til að fullyrða að á öllum þeim klukkustundum sem ég hef varið á netinu hafi ég aldrei séð einn einasta íbúa Íslands skrifa um baráttu sína fyrir ósnortinni náttúru eða endurheimt hennar annars staðar en á Íslandi. Við höfum í mesta lagi deilt skrifum annarra, þrátt fyrir allt aðgengið að upplýsingunum og fólkinu um allan heim. Þökk sé olíunni og kolunum Um 80% af raforkuframleiðslu Íslands fer til útflutnings í gegnum framleiðslu á málmum og vistun á gögnum á netþjónum (m.a. þessum sem ég skrolla í gegnum á hverjum degi). Á Íslandi eru framleidd um 800 þúsund tonn af áli á ári eða rúmlega 1% af heimsframleiðslunni. Öll raforkan í íslensku álframleiðsluna kemur úr vatni annað hvort af hálendi Íslands eða úr borholum. Á sama tíma og við framleiðum alla þessa grænu orku til framleiðslu á alþjóðavörum eins og áli og gagnageymslum flytjum við inn rúmlega 500.000 tonn af orku í formi óumhverfisvænnar óendurnýjanlegrar olíu sem við notum að mestu til að veiða fiskinn, flytja vörur og komast á milli staða innanlands. Þessar athafnir losa um 1.500.000 tonn af CO2 á ári. Þetta er sá hluti losunar Íslands sem flokkast til beinna skuldbindinga okkar samkvæmt Parísarsamningnum. Íslenska hagkerfið og núverandi lífsgæði þjóðarinnar eru því algjörlega háð olíu. Fyrir rétt rúmum 50 árum vorum við meðal fátækustu þjóða Evrópu, en þökk séu olíunni og stálinu gátum við veitt fullt af fiski og flutt hann um alla veröld með meira af olíu og stáli. Enn í dag ferðast allir til og frá Íslandi á olíu, allar vörur eru fluttar til og frá Íslandi með olíu, allur fiskurinn er veiddur og fluttur um allan heim með olíu, íslenskur landbúnaður eru nánast algjörlega háður olíu og nánast allar samgöngur innanlands eru á olíu. Í dag er Ísland meðal ríkustu þjóða Evrópu, þökk sé olíunni og kolunum en án þeirra gætum við hvorki veitt fisk, brætt ál né tekið á móti ferðamönnum. Náttúran og neyslan Loftslagsvandinn er orkuvandinn! Um 70% af losun í heiminum eru vegna orkunotkunar og um 80% af grunnorkunni eru framleidd með óendurnýjanlegum jarðleifum. Með nýtingu á vatnsafli, jarðvarma og vindorku leggur Ísland hins vegar á hverju ári um 20.000 GWst af grænni orku inn í þessa heildarorkusummu heimsins. Til að það sé mögulegt þarf að virkja orkuna; búa til uppistöðulón, bora holur og reisa vindmyllur. Síðan þarf að flytja hana til notandans með raflínum. Það flæðir því orka um allt Ísland alla daga; raforka eftir raflínum og olía um sjóinn og vegina. Umræðan á Íslandi er mjög ólík eftir því um hvora orkuna er verið að ræða og tengslin á milli lítið rædd. Ef einhverjum er alvara með að bæta umhverfið og loftslagið og um leið vernda náttúru Íslands fyrir frekari orkuframleiðslu verður að taka á neyslunni. Við getum ekki unnið að því að byggja upp ferðaþjónustu (sem öll er drifin áfram á olíu og málmum), keypt ný skip, bíla og hjólhýsi og byggt hús, vegi og flugstöðvar, og á sama tíma krafist þess að íslensk náttúra sé vernduð fyrir nýjum virkjunum og málmvinnslum. Þessir tveir hlutir eru algjörlega samofnir; það kemst enginn til og frá Íslandi nema einhver í heiminum vinni málma og olíu. Þeir sem ganga hart fram gegn öllum virkjanaframkvæmdum, hvort sem um er að ræða vatn, vind eða sól, gera sér vonandi grein fyrir því að allur heimurinn er í kapphlaupi við tímann að reyna að breyta orkukerfum sínum yfir í endurnýjanlega orku eins hratt og mögulegt er. Gleymum því aldrei að upplifun innlendra og erlendra ferðamanna af íslenskri náttúru byggir algerlega á orkunýtingu annarra þjóða sem leggja til málma í faratækin og olíu til að knýja þau. Að afneita algerlega öllum umhverfisvænum virkjunarkostum hérlendis án þess að gefa eftir kröfu um óbreytt aðgengi að óumhverfisvænum orkuvörum frá útlöndum er jafna sem er erfitt að láta ganga upp til lengdar. Höfundur er framkvæmdastjóri Vistorku ehf. á Akureyri.
Skoðun Á hvaða vegferð er ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur gagnvart sjávarútvegssveitarfélögunum? Anton Guðmundsson skrifar
Skoðun Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir skrifar
Skoðun Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Fjármálalæsi í fríinu – fjárfesting sem endist lengur en sólbrúnkan! Íris Björk Hreinsdóttir skrifar
Skoðun Flugnám - Fyrsti hluti: Menntasjóður námsmanna og ECTS einingar Matthías Arngrímsson skrifar