Opnum lúguna Alda Lóa skrifar 28. júlí 2021 15:07 Jafnlaunastefnan, sem yfirstéttin hrósar sér af á jafnréttishátíðum út um heim, ómar af hræsni meðan algjörlega óheimsfrægar mæður í láglaunastörfum á hundavaði leigumarkaðsins eru svefnlausar yfir fimleika- og ballettdraumum dætra sinna. Draumar sem þær geta ekki uppfyllt, verða að kæfa. 265 þúsund krónur í útborguð laun duga ekki fyrir ballettbúning þegar leigan er greidd. Þá er varla til fyrir mat fyrir barnið. Þessum mæðrum dreymir ekki um stjórnarsetu í Brim eða ráðherraembætti. Draumar þeirra ná ekki lengra en að búa við lágmarks öryggi að geta sinnt daglegum þörfum og draumum barna sinna. Hinar fátæku urðu út undan Fljótlega eftir að Rauðsokkahreyfingin lagðist formlega af sem baráttuhreyfing á fyrri part níunda áratugarins tók við borgaralegur femínismi á Íslandi. Rauðsokkurnar lögðu áherslu á frelsi kvenna frá kynbundnum hlutverkum á heimilinu sem utan þess, sjálfræði yfir líkama sínum, sjálfstæði undan eignarhaldi eiginmanns, lagalega og opinberlega, sem og öðrum kynbundnum hugmyndum samfélagsins. Jafnréttisbarátta í slagtogi við grimman kapítalismann elur á ótta, slekkur á stéttarvitund og þurrkar upp samkennd með kynsystrum af lægri stéttum. Á meðan konur af efri og millistétt fylkja sér saman í baráttuham um vel launaðar stöður innan feðraveldisins, stjórnarsetu fyrirtækja, forstjórastólinn, hásætið í kauphöllinni, kynjakvóta og jafnlaunavottun fyrir milli- og yfirstétta konur. Sambúð með rándýri Borgaralegur femínismi níunda áratugarins vildi hlutdeild í veldinu, kvennaframboðið var stofnað, konur fengu sæti og stöður innan embættismanna kerfisins. Þetta hefur augljóslega gengið mjög vel. Baráttan fyrir konur innan einkafyrirtækja er tregari og hver staða sem kona hreppir er stórsigur. Vissulega trúðu sumar góðar konur, og trúa því kannski enn þá, að feðraveldið myndi molna niður þegar kona tæki við stjórn Neslé og Kók, Olís og N1, að fyrirmyndin ein myndi skila konum á gólfinu sjálfsvirðingu og blablabla. En jafnréttisbarátta sem horfir fram hjá rándýrseðli skepnunnar, nýfrjálshyggjuvædds kapítalisma, og krefst ekki breytinga á kerfinu sjálfu sem feðraveldið ól af sér, kapítalisminn keyrir bara hraðar með konurnar innanborðs. Kappið er um feitasta launaumslagið en ekki mannréttindi, mannvirðingu okkar smæstu systra. Ójöfnuður er eldsneyti vélarinnar. Konur án tengsla við efnahagslegt eða félagslegt kapítal steypast til fátæktar á meðan hinar duglegu fá ríkidæmið, sem er mantra allra kerfa sem feðraveldið hefur alið af sér, í gegnum kapítalisma og kirkju, þeir sem fljóta ofan á eiga allt gott skilið. Kapítalismi þrífst í skjóli ójafnaðar og drottningin í Kauphöllinni mun ekki taka það upp hjá sjálfri sér að segja: „þetta er óbærilegt ástand, líf okkar smæstu systra skipta okkur allar máli, líf hinar fillipísku með moppinn er dýrmætur hluti af alheiminum“. Konan á toppnum í okkar grimma kerfi getur ekki leitt hugann að fátækum verkakonum vegna þess að hún er fyrst og fremst afkvæmi kerfisins, en ekki niðurstaða kvennabaráttu sem byggir á samkennd. Kvennabarátta, sem engar athugasemdir hefur við stigveldi kapítalismans, en setti takmark sitt á jafnari kynjaskiptingu innan feðraveldisins er ekki mannréttindabarátta fyrir góðu samfélagi, heldur barátta hinna betur settu innan feðraveldisins og kapítalismans sem viðheldur ójöfnuði sem bitnar mest á lífi kvenna í hefðbundnum kvennastörfum, lífi verkafólks, lífi öryrkja, lífi ellilífeyrisþega og lífi minnihlutahópa. Kvennabarátta innan kapítalismans er eins og umhverfissinninn sem talar um hlýnun jarðar án þess að nefna kapítalismann sem gerenda en leggur til að fyrirtækið bæti ráð sitt með árlegum græðlingadegi, plöntum trjám einu sinni á ári á meðan við eyðileggjum jörðina. Hugsjón um raunveruleika Munurinn á sósíalískum femínistum og þeim borgaralega er krafan um að dýrið sjálft verði tekið niður, kapítalisminn, stigveldi feðraveldisins og fasismi, og byggja öllum, jafnt konum og körlum, öryrkjum og útlendingum, líf við þokkalegt öryggi, sjálfstæði til þess að hugsa, starfa og þroskast frá fæðingu til grafar. Sósíalískur femínismi er ekki málamiðlun heldur barátta fyrir heimi án stríða, heimi án ofbeldis, heimi án feðraveldis og stigveldis kapítalismans. Grunnurinn er hugsjónir baráttufólks á við Alexöndru Kollontai, Rosu Luxembourg, August Bebel og annarra sem háðu róttæka baráttu fyrir réttindum kvenna í lok nítjándu og byrjun tuttugustu aldar. Oftast er baráttufólk með hugsjónir drepið eða sent í útlegð, en hugsjónirnar fá vængi og stinga sér niður þegar tækifæri og lúga opnast, til dæmis á sjötta áratugnum, sem gat af sér Rauðsokkur og baráttu fyrir mannréttindum og friði. Nú er það okkar verkefni að opna lúguna aftur. Höfundur er sósíalískur feministi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Mest lesið Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson skrifar Sjá meira
Jafnlaunastefnan, sem yfirstéttin hrósar sér af á jafnréttishátíðum út um heim, ómar af hræsni meðan algjörlega óheimsfrægar mæður í láglaunastörfum á hundavaði leigumarkaðsins eru svefnlausar yfir fimleika- og ballettdraumum dætra sinna. Draumar sem þær geta ekki uppfyllt, verða að kæfa. 265 þúsund krónur í útborguð laun duga ekki fyrir ballettbúning þegar leigan er greidd. Þá er varla til fyrir mat fyrir barnið. Þessum mæðrum dreymir ekki um stjórnarsetu í Brim eða ráðherraembætti. Draumar þeirra ná ekki lengra en að búa við lágmarks öryggi að geta sinnt daglegum þörfum og draumum barna sinna. Hinar fátæku urðu út undan Fljótlega eftir að Rauðsokkahreyfingin lagðist formlega af sem baráttuhreyfing á fyrri part níunda áratugarins tók við borgaralegur femínismi á Íslandi. Rauðsokkurnar lögðu áherslu á frelsi kvenna frá kynbundnum hlutverkum á heimilinu sem utan þess, sjálfræði yfir líkama sínum, sjálfstæði undan eignarhaldi eiginmanns, lagalega og opinberlega, sem og öðrum kynbundnum hugmyndum samfélagsins. Jafnréttisbarátta í slagtogi við grimman kapítalismann elur á ótta, slekkur á stéttarvitund og þurrkar upp samkennd með kynsystrum af lægri stéttum. Á meðan konur af efri og millistétt fylkja sér saman í baráttuham um vel launaðar stöður innan feðraveldisins, stjórnarsetu fyrirtækja, forstjórastólinn, hásætið í kauphöllinni, kynjakvóta og jafnlaunavottun fyrir milli- og yfirstétta konur. Sambúð með rándýri Borgaralegur femínismi níunda áratugarins vildi hlutdeild í veldinu, kvennaframboðið var stofnað, konur fengu sæti og stöður innan embættismanna kerfisins. Þetta hefur augljóslega gengið mjög vel. Baráttan fyrir konur innan einkafyrirtækja er tregari og hver staða sem kona hreppir er stórsigur. Vissulega trúðu sumar góðar konur, og trúa því kannski enn þá, að feðraveldið myndi molna niður þegar kona tæki við stjórn Neslé og Kók, Olís og N1, að fyrirmyndin ein myndi skila konum á gólfinu sjálfsvirðingu og blablabla. En jafnréttisbarátta sem horfir fram hjá rándýrseðli skepnunnar, nýfrjálshyggjuvædds kapítalisma, og krefst ekki breytinga á kerfinu sjálfu sem feðraveldið ól af sér, kapítalisminn keyrir bara hraðar með konurnar innanborðs. Kappið er um feitasta launaumslagið en ekki mannréttindi, mannvirðingu okkar smæstu systra. Ójöfnuður er eldsneyti vélarinnar. Konur án tengsla við efnahagslegt eða félagslegt kapítal steypast til fátæktar á meðan hinar duglegu fá ríkidæmið, sem er mantra allra kerfa sem feðraveldið hefur alið af sér, í gegnum kapítalisma og kirkju, þeir sem fljóta ofan á eiga allt gott skilið. Kapítalismi þrífst í skjóli ójafnaðar og drottningin í Kauphöllinni mun ekki taka það upp hjá sjálfri sér að segja: „þetta er óbærilegt ástand, líf okkar smæstu systra skipta okkur allar máli, líf hinar fillipísku með moppinn er dýrmætur hluti af alheiminum“. Konan á toppnum í okkar grimma kerfi getur ekki leitt hugann að fátækum verkakonum vegna þess að hún er fyrst og fremst afkvæmi kerfisins, en ekki niðurstaða kvennabaráttu sem byggir á samkennd. Kvennabarátta, sem engar athugasemdir hefur við stigveldi kapítalismans, en setti takmark sitt á jafnari kynjaskiptingu innan feðraveldisins er ekki mannréttindabarátta fyrir góðu samfélagi, heldur barátta hinna betur settu innan feðraveldisins og kapítalismans sem viðheldur ójöfnuði sem bitnar mest á lífi kvenna í hefðbundnum kvennastörfum, lífi verkafólks, lífi öryrkja, lífi ellilífeyrisþega og lífi minnihlutahópa. Kvennabarátta innan kapítalismans er eins og umhverfissinninn sem talar um hlýnun jarðar án þess að nefna kapítalismann sem gerenda en leggur til að fyrirtækið bæti ráð sitt með árlegum græðlingadegi, plöntum trjám einu sinni á ári á meðan við eyðileggjum jörðina. Hugsjón um raunveruleika Munurinn á sósíalískum femínistum og þeim borgaralega er krafan um að dýrið sjálft verði tekið niður, kapítalisminn, stigveldi feðraveldisins og fasismi, og byggja öllum, jafnt konum og körlum, öryrkjum og útlendingum, líf við þokkalegt öryggi, sjálfstæði til þess að hugsa, starfa og þroskast frá fæðingu til grafar. Sósíalískur femínismi er ekki málamiðlun heldur barátta fyrir heimi án stríða, heimi án ofbeldis, heimi án feðraveldis og stigveldis kapítalismans. Grunnurinn er hugsjónir baráttufólks á við Alexöndru Kollontai, Rosu Luxembourg, August Bebel og annarra sem háðu róttæka baráttu fyrir réttindum kvenna í lok nítjándu og byrjun tuttugustu aldar. Oftast er baráttufólk með hugsjónir drepið eða sent í útlegð, en hugsjónirnar fá vængi og stinga sér niður þegar tækifæri og lúga opnast, til dæmis á sjötta áratugnum, sem gat af sér Rauðsokkur og baráttu fyrir mannréttindum og friði. Nú er það okkar verkefni að opna lúguna aftur. Höfundur er sósíalískur feministi.
Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun
Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun
Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun